Dziennik Ustaw - rok 2002 nr 230 poz. 1929

Na podstawie art. 9 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360) zarządza się, co następuje:

1) wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać przyrządy kontrolne – tachografy samochodowe;

2) wymagania metrologiczne, którym powinny odpowiadać wykresówki do tachografów samochodowych;

3) wzór znaku zatwierdzenia typu dla tachografów samochodowych lub jego części składowej i wykresówki.

1) „przyrządzie kontrolnym”, należy przez to rozumieć tachograf samochodowy, przyrząd pomiarowy przeznaczony do wskazywania i automatycznego lub półautomatycznego rejestrowania danych dotyczących ruchu pojazdów samochodowych oraz okresów pracy ich kierowców, zamontowany w tych pojazdach;

2) „wykresówce”, należy przez to rozumieć przyrząd pomiarowy, kartę przeznaczoną do zapisywania i przechowywania danych dotyczących ruchu pojazdów samochodowych, wkładaną do przyrządu kontrolnego, na której są zapisywane w sposób ciągły informacje podlegające rejestracji;

3) „stałej przyrządu kontrolnego (k)”, należy przez to rozumieć wielkość liczbową (wyrażoną w obrotach na kilometr drogi – obr./km lub w impulsach na kilometr drogi – imp./km) określającą liczbę sygnałów wymaganą do wskazania i rejestracji przez przyrząd kontrolny odcinka przebytej drogi o długości równej jednemu kilometrowi;

4) „współczynniku charakterystycznym pojazdu (w, wyrażonym w obrotach na kilometr drogi – obr./km lub w impulsach na kilometr drogi – imp./km)”, należy przez to rozumieć wielkość liczbową określającą liczbę sygnałów dostarczanych przez element pojazdu przeznaczony do napędu przyrządu kontrolnego przypadających na jeden kilometr drogi przebytej przez pojazd w warunkach odniesienia;

5) „obwodzie tocznym kół pojazdu (/, wyrażonym w milimetrach)”, należy przez to rozumieć średnią z odległości przebytych przez koła napędzające pojazd podczas pełnego obrotu w warunkach odniesienia;

6) „zakresie pomiarowym”, należy przez to rozumieć zbiór wartości wielkości mierzonych, dla których przyjmuje się, że błąd przyrządu pomiarowego jest zawarty w określonych granicach;

7) „błędzie granicznym dopuszczalnym przyrządu kontrolnego”, należy przez to rozumieć wartości skrajne błędu określone w rozporządzeniu;

8) „działce elementarnej”, należy przez to rozumieć część podziałki zawartą między dwoma kolejnymi wskazami.

1) urządzenia wskazujące:

a) długość przebytej przez pojazd drogi (licznik długości drogi),

b) prędkość pojazdu (prędkościomierz),

c) czas (zegar);

2) urządzenia rejestrujące:

a) długość przebytej przez pojazd drogi,

b) prędkość pojazdu,

c) okresy czasu z zachowaniem wymagań zawartych w § 6 ust. 1, 3 i 4 oraz § 25;

3) urządzenia znakujące, do oddzielnego zaznaczania na wykresówce każdego otwarcia jego części zawierającej wykresówkę.

2. Przyrząd kontrolny powinien mieć zapewnioną możliwość dopasowania stałej k do współczynnika charakterystycznego pojazdu za pomocą urządzenia, zwanego dalej „adapterem”.

3. Pojazdy o dwóch lub więcej współczynnikach przełożenia tylnej osi powinny być wyposażone w urządzenie przełączające, doprowadzające automatycznie różne współczynniki do wartości, dla której przyrząd kontrolny był dopasowany do pojazdu.

4. W przypadku gdy przyrząd kontrolny jest napędzany sygnałami przesyłanymi połączeniem elektrycznym z przetwornika prędkości i długości przebytej drogi, urządzenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, powinno rejestrować przerwę dłuższą niż 100 ms w zasilaniu przyrządu (z wyjątkiem zasilania oświetlenia), przerwę w zasilaniu jego przetwornika prędkości i długości przebytej drogi lub przerwę w obwodzie doprowadzającym sygnał z tego przetwornika.

1) długości drogi przebytej przez pojazd;

2) prędkości chwilowej pojazdu;

3) czasu prowadzenia pojazdu;

4) innych okresów pracy;

5) okresów gotowości do pracy;

6) przerw w pracy i okresów wypoczynku w dniu pracy;

7) otwarcia jego części zawierającej wykresówkę.

