REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

REKLAMA

Dziennik Ustaw - rok 1997 nr 132 poz. 879

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ

z dnia 2 września 1997 r.

w sprawie bezpieczeństwa żeglugi statków morskich i bezpieczeństwa życia na morzu.

Tekst pierwotny

Na podstawie art. 40 § 3 pkt 2, art. 49 § 1 i 3, art. 50 i art. 51 ustawy z dnia 1 grudnia 1961 r. – Kodeks morski (Dz. U. z 1986 r. Nr 22, poz. 112, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1991 r. Nr 16, poz. 73 i z 1996 r. Nr 6, poz. 39) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1.

1. Przepisy rozporządzenia określają:

1) wymagania technicznego stanu bezpieczeństwa statków morskich, zwanych dalej „statkami”, w zakresie budowy, stałych urządzeń i wyposażenia oraz inne wymagania bezpieczeństwa żeglugi i bezpieczeństwa życia na morzu, w tym zarządzanie bezpieczną eksploatacją, z zastrzeżeniem ust. 2 i § 2,

2) tryb przeprowadzania przeglądów i inspekcji w sprawach, o których mowa w pkt 1,

3) wzory dokumentów bezpieczeństwa statków i sposób ich wystawiania i potwierdzania,

4) wysokość opłat za przeprowadzenie inspekcji oraz za wystawienie lub potwierdzenie dokumentów bezpieczeństwa statków.

2. Wymagania dotyczące:

1) liczebności oraz kwalifikacji zawodowych załogi,

2) prowadzenia dzienników na statkach,

3) przewozu materiałów i ładunków określają przepisy odrębne.

§ 2.
1. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do:

1) jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej oraz Policji,

2) statków sportowych,

3) statków śródlądowych uprawiających żeglugę na wodach morskich,

4) statków nie podlegających wpisowi do rejestru okrętowego lub rejestru statków morskich,

5) statków nowo wybudowanych, przebudowanych, odbudowanych lub remontowanych udających się w podróż próbną przed rozpoczęciem żeglugi,

6) doków pływających.

2. Przepisy dotyczące statków, o których mowa w ust. 1 pkt 3–6, w zakresie bezpieczeństwa żeglugi i bezpieczeństwa życia na morzu oraz przeprowadzania inspekcji wydają dyrektorzy urzędów morskich w trybie określonym ustawą z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. Nr 32, poz. 131, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, z 1995 r. Nr 7, poz. 31 i Nr 47, poz. 243, z 1996 r. Nr 34, poz. 145 oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 726).

§ 3.
Do wymagań bezpieczeństwa żeglugi i bezpieczeństwa życia na morzu stosuje się umowy międzynarodowe wiążące Rzeczpospolitą Polską oraz przepisy niniejszego rozporządzenia.
§ 4.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) żegludze bałtyckiej – oznacza to żeglugę po Morzu Bałtyckim i innych morzach zamkniętych o podobnych warunkach żeglugowych, a także żeglugę na morzach otwartych do 50 mil morskich od miejsca schronienia, z dopuszczalną odległością między dwoma miejscami schronienia do 100 mil morskich,

2) żegludze przybrzeżnej – oznacza to żeglugę w odległości nie większej niż 20 mil morskich od brzegu w rejonie Morza Bałtyckiego lub innego morza zamkniętego o podobnych warunkach żeglugowych,

3) żegludze krajowej – oznacza to żeglugę na wodach morskich w odległości nie większej niż 12 mil morskich od brzegu morskiego Rzeczypospolitej Polskiej,

4) żegludze osłoniętej – oznacza to żeglugę na akwenie Zalewu Szczecińskiego i Wiślanego oraz po Zatoce Gdańskiej na zachód od linii łączącej punkt na Półwyspie Helskim o współrzędnych 54° 35' szerokości geograficznej północnej i 018° 49' długości geograficznej wschodniej z punktem na Mierzei Wiślanej o współrzędnych 54° 22' szerokości geograficznej północnej i 018° 57' długości geograficznej wschodniej,

