Dziennik Ustaw - rok 2006 nr 165 poz. 1176

Na podstawie art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206, z 2005 r. Nr 90, poz. 759 i Nr 267, poz. 2251 oraz z 2006 r. Nr 149, poz. 1074) zarządza się, co następuje:

1) w ROZDZIALE IV „OPIS PRIORYTETÓW I DZIAŁAŃ”:

a) w DZIAŁANIU 2.2 „Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne”:

– w tabeli „TABELARYCZNE ZESTAWIENIE INFORMACJI DOTYCZĄCYCH DZIAŁANIA 2.2” w części „Ostateczni odbiorcy (beneficjenci)” pkt II otrzymuje brzmienie:

„II. Wspieranie rozwoju edukacyjnego studentów:

Powiaty, związki, porozumienia i stowarzyszenia powiatów; Samorządy Województw, porozumienia Samorządów Województw z powiatami.

Ostateczni Odbiorcy (beneficjenci) mogą przekazać obsługę (realizację) zadań w ramach projektu stypendialnego do podległych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność o charakterze edukacyjnym lub społecznym lub do organizacji pozarządowych działających w regionie wybranych zgodnie z obowiązującym prawem. Ostateczni odbiorcy (beneficjenci) będą odpowiedzialni za przygotowanie Regulaminu przyznawania stypendiów, rekrutację stypendystów, przekazywanie stypendiów, przechowywanie dokumentacji związanych z projektami stypendialnymi w przypadku kontroli.”,

– w części „OSTATECZNI ODBIORCY (BENEFI-CJENCI)” pkt II otrzymuje brzmienie:

„II. Wspieranie rozwoju edukacyjnego studentów:

Powiaty, związki, porozumienia i stowarzyszenia powiatów; Samorządy Województw, porozumienia Samorządów Województw z powiatami.

Ostateczni Odbiorcy (beneficjenci) mogą przekazać obsługę (realizację) zadań w ramach projektu stypendialnego do podległych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność o charakterze edukacyjnym lub społecznym lub do organizacji pozarządowych działających w regionie wybranych zgodnie z obowiązującym prawem. Ostateczni odbiorcy (beneficjenci) będą odpowiedzialni za przygotowanie Regulaminu przyznawania stypendiów, rekrutację stypendystów, przekazywanie stypendiów, przechowywanie dokumentacji związanych z projektami stypendialnymi w przypadku kontroli.”,

– część „WSKAŹNIKI MONITORINGU” otrzymuje brzmienie:

DZIAŁANIE 2.2. WYRÓWNYWANIE SZANS EDUKACYJNYCH POPRZEZ PROGRAMY STYPENDIALNE

b) w DZIAŁANIU 2.3 „Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa”:

– w tabeli „TABELARYCZNE ZESTAWIENIE INFORMACJI DOTYCZĄCYCH DZIAŁANIA 2.3”:

– w części „Ostateczni odbiorcy (beneficjenci)” pkt 7 otrzymuje brzmienie:

„7. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą²'”,

– część „Beneficjenci Ostateczni” otrzymuje brzmienie:

– w części „OSTATECZNI ODBIORCY (BENEFICJEINCI)” pkt 7 otrzymuje brzmienie:

„7. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą²⁾”,

– część „BENEFICJENCI OSTATECZNI” otrzymuje brzmienie:

„1. Mieszkańcy obszarów wiejskich⁶⁾ i miast do 20 tysięcy mieszkańców – rolnicy i domownicy⁷⁾, z wyłączeniem emerytów i osób zarejestrowanych jako bezrobotne, oraz inne osoby zatrudnione w rolnictwie⁸⁾ chcące podjąć zatrudnienie w sferze pozarolniczej.

2. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą²⁾”,

c) w DZIAŁANIU 2.4 „Reorientacja zawodowa osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi”:

– w tabeli „TABELARYCZNE ZESTAWIENIE INFORMACJI DOTYCZĄCYCH DZIAŁANIA 2.4”:

– w części „Ostateczni odbiorcy (beneficjenci)” pkt 8 otrzymuje brzmienie:

„8. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą⁹⁾”,

– część „Beneficjenci Ostateczni” otrzymuje brzmienie:

– w części „OSTATECZNI ODBIORCY (BENEFICJENCI)” pkt 8 otrzymuje brzmienie:

„8. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą⁹⁾”,

– część „BENEFICJENCI OSTATECZNI” otrzymuje brzmienie:

„1. Pracownicy przemysłów i sektorów podlegających procesowi restrukturyzacji, i inne osoby zagrożone utratą pracy z powodu procesów restrukturyzacyjnych. Wsparcie będzie przede wszystkim skierowane do:

– pracowników przemysłów, zlokalizowanych na obszarach objętych wsparciem w ramach Działania 3.2 ZPORR, w szczególności takich jak: przemysł lekki, chemiczny, cukrowniczy, a także pracowników sektora ochrony zdrowia,

– pracowników przemysłów, które zostały objęte rządowymi programami restrukturyzacji sektorów przemysłu tylko w przypadku rozpoznania potrzeby dodatkowego wsparcia,

– pracowników w okresie wypowiedzenia stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników¹⁰⁾,

– osób zatrudnionych u pracodawcy, wobec którego ogłoszono upadłość lub który jest w stanie likwidacji,

– osób, które utraciły pracę z przyczyn niedotyczących pracowników, pozostających bez zatrudnienia, zarejestrowanych jako bezrobotne przez okres nie dłuższy niż trzy miesiące lub poszukujących pracy przez okres nie dłuższy niż trzy miesiące.

Sektory podlegające procesowi restrukturyzacji istotne z punktu widzenia gospodarki danego regionu zostaną zdefiniowane w Ramowym Planie Realizacji Działania.

2. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą⁹⁾”,

d) w DZIAŁANIU 2.5 „Promocja Przedsiębiorczości” część „WSKAŹNIKI MONITORINGU„ otrzymuje brzmienie:

DZIAŁANIE 2.5 PROMOCJA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

2) ROZDZIAŁ VI. „ZARZĄDZANIE FINANSOWE” otrzymuje brzmienie:

„System zarządzania finansowego i kontroli środków pochodzących z funduszy strukturalnych jest zgodny z wymogami określonymi w rozporządzeniu nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającym ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych, rozporządzeniu nr 438/2001/WE z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1260/1999/WE dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych (Dz. Urz. WE L 063 z 03.03.2001) oraz rozporządzeniu nr 448/2001/WE z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1260/1999/WE w zakresie procedury dokonywania korekt finansowych pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych (Dz. Urz. WE L 064 z 06.03.2001).

Środki z funduszy strukturalnych w polskim systemie finansów publicznych:

Status środków pomocowych jest określony w ustawie z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 i Nr 169, poz. 1420 oraz z 2006 r. Nr 45, poz. 319 i Nr 104, poz. 708).

Zgodnie z art. 5 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych środki z funduszy strukturalnych są środkami publicznymi. Ich rozliczanie zgodnie z art. 202 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych jest analogiczne jak dla dotacji z budżetu państwa.

Podstawowe zasady wydatkowania środków pochodzących z funduszy strukturalnych

Zgodnie z art. 200 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych przedmiotowe środki są przeznaczone na z góry określony cel, a ich wydatkowanie następuje zgodnie z obowiązującymi procedurami.

Nadzór finansowy – zgodnie z art. 203 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych Minister Finansów sprawuje nadzór finansowy w zakresie środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, w szczególności nad podmiotami:

1) nadzorującymi programy lub projekty realizowane z tych środków,

2) dysponującymi tymi środkami.

Zarządzanie finansowe – zgodnie z art. 203 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych sposób zarządzania finansowego przedmiotowymi środkami określają porozumienia między Ministrem Finansów a podmiotami nadzorującymi i dysponującymi tymi środkami.

Obsługa bankowa – zgodnie z art. 201 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych środki z funduszy strukturalnych są gromadzone na wyodrębnionych rachunkach bankowych i mogą być wydatkowane do wysokości kwot zgromadzonych na tych rachunkach. Rachunki te są odrębne od rachunków służących obsłudze środków budżetu państwa. Obsługę bankową rachunków programowych prowadzi Narodowy Bank Polski na podstawie umów rachunku bankowego.

Zgodnie z art. 206 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych Minister Finansów może określić, w drodze rozporządzenia, sposób, warunki i tryb dysponowania środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, w szczególności:

1) tryb uruchamiania tych środków i rodzaje rachunków bankowych,

2) tryb i terminy sporządzania planów finansowych dokonywania wydatków.

