Monitor Polski - rok 2025 poz. 370

Wanda Telakowska, urodzona 20 kwietnia 1905 roku w Sosnowcu, była wybitną polską artystką plastyczką, graficzką i organizatorką polskiego wzornictwa przemysłowego. Jej życie i działalność miały kluczowe znaczenie dla rozwoju kultury i sztuki użytkowej w Polsce.

Po ukończeniu Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie Telakowska podjęła własną twórczość artystyczną nagradzaną także za granicą, z której zrezygnowała po II wojnie światowej, koncentrując się na upowszechnianiu kultury plastycznej i organizowaniu nowoczesnego wzornictwa przemysłowego. W latach 1945-1950, pracując w Ministerstwie Kultury i Sztuki, inicjowała współpracę artystów z przemysłem, organizowała praktyki twórców w zakładach produkcyjnych i tworzyła zbiory wzorcowych projektów, które miały służyć nowoczesnej produkcji.

Pomysłodawczyni założonego w 1950 roku Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, do 1968 roku była jego dyrektorem ds. artystycznych. Pod jej kierownictwem Instytut stał się wiodącym ośrodkiem projektowania mebli, tkanin, odzieży, ceramiki i innych wyrobów codziennego użytku. Telakowska konsekwentnie dążyła do tego, by przedmioty otaczające ludzi na co dzień łączyły funkcjonalność z wysoką jakością estetyczną, a sztuka przenikała wszystkie sfery życia społecznego.

Motto jej działalności - „piękno na co dzień dla wszystkich” - do dziś przyświeca misji Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Nie tylko stanowi inspirację dla kolejnych pokoleń projektantów, lecz także przypomina o tym, jak istotną rolę odgrywa wzornictwo w rozwoju gospodarki i poprawie jakości życia społecznego.

Telakowska współpracowała z artystami ludowymi z różnych regionów Polski, włączając tradycyjne wzory do nowoczesnego designu, co przyczyniło się do zachowania i promocji dziedzictwa kulturowego. Była także autorką i współautorką licznych publikacji, takich jak Twórczość ludowa w nowym wzornictwie (1954), Problemy wzornictwa przemysłowego (1966) czy W kręgu chłopskiej kultury (1970), w których podkreślała znaczenie integracji sztuki ludowej z nowoczesnym wzornictwem.

W 1957 roku, na wniosek Rady Naukowej Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, Centralna Komisja Kwalifikacyjna dla Pracowników Nauki przyznała jej tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego. W 1977 roku została uhonorowana Nagrodą im. Oskara Kolberga za zasługi dla kultury ludowej.

W 120. rocznicę urodzin Wandy Telakowskiej Senat Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnia tę wybitną postać, której praca i pasja przyczyniły się do rozwoju polskiego wzornictwa przemysłowego oraz wzbogaciły polską kulturę.

Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Marszałek Senatu: M. Kidawa-Błońska