Dziennik Ustaw - rok 1999 nr 60 poz. 642

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126) zarządza się, co następuje:

1) w części „Matematyka” wyrazy „Szkoła podstawowa kończąca się maturą” zastępuje się wyrazami „Szkoła ponadpodstawowa kończąca się maturą”;

2) część „Biologia” otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

Minister Edukacji Narodowej: M. Handke

Załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 30 czerwca 1999 r. (poz. 642)

BIOLOGIA

Cele edukacyjne

Celem nauczania biologii powinno być osiągnięcie przez ucznia:

– rozumienia zależności istniejących w środowisku przyrodniczym;

– świadomości zmienności świata ożywionego;

– świadomości znaczenia zachowania różnorodności biologicznej oraz motywacji do przestrzegania zasad jej ochrony;

– rozumienia jedności podstawowych procesów życiowych organizmów przy ich różnorodności;

– rozumienia zależności człowieka od środowiska i wpływu człowieka na środowisko;

– świadomości zagrożeń cywilizacyjnych;

– rozumienia podstaw działania własnego organizmu;

– rozumienia podstawowych zasad dziedziczenia;

– postawy odpowiedzialności za zdrowie swoje oraz innych ludzi;

– motywacji do przestrzegania ogólnych zasad higieny.

Zadania szkoły

1. Umożliwienie uczniom projektowania i prowadzenia obserwacji i doświadczeń biologicznych.

2. Umożliwienie uczniom poznania podstawowych procesów życiowych organizmów.

3. Rozwijanie odpowiedzialności ucznia za działania podejmowane w najbliższym środowisku.

4. Prowadzenie uczniów do zrozumienia podstaw funkcjonowania własnego organizmu.

Treści

1. Struktura organizmu:

– komórki, ich budowa i pełnione funkcje;

– komórki bakteryjne, znaczenie bakterii w przyrodzie i życiu człowieka, choroby bakteryjne;

– wirusy bakterii roślin i zwierząt, choroby wirusowe człowieka;

– tkanki i organy, ich budowa i pełnione funkcje (na wybranych przykładach).

2. Fizjologia organizmów roślinnych i zwierzęcych:

1) odżywianie:

– potrzeby pokarmowe i sposoby odżywiania się organizmów;

– układ pokarmowy i przebieg procesów trawiennych u człowieka;

– zasady racjonalnego odżywiania;

2) oddychanie i wymiana gazowa:

– oddychanie tlenowe i beztlenowe;

– wymiana gazowa u roślin i zwierząt,

– układ oddechowy człowieka i jego schorzenia;

3) transport substancji i płyny ustrojowe:

– transport substancji u roślin, płyny ustrojowe u zwierząt;

– funkcje homeostatyczne i obronne u człowieka pełnione przez krew;

– choroby układu krążenia;

4) wydalanie:

– zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii i sposoby ich usuwania przez rośliny i zwierzęta;

– układ wydalniczy u człowieka i jego schorzenia;

5) rozmnażanie i rozwój organizmów:

– rozmnażanie bezpłciowe i płciowe;

– wzrost i rozwój roślin i zwierząt;

– biologia rozmnażania się i rozwój człowieka;

6) regulacja i koordynacja procesów życiowych:

– regulacja hormonalna u roślin;

– regulacja hormonalna u człowieka i jej zaburzenia;

– budowa, funkcje i higiena układu nerwowego oraz wybranych narządów zmysłów człowieka.

3. Elementy cytologii i genetyki:

– ultrastruktura komórki, organelle, błony biologiczne, cytoszkielet;

– budowa DNA, kod genetyczny, synteza białek;

– mutacje, czynniki mutagenne;

– choroby dziedziczne;

– zasady inżynierii genetycznej, zastosowania biotechnologii.

4. Elementy ewolucjonizmu:

– pojęcie gatunku;

– mutacje i ich konsekwencje, dobór naturalny;

– zasady klasyfikacji naturalnej, drzewa filogenetyczne roślin i zwierząt;

– ewolucja naczelnych.

5. Ekologia i ochrona środowiska przyrodniczego:

– populacja i parametry ją charakteryzujące;

– ekosystem, główne typy ekosystemów Ziemi, struktura troficzna ekosystemu, przepływ energii i krążenie materii w ekosystemie, sukcesja ekologiczna;

– antropopresja, przyczyny i skutki zmniejszania różnorodności biologicznej;

– chemiczne zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby, nadmierne odwadnianie i erozja gleb, eutrofizacja wód;

– zasoby odnawialne i nieodnawialne, racjonalna gospodarka zasobami;

– zasada zrównoważonego rozwoju.

Osiągnięcia

1. Formułowanie hipotez. Analizowanie i interpretowanie wyników obserwacji i doświadczeń wraz z oceną ich wiarygodności.

2. Gromadzenie, integrowanie, opracowywanie wiedzy z różnych dziedzin niezbędnej do wyjaśnienia procesów życiowych.

3. Interpretowanie zależności między budową i funkcją układów i narządów w organizmach; postrzeganie funkcjonowania organizmu jako integralnej całości.

4. Interpretowanie zależności między środowiskiem życia organizmu a jego budową i funkcjonowaniem.

5. Analizowanie struktury i funkcjonowania wybranych ekosystemów.

6. Ocenianie zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym w wyniku oddziaływania człowieka i ich wpływu na jakość życia oraz umiejętność odnajdywania środków zaradczych.

7. Analizowanie przyczyn zakłóceń stanu zdrowia człowieka, przewidywanie skutków własnych decyzji w tym zakresie; prowadzenie zdrowego trybu życia.

8. Formułowanie zasad zrównoważonego rozwoju i analiza własnych decyzji i zachowań w tym zakresie.