2. Przyrząd kontrolny powinien zapewniać zgodność rejestrowanego na wykresówkach czasu z oficjalnym czasem kraju, w którym pojazd jest zarejestrowany.

2. Dla przyrządów kontrolnych, które były zainstalowane w pojazdach nowych, zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1996 r., dopuszcza się rejestrację czasu prowadzenia pojazdu w sposób półautomatyczny, wymagający użycia przełącznika.

3. Przyrząd kontrolny powinien zapewniać łatwe rozróżnianie rejestrowanych okresów czasu na podstawie różnic w sposobie ich zapisu, ich wzajemnego położenia lub, jeżeli jest to niezbędne, na podstawie oznaczeń, o których mowa w ust. 5.

4. Zapisy różnych okresów czasu pracy mogą różnić się między sobą grubością wykreślanych linii lub w inny sposób, który jest co najmniej tak samo skuteczny pod względem czytelności i łatwości interpretacji zapisu.

5. Dla oznaczenia danych, o których mowa w § 5 ust. 1 pkt 3–6, stosuje się następujące symbole:

1) ruch pojazdu do przodu lub

2) ruch pojazdu do przodu i do tyłu.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, ruch pojazdu do tyłu nie może wpływać na czytelność i dokładność innych zapisów.

1) odczytanie przez upoważnionych funkcjonariuszy służb kontrolnych zapisów dotyczących dziewięciu godzin poprzedzających moment rozpoczęcia kontroli, w sposób niepowodujący zniekształcenia, uszkodzenia lub zabrudzenia wykresówek;

2) sprawdzenie, bez otwierania przyrządu, czy jest dokonywana rejestracja danych.

2. Dodatkowe urządzenia, poza wymienionymi w § 4, wchodzące w skład przyrządu kontrolnego nie powinny zakłócać prawidłowego działania wymaganych urządzeń i nie powinny utrudniać odczytu ich wskazań.

2. Wszystkie wewnętrzne części przyrządu kontrolnego powinny być skutecznie chronione przed działaniem wilgoci i kurzu przy normalnych warunkach użytkowania.

3. Części, o których mowa w ust. 2, powinny być zabezpieczone przed nieuprawnionym dostępem za pomocą odpowiednich obudów, wykonanych w sposób umożliwiający nałożenie zabezpieczeń.

1) tabliczkę pomiarową przed przemieszczeniem, o ile nie jest zamocowana w ten sposób, że nie może być usunięta bez zniszczenia znajdujących się na niej zapisów;

2) przed rozłączeniem:

a) zakończenia połączenia pomiędzy przyrządem kontrolnym i pojazdem,

b) adapter i miejsce włączenia go w układ pomiarowy,

c) urządzenie przełączające, o którym mowa w § 4 ust. 3,

d) połączenia adaptera i urządzenia przełączającego z innymi elementami przyrządu kontrolnego;

3) obudowy, o których mowa w § 9 ust. 3;

4) osłonę lub osłony zabezpieczające przed dostępem do adaptera.

2. W przyrządach kontrolnych, dla których miejsca nałożenia zabezpieczeń są określone w decyzjach zatwierdzenia typu, zabezpieczenia powinny być nałożone zgodnie z tymi decyzjami.

3. Zabezpieczenia wymienione w ust. 1 pkt 2 lit. a, b i d mogą być usunięte, jeżeli powstaje:

1) zagrożenie bezpieczeństwa;

2) potrzeba instalacji, regulacji bądź naprawy ogranicznika prędkości lub innego urządzenia mającego znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, jeżeli przyrząd kontrolny nadal działa prawidłowo, zabezpieczenia powinny zostać ponownie nałożone, przez upoważniony podmiot, bezpośrednio po zamontowaniu lub regulacji ogranicznika prędkości lub innego urządzenia mającego znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, natomiast w pozostałych przypadkach – w terminie siedmiu dni.

5. Usunięcie zabezpieczeń, o którym mowa w ust. 3, powinno zostać dla celów kontrolnych potwierdzone na piśmie z podaniem przyczyny usunięcia.

