Dziennik Ustaw - rok 2000 nr 26 poz. 310

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 155, poz. 1015 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr 110, poz. 1255) zarządza się, co następuje:

1) pojazdy samochodowe, ciągniki rolnicze, motorowery i przyczepy podlegające rejestracji stosownie do przepisów prawa o ruchu drogowym,

2) pojazdy wolnobieżne dopuszczone do ruchu stosownie do przepisów prawa o ruchu drogowym,

3) pojazdy zarejestrowane za granicą i dopuszczone do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

4) inne pojazdy będące w posiadaniu jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw obrony narodowej albo organów i jednostek nadzorowanych, podległych lub podporządkowanych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, napędzane umieszczonym na nich silnikiem zasilanym z własnego źródła energii, wraz z ciągniętym wszelkiego rodzaju sprzętem.

2. Umowę ubezpieczenia OC posiadacz pojazdu może zawrzeć z wybranym zakładem ubezpieczeń prowadzącym działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia OC.

2. Umowę ubezpieczenia OC na czas krótszy niż 12 miesięcy, zwaną dalej „umową ubezpieczenia krótkoterminowego”, można zawrzeć, jeżeli pojazd jest zarejestrowany:

1) czasowo,

2) za granicą.

3. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego można także zawrzeć, jednak na czas nie krótszy niż 3 miesiące, w odniesieniu do pojazdów:

1) wolnobieżnych, określonych w § 2 pkt 2,

2) zabytkowych, w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym, które są wpisane do księgi inwentarza muzealiów, zgodnie z przepisami dotyczącymi ewidencjonowania dóbr kultury w muzeach.

4. Umowę ubezpieczenia OC, o której mowa w ust. 2 pkt 1, zawiera się na czas nie krótszy niż okres czasowej rejestracji, określony w decyzji starosty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania właściciela pojazdu, nie krótszy jednak niż 15 dni.

5. Umowę ubezpieczenia OC, o której mowa w ust. 2 pkt 2, zawiera się na okres pobytu pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie krótszy jednak niż 15 dni.

2. Pomimo braku pisemnego powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, zawarcie kolejnej umowy nie następuje, jeżeli nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy.

3. W przypadku określonym w ust. 2 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń kończy się z upływem 12 miesięcy, za które przypadała niezapłacona w całości składka.

1) najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu podlegającego rejestracji,

2) przed wprowadzeniem do ruchu na drogę publiczną pojazdu wolnobieżnego,

3) przed przekroczeniem granicy, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem wprowadzanym do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie posiada ubezpieczenia OC,

4) przed wprowadzeniem do ruchu na drogę publiczną pojazdu, o którym mowa w § 3,

5) najpóźniej w dniu ustania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, w przypadku określonym w § 7 ust. 3.

2. Jeżeli umowa ubezpieczenia OC jest zawierana przed rejestracją pojazdu podlegającego rejestracji, na żądanie zakładu ubezpieczeń posiadacz pojazdu jest zobowiązany przedstawić zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu lub wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej z konieczności uzyskania świadectwa homologacji na dany pojazd.

3. Jeżeli, w przypadku określonym w ust. 2, pojazd, w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy, nie został zarejestrowany, każda ze stron może odstąpić od umowy ze skutkiem natychmiastowym, powiadamiając o tym pisemnie drugą stronę umowy.

4. W razie zbycia pojazdu zarejestrowanego lub pojazdu wolnobieżnego dopuszczonego do ruchu, na jego nabywcę przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z umowy ubezpieczenia OC. Umowa ubezpieczenia OC ulega rozwiązaniu po upływie 30 dni od dnia zbycia pojazdu, nie później jednak niż:

1) z dniem zarejestrowania pojazdu na nabywcę,

2) z chwilą zawarcia przez nabywcę nowej umowy ubezpieczenia OC,

3) z końcem okresu, na jaki umowa została zawarta.

