Dziennik Ustaw - rok 2002 nr 204 poz. 1723

Na podstawie art. 237¹⁵ § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

2. Narzędzia pomocnicze i pomiarowe stosowane przy obsłudze obrabiarek powinny być oddzielone od miejsca składowania przedmiotów przed i po obróbce skrawaniem.

3. Wióry powstające podczas pracy obrabiarek powinny być na bieżąco odprowadzane z pomieszczenia lub hali fabrycznej na składowisko zakładowe.

2. Stanowisko pracy pracownika, o którym mowa w ust. 1, powinno być usytuowane w takim miejscu, aby mógł on bez przeszkód obserwować pracę nadzorowanych obrabiarek.

2. Osłony, o których mowa w ust. 1, powinny być wyposażone w urządzenia uniemożliwiające ich otwarcie podczas pracy obrabiarki.

3. Osłony stałe wystające poza obrys obrabiarki oraz osłony ruchome zmieniające swoje położenie podczas pracy obrabiarki powinny być oznakowane barwami i znakami bezpieczeństwa, zgodnie z Polskimi Normami.

2. Stanowisko pracy przy obrabiarce powinno znajdować się na powierzchni równej, bez progów i śliskich nawierzchni.

3. Obrabiarki o dużych rozmiarach powinny być obsługiwane z pomostu spełniającego wymagania określone w odrębnych przepisach.

4. W przypadku gdy podczas obsługi obrabiarki istnieje ryzyko poparzenia, pracodawca powinien wyposażyć te obrabiarki w osłony, a gdy jest to niemożliwe ze względów technicznych – wyposażyć pracowników w środki ochrony indywidualnej, zgodnie z odrębnymi przepisami.

1) sąsiednich stanowisk pracy;

2) ruchu pracowników;

3) transportu wewnętrznego.

2. W przypadku zakończenia pracy lub unieruchomienia obrabiarki na czas dłuższy niż jedna zmiana robocza, wyłączniki główne i awaryjne powinny być zablokowane.

2. Do środków technicznych, o których mowa w ust. 1, należą przede wszystkim zgarniacze wiórów oraz mechaniczny transporter do usuwania wiórów bezpośrednio na składowisko zakładowe.

3. W przypadku braku technicznych możliwości zastosowania mechanicznego transportera, o którym mowa w ust. 2, obsługującego obrabiarkę należy wyposażyć w narzędzia pozwalające na bezpieczne usuwanie wiórów z obrabiarki.

4. Wióry powstające podczas pracy obrabiarki wyposażonej w zbiornik do ich gromadzenia powinny być systematyczne usuwane z tego zbiornika i przechowywane w miejscu i w sposób niestwarzający zagrożeń dla pracowników.

5. Niedopuszczalne jest usuwanie wiórów sprężonym powietrzem lub bez odpowiedniego narzędzia ręcznego.

2. Obrabiarki wyposażone w uchwyt hydrauliczny lub pneumatyczny powinny być wyposażone w urządzenia blokujące, uniemożliwiające wyrwanie zamocowanego przedmiotu w przypadku zaniku ciśnienia w układzie zasilania.

3. Uruchomienie urządzenia blokującego, o którym mowa w ust. 2, powinno uniemożliwiać kontynuowanie obróbki skrawaniem oraz być sygnalizowane sygnałem świetlnym lub dźwiękowym.

1) stosowane narzędzia skrawające oraz przyrządy pomiarowe należy przechowywać w szafkach narzędziowych, regałach lub stojakach;

2) rękawy przy nadgarstkach obsługującego powinny być opięte;

3) obsługujący powinien pracować z nakrytą głową.

2. Przed przystąpieniem do czyszczenia lub konserwacji obrabiarki należy wyłączyć jej napęd i zabezpieczyć przed przypadkowym uruchomieniem.

3. Podczas pracy obrabiarki niedopuszczalne jest:

1) chłodzenie narzędzia lub obrabianego przedmiotu za pomocą mokrego czyściwa;

2) dokonywanie czynności konserwacyjnych w przypadku, gdy instrukcja obsługi nie zezwala na taką czynność;

3) zatrzymywanie wrzeciona lub uchwytu ręką;

4) nakładanie pasów napędowych i regulacja ich naciągu.

4. Podczas przerw w pracy niedopuszczalne jest pozostawianie obrabiarki bez nadzoru lub zezwalanie na jej obsługiwanie osobom nieuprawnionym,

2. Przed przystąpieniem do napraw, o których mowa w ust. 1, należy umieścić w widocznym miejscu tablicę ostrzegawczą z napisem: „Uwaga naprawa – nie uruchamiać”.

3. Jeżeli przy naprawach, o których mowa w ust. 1, jest wymagane podniesienie osłon, przed ich podniesieniem należy sprawdzić stan zabezpieczenia blokującego ich opadanie.

4. Po dokonanej naprawie uruchomienie obrabiarki następuje po uzyskaniu zgody pracodawcy lub służby serwisowej wykonującej naprawę.

2. Przestrzeń przemieszczania się podajnika przedmiotów poza obrys obrabiarki powinna być zabezpieczona osłonami.

3. W przypadku braku technicznej możliwości zastosowania osłony, o której mowa w ust. 2, centrum obróbkowe powinno być wyposażone w sygnalizację świetlną lub dźwiękową uruchamianą w czasie przemieszczania się podajnika z przedmiotem poza obrys obrabiarki.

