Monitor Polski - rok 2023 poz. 1283

Prowadzenie mediacji w oświacie

Certyfikat

Certyfikat jest ważny 10 lat.

Warunkiem przedłużenia ważności certyfikatu o kolejne 10 lat jest złożenie, nie później niż na 30 dni przed upływem okresu ważności certyfikatu, wniosku o przedłużenie ważności certyfikatu wraz z:

1) dokumentami potwierdzającymi przeprowadzenie, w okresie od dnia nadania kwalifikacji rynkowej do dnia złożenie tego wniosku, co najmniej 30 mediacji w oświacie, wydanymi przez podmioty prowadzące statutową działalność w obszarze mediacji lub dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki, lub umowami o przeprowadzenie tych mediacji oraz

2) zaświadczeniami o uczestnictwie w co najmniej 20 sesjach superwizji mediacji, wydanymi przez podmioty prowadzące statutową działalność w obszarze mediacji lub superwizji, lub superwizora.

6 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji

Syntetyczna charakterystyka efektów uczenia się

Osoba posiadająca kwalifikację rynkową "Prowadzenie mediacji w oświacie" jest przygotowana do samodzielnego planowania i prowadzenia pełnego procesu mediacji w oświacie, tj. mediacji rówieśniczych, szkolnych i oświatowych, oraz do prowadzenia klubów mediatorów rówieśniczych. Diagnozuje sytuację konfliktową, omawia ją i wspiera strony w poszukiwaniu rozwiązań sprzyjających pojednaniu się. Komunikuje się ze stronami, z uwzględnieniem ich potrzeb i emocji. Przygotowuje uczniów, rodziców i nauczycieli do rozumienia i tworzenia relacji opartych na porozumieniu, akceptacji i szacunku. Zapewnia dostępność dla wszystkich członków społeczności szkolnej, w tym, w razie potrzeby, zapewnia wsparcie specjalistów stosownie do zróżnicowanych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów i ich rodziców. Wyjaśnia i uzasadnia różnice w mediacjach rówieśniczych, szkolnych i oświatowych. Wspiera członków danej społeczności (np. grupy, klasy, szkoły) w budowaniu pozytywnego klimatu opartego na wzajemnej akceptacji i współpracy.

Analizuje i zarządza procesami grupowymi, planuje i koordynuje pracę klubu mediatorów rówieśniczych, kształtuje u uczniów umiejętności prowadzenia mediacji rówieśniczych. Identyfikuje rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem technik mediacyjnych jako jedną z najważniejszych umiejętności, która jest rozwijana w ramach kształcenia ogólnego. Przygotowuje dokumentację związaną z prowadzeniem mediacji i funkcjonowaniem klubu mediatorów rówieśniczych, z uwzględnieniem przepisów o ochronie danych osobowych. Przestrzega zasad etyki zawodowej. Jest przygotowana do działania w warunkach o różnym poziomie złożoności sytuacji i zróżnicowanych potrzebach uczestników mediacji. Aktualizuje i doskonali swoją wiedzę oraz umiejętności z zakresu mediacji i prawa oświatowego. W celu podniesienia kompetencji korzysta z superwizji i konsultacji.

Zestaw 1. Posługiwanie się wiedzą i umiejętnościami z zakresu komunikacji i pracy z grupą

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Posługuje się wiedzą z zakresu komunikacji interpersonalnej

- omawia znaczenie umiejętności komunikacyjnych mediatora w pracy z dziećmi i dorosłymi,

- omawia, na przykładach, rodzaje komunikacji (np. komunikacja werbalna i niewerbalna) oraz bariery komunikacyjne,

- omawia techniki komunikacyjne (np. parafraza, klaryfikacja, przeformułowanie i zadawanie pytań),

- podaje możliwe skutki stosowania technik komunikacyjnych.

Stosuje techniki komunikacji interpersonalnej

- stosuje techniki aktywnego słuchania (np. parafraza, klaryfikacja i podsumowanie),

- posługuje się technikami komunikacyjnymi (np. komunikat "ja" i odzwierciedlenie),

- dostosowuje komunikację do możliwości odbiorcy,

- zadaje pytania zgodnie z procedurą mediacji.

Stosuje metody pracy z grupą w oparciu o wiedzę dotyczącą procesów kierowania grupą i budowania zespołu

- omawia fazy rozwojowe grupy np. faza zależności i orientacji, faza kryzysu, konfliktu i buntu, faza spójności i współpracy,

- omawia role grupowe (formalne i nieformalne),

- stosuje metody i techniki pracy z grupą (np. symulacja, gry dydaktyczne i "burza mózgów").

