Dziennik Ustaw - rok 1999 nr 110 poz. 1269

Na podstawie art. 60 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754 i Nr 141, poz. 945 oraz z 1998 r. Nr 107, poz. 669 i Nr 113, poz. 715) zarządza się co następuje:

1) domu maklerskim – rozumie się przez to również bank prowadzący działalność maklerską, podmiot, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754 i Nr 141, poz. 945 oraz z 1998 r. Nr 107, poz. 669 i Nr 113, poz. 715), zwanej dalej „ustawą”, oraz bank prowadzący rachunki papierów wartościowych, na podstawie art. 57 ustawy, chyba że przepisy niniejszego rozporządzenia stanowią inaczej,

2) prawie do otrzymania papieru wartościowego – rozumie się przez to prawo wynikające z zobowiązania, o którym mowa w art. 7 ust. 6 ustawy,

3) rejestrze operacyjnym – rozumie się przez to rejestr papierów wartościowych i praw do otrzymania papierów wartościowych, o którym mowa w § 2 pkt 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie trybu i warunków postępowania domów maklerskich i banków prowadzących działalność maklerską oraz banków prowadzących rachunki papierów wartościowych (Dz. U. Nr 163, poz. 1159),

4) dniu transakcyjnym – rozumie się przez to dzień, w którym zgodnie z przepisami dotyczącymi danego rynku regulowanego są zawierane na nim transakcje,

5) sesji – rozumie się przez to sesję giełdową, a także dzień transakcyjny na regulowanym rynku pozagiełdowym,

6) cenie rynkowej papierów wartościowych – rozumie się przez to cenę bieżącą ustaloną zgodnie z zasadami zawartymi w przepisach określających szczególne zasady rachunkowości domów maklerskich,

7) wartości rynkowej papierów wartościowych – rozumie się przez to iloczyn ceny rynkowej papierów wartościowych i ich liczby,

8) ramowej umowie pożyczki – rozumie się przez to umowę określającą tryb i warunki zawierania umów pożyczek papierów wartościowych, w przypadku gdy pożyczkobiorcą jest dom maklerski, a celem udzielenia pożyczek jest dalsze pożyczenie papierów wartościowych lub dokonanie zwrotu papierów wartościowych, w przypadku, o którym mowa w § 30 ust. 2 pkt 3,

9) ramowej umowie sprzedaży krótkiej – rozumie się przez to umowę określającą tryb i warunki zawierania umów pożyczek papierów wartościowych, w przypadku gdy pożyczkodawcą jest dom maklerski lub podmioty, o których mowa w § 22 ust. 1 pkt 2 i 3, a celem udzielania pożyczek jest sprzedaż papierów wartościowych będących ich przedmiotem,

10) zabezpieczeniu pożyczki – rozumie się przez to ustanawiane przez dom maklerski – pożyczkobiorcę zabezpieczenie wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki zawieranej na podstawie ramowej umowy pożyczki,

11) zabezpieczeniu sprzedaży krótkiej – rozumie się przez to ustanawiane przez pożyczkobiorcę dokonującego sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych zabezpieczenie wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki zawieranej na podstawie ramowej umowy sprzedaży krótkiej,

12) cyklu rozliczeniowym – rozumie się przez to czas, w którym zgodnie z regulacjami Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A., zwanego dalej „Krajowym Depozytem”, następuje rozliczenie transakcji zawartej na rynku regulowanym.

1) średnia arytmetyczna wartości obrotów z ostatnich dziesięciu sesji na danym rynku regulowanym wynosi nie mniej niż 1 000 000 zł,

2) wartość rynkowa papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na danym rynku regulowanym wynosi nie mniej niż 250 000 000 zł.

2. Dom maklerski określa, które z papierów wartościowych spełniających łącznie warunki, o których mowa w ust. 1, mogą być przedmiotem umowy pożyczki. Dom maklerski prowadzi listę takich papierów oraz udostępnia ją do wiadomości klientów.

3. W przypadku gdy po złożeniu zlecenia, o którym mowa w § 23, papiery wartościowe przestaną spełniać kryteria określone w ust. 1, umowa pożyczki nie ulega rozwiązaniu.