Sankcje przewidziane za naruszenie obowiązujących zasad

Zgodnie z art. 205 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych w przypadku wykorzystania przedmiotowych środków niezgodnie z przeznaczeniem lub niezgodnie z obowiązującymi procedurami lub pobrania ich w sposób nienależny albo w nadmiernej wysokości podlegają one zwrotowi przez beneficjenta pomocy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych – na rachunek, na którym są gromadzone lub z którego zostały wypłacone. Opisane powyżej przypadki wykluczają prawo do ubiegania się o przyznanie tych środków przez kolejne 3 lata, chyba że obowiązek ich przyznania danemu podmiotowi lub grupie podmiotów wynika z umowy zawartej z dawcą środków, wskazującej bezpośrednio ten podmiot. Podmiotowi, który wykorzystał dotację w sposób opisany powyżej, może zostać postawiony zarzut naruszenia dyscypliny finansów publicznych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114 i Nr 249, poz. 2104 oraz z 2006 r. Nr 79, poz. 551).

Sposób przedstawienia w ustawie budżetowej

Zgodnie z art. 99 ust. 2 pkt 10 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, w odniesieniu do pomocy strukturalnej, prezentacja realizowanych programów w ustawie budżetowej następuje w formie zestawienia. Do ustawy budżetowej będzie włączane „zestawienie programów i projektów realizowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 2, w podziale na poszczególne okresy realizacji i źródła pochodzenia środków na ich realizację; w odniesieniu do programów zestawienie sporządza się według kategorii interwencji funduszy strukturalnych.”.

Przepływy środków z funduszy strukturalnych w ramach ZPORR:

Zgodnie z art. 32 ust. 1 rozporządzenia nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych wyróżnia się następujące rodzaje płatności z KE do Instytucji Płatniczej:

– płatność zaliczkowa,

– płatności okresowe,

– płatność salda końcowego.

Po wydaniu przez KE decyzji o zatwierdzeniu pomocy i przyznaniu środków z funduszy strukturalnych (art. 31 ust. 1 rozporządzenia nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych) następuje wypłata zaliczki w wysokości 10 % i 6 % środków z funduszy dla danej pomocy na rzecz Instytucji Płatniczej. Zaliczka może zostać podzielona na nie więcej niż 2 lata budżetowe – w zależności od dostępności środków budżetowych (art. 32 ust. 2 rozporządzenia nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych).

Zaliczka przyznana Polsce przez KE zostanie wykorzystana na jak najszybsze zrefundowanie wydatków poniesionych przez beneficjentów końcowych. Jest to realizacja postanowień art. 32 ust. 1 rozporządzenia nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych, zgodnie z którym Instytucja Płatnicza powinna zagwarantować, aby beneficjenci końcowi otrzymali płatność z funduszy UE jak najszybciej.

W przypadku gdy w ciągu 18 miesięcy od decyzji w sprawie przyznania pomocy, do KE nie zostanie przesłany żaden wniosek o płatność, w zależności od postępu wdrażania pomocy, całość lub część płatności zaliczkowej jest zwracana KE.

Jeżeli płatność zaliczkowa przynosi dochody z odsetek, powinny one zostać alokowane przez Instytucję Płatniczą w ramach programu, z którego udzielono zaliczki.

Płatności okresowe są refundacją kosztów faktycznie poniesionych i poświadczonych przez Instytucję Płatniczą. KE dokonuje płatności okresowych do Instytucji Płatniczej na podstawie wniosku o płatność, zgodnie z wzorem określonym w załączniku lI do rozporządzenia nr 438/2001/WE z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia nr 1260/1999/WE dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych. KE powinna dokonać płatności nie później niż 2 miesiące po otrzymaniu akceptowalnego wniosku o płatność. Wniosek jest akceptowalny, gdy spełnia wymagania określone w art. 32 ust. 3 rozporządzenia nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych. Wnioski o płatności okresowe składane są do KE trzy razy do roku, przy czym ostatni wniosek jest składany nie później niż do dnia 31 października. W razie potrzeby istnieje możliwość, po wcześniejszym uzgodnieniu z KE, złożenia w ciągu roku więcej niż trzech wniosków o płatność. Pierwsza deklaracja w każdym roku powinna obejmować wydatki na dzień 31 grudnia.