Zestaw 2. Diagnozowanie konfliktu na rzecz prowadzenia postępowania mediacyjnego w oświacie

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Diagnozuje konflikt i kwalifikuje sprawy do mediacji

- definiuje konflikt w zakresie jego poziomów (poziom strukturalny, psychologiczny, działania),

- omawia rodzaje konfliktów ze względu na ich przyczyny (konflikt rzeczowy, konflikt wartości, konflikt strukturalny, konflikt danych (informacyjny), konflikt relacji, konflikt interesów),

- wymienia możliwe strony konfliktów w oświacie,

- wymienia cele diagnozy konfliktu,

- wyjaśnia pojęcia: problem, konflikt i kryzys, wskazując różnice między nimi,

- dokonuje selekcji spraw do mediacji rówieśniczych, szkolnych i oświatowych.

Charakteryzuje mechanizmy powstawania konfliktów i strategie ich rozwiązywania z zastosowaniem procedur mediacyjnych

- przedstawia model eskalacji konfliktu (spirala konfliktu),

- omawia sposoby rozwiązywania konfliktów w zależności od wybranej strategii (mediacje, negocjacje, arbitraż),

- wymienia osoby i instytucje, które mogą udzielić wsparcia w sytuacji konfliktowej.

Zestaw 3. Prowadzenie mediacji

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje zagadnienia ogólne dotyczące mediacji

- wskazuje cele mediacji,

- omawia rolę mediatora w procesie mediacji, zasady mediacji, przebieg mediacji i możliwe rezultaty mediacji,

- omawia elementy umowy o mediację (między stronami) i umowy o przeprowadzenie mediacji (strony z mediatorem),

- wymienia przypadki spraw z udziałem uczniów, które wymagają udziału rodziców w postępowaniu mediacyjnym,

- omawia rolę rodziców w postępowaniu mediacyjnym.

Nawiązuje kontakt ze stronami konfliktu

- nawiązuje kontakt ze stronami konfliktu,

- informuje strony konfliktu o zasadach i przebiegu mediacji.

Otwiera mediacje, umożliwia stronom prezentację stanowisk oraz osiągnięcie satysfakcji psychologicznej

- wygłasza monolog mediatora,

- ustala kolejność prezentacji stanowisk,

- zadaje pytania adekwatne do etapu mediacji,

- przestrzega zasad mediacji,

- współpracuje ze stronami, analizując ich niezaspokojone potrzeby i ustalając sposoby ich zaspokojenia,

- przeprowadza etap porządkowania faktów i oddzielenia emocji od racjonalnych decyzji oraz umożliwia odreagowanie stresów.

Prowadzi rozmowy indywidualne ze stronami

- zbiera propozycje rozwiązania konfliktu,

- testuje, oddzielnie z każdą ze stron, możliwość realizacji przedstawionych propozycji rozwiązania konfliktu,

- podsumowuje etap rozmów indywidualnych (oddzielnie z każdą ze stron).

Wspiera strony w procesie mediacji i konstruuje porozumienie (ugodę)

- zestawia propozycje rozwiązania konfliktu,

- weryfikuje wykonalność wypracowanego porozumienia,

- sporządza pisemną dokumentację opisującą sposób rozwiązania konfliktu (porozumienie, ugoda) w oparciu o wynik negocjacji,

- sporządza protokół z mediacji,

- zamyka mediację.

Zestaw 4. Posługiwanie się przepisami regulującymi mediację

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Posługuje się przepisami regulującymi mediację

- identyfikuje przepisy regulujące mediację, w szczególności w ramach przepisów o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich,

- wskazuje najważniejsze akty wewnętrzne obowiązujące w przedszkolu, szkole lub placówce, które potencjalnie mogłyby zawierać regulacje z zakresu mediacji (np. statut, program wychowawczo-profilaktyczny, regulamin, zarządzenie dyrektora).

Charakteryzuje zagadnienia prawne dotyczące mediacji z uwzględnieniem przepisów o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich

- omawia przepisy, na podstawie których można wszcząć mediację,

- wskazuje skutki prawne zawarcia ugody,

- wskazuje standardy postępowania mediacyjnego opracowane przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości,

- omawia zagadnienia dotyczące ochrony danych osobowych w zakresie prowadzenia mediacji w oświacie, w tym mediacji rówieśniczych,

- omawia środki oddziaływania wychowawczego i środki wychowawcze określone w przepisach o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich,

- omawia regulacje prawne dotyczące postępowania mediacyjnego w sprawach nieletnich określone w przepisach o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.