1) zasadach pożyczania papierów wartościowych oraz o miejscu i sposobie udostępnienia listy, o której mowa w § 3 ust. 2,

2) ryzyku utracenia pożytków z papierów wartościowych i możliwości zawarcia w ramowej umowie pożyczki postanowienia o zapłacie pożyczkodawcy rekompensaty za utracone pożytki,

3) ryzyku związanym z inwestowaniem środków pieniężnych stanowiących zabezpieczenie pożyczki, o ile ramowa umowa pożyczki będzie przewidywać ustanowienie zabezpieczenia pożyczki oraz możliwość jego inwestowania.

1) sposób, tryb i formę zawarcia, zmiany i rozwiązania umowy pożyczki,

2) sposób ustalania wynagrodzenia pożyczkodawcy, jeżeli jest ono przewidziane,

3) wysokość i sposób ustanawiania zabezpieczenia pożyczki, o ile jest ono przewidziane, oraz tryb zaspokojenia roszczeń z tego zabezpieczenia,

4) sposób udzielania rekompensaty, o ile jest ona przewidziana, za pożytki, które przypadłyby pożyczkodawcy, gdyby nie pożyczył papierów wartościowych,

5) sposób informowania pożyczkodawcy o dokonaniu blokady papierów wartościowych w celu ich pożyczenia,

6) sposób informowania pożyczkodawcy o zwrocie pożyczonych papierów wartościowych,

7) określenie terminu zwrotu pożyczonych papierów wartościowych bądź wskazanie sposobu określania tego terminu, z zaznaczeniem, czy umowa pożyczki jest zawierana na czas określony, czy też zwrot papierów wartościowych będących przedmiotem pożyczki następuje w określonym w umowie czasie, po zgłoszeniu przez pożyczkodawcę żądania ich zwrotu.

2. Środki pieniężne stanowiące zabezpieczenie pożyczki mogą pochodzić wyłącznie z kapitału (funduszu) własnego domu maklerskiego ustanawiającego zabezpieczenie lub z pożyczek albo kredytów zaciągniętych przez ten dom maklerski.

3. Środki pieniężne będące przedmiotem zabezpieczenia pożyczki są zapisywane na rachunku pieniężnym pożyczkodawcy.

4. Papiery wartościowe będące przedmiotem zabezpieczenia pożyczki są zapisywane na rachunku papierów wartościowych pożyczkodawcy.

2. Ramowa umowa pożyczki, która przewiduje możliwość inwestowania przez pożyczkodawcę środków pieniężnych stanowiących zabezpieczenie pożyczki, powinna dodatkowo określać sposób podziału zysku z inwestycji oraz dopuszczalny zakres, przedmiot i zasady dokonywania inwestycji.

3. W przypadku gdy dokonana przez pożyczkodawcę inwestycja przyniosła straty, obowiązanym do ich pokrycia jest wyłącznie pożyczkodawca.

2. Przedmiotem pożyczki udzielonej przez dom maklerski klientowi mogą być papiery wartościowe:

1) nabyte przez dom maklerski na własny rachunek,

2) pożyczone przez dom maklerski od innego domu maklerskiego, z zastrzeżeniem § 5,

3) pożyczone przez dom maklerski od osoby, która posiada rachunek papierów wartościowych w tym domu maklerskim, z zastrzeżeniem § 5.

2. Klient nie może zawrzeć umowy pożyczki papierów wartościowych, w celu ich sprzedaży, z bankiem prowadzącym rachunki papierów wartościowych, na podstawie art. 57 ustawy.

1) zasadach pożyczania papierów wartościowych,

2) ryzyku związanym ze sprzedażą pożyczonych papierów wartościowych.

1) sposób, tryb i formę zawarcia, zmiany i rozwiązania umowy pożyczki,

2) sposób ustalania wynagrodzenia domu maklerskiego, jeżeli jest ono przewidziane,

3) wysokość i sposób ustanawiania zabezpieczenia sprzedaży krótkiej oraz tryb zaspokajania roszczeń z tego zabezpieczenia,

4) sposób udzielania rekompensaty – o ile jest ona przewidziana – za pożytki, które przypadłyby uprawnionemu z papierów wartościowych, gdyby umowa pożyczki nie została zawarta,