5) żegludze portowej – oznacza to żeglugę w obrębie portów, łącznie z Roztoką Odrzańską, do linii równoleżnika przechodzącego przez Bramę Torową nr 4 na Kanale Piastowskim i Zalewie Kamieńskim,

6) żegludze międzynarodowej – oznacza to żeglugę na akwenach innych niż wymienione w pkt 1–5,

7) kodeksach – oznacza to kodeksy Międzynarodowej Organizacji Morskiej, zwanej dalej „IMO”, dotyczące bezpieczeństwa żeglugi i bezpieczeństwa życia na morzu, w tym zarządzania bezpieczną eksploatacją,

8) statku – oznacza to statek morski o polskiej przynależności.

Rozdział 2

Wymagania techniczne stanu bezpieczeństwa statku

§ 5.

Statek może być używany w żegludze morskiej, jeśli odpowiada wymaganiom technicznego stanu bezpieczeństwa w zakresie: budowy, stałych urządzeń i wyposażenia.
§ 6.
Statek odpowiada wymaganiom technicznego stanu bezpieczeństwa, jeżeli czyni zadość przepisom technicznym dotyczącym:

1) kadłuba,

2) urządzeń sterowych,

3) urządzeń kotwicznych,

4) urządzeń holowniczych i cumowniczych,

5) stałych urządzeń połowowych,

6) masztów i olinowania,

7) silników napędowych głównych,

8) mechanizmów pomocniczych,

9) kotłów parowych oraz ich wyposażenia,

10) zbiorników ciśnieniowych oraz ich urządzeń,

11) rurociągów,

12) wałów śrubowych oraz śrub napędowych i innych pędników,

13) urządzeń automatyki,

14) urządzeń i instalacji gaśniczych oraz sprzętu gaśniczego,

15) wolnej burty,

16) stateczności,

17) niezatapialności w odniesieniu do statków, których do dotyczy,

18) urządzeń nawigacyjnych i sygnałowych oraz statkowych świateł nawigacyjnych,

19) urządzeń elektrycznych oraz ich instalacji,

20) urządzeń radiokomunikacyjnych,

21) środków ratunkowych i ich urządzeń,

22) urządzeń ładunkowych i dźwigowych,

23) innych urządzeń z zakresu technicznego stanu bezpieczeństwa, określonym w umowach międzynarodowych i kodeksach oraz przepisach technicznych instytucji klasyfikacyjnych.

§ 7.
1. W zakresie technicznego stanu bezpieczeństwa statku uznaje się za obowiązujące przepisy techniczne wydawane przez polską instytucję klasyfikacyjną, działającą pod nazwą przedsiębiorstwo państwowe „Polski Rejestr Statków”, z siedzibą w Gdańsku, zwaną dalej „PRS”.

2. W stosunku do przystani i platform, pomostów oraz innych tego rodzaju urządzeń pływających o prostej konstrukcji nadzór nad spełnieniem wymagań technicznego stanu bezpieczeństwa dyrektor urzędu morskiego może powierzyć stoczni lub uznanemu przez niego rzeczoznawcy.

§ 8.
1. Statki, ich stałe urządzenia i wyposażenie podlegają, w zakresie ustalonym w § 6, nadzorowi technicznemu PRS, który obejmuje: budowę, odbudowę, przebudowę i remonty statków, ich stałych urządzeń i wyposażenia oraz zapewnienie wymaganego stanu technicznego w trakcie eksploatacji, z zastrzeżeniem ust. 2. Nadzór techniczny jest realizowany w drodze dokonywania przeglądów.

2. W stosunku do przystani i platform, pomostów oraz innych tego rodzaju urządzeń pływających o prostej konstrukcji nadzór nad spełnieniem wymagań technicznego stanu bezpieczeństwa może być dokonywany także poprzez stocznie lub uznanego przez dyrektora urzędu morskiego rzeczoznawcę.

§ 9.
1. Statki zakupione z ważną klasą obcej instytucji klasyfikacyjnej oraz statki, które uzyskały czasową polską przynależność, podlegają przekazaniu pod nadzór techniczny PRS przy pierwszym przeglądzie okresowym dla potwierdzenia klasy, jednak nie później niż po upływie 15 miesięcy od daty zakupu statku lub wpisu do rejestru okrętowego.

