Monitor Polski - rok 2022 poz. 736

W roku 2023 przypada 230. rocznica urodzin Aleksandra Fredry, najwybitniejszego polskiego komediopisarza, a także pamiętnikarza, poety oraz żołnierza kampanii napoleońskich.

Aleksander Fredro, wywodzący się ze starej rodziny szlacheckiej o kilkusetletniej tradycji, urodził się 20 czerwca 1793 roku w majątku rodzinnym w Surochowie k. Jarosławia. Jako 16-letni chłopiec wstąpił na ochotnika do armii Księstwa Warszawskiego dowodzonej przez księcia Józefa Poniatowskiego. Brał udział m.in. w wyprawie na Moskwę w 1812 roku, dosłużył się stopnia kapitana. Za męstwo w walkach został odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, a przez cesarza Francuzów Napoleona Bonaparte Orderem Legii Honorowej.

Aleksander Fredro to twórca oryginalnej polskiej komedii. Doskonale znał teatr europejski i jego tradycje, do których świadomie nawiązywał w swojej twórczości. Napisał kilkadziesiąt utworów scenicznych: jednoaktówek i komedii wielo-aktowych, fars, grotesek i wodewilów, które szybko trafiały na sceny teatrów: lwowskiego, warszawskiego i krakowskiego. W roku 1818 napisał swoją pierwszą komedię "Pan Geldhab". Debiutem scenicznym Aleksandra Fredry była jednak jednoaktówka "Intryga na prędce, czyli Nie ma złego bez dobrego", powstała w roku 1815, a pierwszy raz wystawiona w 1817 roku. Jednym z najbardziej znanych dzieł Aleksandra Fredry są "Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca". Pierwsza wersja tej pięcioaktowej komedii wierszem powstała w 1827 roku, ostateczna - pięć lat później. Jedną z ważnych pozycji w kanonie polskiej literatury jest "Zemsta", napisana prawdopodobnie w 1833 roku. W jego twórczości na uwagę zasługują również "Damy i huzary", "Pan Jowialski" czy "Dożywocie".

Aleksander Fredro znany jest także jako twórca bajek, m.in. bajek i wierszy dla dzieci "Małpa w kąpieli", "Paweł i Gaweł" czy "Osiołkowi w żłoby dano". Jest również autorem pamiętników z epoki napoleońskiej "Trzy po trzy", uznanych za klasykę literatury wspomnieniowej. Zmarł we Lwowie w 1876 roku.

W uznaniu zasług dla polskiej kultury Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia rok 2023 Rokiem Aleksandra Fredry.

Marszałek Sejmu: E. Witek