5) określenie terminu zwrotu pożyczonych papierów wartościowych bądź wskazanie trybu określania tego terminu, z zaznaczeniem, czy umowa pożyczki jest zawierana na czas określony, czy też zwrot papierów wartościowych będących przedmiotem pożyczki następuje w określonym w umowie czasie, po zgłoszeniu przez dom maklerski żądania ich zwrotu,

6) sposób i termin informowania pożyczkobiorcy o:

a) zdarzeniu, o którym mowa w § 23 ust. 1,

b) zrealizowaniu w całości lub w części oraz o niezrealizowaniu zlecenia sprzedaży, o którym mowa w § 23, lub zlecenia kupna, w przypadkach, o których mowa w § 29 i § 31 ust. 1,

c) zdarzeniu, o którym mowa w § 24 ust. 1.

2. Na zabezpieczenie sprzedaży krótkiej składają się:

1) zabezpieczenie początkowe,

2) zabezpieczenie dodatkowe.

3. Zabezpieczenie początkowe stanowią środki pieniężne lub papiery wartościowe znajdujące się na liście, o której mowa w § 3 ust. 2, bony skarbowe lub obligacje wyemitowane przez Skarb Państwa.

4. Zabezpieczenie dodatkowe stanowią:

1) należności pożyczkobiorcy z tytułu zawartych, a jeszcze nie rozliczonych transakcji sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych,

2) środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych,

3) środki pieniężne inne niż wymienione w pkt 2,

4) papiery wartościowe znajdujące się na liście, o której mowa w § 3 ust. 2, bony skarbowe lub obligacje wyemitowane przez Skarb Państwa.

5. Środki pieniężne, o których mowa w ust. 4 pkt 3, oraz papiery wartościowe, o których mowa w ust. 4 pkt 4, są wnoszone w ramach uzupełnienia zabezpieczenia, o którym mowa w § 18.

6. W przypadku gdy po ustanowieniu przez pożyczkobiorcę zabezpieczenia sprzedaży krótkiej papiery wartościowe będące przedmiotem tego zabezpieczenia przestaną spełniać kryteria pozwalające na umieszczenie ich na liście, o której mowa w § 3 ust. 2, pożyczkobiorca jest obowiązany do ustanowienia w miejsce tych papierów wartościowych innego przedmiotu zabezpieczenia.

7. W przypadku gdy ramowa umowa sprzedaży krótkiej nie przewiduje pełnomocnictwa dla domu maklerskiego do sprzedaży papierów wartościowych, o których mowa w ust. 6, i wniesienia należności pożyczkobiorcy z tytułu sprzedaży tych papierów wartościowych na poczet zabezpieczenia sprzedaży krótkiej, do postępowania domu maklerskiego stosuje się postanowienia § 18.

2. W przypadku gdy zabezpieczenie początkowe stanowią papiery wartościowe, jego wysokość stanowi iloczyn wartości rynkowej papierów wartościowych i współczynnika wagi ryzyka 0,7 – w przypadku papierów wartościowych innych niż papiery wartościowe wyemitowane przez Skarb Państwa, oraz współczynnika wagi ryzyka 0,95 – w przypadku papierów wartościowych wyemitowanych przez Skarb Państwa.

3. W ramowej umowie sprzedaży krótkiej dom maklerski może żądać ustanowienia zabezpieczenia początkowego w wysokości większej niż określona w ust. 1 oraz może przyjąć ostrzejsze kryteria dotyczące współczynników wag ryzyka, o których mowa w ust. 2.

2. Z zastrzeżeniem § 22 ust. 2 pkt 2 i 3, papiery wartościowe będące przedmiotem zabezpieczenia sprzedaży krótkiej są odrębnie rejestrowane na rachunku papierów wartościowych prowadzonym przez dom maklerski dla pożyczkobiorcy.

2. W ramowej umowie sprzedaży krótkiej dom maklerski może określić większą wysokość zabezpieczenia sprzedaży krótkiej od określonej w ust. 1.

3. Dom maklerski jest obowiązany ustalać wysokość zabezpieczenia sprzedaży krótkie; według stanu na każdy dzień roboczy, po zakończeniu sesji, począwszy od dnia, w którym dokonano sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych.