Suma płatności zaliczkowej i płatności okresowych nie może przekroczyć 95 % wkładu funduszy dla tej pomocy.

Płatność salda końcowego zostaje wypłacona, gdy:

– Instytucja Płatnicza przedłoży KE w terminie 6 miesięcy od ostatecznego terminu płatności, określonego w decyzji przyznającej środki z Funduszy, potwierdzone oświadczenie o faktycznie poniesionych wydatkach,

– końcowe sprawozdanie z realizacji programu zostało przedłożone KE i przez nią zaakceptowane,

– państwo członkowskie przekaże KE poświadczenie zamknięcia pomocy.

Gdy końcowe sprawozdanie z realizacji programu nie zostanie złożone w ciągu 18 miesięcy od daty zakończenia prac i wykonania płatności, określonej w decyzji o przyznaniu pomocy, część pomocy odpowiadająca płatności końcowej zostanie anulowana.

Zaliczka lub płatności okresowe są przekazywane na rachunek funduszowy Instytucji Płatniczej, utworzony odpowiednio dla każdego funduszu strukturalnego. Instytucja Płatnicza dysponuje także drugą grupą rachunków, na których gromadzone są środki na realizację poszczególnych programów operacyjnych.

Po dokonaniu w Instytucji Płatniczej podziału środków na poszczególne programy, środki z odpowiedniego rachunku „funduszowego” są przekazywane na odpowiedni rachunek „programowy”. Poziom rachunków „programowych” jest niezbędny ze względu na obowiązek przedstawiania przez Instytucję Płatniczą rozliczeń KE między innymi w podziale na poszczególne programy operacyjne. Czas dokonywania operacji na tych rachunkach będzie ograniczony do niezbędnego minimum. Rachunki zostaną utworzone na podstawie umowy rachunku bankowego zawartej pomiędzy Instytucją Płatniczą a Narodowym Bankiem Polskim, zgodnie z art. 201 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych.

W ramach ZPORR istnieje 17 rachunków „programowych”: jeden w Instytucji Zarządzającej, na którym są gromadzone środki na realizację Priorytetu 4 Programu, oraz po jednym na poziomie Instytucji Pośredniczącej (po jednym w każdym województwie), na którym gromadzone są środki na realizację Priorytetów 1–3.

Kwestie związane z dokonywaniem płatności pomiędzy KE a Instytucją Płatniczą reguluje art. 32 rozporządzenia nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych, natomiast sposób poświadczania wydatków – art. 9 rozporządzenia nr 438/2001/WE z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1260/1999/WE dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych. Kwestie związane z wydawaniem deklaracji zamknięcia pomocy regulują art. 15 i 16 rozporządzenia nr 438/2001/WE z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych.

Prefinansowanie

W celu zapewnienia płynności finansowej w ramach programu został stworzony mechanizm prefinansowania, polegający na możliwości przejściowego finansowania projektów z pożyczki z budżetu państwa. Zwrot pożyczki na prefinansowanie do budżetu państwa następuje po otrzymaniu środków z budżetu UE.”;

3) w ANEKSIE III „ZASADY KWALIFIKACJI WYDATKÓW W RAMACH POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁAŃ ZPORR”:

a) w części „WYDATKI KWALIFIKOWALNE DZIAŁANIA 2.3” część wstępna otrzymuje brzmienie:

„Koszty kwalifikowalne to koszty niezbędne do realizacji projektu współfinansowanego ze środków EFS, możliwe do weryfikacji (udokumentowane), rzetelne, efektywne kosztowo, wyliczone w sposób proporcjonalny do okresu współfinansowania projektu z udziałem EFS.

Do wydatków kwalifikowalnych mogą zostać zaliczone koszty zgodne z zasadami określonymi w rozporządzeniu nr 448/2004. W przypadku projektów subsydiowania zatrudnienia, do których stosuje się rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 17 listopada 2004 r. w sprawie udzielania pomocy na wspieranie inwestycji w zakresie zatrudnienia (Dz. U. Nr 267, poz. 2653 oraz z 2005 r. Nr 219, poz. 1859; w wydatkach kwalifikowanych projektu należy odrębnie uwzględnić koszty, które stanowić będą pomoc publiczną udzielaną podmiotowi zatrudniającemu Beneficjentów Ostatecznych, oraz koszty związane z obsługą projektu, które nie stanowić będą pomocy publicznej. W przypadku projektów składanych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, u których odbywać się będzie subsydiowane zatrudnienie, jedynie koszty określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 17 listopada 2004 r. w sprawie udzielania pomocy na wspieranie inwestycji w zakresie zatrudnienia będą stanowić koszty kwalifikowane.”.

