Monitor Polski - rok 2021 poz. 1197

Projektowanie i wdrażanie działań zapobiegających przemocy szkolnej, wykluczaniu i prześladowaniu rówieśniczemu na poziomie oddziału szkolnego

Certyfikat

Ważny bezterminowo

6 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji

Syntetyczna charakterystyka efektów uczenia się

Osoba posiadająca kwalifikację rynkową "Projektowanie i wdrażanie działań zapobiegających przemocy szkolnej, wykluczaniu i prześladowaniu rówieśniczemu na poziomie oddziału szkolnego" posługuje się pogłębioną wiedzą dotyczącą zjawiska przemocy rówieśniczej, jego przejawów, przyczyn i konsekwencji w stosunku do poszczególnych uczniów i całych oddziałów szkolnych oraz wiedzą o dynamice grupy rówieśniczej. Potrafi zdiagnozować dynamikę oraz hierarchię grup rówieśniczych, identyfikuje potrzeby poszczególnych uczniów i całych oddziałów szkolnych. Samodzielnie przygotowuje i wdraża w oddziale szkolnym program prewencyjny i działania interwencyjne dostosowane do potrzeb i charakterystyki tego oddziału, a także monitoruje ich realizację. Stosuje różnorodne techniki angażowania grupy, promuje działania w rozwiązywaniu problemów klasowych oraz wzmacnia współpracę w grupie. Osoba posiadająca kwalifikację rynkową przeprowadza diagnozę grupy pod kątem występowania zachowań przemocowych (rozróżnienia poszczególnych rodzajów zachowań prześladowczych), ról poszczególnych uczniów w procesie prześladowania, dręczenia i wykluczania, norm grupy, kolektywnych działań wykluczających i stygmatyzujących danego ucznia, zachowań cyberprzemocowych. Wspiera poszczególnych uczniów oraz współpracuje z rodzicami uczniów i innymi specjalistami (nauczycielami, pedagogami, psychologami). W swojej pracy bierze pod uwagę potrzeby i dobro poszczególnych uczniów oraz całych oddziałów szkolnych.

Zestaw 1. Projektowanie i wdrażanie prewencyjnych programów wychowawczych

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Posługuje się wiedzą dotyczącą grupy rówieśniczej i jej dynamiki

- omawia rodzaje relacji interpersonalnych w oddziale szkolnym,

- omawia zasady i etapy dynamiki grupy rówieśniczej,

- omawia role, jakie mogą pełnić uczniowie w grupie rówieśniczej,

- omawia podstawowe zasady wykorzystania dynamiki grupy rówieśniczej, wskazując potencjalne zyski i zagrożenia w pracy wychowawczej.

Posługuje się wiedzą dotyczącą przemocy rówieśniczej

- przedstawia typologię zachowań przemocowych, podając konkretne przykłady i wskazując na zakres ich występowania w poszczególnych grupach wiekowych,

- wymienia przejawy przemocy rówieśniczej,

- omawia aspekty kultury przemocowej w grupach rówieśniczych,

- wskazuje na potencjalne zagrożenia związane z przemocą w Internecie, uwzględniając cyberprześladowanie,

- podaje symptomy mogące wskazywać, że uczeń jest ofiarą przemocy w szkole i Internecie,

- omawia konsekwencje występowania zachowań przemocowych dla uczniów i całego oddziału szkolnego,

- omawia wspierającą rolę oddziału szkolnego oraz wychowawcy.

Przygotowuje charakterystykę oddziału szkolnego

- na podstawie obserwacji oddziału szkolnego, rozmów z uczniami i innymi nauczycielami oraz rozmów prowadzonych podczas zebrań z rodzicami opracowuje charakterystykę oddziału szkolnego (obejmującą informacje takie jak: czy oddział jest zgrany, czy występują grupy, czy grupy ze sobą współpracują),

- na podstawie obserwacji oddziału szkolnego, rozmów z uczniami i innymi nauczycielami oraz rozmów prowadzonych podczas zebrań z rodzicami opracowuje charakterystykę uczniów pod kątem interakcji wewnątrzgrupowych (struktury relacji interpersonalnych takich jak: lubienie, izolowanie),

- na podstawie zebranych informacji (charakterystyki oddziału szkolnego i poszczególnych uczniów) przygotowuje wytyczne do programu prewencyjnego.