Zestaw 5. Wdrażanie mediacji w przedszkolu, szkole lub placówce

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Omawia etapy wprowadzania i prowadzenia mediacji w przedszkolu, szkole lub placówce

- wymienia etapy systemowego wprowadzania i prowadzenia mediacji w przedszkolu, szkole lub placówce zgodnie ze standardami prowadzenia mediacji i postępowania mediatora, opracowanymi przez Społeczną Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości,

- podaje przykłady regulacji wewnętrznych obowiązujących w przedszkolu, szkole lub placówce z zakresu mediacji,

- rozróżnia mediacje: rówieśnicze, szkolne i oświatowe,

- omawia sposoby budowania sieci współpracy mediatorów szkolnych i rówieśniczych.

Prowadzi spotkania informacyjno-edukacyjne i działania dotyczące mediacji w przedszkolu, szkole lub placówce

- przygotowuje scenariusze spotkań informacyjnych dla nauczycieli, rodziców i pracowników niepedagogicznych oraz omawia przebieg tych spotkań,

- opracowuje scenariusze i prowadzi zajęcia z dziećmi i uczniami na temat mediacji, z uwzględnieniem zróżnicowanych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i uczniów w przedszkolu, szkole lub placówce,

- podaje przykłady uwzględniania zróżnicowanych potrzeb rozwojowych w procesie wdrażania mediacji w szkole lub placówce,

- wskazuje obszary współpracy w zakresie mediacji ze specjalistami zatrudnionymi w przedszkolu, szkole lub placówce oraz instytucjami wspierającymi pracę przedszkola, szkoły lub placówki,

- podaje przykłady współpracy ze specjalistami (m.in. z tłumaczem języka migowego, nauczycielem współorganizującym kształcenie specjalne, pracownikiem poradni psychologiczno-pedagogicznej).

Charakteryzuje rolę mediatora i mediacji w budowaniu pozytywnego klimatu w przedszkolu, szkole lub placówce

- omawia znaczenie wprowadzenia mediacji w przedszkolu, szkole lub placówce w tworzeniu kultury rozwiązywania konfliktów,

- prowadzi zajęcia z uczniami na temat rozwiązywania konfliktów oraz komunikacji, w tym podaje przykłady wykorzystania technik porozumienia bez przemocy,

- wskazuje sposoby wspierania uczniów, nauczycieli i rodziców w doskonaleniu umiejętności komunikacyjnych,

- omawia i wskazuje przykłady współpracy w zakresie mediacji z podmiotami działającymi w przedszkolu, szkole lub placówce (np. samorządem uczniowskim, szkolnym kołem wolontariatu, szkolnym klubem sportowym) oraz poza przedszkolem, szkołą lub placówką (np. poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, jednostkami samorządu terytorialnego),

- podaje przykłady działań wychowawczo-profilaktycznych w zakresie podnoszenia jakości relacji społecznych w przedszkolu, szkole lub placówce.

Zestaw 6. Organizowanie i koordynowanie pracy klubu mediatorów rówieśniczych

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje mediacje rówieśnicze

- wskazuje różnice między mediacją dorosłych a mediacją rówieśniczą,

- przedstawia procedury dotyczące przebiegu mediacji rówieśniczych,

- określa obszary zastosowania mediacji w konfliktach rówieśniczych.

Charakteryzuje działalność klubu mediatorów rówieśniczych

- omawia dokumenty regulujące funkcjonowanie i pracę klubu mediatorów rówieśniczych (np. regulamin klubu mediatorów rówieśniczych, plan pracy, karta mediacji, karta zgłoszenia do mediacji, porozumienie),

- omawia zasady i standardy pracy klubu mediatorów rówieśniczych, w tym rekomendowane przez Rzecznika Praw Dziecka,

- przedstawia główne założenia programu zajęć kształcących mediatorów rówieśniczych,

- wskazuje możliwe sposoby kreowania wizerunku klubu mediatorów rówieśniczych,

- omawia zasady organizacji i sposób przeprowadzenia wyborów mediatorów rówieśniczych w szkole lub placówce,

- omawia zadania szkolnego opiekuna klubu mediatorów rówieśniczych,

- omawia cele i sposoby organizowania sieci współpracy klubów mediatorów rówieśniczych oraz podaje przykłady.

Organizuje zajęcia lub warsztaty dla dzieci i uczniów-mediatorów rówieśniczych

- prowadzi zajęcia dla dzieci w wieku przedszkolnym w zakresie komunikacji i rozwiązywania sytuacji trudnych,

- prowadzi warsztaty dla uczniów z zakresu komunikacji interpersonalnej, w tym rozwijające umiejętności porozumiewania się,

- realizuje warsztaty dla uczniów przygotowujące ich do pełnienia roli mediatora rówieśniczego (warsztaty mediacyjne, symulacje mediacji rówieśniczych),

- prowadzi i nadzoruje działania mediacyjne w szkole lub placówce oraz wspiera mediatorów rówieśniczych i szkolnych przez superwizję.