4. Przed uruchomieniem centrum obróbkowego obsługujący powinien sprawdzić w szczególności:

1) czystość gniazda wrzeciona i szczęk uchwytu;

2) prawidłowość rozmieszczenia narzędzi skrawających w magazynie i ich stan techniczny oraz stopień zużycia ostrzy;

3) stan wypełnienia zbiornika wiórami;

4) stan wypełnienia magazynu przedmiotami przeznaczonymi do obróbki przed i po jej wykonaniu;

5) poziom cieczy chłodzącej w zbiorniku i ciśnienie w układzie hydraulicznym bądź pneumatycznym;

6) stan pozycji wyjściowych do pracy zespołu roboczego centrum.

2. Stoły obrotowe, w szczególności tokarek karuzelowych, powinny być wyposażone na całym obwodzie w osłony chroniące przed zagrożeniami powodowanymi przez wióry lub ciecz chłodzącą.

3. Osłony uchwytów, o których mowa w ust. 1, powinny być dostosowane do wymiarów uchwytu i wielkości tarczy zabierakowej obrabiarki.

2. Osłona, o której mowa w ust. 1, powinna być wyposażona w urządzenie blokujące jej otwarcie podczas pracy obrabiarek i być oznakowana barwami i znakami bezpieczeństwa, zgodnie z Polskimi Normami.

1) działanie siły skrawania;

2) prędkość obrotową;

3) moment bezwładności uchwytu i przedmiotu obrabianego;

4) niewyważenie przedmiotu obrabianego.

2. Prędkość obrotową, o której mowa w ust. 1 pkt 2, podczas procesu skrawania niewyważonych przedmiotów należy tak dobierać, aby nie spowodować drgań obrabiarki.

2. Elementy stosowane do zamocowania narzędzi w uchwycie wiertarki nie powinny wystawać poza obrys uchwytu lub wrzeciona tej wiertarki.

3. Jeżeli wymaganie, o którym mowa w ust. 2, jest niemożliwe do wykonania, wystający element należy zabezpieczyć osłonami.

2. Podczas wiercenia otworów przy użyciu wiertarek niedopuszczalne jest trzymanie w dłoni przedmiotu poddawanego wierceniu.

2. Frezarki sterowane numerycznie powinny być wyposażone w automatyczny mechanizm mocowania narzędzi i przyrządów we wrzecionie.

2. W krańcowym położeniu, o którym mowa w ust. 1, należy ustawić barierki ochronne.

3. Barierek, o których mowa w ust. 2, nie stosuje się, jeżeli strefa zagrożenia jest odpowiednio zabezpieczona kabiną.

4. W przypadku gdy odległość pomiędzy końcowym położeniem stołu lub obrabianego przedmiotu a ścianą lub innym stałym obiektem jest mniejsza niż 0,6 m, wolna przestrzeń pomiędzy nimi powinna być zabezpieczona ogrodzeniem.

2. Do strugarek poprzecznych stosuje się odpowiednio przepisy § 28.

2. Osłony ruchome zabezpieczające pokrętła regulacyjne ustawienia wielkości skoku suwaka powinny być wyposażone w urządzenie blokujące, uniemożliwiające uruchomienie strugarki podczas regulacji skoku suwaka.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy szlifierek do szlifowania wałków wyposażonych również we wrzeciono szlifierskie do szlifowania otworów.

3. Taśma ścierna szlifierek taśmowych powinna być osłonięta na całej długości, z wyjątkiem przestrzeni roboczej taśmy.

2. Tarcze ścierne należy umocować na trzpieniu wrzeciona za pomocą stalowych tarczy oporowej i dociskowej o średnicach zewnętrznych wynoszących co najmniej 1/3 średnicy tarczy ściernej. W miarę zużywania się tarczy ściernej, tarcze stalowe powinny być odpowiednio zmieniane na mniejsze.

3. W celu prawidłowego i bezpiecznego zamocowania tarczy ściernej na trzpieniu mocującym, pomiędzy tarczą ścierną a tarczami oporową i dociskową umieszcza się podkładki z elastycznego materiału o grubości od 1 do 1,5 mm.

2. Odstęp pomiędzy tarczą ścierną i podporą powinien być tak wyregulowany, aby szlifowany przedmiot nie dostał się pomiędzy tarczę ścierną a podporę.

2. Podczas szlifowania przedmiotów na obrabiarkach do szlifowania niewyposażonych w przezroczyste osłony lub ekrany chroniące przed urazami obsługujący powinien być wyposażony w środki ochrony indywidualnej zgodnie z odrębnymi przepisami.

3. Tarcze ścierne powinny być przechowywane w sposób nienarażający ich na uszkodzenia mechaniczne lub działanie wilgoci, a przed zamontowaniem na obrabiarkę wyważone.

2. Przejścia, o których mowa w ust. 1, powinny być zabezpieczone od góry osłoną chroniącą pracowników przed upadkiem transportowanych przedmiotów lub zabrudzeniem cieczą chłodzącą.

2. Jeżeli zachowanie odległości, o której mowa w ust. 1, jest niemożliwe – strefa zagrożenia powinna być oznakowana i osłonięta w sposób uniemożliwiający wejście pracowników do tej strefy.

1) rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 28 kwietnia 1951 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na obrabiarkach do metali (Dz. U. Nr 25, poz. 192);

2) rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 24 września 1953 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy szybkościowym skrawaniu metali (Dz. U. Nr 46, poz. 229).

Minister Gospodarki: J. Piechota

¹⁾ Minister Gospodarki kieruje działem administracji rządowej – gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki (Dz. U. Nr 97, poz. 867).

²⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679.