4. Jeżeli zabezpieczenie sprzedaży krótkiej stanowią papiery wartościowe, jego wysokość jest określana według ich wartości rynkowej z dnia ustalania wysokości zabezpieczenia sprzedaży krótkiej, z uwzględnieniem współczynników wag ryzyka, o których mowa w § 15 ust. 2 lub 3.

2. W przypadku gdy w ramach uzupełnienia zabezpieczenia sprzedaży krótkiej są wnoszone papiery wartościowe, do ustalania wysokości uzupełnienia zabezpieczenia stosuje się odpowiednio przepisy § 15 ust. 2 lub 3.

3. Pożyczkobiorca jest obowiązany uzupełnić zabezpieczenie sprzedaży krótkiej do wysokości, o której mowa w § 17 ust. 1 lub 2, najpóźniej na godzinę przed rozpoczęciem sesji w dniu następnym. Nieuzupełnienie przez pożyczkobiorcę zabezpieczenia sprzedaży krótkiej w tym terminie powoduje wypowiedzenie umowy pożyczki ze skutkiem natychmiastowym.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, dom maklerski, korzystając z pełnomocnictwa udzielonego przez pożyczkobiorcę, nabywa, wykorzystując środki uzyskane z tytułu zabezpieczenia sprzedaży krótkiej, papiery wartościowe będące przedmiotem pożyczki.

2. W ramowej umowie sprzedaży krótkiej dom maklerski może przyjąć ostrzejsze kryteria niż określone w ust. 1.

2. Ramowa umowa sprzedaży krótkiej powinna określać sposób podziału zysku z inwestycji oraz dopuszczalny zakres, przedmiot i zasady dokonywania inwestycji.

2. W przypadku gdy dom maklerski inwestuje środki pożyczkobiorcy stanowiące zabezpieczenie sprzedaży krótkiej, przyjmuje się, że wartość zabezpieczenia jest równa wartości środków złożonych przez pożyczkobiorcę jako zabezpieczenie i obliczonych zgodnie z zasadami, o których mowa w § 17, niezależnie od spadku wartości tego zabezpieczenia, który nastąpił w wyniku dokonanych inwestycji.

1) innego domu maklerskiego,

2) osoby, dla której prowadzi rachunek papierów wartościowych,

3) banku prowadzącego rachunki papierów wartościowych

– jest obowiązany zawrzeć z tymi podmiotami ramową umowę sprzedaży krótkiej.

2. Papiery wartościowe i środki pieniężne, będące przedmiotem zabezpieczenia sprzedaży krótkiej, są ewidencjonowane na rachunku papierów wartościowych i rachunku pieniężnym:

1) domu maklerskiego będącego pożyczkobiorcą, prowadzonym przez dom maklerski będący pożyczkodawcą – w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1,

2) osoby, dla której prowadzi rachunek papierów wartościowych – w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2,

3) banku, prowadzonym przez dom maklerski będący pożyczkobiorcą – w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, zlecenie sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych jest składane przez dom maklerski będący pożyczkobiorcą w domu maklerskim prowadzącym rachunek papierów wartościowych i rachunek pieniężny domu maklerskiego będącego pożyczkobiorcą, na których jest ewidencjonowane zabezpieczenie sprzedaży krótkiej.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, środki pieniężne i papiery wartościowe, stanowiące wymagane zabezpieczenie sprzedaży krótkiej, są blokowane na rachunku pieniężnym lub rachunku papierów wartościowych pożyczkodawcy i nie mogą być wykorzystywane przez pożyczkodawcę w innym celu niż zaspokojenie roszczeń wynikających z umowy pożyczki.

5. Przepisy § 23–32 stosuje się odpowiednio.

2. Przez przyjęcie do realizacji zlecenia rozumie się stwierdzenie przez dom maklerski możliwości postawienia do dyspozycji klienta papierów wartościowych celem dokonania przez niego sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych. Przyjęcie zlecenia do realizacji następuje z chwilą złożenia na zleceniu podpisu przez pracownika upoważnionego przez dom maklerski.

3. Możliwość postawienia do dyspozycji klienta papierów wartościowych jest uzależniona od:

1) posiadania przez dom maklerski papierów wartościowych nabytych na rachunek własny lub

2) możliwości pożyczenia papierów wartościowych na zasadzie, o której mowa w § 5.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, zawarcie urnowy pożyczki, na podstawie ramowej umowy pożyczki, następuje z chwilą przyjęcia przez dom maklerski do realizacji zlecenia sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych.