Przygotowuje program prewencyjny dla oddziału szkolnego

- projektuje program prewencyjny uwzględniający: opis doboru działań do potrzeb i charakterystyki grupy, opis zestawu działań integrujących oddział szkolny (ułatwiających wzajemne poznanie, wzmacniających poczucie tożsamości klasowej, ustalających reguły zachowania w oddziale szkolnym i sposoby reagowania w sytuacjach trudnych), harmonogram planowanych działań, przewidywane efekty planowanych działań,

- analizuje i omawia kolejność planowanych działań i ich przewidywany wpływ na relacje w oddziale szkolnym (pomiędzy uczniami oraz uczniami i wychowawcą).

Wdraża program prewencyjny dla oddziału szkolnego

- wdraża zestawy zajęć i działań dla uczniów (w tym konspekty zajęć wychowawczych),

- omawia współpracę z innymi osobami zaangażowanymi w opracowanie programu prewencyjnego.

Ewaluuje program prewencyjny dla oddziału szkolnego

- przygotowuje raport z wdrożonego programu prewencyjnego z uwzględnieniem: opisu zrealizowanych działań, zakresu, w jakim zrealizowane zostały cele programu, opinii uczniów na temat podjętych działań, odroczonych efektów wdrożonego programu, własnych refleksji dotyczących mocnych i słabych stron podjętych działań,

- prezentuje raport z wdrożonego programu prewencyjnego, uwzględniając osiągnięte efekty, najważniejsze trudności i plany dalszych działań z oddziałem szkolnym,

- analizuje raport z wdrożonego programu prewencyjnego.

Zestaw 2. Projektowanie i wdrażanie interwencji w przypadku występowania zachowań przemocowych w zależności od wyników diagnozy oddziału szkolnego

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Diagnozuje oddział szkolny pod kątem występowania zachowań przemocowych

- omawia zasady prowadzenia obserwacji w oddziale szkolnym,

- wskazuje role uczniów w procesie prześladowania (na podstawie przykładowego opisu oddziału szkolnego), w tym prześladowców, asystentów, kibiców, biernych świadków, przyjaciół, wrogów, potencjalnych obrońców,

- analizuje potencjalne powody incydentów prześladowczych, sytuacje wyzwalające i prowokujące te incydenty oraz zachowania poszczególnych uczniów,

- wskazuje konsekwencje zachowań przemocowych dla dobrostanu oddziału szkolnego.

Dobiera program interwencyjny do sytuacji zdiagnozowanej w oddziale szkolnym

- proponuje rozwiązania w zakresie interwencji, uwzględniając zdiagnozowaną sytuację, i uzasadnia wybór przyjętych rozwiązań,

- omawia modele, techniki i programy stosowane w Polsce i innych krajach z uwzględnieniem specyficznych warunków, w których mogą być zastosowane,

- dobiera metody zapobiegania przemocy rówieśniczej do sytuacji zdiagnozowanej w oddziale szkolnym,

- prezentuje zasady efektywnego wdrażania programu interwencyjnego, wskazując działania dla całego oddziału szkolnego oraz poszczególnych uczniów,

- przedstawia oczekiwane efekty programu interwencyjnego,

- omawia potencjalne trudności i zagrożenia podczas wdrażania programu interwencyjnego.

Wdraża działania interwencyjne w oddziale szkolnym

- opisuje działania interwencyjne w sytuacji zdiagnozowanej w oddziale szkolnym,

- uzasadnia dobór metod i technik zastosowanych w działaniach interwencyjnych,

- omawia współpracę z innymi osobami zaangażowanymi w opracowanie programu prewencyjnego.

Ewaluuje program interwencyjny dotyczący przemocy w oddziale szkolnym

- przygotowuje raport z wdrożenia programu interwencyjnego z uwzględnieniem: opisu zrealizowanych działań, zakresu, w jakim zrealizowane zostały cele programu, opinii uczniów na temat podjętych działań, odroczonych efektów wdrożonego programu, własnych refleksji dotyczących mocnych i słabych stron podjętych działań,

- prezentuje opracowany raport z wdrożonego programu interwencyjnego, uwzględniając osiągnięte efekty, najważniejsze trudności i plany dalszych działań z oddziałem szkolnym,

- analizuje raport z wdrożenia programu interwencyjnego,

- opracowuje wnioski do dalszej pracy z danym oddziałem szkolnym.

1. Etap weryfikacji

1.1. Zestawy efektów uczenia się są sprawdzane wyłącznie za pomocą następujących metod: test teoretyczny, analiza dowodów i deklaracji, prezentacja multimedialna, obserwacja w warunkach symulowanych, wywiad swobodny.