5. W razie nabycia pojazdu zarejestrowanego, którego zbywca, wbrew obowiązkowi, nie zawarł umowy ubezpieczenia OC, nabywca jest zobowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC najpóźniej w dniu nabycia pojazdu.

6. Zbywca pojazdu przekazuje nabywcy dokumenty potwierdzające zawarcie umowy ubezpieczenia OC oraz powiadamia zakład ubezpieczeń, w terminie 30 dni, o zbyciu pojazdu i o danych osobowych nabywcy.

7. Skutki wyrządzenia szkody przez nabywcę pojazdu w okresie, o którym mowa w ust. 4, nie obciążają zbywcy pojazdu.

8. Zbywca pojazdu ponosi wraz z nabywcą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej, należnej zakładowi ubezpieczeń do dnia rozwiązania umowy w przypadku, o którym mowa w ust. 4.

9. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia OC przez posiadacza pojazdu nie będącego właścicielem pojazdu, prawa i obowiązki posiadacza, wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia OC, przechodzą na właściciela pojazdu z chwilą, gdy posiadacz utracił posiadanie pojazdu na rzecz właściciela. Umowa ubezpieczenia OC ulega rozwiązaniu po upływie 30 dni po dniu przejścia posiadania pojazdu na rzecz właściciela, nie później jednak niż z chwilą zawarcia przez właściciela nowej umowy ubezpieczenia OC lub z końcem okresu, na jaki umowa została zawarta.

10. Obowiązki określone w ust. 6 dotyczą odpowiednio posiadacza pojazdu, o którym mowa w ust. 9.

1) z upływem okresu, na który została zawarta,

2) z chwilą wyrejestrowania pojazdu,

3) w przypadkach określonych w § 8 ust. 4,

4) z chwilą udokumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu w okolicznościach nie powodujących zmiany posiadacza,

5) z dniem odstąpienia od umowy w przypadku określonym w § 8 ust. 3.

2. Za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu uważa się również szkodę powstałą:

1) przy wsiadaniu i wysiadaniu z pojazdu,

2) bezpośrednio przy załadowywaniu i rozładowywaniu pojazdu,

3) podczas zatrzymania, postoju lub garażowania.

3. Ubezpieczeniem OC objęta jest odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę ruchem tego pojazdu.

4. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych 600 000 euro, ustalona przy zastosowaniu kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego według tabeli kursów nr 1 każdego roku, w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem, bez względu na liczbę poszkodowanych osób.

5. Jeżeli ubezpieczono odpowiedzialność cywilną posiadacza tego samego pojazdu na ten sam okres w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń, każdy z tych zakładów ubezpieczeń odpowiada za wyrządzoną w tym czasie przez posiadacza lub kierującego pojazdem szkodę proporcjonalnie do określonej przez niego w umowie ubezpieczenia OC sumy gwarancyjnej.

6. Za szkodę wyrządzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odszkodowanie przysługuje również wówczas, gdy sprawca szkody na osobie nie mógł być zidentyfikowany lub gdy sprawca szkody na mieniu i na osobie nie posiadał ubezpieczenia OC. W takich przypadkach odszkodowanie z ubezpieczenia OC jest wypłacane przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

1) złączona jest z pojazdem silnikowym,

2) odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i jeszcze się toczyła.

2. Ubezpieczeniem OC posiadacza przyczepy lub naczepy objęta jest tylko szkoda spowodowana przyczepą lub naczepą, która:

1) nie jest złączona z pojazdem silnikowym ciągnącym bądź

2) odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i przestała się już toczyć.

3. Zasadę określoną w ust. 1 stosuje się również w razie złączenia pojazdów w celu holowania.

1) zwrotu uzasadnionych okolicznościami zdarzenia kosztów mających na celu zapobieżenie zwiększeniu szkody,

2) pokrycia niezbędnych kosztów obrony sądowej przeciw roszczeniom osoby trzeciej w sporze prowadzonym na polecenie zakładu ubezpieczeń lub za jego zgodą.

1) polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego posiadaczowi pojazdu,

2) wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu niż pojazd przewożący,

3) polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych,

4) w których następstwie zanieczyszczeniu lub skażeniu uległo środowisko naturalne,

5) które łącznie nie przekraczają 50% najniższego wynagrodzenia pracowników, ustalonego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej.

2. Zakład ubezpieczeń nie może odmówić wydania zaświadczenia o przebiegu ubezpieczenia OC.

2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia OC został określony późniejszy termin płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.

3. Inny niż wskazany w ust. 1 i 2 termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń można w umowie ubezpieczenia OC określić wówczas, gdy umowę zawiera się:

1) na okres krótszy niż 12 miesięcy, gdy pojazd jest zarejestrowany czasowo lub zarejestrowany za granicą albo gdy jest to pojazd wolnobieżny lub zabytkowy,

2) przed zarejestrowaniem pojazdu podlegającego rejestracji,

3) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu.

2. W razie opłacania składki ubezpieczeniowej w ratach, niezapłacenie przez posiadacza pojazdu raty składki w oznaczonym terminie nie powoduje ustania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

3. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, wynikająca z umowy ubezpieczenia OC, ustaje w przypadkach określonych w § 9.

2. Przy ustalaniu składki ubezpieczeniowej za dwunastomiesięczny okres ubezpieczenia uwzględnia się jej obniżki lub podwyżki zależnie od dotychczasowego bezszkodowego lub szkodowego przebiegu ubezpieczenia OC.

3. W umowie ubezpieczenia krótkoterminowego zakład ubezpieczeń może uwzględnić obniżki lub podwyżki składki zależnie od dotychczasowego bezszkodowego lub szkodowego przebiegu ubezpieczenia OC.

2. Składka ubezpieczeniowa może być opłacona w ratach, których wysokość i terminy płatności zostały ustalone w umowie.

3. W przypadku zwłoki w opłacaniu składki lub jej raty, zakładowi ubezpieczeń przysługują odsetki ustawowe.

1) posiadaczowi w razie wyrejestrowania pojazdu lub udokumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania w okolicznościach nie powodujących zmiany posiadacza,

2) w razie odstąpienia od umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku określonym w § 8 ust. 3,

3) w razie rozwiązania się umowy w przypadkach określonych w § 8 ust. 4 pkt 1 i 2 oraz w przypadku określonym w § 9 pkt 4,

4) posiadaczowi, o którym mowa w § 8 ust. 9, w związku z utratą posiadania pojazdu.

2. Zwrot składki, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, jeżeli szkoda, za którą zakład ubezpieczeń wypłacił lub jest zobowiązany wypłacić odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC, nastąpiła w okresie poprzedzającym rozwiązanie umowy w przypadkach określonych w § 9 pkt 3–5.

3. Zwrot składki za nie wykorzystany okres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w przypadkach, o których mowa w § 8 ust. 4 pkt 1 i 2, następuje na podstawie kopii lub odpisu dokumentu ubezpieczenia zbywcy pojazdu.

2. W przypadku umowy ubezpieczenia OC zawartej na okres 12 miesięcy wysokość miesięcznej składki podlegającej zwrotowi stanowi 1/12 składki należnej za dwunastomiesięczny okres ubezpieczenia.

1) przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu wypadku, starać się o złagodzenie skutków wypadku oraz zapewnienie pomocy lekarskiej osobom poszkodowanym, jak również, w miarę możliwości, zabezpieczyć mienie osób poszkodowanych,

2) zapobiec, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody,

3) udzielić osobom poszkodowanym niezbędnych informacji, koniecznych do identyfikacji zakładu ubezpieczeń, łącznie z podaniem danych dotyczących zawartej umowy ubezpieczenia OC,

4) w razie kolizji z innym pojazdem ustalić, w miarę możliwości, zakład ubezpieczeń, u którego posiadacz tego pojazdu jest ubezpieczony w zakresie ubezpieczenia OC.

2. W razie wypadku posiadacz lub kierujący pojazdem powinni powiadomić o tym niezwłocznie zakład ubezpieczeń, udzielając mu niezbędnych informacji i wyjaśnień.