2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej może powierzyć nadzór techniczny nad budową, przebudową i remontem statków oraz ich stałych urządzeń i wyposażenia, a także nad zachowaniem ich wymaganego stanu technicznego w czasie eksploatacji, obcej instytucji klasyfikacyjnej.

§ 10.
Jeżeli nadzór obcej instytucji klasyfikacyjnej nie obejmuje wszystkich spraw wchodzących w zakres nadzoru technicznego PRS, dopełnienie wymagań technicznego stanu bezpieczeństwa w tym zakresie podlega nadzorowi PRS.
§ 11.
1. Spełnienie wymagań technicznego stanu bezpieczeństwa statku PRS stwierdza po dokonaniu przeglądu, w świadectwach, zaświadczeniach lub orzeczeniach, zwanych dalej „dokumentami instytucji klasyfikacyjnej”.

2. Podmioty, o których mowa w § 8 ust. 2 i § 9 ust. 2, wydają, w przypadkach określonych w tych przepisach, świadectwa, zaświadczenia lub orzeczenia o spełnieniu wymagań technicznego stanu bezpieczeństwa statku. Dokumenty te uznawane są za równorzędne z dokumentami PRS.

Rozdział 3

Inne wymagania bezpieczeństwa żeglugi i życia na morzu

§ 12.

Niezależnie od spełnienia wymagań technicznego stanu bezpieczeństwa określonych w § 5 i 6 statek może być używany w żegludze morskiej, jeżeli spełnia także inne wymagania bezpieczeństwa żeglugi i życia na morzu, obejmujące w szczególności:

1) wyposażenie w środki i urządzenia ratunkowe,

2) obsadę łodzi i tratw ratunkowych,

3) wyposażenie w środki sygnałowe, nawigacyjne i radiowe,

4) urządzenia do podejmowania pilota,

5) alarmy i ćwiczenia,

6) ochronę przeciwpożarową,

7) zarządzanie jego bezpieczną eksploatacją.

§ 13.
1. W zakresie, o którym mowa w § 12 pkt 1, statki pasażerskie oraz inne statki o pojemności brutto 500 i powyżej, odbywające żeglugę międzynarodową, z wyjątkiem statków rybackich, powinny być wyposażone w:

1) łodzie ratunkowe,

2) łodzie ratownicze,

3) tratwy ratunkowe,

4) koła ratunkowe,

5) pasy ratunkowe,

6) ubrania ratunkowe,

7) środki ochrony cieplnej,

8) inne środki i urządzenia ratunkowe.

2. Ilość i rodzaj środków ratunkowych, ich rozmieszczenie, sposób instalowania i wyposażenie określa Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu, sporządzona w Londynie dnia 1 listopada 1974 r. wraz z późniejszymi zmianami (Dz. U. z 1984 r. Nr 61, poz. 318 i 319 i z 1986 r. Nr 35, poz. 177) oraz Protokołem sporządzonym w Londynie dnia 17 lutego 1978 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 61, poz. 320 i 321), zwana dalej „Konwencją SOLAS”.

§ 14.
Statki uprawiające podróże poza rejon żeglugi przybrzeżnej, o pojemności brutto poniżej 3 000, powinny być dodatkowo wyposażone w ubrania ratunkowe odpowiadające wymaganiom Konwencji SOLAS, dla każdej osoby znajdującej się na statku.
§ 15.
1. Dla statków innych niż wymienione w § 13 ust. 1 ustala się następujące kategorie pod względem wyposażenia w środki i urządzenia ratunkowe:

1) kategoria A1 – statki pasażerskie odbywające podróże w żegludze przybrzeżnej,

2) kategoria A2 – statki pasażerskie odbywające podróże w żegludze osłoniętej,

3) kategoria A3 – statki pasażerskie uprawiające żeglugę portową,

4) kategoria B – statki towarowe o pojemności brutto poniżej 500,

5) kategoria C1 – statki rybackie o długości powyżej 75 m, wliczając w to statki, które przetwarzają swoje połowy,

6) kategoria C2 – statki rybackie o długości 75 m i poniżej, wliczając w to statki, które przetwarzają swoje połowy,

7) kategoria D – statki specjalistyczne o pojemności brutto poniżej 500.