2. Pancerz, o którym mowa w ust. 1, nie jest wymagany, jeżeli zagwarantowane jest inne, równoważne zabezpieczenie przed nieuprawnionym dostępem, takie jak:

1) elektroniczne monitorowanie przy zastosowaniu kodowania sygnału, służące do wykrywania urządzeń zakłócających, w szczególności zwierających, przerywających lub zmieniających elektroniczne dane z przetwornika prędkości i długości przebytej drogi, prawidłową pracę przyrządu kontrolnego albo

2) układ elektroniczny zapewniający zarejestrowanie każdego ruchu pojazdu, niezależnie od sygnału z przetwornika prędkości i długości przebytej drogi.

3. W pojazdach, które nie są przystosowane do instalowania kabli w osłonie z pancerza stalowego pomiędzy przetwornikami prędkości i długości przebytej drogi a przyrządem kontrolnym, adapter powinien być umieszczony możliwie blisko tych przetworników.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, kabel w osłonie z pancerza stalowego montowany jest pomiędzy adapterem i przyrządem kontrolnym.

1) nazwisko i imię kierowcy pojazdu;

2) daty i miejsca rozpoczęcia i zakończenia używania wykresówki;

3) numer lub numery rejestracyjne pojazdów, do których kierowca był przydzielony w czasie używania wykresówki;

4) wskazania licznika długości drogi pojazdu lub pojazdów, do których kierowca był przydzielony w czasie używania wykresówki;

5) czas, kiedy miała miejsce zmiana pojazdu.

2. W przyrządzie kontrolnym nie mogą być używane wykresówki zabrudzone lub uszkodzone.

2. Otwarcie części, o której mowa w ust. 1, powinno być automatycznie zarejestrowane na wykresówce lub wykresówkach.

1) kierowca ze swojego miejsca mógł bezpośrednio odczytać wskazania prędkościomierza, licznika długości drogi i zegara;

2) wszystkie części przyrządu, z jego napędem włącznie, były zabezpieczone przed przypadkowym uszkodzeniem.

1) dla przyrządu kontrolnego na stanowisku pomiarowym, przed zainstalowaniem w pojeździe:

 2) dla przyrządu kontrolnego bezpośrednio po zainstalowaniu go w pojeździe:

 3) dla użytkowanego przyrządu kontrolnego:

2. Błędy określone w ust. 1 obowiązują dla zakresu temperatur od 0°C do +40°C, przy pomiarze temperatury w bezpośrednim sąsiedztwie przyrządu.

1) pojazd bez ładunku, w stanie, jak przy normalnej eksploatacji;

2) ciśnienie w oponach zgodne z instrukcją wytwórcy;

3) zużycie opon w granicach dopuszczonych przez właściwe przepisy;

4) w czasie pomiaru pojazd powinien być napędzany własnym silnikiem i poruszać się po linii prostej, poziomej, z prędkością (50±5) km/h; dopuszcza się wykonanie pomiaru w inny sposób, który zapewni porównywalną lub lepszą dokładność.

2. W przypadku ponownej legalizacji zainstalowanego przyrządu kontrolnego nowa tabliczka, o której mowa w ust. 1, jest mocowana w miejsce poprzednio umieszczonej tabliczki.

3. Tabliczka, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać co najmniej:

1) nazwę i adres organu administracji miar lub innego upoważnionego podmiotu, który wykonał legalizację przyrządu kontrolnego zainstalowanego w pojeździe;

2) wartość współczynnika charakterystycznego pojazdu w postaci w = ... obr./km lub w= ... imp./km;

3) wartość obwodu tocznego kół pojazdu w postaci /= ... mm;

4) datę wyznaczenia współczynnika charakterystycznego pojazdu oraz obwodu tocznego kół pojazdu.

1) „km” – w pobliżu licznika długości drogi – jednostka długości drogi;

2) „km/h” –w pobliżu podziałki prędkości;

3) „V_min ... km/h, V_max ... km/h” – zakres pomiarowy prędkościomierza; oznaczenie to nie jest wymagane, jeżeli jest umieszczone na tabliczce znamionowej przyrządu.

1) nazwa i adres wytwórcy przyrządu kontrolnego;

2) numer fabryczny i rok produkcji;

3) znak zatwierdzenia typu przyrządu kontrolnego;

4) stała k przyrządu kontrolnego w postaci „k= ... obr./km” lub „k= ... imp./km”

5) dla przyrządu kontrolnego wrażliwego na kąt pochylenia w takim stopniu, że na skutek zmiany pochylenia mogą zostać przekroczone błędy graniczne, dopuszczalny kąt pochylenia oznaczony następująco:

gdzie: a oznacza kąt pomiędzy poziomem a płaszczyzną płyty czołowej przyrządu kontrolnego (ustawionego właściwą stroną do góry), przy którym przyrząd był wzorcowany, b i g oznaczają odpowiednio maksymalne dopuszczalne odchylenia do góry i do dołu od kąta wzorcowania.