2. Jeżeli uprawniony do odszkodowania wystąpi z roszczeniem do posiadacza lub kierującego pojazdem, którego ruchem szkoda została spowodowana, posiadacz lub kierujący pojazdem powiadamiają o tym zakład ubezpieczeń.

3. W postępowaniu sądowym przeciwko posiadaczowi lub kierującemu pojazdem o naprawienie szkody wyrządzonej ruchem tego pojazdu konieczne jest przypozwanie także zakładu ubezpieczeń, w którym posiadacz pojazdu jest ubezpieczony w zakresie ubezpieczenia OC.

2. Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie bezpośrednio osobie uprawnionej, zawiadamiając o tym posiadacza pojazdu.

2. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od wyjaśnienia tych okoliczności. Jednakże bezsporną część odszkodowania zakład ubezpieczeń wypłaca w terminie określonym w ust. 1.

3. Jeżeli odszkodowanie nie przysługuje lub przysługuje w innej wysokości niż określona w zgłoszonym roszczeniu, zakład ubezpieczeń informuje o tym na piśmie osobę zgłaszającą roszczenie i posiadacza pojazdu w terminie określonym w ust. 1 lub ust. 2, wskazując na okoliczności oraz podstawę prawną uzasadniającą odmowę wypłaty odszkodowania lub jego części. Pismo zakładu ubezpieczeń powinno zawierać pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu ubezpieczenia OC.

1) wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo będąc pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii,

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa,

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa,

4) zbiegł z miejsca zdarzenia,

5) nie dopełnił obowiązków w przypadku określonym w § 27 – w zakresie tej części wypłaconego odszkodowania, która nie byłaby świadczona przez zakład ubezpieczeń w razie dopełnienia przez kierującego ciążących na nim obowiązków.

2. Uprawniony do odszkodowania zgłasza swoje roszczenia do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego poprzez którykolwiek zakład ubezpieczeń prowadzący ubezpieczenia OC. Zakład ubezpieczeń nie może odmówić przyjęcia zgłoszenia roszczenia.

2. Zakład ubezpieczeń przyjmujący zgłoszenie roszczenia osoby uprawnionej do odszkodowania, skierowane do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, nie może zaspokoić w całości lub w części tego roszczenia bez uprzedniej zgody Zarządu Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

2. Jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem zmienił adres bądź siedzibę i nie zawiadomił o tym zakładu ubezpieczeń, zawiadomienia lub oświadczenia skierowane przez zakład ubezpieczeń listem poleconym na ostatni adres lub siedzibę posiadacza lub kierującego pojazdem wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do posiadacza lub kierującego pojazdem, gdyby nie zmienił adresu lub siedziby.

2. Klasyfikacja pojazdów powinna uwzględniać zbliżone parametry techniczne i eksploatacyjne pojazdów oraz sposób ich użytkowania, wpływające na zwiększenie lub zmniejszenie ryzyka ubezpieczeniowego.

2. Zniżka składki ubezpieczeniowej za każde dwadzieścia cztery miesiące bezszkodowego przebiegu ubezpieczenia OC nie może być niższa niż 10% stawki podstawowej; stopa zniżek z tego tytułu nie może przekroczyć 60% stawki podstawowej.

3. Podwyżka składki ubezpieczeniowej zależna od przebiegu ubezpieczenia OC nie może przekroczyć 160% stawki podstawowej składki ubezpieczeniowej.

4. Przy ustalaniu bezszkodowego lub szkodowego przebiegu ubezpieczenia OC nie uwzględnia się wypłaconego przez zakład ubezpieczeń odszkodowania z tytułu ubezpieczenia OC za szkodę będącą następstwem wypadku spowodowanego przez kierującego, który wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa.

5. Posiadacz pojazdu traci uprawnienie do zniżki w składce ubezpieczeniowej, jeżeli okres przerwy w ubezpieczeniu OC przekroczył 24 miesiące.

Minister Finansów: w z. J. Bauc