2. Ilość, rodzaj i rozmieszczenie środków i urządzeń ratunkowych dla poszczególnych kategorii statków, o których mowa w ust. 1, określają dyrektorzy urzędów morskich. Dyrektorzy urzędów morskich określają ponadto rodzaj przedmiotów stanowiących wyposażenie środków ratunkowych dla poszczególnych kategorii tych statków oraz minimalny zestaw urządzeń nawigacyjnych, radiowych i środków sygnałowych dla tych statków.

3. Ilekroć wyposażenie w środki ratunkowe uzależnione jest od długości statku, przyjmuje się wówczas jego długość pomiarową określoną przepisami Międzynarodowej konwencji o pomierzaniu pojemności statków, sporządzonej w Londynie dnia 23 czerwca 1969 r. (Dz. U. z 1983 r. Nr 56, poz. 247 i 248).

4. Warunki uznawania stacji przeprowadzających atestację środków ratunkowych określają dyrektorzy urzędów morskich, zgodnie z wymogami IMO, i wydają świadectwa uznania dla tych stacji.

§ 16.
Wszystkie znajdujące się na statku środki i urządzenia ratunkowe oraz przedmioty stanowiące ich wyposażenie powinny być utrzymywane w należytym stanie technicznym i w stałej gotowości do użycia w razie nagłej potrzeby zarówno przed rozpoczęciem żeglugi, jak i przez cały czas trwania podróży.
§ 17.
1. W składzie załogi każdego statku powinna znajdować się określona liczba osób posiadająca kwalifikacje do kierowania oraz obsługi łodzi i tratw ratunkowych.

2. Dowodem posiadania kwalifikacji, o których mowa w ust. 1, jest dyplom oficerski w specjalności pokładowej lub świadectwo ratownika.

§ 18.
1. Wymagana minimalna liczba osób posiadających kwalifikacje, o których mowa w § 17, dla każdej znajdującej się na statku łodzi ratunkowej wynosi dla nośności łodzi:

1) do 40 osób – 2,

2) od 41 do 61 osób – 3,

3) od 62 do 85 osób – 4,

4) powyżej 85 osób – 5.

2, Dla każdej łodzi ratunkowej powinien być wyznaczony kierownik łodzi i jego zastępca. Kierownictwo łodzi ratunkowej powinno być powierzone osobie posiadającej kwalifikacje, o których mowa w § 17.

3. Do obsługi każdej łodzi motorowej powinien być przydzielony członek załogi znający obsługę silnika.

§ 19.
1. Do obsługi każdej tratwy ratunkowej kapitan statku wyznacza co najmniej jednego członka załogi posiadającego kwalifikacje, o których mowa w § 17. W razie wyznaczenia do obsługi tratwy ratunkowej więcej niż jednego członka załogi, kapitan wyznacza kierownika tratwy.

2. Dyrektor urzędu morskiego, mając na względzie charakter podróży, liczbę osób na statku oraz rodzaj statku, może:

1) zezwolić na wyznaczenie na kierowników tratw ratunkowych zamiast osób o kwalifikacjach, o których mowa w § 17, osoby posiadające przeszkolenie w zakresie indywidualnych technik ratunkowych,

2) odmiennie ustalić liczbę osób wyznaczonych do obsługi środków ratunkowych.

§ 20.
Świadectwa ratownika posiadane przez członków załogi statku pasażerskiego powinny znajdować się u kapitana statku i na żądanie organu inspekcyjnego powinny być okazywane wraz z imiennym wykazem:

1) oficerów pokładowych,

2) osób posiadających świadectwo ratownika.