1. Metody walidacji

Weryfikacja efektów uczenia się składa się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej.

W części teoretycznej stosuje się metodę testu teoretycznego.

Warunkiem przystąpienia do części praktycznej jest pozytywny wynik z testu teoretycznego.

W części praktycznej stosuje się następujące metody walidacji:

- obserwacja w warunkach symulowanych,

- analiza dowodów i deklaracji,

- wywiad swobodny (rozmowa z komisją walidacyjną z możliwością przedstawienia dokumentacji pracy własnej).

Obserwacja w warunkach symulowanych polega na wykonaniu zadania praktycznego (symulacji mediacji) na podstawie przygotowanego przez komisję walidacyjną opisu przypadku konfliktu w oświacie. Komisja walidacyjna pozyskuje informacje o doświadczeniu osoby przystępującej do walidacji i jej autorefleksji ze zrealizowanych działań.

Wywiad swobodny polega na omówieniu dowodów i deklaracji poddanych analizie oraz dokonaniu oceny wykonanego zadania praktycznego, które są poprzedzone samooceną kandydata. Aby móc przeprowadzić analizę dowodów i deklaracji, instytucja certyfikująca, o której mowa w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, zwana dalej "instytucją certyfikującą", określa i podaje kandydatom do wiadomości rodzaje dopuszczalnych dowodów, w jakiej formie powinny być przedstawione oraz jakie dodatkowe kryteria powinny spełniać.

2. Zasoby kadrowe

Komisja walidacyjna składa się z co najmniej 2 członków.

Członkowie komisji walidacyjnej posiadają:

- co najmniej tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera lub równorzędny oraz stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego,

- co najmniej 5-letnie doświadczenie w prowadzeniu mediacji, w tym co najmniej 2-letnie doświadczenie w prowadzeniu mediacji w oświacie,

- udokumentowane przeprowadzenie co najmniej 30 mediacji, w tym co najmniej połowa zakończona porozumieniem (ugodą), potwierdzone przez podmioty prowadzące statutową działalność w obszarze mediacji lub dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki, lub umowami o przeprowadzenie tych mediacji,

- udokumentowane uczestniczenie w co najmniej 5 sesjach superwizji mediacji, potwierdzone przez podmioty prowadzące statutową działalność w obszarze mediacji lub superwizji, lub superwizora,

- doświadczenie w prowadzeniu co najmniej 5 szkoleń przygotowujących do roli mediatora udokumentowanych referencjami lub umowami lub co najmniej 2-letnie doświadczenie w prowadzeniu klubu mediatorów rówieśniczych.

3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne

Instytucja certyfikująca zapewnia: salę do przeprowadzenia prezentacji multimedialnej z dostępem do komputera, projektora lub rzutnika oraz ekranu. Walidacja może być, w części teoretycznej, prowadzona zdalnie (on-line), pod warunkiem stosowania przez instytucję certyfikującą narzędzi on-line zapewniających wiarygodne sprawdzenie, czy osoba ubiegająca się o nadanie kwalifikacji rynkowej osiągnęła wyodrębnioną część lub całość efektów uczenia się. Narzędzia i metody stosowane w walidacji w części teoretycznej prowadzonej zdalnie (on-line) umożliwiają w szczególności identyfikację osoby przystępującej do walidacji, samodzielność pracy tej osoby i zabezpieczenie przebiegu walidacji przed ingerencją osób trzecich.

4. Etapy identyfikowania i dokumentowania

Instytucja certyfikująca:

- stosuje rozwiązania zapewniające rozdzielenie procesów kształcenia i szkolenia od walidacji,

- zapewnia bezstronność osób przeprowadzających walidację,

- zapewnia warunki do przeprowadzenia części teoretycznej i części praktycznej walidacji,

- opracowuje oraz zapewnia bezstronną i niezależną procedurę odwoławczą, w ramach której osoby uczestniczące w procesie certyfikowania mają możliwość odwołania się od decyzji dotyczących spełnienia wymogów formalnych, walidacji, a także decyzji kończącej walidację,

- przedstawia uzasadnienie decyzji - w przypadku negatywnego wyniku walidacji,

- przechowuje dokumentację zrealizowanego procesu walidacji.

Posiadanie kwalifikacji pełnej co najmniej na 7 poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji

Nie rzadziej niż raz na 10 lat