b) w części „WYDATKI KWALIFIKOWALNE DZIAŁANIA 2.4” część wstępna otrzymuje brzmienie:

„Koszty kwalifikowalne to koszty niezbędne do realizacji projektu współfinansowanego ze środków EFS, możliwe do weryfikacji (udokumentowane), rzetelne, efektywne kosztowo, wyliczone w sposób proporcjonalny do okresu współfinansowania projektu z udziałem EFS.

Do wydatków kwalifikowalnych mogą zostać zaliczone koszty zgodne z zasadami określonymi w rozporządzeniu nr 448/2004. W przypadku projektów subsydiowania zatrudnienia, do których stosuje się rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 17 listopada 2004 r. w sprawie udzielania pomocy na wspieranie inwestycji w zakresie zatrudnienia (Dz. U. Nr 267, poz. 2653 oraz z 2005 r. Nr 219, poz. 1859) w wydatkach kwalifikowanych projektu należy odrębnie uwzględnić koszty, które stanowić będą pomoc publiczną udzielaną podmiotowi zatrudniającemu Beneficjentów Ostatecznych, oraz koszty związane z obsługą projektu, które nie stanowić będą pomocy publicznej. W przypadku projektów składanych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, u których odbywać się będzie subsydiowane zatrudnienie, jedynie koszty określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 17 listopada 2004 r. w sprawie udzielania pomocy na wspieranie inwestycji w zakresie zatrudnienia będą stanowić koszty kwalifikowane.”.

Minister Rozwoju Regionalnego: G. Gęsicka

¹⁾ Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 238, poz. 2402, z 2005 r. Nr 87, poz. 745, Nr 113, poz. 958 i Nr 198, poz. 1644 oraz z 2006 r. Nr 58, poz. 404.

²⁾ Jedynie w przypadku projektów subsydiowania zatrudnienia, do których stosuje się rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 17 listopada 2004 r. w sprawie udzielania pomocy na wspieranie inwestycji w zakresie zatrudnienia (Dz. U. Nr 267, poz. 2653 oraz z 2005 r. Nr 219, poz. 1859).

³⁾ Za obszary wiejskie uznaje się tereny położone poza granicami administracyjnymi miast.

⁴⁾ Za rolnika w Działaniu 2.3 ZPORR uważa się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym (co najmniej 1 ha użytków rolnych).

Za domownika uznaje się pełnoletnią osobę fizyczną bliską rolnikowi, która:

1) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, tzn. w gminie, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa,

2) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym.

⁵⁾ Inne osoby zatrudnione w rolnictwie to osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy u osób fizycznych i prawnych prowadzących działalność rolniczą.

⁶⁾ Za obszary wiejskie uznaje się tereny położone poza granicami administracyjnymi miast.

⁷⁾ Za rolnika w Działaniu 2.3 ZPORR uważa się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym (co najmniej 1 ha użytków rolnych).

Za domownika uznaje się pełnoletnią osobę fizyczną bliską rolnikowi, która:

1) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, tzn. w gminie, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa,

2) stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym.

⁸⁾ Inne osoby zatrudnione w rolnictwie to osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy u osób fizycznych i prawnych prowadzących działalność rolniczą.

⁹⁾ Jedynie w przypadku projektów subsydiowania zatrudnienia, do których stosuje się rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 17 listopada 2004 r. w sprawie udzielania pomocy na wspieranie inwestycji w zakresie zatrudnienia (Dz. U. Nr 267, poz. 2653 oraz z 2005 r. Nr 219, poz. 1859).

¹⁰⁾ Zgodnie z ustawą z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844, Nr 213, poz. 2081 i Nr 223, poz. 2217, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, z 2005 r. Nr 62, poz. 551 oraz z 2006 r. Nr 79, poz. 550 i Nr 149, poz. 1077) oraz zgodnie z ustawą z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750, z 2004 r. Nr 116, poz. 1203 i Nr 210, poz. 2135, z 2005 r. Nr 122, poz. 1025 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 711) i przepisami wykonawczymi do ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.