1. Test teoretyczny (walidacja efektu uczenia się "Posługuje się wiedzą dotyczącą grupy rówieśniczej i jej dynamiki" oraz efektu uczenia się "Posługuje się wiedzą dotyczącą przemocy rówieśniczej" z zestawu efektów uczenia się 1).

2. Analiza dowodów i deklaracji w postaci analizy raportu zawierającego: diagnozę oddziału szkolnego, program prewencyjny, harmonogram realizacji programu prewencyjnego oraz raport z wdrożenia programu prewencyjnego (walidacja efektów uczenia się: "Przygotowuje charakterystykę oddziału szkolnego", "Przygotowuje program prewencyjny dla oddziału szkolnego" oraz "Wdraża program prewencyjny dla oddziału szkolnego" z zestawu efektów uczenia się 1).

3. Prezentacja multimedialna dotycząca opracowanego raportu z wdrożenia programu prewencyjnego (walidacja efektu uczenia się "Wdraża program prewencyjny dla oddziału szkolnego" z zestawu efektów uczenia się 1).

4. Obserwacja w warunkach symulowanych: wykonanie zadania praktycznego na podstawie dostarczonego przez komisję walidacyjną opisu przypadku prześladowania rówieśniczego (walidacja efektów uczenia się: "Diagnozuje oddział szkolny pod kątem występowania zachowań przemocowych", "Dobiera program interwencyjny do sytuacji zdiagnozowanej w oddziale szkolnym" oraz "Wdraża działania interwencyjne w oddziale szkolnym" z zestawu efektów uczenia się 2).

5. Wywiad swobodny - rozmowa z członkami komisji walidacyjnej (walidacja wszystkich efektów uczenia się z zestawu efektów uczenia się 1 i 2).

1.2. Zasoby kadrowe

Proces walidacji odbywa się przed komisją walidacyjną składającą się z trzech członków. Wszyscy członkowie komisji walidacyjnej muszą posiadać co najmniej wykształcenie wyższe (magisterskie) i co najmniej trzyletnie praktyczne doświadczenie w pracy z dziećmi lub młodzieżą w szkołach lub placówkach systemu oświaty (osoby takie jak: nauczyciel, dyrektor szkoły, psycholog lub pedagog szkolny). Ponadto co najmniej jeden członek komisji walidacyjnej musi posiadać stopień naukowy doktora (w dyscyplinie naukowej: psychologia, pedagogika) oraz udokumentowane doświadczenie w pracy naukowej w zakresie problematyki przemocy rówieśniczej.

1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne

Instytucja certyfikująca musi zapewnić salę z dostępem do komputera, projektora lub rzutnika oraz ekranu (do przeprowadzenia prezentacji multimedialnej). Walidacja może być, w całości lub w części, prowadzona zdalnie (on-line), pod warunkiem stosowania przez instytucję certyfikującą narzędzi on-line zapewniających wiarygodne sprawdzenie, czy osoba ubiegająca się o nadanie kwalifikacji rynkowej osiągnęła wyodrębnioną część lub całość efektów uczenia się. Narzędzia i metody stosowane w walidacji prowadzonej zdalnie powinny w szczególności umożliwiać identyfikację osoby przystępującej do walidacji, samodzielność pracy tej osoby i zabezpieczenie przebiegu walidacji przed ingerencją osób trzecich.

2. Etapy identyfikowania i dokumentowania

Instytucja certyfikująca musi zapewnić kandydatom dostęp do doradcy walidacyjnego.

Osoba pełniąca funkcję doradcy walidacyjnego powinna posługiwać się wiedzą dotyczącą:

1) profilaktyki i zapobiegania przemocy szkolnej i rówieśniczej;

2) metod walidacji dla danej kwalifikacji rynkowej;

3) systemu kwalifikacji zawodowych w Rzeczypospolitej Polskiej;

4) organizacji i funkcjonowania systemu oświaty w Rzeczypospolitej Polskiej.

Posiadanie kwalifikacji pełnej co najmniej na 6 poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji lub ukończenie studiów pierwszego stopnia.

Posiadanie kwalifikacji pedagogicznych niezbędnych do pracy w systemie oświaty (przygotowanie pedagogiczne w rozumieniu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, Dz. U. z 2020 r. poz. 1289).

Nie rzadziej niż raz na dziesięć lat