§ 21.
1. Statek morski uprawiający żeglugę międzynarodową powinien być wyposażony w:

1) kompas magnetyczny i żyroskopowy,

2) echosondę i sondę ręczną,

3) chronometr i sekundomierz,

4) radar,

5) radiopławę awaryjną,

6) radiotelefon UKF,

7) stację radiotelefoniczną,

8) latarnie sygnałowo-pozycyjne,

9) dzwon, gong i przyrząd do nadawania sygnałów dźwiękowych,

10) komplet sygnałów optycznych,

11) inne urządzenia nawigacyjne, radiowe i środki sygnałowe zgodnie z postanowieniami umów międzynarodowych.

2. Statek wymieniony w ust. 1 powinien prowadzić radiową służbę nasłuchu zgodnie z umowami międzynarodowymi.

3. Znajdujące się na statku środki sygnałowe, urządzenia nawigacyjne i radiowe, sposób ich zainstalowania i rozmieszczenia powinny odpowiadać wymaganiom określonym w rozporządzeniu i przepisom technicznym PRS.

4. Wyposażenie jednostek ratunkowych w środki do radiowej łączności dwukierunkowej oraz transpondery radarowe powinny być przechowywane na statku w dobrym stanie technicznym i w gotowości do umieszczenia w środkach ratunkowych.

§ 22.
1. Statki o pojemności brutto mniejszej niż 200 powinny być wyposażone w reflektory radarowe. Wymagania w zakresie budowy i instalowania reflektorów radarowych na statkach określają przepisy techniczne PRS.

2. Dyrektor urzędu morskiego może polecić zainstalowanie reflektorów radarowych na statkach o pojemności brutto powyżej 200, jeżeli uzna to za konieczne ze względu na bezpieczeństwo żeglugi.

§ 23.
1. Statki powinny być wyposażone w niezbędne do prowadzenia nawigacji aktualne zestawy map morskich, wydawnictw i podręczników oraz w przybory nawigacyjne, a także teksty umów międzynarodowych i kodeksów z zakresu bezpieczeństwa żeglugi i życia na morzu.

2. Minimalny zestaw wydawnictw i podręczników oraz przyborów nawigacyjnych określają dyrektorzy urzędów morskich.

3. Podręcznik mocowania ładunku powinien być zatwierdzony przez PRS

§ 24.
1. Statki odbywające podróże morskie, w czasie których zachodzi prawdopodobieństwo korzystania z usług pilota morskiego, powinny być wyposażone w urządzenia do podejmowania pilota zgodnie z Konwencją SOLAS.

2. Zgodność budowy urządzeń do podejmowania pilota z wymaganiami Konwencji SOLAS stwierdza PRS.

3. Urządzenie do podejmowania pilota powinno być utrzymywane w stałej gotowości do użycia.

4. Umocowanie urządzenia do podejmowania pilota, wejście pilota na statek i jego zejście ze statku powinien nadzorować oficer pokładowy.

§ 25.
1. Na statkach obowiązują następujące alarmy:

1) alarm ogólny,

2) alarm pożarowy,

3) alarm innych zagrożeń.

2. Ustala się następujące sygnały alarmów:

1) sygnał alarmu ogólnego stanowi siedem lub więcej krótkich dźwięków z następującym po nich jednym dźwiękiem długim: (. . . . . . .–) (. . . . . . .–) (. . . . . . .–),

2) sygnał alarmu pożarowego stanowią dwa krótkie dźwięki z następującym po nich jednym dźwiękiem długim: (. .–) (. .–) (. .–),

3) sygnał alarmu innych zagrożeń stanowią dwa krótkie dźwięki z następującymi po nich dwoma długimi dźwiękami, a następnie znów dwa krótkie dźwięki: (. . – –. .)(. .– –. .)(. .– –. .).

3. Polecenie opuszczenia statku jest ostatnią fazą alarmu ogólnego i może być poprzedzone jednym długim sygnałem dźwiękowym (–). Kapitan przez rozgłośnię statkową lub inny środek łączności wewnętrznej kilkakrotnie poleca opuścić statek.

4. Na każdym statku powinien znajdować się aktualny rozkład alarmowy, opracowany zgodnie z wytycznymi wydanymi przez dyrektorów urzędów morskich, określający sygnały alarmowe, ich charakterystykę oraz sposób postępowania i obowiązki członków załogi na wypadek alarmu.