5. Warunkiem przyjęcia przez dom maklerski do realizacji zlecenia sprzedaży jest wcześniejsze zablokowanie papierów wartościowych, będących przedmiotem tego zlecenia, w rejestrze operacyjnym i na rachunku papierów wartościowych prowadzonych dla pożyczkodawcy.

2. W przypadku gdy zlecenie sprzedaży, o którym mowa w § 23, zostanie zrealizowane częściowo, obowiązki pożyczkobiorcy w zakresie ustanawiania i uzupełniania zabezpieczenia sprzedaży krótkiej oraz zwrotu przedmiotu pożyczki i zapłaty na rzecz pożyczkodawcy odnoszą się odpowiednio do zrealizowanej części zlecenia.

3. W przypadku zlecenia sprzedaży, o którym mowa w § 23, realizowanego w częściach, stosuje się odpowiednio zasadę, o której mowa w ust. 2.

2. Do zlecenia sprzedaży, o którym mowa w § 23, nie stosuje się przepisów rozporządzenia, o którym mowa w § 2 pkt 3, dotyczących sprawdzania pokrycia zleceń sprzedaży papierów wartościowych.

2. W przypadku określonym w ust. 1 dom maklerski może dokonać zwrotu papierów wartościowych:

1) przez przeniesienie na rzecz pożyczkodawcy nabytych na rachunek własny papierów wartościowych, które posiadał w momencie zgłoszenia żądania zwrotu, lub

2) przez przeniesienie na rzecz pożyczkodawcy papierów wartościowych, które nabył na rachunek własny po zgłoszeniu żądania zwrotu, lub

3) pożyczonych na podstawie ramowej umowy pożyczki po zgłoszeniu żądania zwrotu papierów wartościowych, lub

4) otrzymanych w wyniku spełnienia żądania zwrotu papierów wartościowych będących przedmiotem pożyczki udzielonej innemu domowi maklerskiemu na podstawie ramowej umowy pożyczki, lub

5) otrzymanych w wyniku spełnienia żądania zwrotu papierów wartościowych będących przedmiotem umowy pożyczki zawartej na podstawie ramowej umowy sprzedaży krótkiej.

2. W przypadku gdy klient nie spełni w terminie żądania, o którym mowa w ust. 1, dom maklerski jest obowiązany do realizacji zabezpieczenia sprzedaży krótkiej. Obowiązek ten powstaje odpowiednio także w przypadku częściowego spełnienia żądania, o którym mowa w ust. 1.

1) w dniu rozliczenia w Krajowym Depozycie transakcji kupna zawartej w wyniku złożenia zlecenia, o którym mowa w § 29 i § 31 ust. 1, lub

2) w dniu otrzymania z Krajowego Depozytu dokumentów ewidencyjnych potwierdzających rozliczenie zwrotu pożyczki – w przypadku zwrotu papierów wartościowych będących przedmiotem umowy pożyczki zawartej w trybie ramowej umowy pożyczki, gdy zwrot pożyczki nie następuje w wyniku transakcji kupna.

2. W przypadku gdy zwrot papierów wartościowych, pożyczonych zgodnie z § 10 ust. 2 pkt 1 i 3, następuje przez nabycie ich na rynku regulowanym, prawa do otrzymania papierów wartościowych, nabyte w wyniku realizacji zlecenia kupna, są zapisywane w rejestrze operacyjnym prowadzonym dla pożyczkodawcy.

1) popyt na papiery wartościowe jest większy od liczby papierów wartościowych, które mogą być przedmiotem pożyczek,

2) liczba papierów wartościowych, które mogą być przedmiotem pożyczek, jest większa od zapotrzebowania na te papiery.

2. W przypadku banku prowadzącego rachunki papierów wartościowych wymóg, o którym mowa w ust. 1, stosuje się do regulaminu prowadzenia rachunków papierów wartościowych.

2. Zlecenia kupna złożone w celu zwrotu pożyczonych papierów wartościowych powinny zawierać odpowiednie oznaczenia pozwalające na odróżnienie ich od innych zleceń.

Prezes Rady Ministrów: J. Buzek