2. Tabliczka znamionowa może zawierać oznaczenia zakresu pomiarowego prędkościomierza w postaci, o której mowa w § 20 pkt 3.

2. Na wykresówce powinny być naniesione, w formie nadruku, następujące informacje:

1) nazwa i adres wytwórcy lub znak wytwórcy;

2) znak zatwierdzenia typu wykresówki;

3) znaki zatwierdzenia typu przyrządów kontrolnych, w których wykresówka może być stosowana;

4) górna granica zakresu pomiarowego prędkości wyrażona w kilometrach na godzinę.

1) dla zakłóceń szerokopasmowych w przedziale częstotliwości od 30 MHz do 75 MHz poziom od 1660 mV/m do 500 mV/m (poziom maleje liniowo w funkcji częstotliwości), od 75 MHz do 400 MHz poziom od 500 mV/m do 1800 mV/m (poziom wzrasta liniowo w funkcji częstotliwości), od 400 MHz do 1000 MHz poziom 1800 mV/m (poziom stały);

2) dla zakłóceń wąskopasmowych w przedziale częstotliwości od 30 MHz do 75 MHz poziom od 560 mV/m do 160 mV/m (poziom maleje liniowo w funkcji częstotliwości), od 75 MHz do 400 MHz poziom od 160 mV/m do 560 mV/m (poziom wzrasta liniowo w funkcji częstotliwości), od 400 MHz do 1000 MHz poziom 560 mV/m (poziom stały).

1) 48 V/m przy pomiarze za pomocą linii paskowej 150 mm, lub

2) 12 V/m przy pomiarze za pomocą linii paskowej 800 mm, lub

3) 60 V/m przy pomiarze w komorze TEM, lub

4) 24 V/m przy pomiarze w swobodnej przestrzeni, lub

5) 48 mA przy pomiarze metodą wstrzykiwania prądu.

2. Przy badaniu przyrządu kontrolnego zakłócające pole, o którym mowa w ust. 1, powinno mieć charakter sinusoidalny oraz powinno być modulowane sygnałem sinusoidalnym o częstotliwości 1 kHz, przy współczynniku głębokości modulacji równym (80±4)%.

2. Cyfry licznika, o których mowa w ust. 1, powinny być łatwo czytelne, a ich widoczna wysokość powinna wynosić co najmniej 4 mm.

3. Licznik, o którym mowa w ust. 1, powinien umożliwiać wskazania co najmniej do 99999,9 km.

2. Wartość działki elementarnej prędkości nie powinna być większa od 10% prędkości maksymalnej, wskazywanej na końcu podziałki.

3. W zakresie wskazań poza zakresem pomiarowym nie są wymagane oznaczenia liczbowe prędkości.

4. Długość działki, o której mowa w ust. 2, odpowiadająca zmianie prędkości o 10 kilometrów na godzinę nie może być mniejsza od 10 mm.

5. W przyrządzie kontrolnym, w którym prędkość jest wskazywana za pomocą wskazówki, odległość pomiędzy wskazówką i podzielnią nie powinna być większa niż 3 mm.

6. Częstotliwość rezonansu własnego i tłumienie drgań prędkościomierza przyrządu kontrolnego powinny być takie, aby urządzenia wskazujące i rejestrujące prędkość były w stanie, w zakresie pomiarowym, nadążać za zmianami przyśpieszenia do wartości 2 m/s² bez przekraczania dopuszczalnych błędów.

2. W przyrządzie kontrolnym, w którym mechanizm napędzający wykresówkę jest sterowany przez zegar, czas pracy zegara po jego całkowitym nakręceniu powinien być co najmniej o 10% dłuższy od najdłuższego czasu rejestracji na wykresówce lub wykresówkach.

2. W przyrządzie kontrolnym, w którym stosowane są wykresówki w kształcie tarcz, mechanizm, o którym mowa w ust. 1, powinien być sterowany przez zegar. Ruch obrotowy wykresówki powinien być ciągły i równomierny, z prędkością minimalną równą 7 mm na godzinę, mierząc na wewnętrznym okręgu ograniczającym pole przeznaczone do rejestracji prędkości.