5. Na statku, na którym znajdują się pomieszczenia dla pasażerów, powinny znajdować się również, sporządzone w odpowiednich językach, tablice informacyjne dla pasażerów, określające:

1) sygnały alarmu ogólnego i jego charakterystykę,

2) sposób zachowania się pasażerów na wypadek ogłoszenia alarmu,

3) sposób zakładania pasa ratunkowego lub ubrania ratunkowego.

§ 26.
1. W celach szkoleniowych przeprowadza się na statkach alarmy ćwiczebne dla załogi oraz próbne dla pasażerów.

2. Alarmy ćwiczebne i próbne ogłasza się po uprzednim zawiadomieniu pasażerów lub załogi o terminie ich przeprowadzenia.

3. Ćwiczebne alarmy pożarowe i ogólne powinny być przeprowadzane zgodnie z wytycznymi wydanymi przez dyrektorów urzędów morskich, z tym że:

1) na statkach pasażerskich i towarowych odbywających podróże międzynarodowe – w terminach i na zasadach zgodnych z postanowieniami Konwencji SOLAS,

2) na statkach w żegludze portowej, osłoniętej i przybrzeżnej – zgodnie z instrukcją w sprawie alarmów, opracowaną przez armatora na podstawie wytycznych dyrektora urzędu morskiego,

3) na pozostałych statkach – w odstępach nie przekraczających jednego miesiąca oraz każdorazowo, jeżeli skład załogi uległ zmianie w ponad 25%,

4) na wszystkich statkach – w porze nocnej, w odstępach nie przekraczających 3 miesięcy.

4. Ćwiczebny alarm innych zagrożeń należy przeprowadzać co najmniej raz na 3 miesiące. Tematem ćwiczeń powinny być przemiennie pozostałe zagrożenia statku, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie wytycznymi.

§ 27.
1. Szczegółowe instrukcje alarmowe dla poszczególnych statków oraz rozkłady alarmowe dla statków pasażerskich opracowują armatorzy na podstawie wytycznych wydanych przez dyrektorów urzędów morskich.

2. Ilość i rodzaj sprzętu awaryjnego do likwidowania przecieków i ratowania statku przed zatonięciem określają dyrektorzy urzędów morskich.

§ 28.
1. Sprzęt gaśniczy przeznaczony do wyposażenia statków powinien odpowiadać przepisom technicznym PRS.

2. Konstrukcje zabezpieczenia przeciwpożarowego statków oraz ich wyposażenie w stałe urządzenia i instalacje gaśnicze określają przepisy techniczne PRS.

3. Szczegółowe zasady ustalania normatywów wyposażania statków w sprzęt gaśniczy określają przepisy dyrektorów urzędów morskich.

§ 29.
1. Rodzaj, ilość i rozmieszczenie sprzętu gaśniczego na statku ustala dyrektor urzędu morskiego przy zatwierdzaniu planu ochrony przeciwpożarowej.

2. Plan ochrony przeciwpożarowej powinien być:

1) wywieszony w miejscu widocznym i ogólnie dostępnym, a jego kopia przechowywana przez kapitana statku wraz z innymi dokumentami; dodatkowy egzemplarz planu powinien być przechowywany w pojemniku umieszczonym i oznakowanym zgodnie z Konwencją SOLAS jako plan dla jednostek ochrony przeciwpożarowej,

2) sporządzony w języku polskim, a pojemnik oznakowany również w języku polskim – na statkach w żegludze krajowej.

3. Plan ochrony przeciwpożarowej opracowuje armator według wytycznych dyrektora urzędu morskiego.

§ 30.
1. Sprzęt gaśniczy powinien być:

1) używany wyłącznie do celów ratowniczo-gaśniczych i ratowniczych oraz szkoleniowych,

2) utrzymywany w należytym stanie technicznym i w gotowości do natychmiastowego użycia podczas podróży i postoju statku w porcie.

2. Utrzymywanie sprzętu gaśniczego w należytym stanie technicznym i gotowości do użycia podlega kontroli organu inspekcyjnego.