3. W przyrządzie kontrolnym, w którym stosowane są wykresówki w kształcie taśmy i w których mechanizm przesuwający taśmę jest sterowany przez zegar, prędkość prostoliniowego ruchu wykresówki do przodu powinna wynosić co najmniej 10 mm na godzinę.

4. Długość drogi i prędkość pojazdu powinny być rejestrowane w sposób automatyczny.

2. Dla prędkości zbliżonych do górnej granicy zakresu pomiarowego przyrządu kontrolnego rejestracja długości drogi powinna być nadal wyraźna i czytelna.

2. Ruch pisaka może nie być prostoliniowy, pod warunkiem że spełnione są następujące warunki:

1) ślad pisaka jest prostopadły do średniego obwodu (dla wykresówek w kształcie tarcz) lub do osi (dla wykresówek w kształcie taśmy) pola rejestracji prędkości;

2) stosunek promienia krzywizny śladu pisaka do szerokości pola rejestracji prędkości nie jest mniejszy niż 2,4:1, bez względu na kształt wykresówki;

3) oznaczenia na podziałce czasu przecinają pole rejestracji wzdłuż krzywej o takim samym promieniu, jak droga przebyta przez pisak; odległości między oznaczeniami podziałki czasu powinny odpowiadać okresom czasu nie większym od jednej godziny.

3. Zmiana prędkości o 10 kilometrów na godzinę powinna być rejestrowana przez przesunięcie pisaka co najmniej o 1,5 mm na odpowiadającej współrzędnej.

2. Wykresówki powinny zachowywać swoje wymiary oraz wszystkie wykonane na nich zapisy w normalnych warunkach przechowywania.

3. Zapisy na wykresówce powinny pozostawać wyraźnie czytelne przez okres co najmniej jednego roku w normalnych warunkach przechowywania.

4. Minimalny czas rejestracji wykresówki wynosi 24 godziny.

5. Jeżeli łączy się kilka wykresówek w kształcie tarcz w celu zwiększenia możliwej bezobsługowej pojemności rejestracji, to na przejściach pomiędzy poszczególnymi tarczami nie powinny występować przerwy lub nakładanie się rejestrowanych zapisów.

1) prędkości;

2) długości przebytej drogi;

3) czasu prowadzenia pojazdu, innych okresów pracy i gotowości do pracy kierowcy, przerw w pracy i okresów odpoczynku kierowcy.

2. Pole, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, powinno mieć podziałkę o wartości działki elementarnej 20 kilometrów na godzinę lub mniejszej. Każdy wskaz podziałki prędkości powinien być oznaczony odpowiadającą mu wartością za pomocą cyfr umieszczonych na wprost wskazu. Ostatni wskaz podziałki prędkości powinien odpowiadać górnej granicy zakresu pomiarowego.

3. Oznaczenie jednostki prędkości w postaci „km/h” powinno być umieszczone przynajmniej w jednym miejscu leżącym w polu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1.

4. Pole, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, powinno być wykonane w sposób umożliwiający łatwe odczytanie liczby przebytych kilometrów.

5. Pole lub pola, o których mowa w ust. 1 pkt 3, powinny być oznaczone w taki sposób, aby zarejestrowane okresy czasu były łatwe do odróżnienia.

Minister Gospodarki: J. Piechota

¹⁾ Minister Gospodarki kieruje działem administracji rządowej – gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki (Dz. U. Nr 97, poz. 867).

Załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki
z dnia 13 grudnia 2002 r. (poz. 1929)

ZNAK ZATWIERDZENIA TYPU TACHOGRAFU

Znak zatwierdzenia typu

1. Znak zatwierdzenia typu składa się z prostokąta, wewnątrz którego umieszczona jest litera „e”, a następnie liczba 20 oznaczająca, że decyzja zatwierdzenia typu została wydana w Polsce.

2. Znak zatwierdzenia typu jest umieszczony na tabliczce znamionowej przyrządu kontrolnego oraz wykresówce.

3. Podane poniżej wymiary znaku zatwierdzenia typu wyrażone są w milimetrach, przy czym wielkości liczbowe oznaczają wartości minimalne. Powinna być zachowana relacja pomiędzy podanymi wymiarami.

⁽¹⁾ Podana liczba ma charakter przykładowy.