§ 31.
Na każdym statku wszyscy członkowie załogi powinni być przeszkoleni w zakresie ochrony przeciwpożarowej, a ewidencja dotycząca odbycia przeszkolenia powinna znajdować się u kapitana statku i być okazywana na żądanie organu inspekcyjnego.
§ 32.
1. Statki pasażerskie oraz inne statki o pojemności brutto 500 i powyżej, uprawiające żeglugę międzynarodową, z wyjątkiem statków rybackich, oraz armatorzy tych statków powinni spełniać wymagania w zakresie zarządzania bezpieczną eksploatacją, wynikające z postanowień Konwencji SOLAS i Międzynarodowego Kodeksu Zarządzania Bezpieczeństwem i Ochrony Środowiska, zwanego dalej „Kodeksem zarządzania bezpieczeństwem”.

2. Przeglądy w zakresie zgodności statku i armatora z wymaganiami, o których mowa w ust. 1, wykonuje PRS na zlecenie armatora, zgodnie z regulaminami uzgodnionymi z dyrektorami urzędów morskich.

3. Raport zawierający wyniki przeglądu wraz z wnioskiem o wydanie certyfikatu zgodności i certyfikatu zarządzania bezpieczeństwem PRS przekazuje dyrektorowi urzędu morskiego właściwego dla siedziby armatora.

4. Dyrektor urzędu morskiego może wyznaczyć swojego przedstawiciela do udziału w przeglądach, o których mowa w ust. 2.

Rozdział 4

Inspekcje i dokumenty bezpieczeństwa statku

§ 33.

W zakresie bezpieczeństwa żeglugi i życia na morzu statki podlegają inspekcjom: wstępnym, okresowym, dorywczym i kontrolnym, z tym że w zakresie zarządzania bezpieczną eksploatacją armatorzy i statki podlegają inspekcjom wstępnym i okresowym oraz dla potwierdzenia dokumentów bezpieczeństwa.
§ 34.
1. Inspekcje wstępne i okresowe obejmują swym zakresem całokształt stanu bezpieczeństwa statku i mają na celu stwierdzenie, czy statek posiada ważne dokumenty instytucji klasyfikacyjnej, o których mowa w § 11, w zakresie budowy; statku, jego stałych urządzeń i wyposażenia oraz czy jego stan odpowiada wszystkim wymaganiom w zakresie całokształtu bezpieczeństwa statku.

2. Inspekcje wstępne i okresowe w zakresie zarządzania bezpieczną eksploatacją mają na celu stwierdzenie, czy armator i jego statek odpowiadają wymaganiom określonym w Konwencji SOLAS i Kodeksie zarządzania bezpieczeństwem.

§ 35.
Inspekcje dorywcze obejmują swoim zakresem wybrane elementy bezpieczeństwa statku bądź też całokształt stanu bezpieczeństwa statku w celu stwierdzenia, czy stan statku i jego stałych urządzeń i wyposażenia nie uległ zmianom w takim zakresie, że może to spowodować zagrożenie dla bezpieczeństwa statku, ładunku, pasażerów i załogi. Inspekcje dorywcze, obejmujące swoim zakresem całokształt bezpieczeństwa statku, mogą być uznane przez organ inspekcyjny za inspekcje okresowe.
§ 36.
Inspekcje kontrolne mogą obejmować swoim zakresem elementy bezpieczeństwa statku w stopniu, w jakim organ inspekcyjny uzna to za konieczne w celu stwierdzenia, czy:

1) statek posiada ważne dokumenty bezpieczeństwa i zaświadczenia instytucji klasyfikacyjnej dotyczące budowy statku, jego stałych urządzeń i wyposażenia,

2) stałe urządzenia i wyposażenie statku są w stanie zapewniającym ich sprawne działanie,

3) od czasu wydania dokumentów bezpieczeństwa nie zaszły zmiany w stanie technicznym: kadłuba, stałych urządzeń i wyposażeniu oraz czy nie miały miejsca uszkodzenia wpływające na stan bezpieczeństwa statku,

4) przestrzegane są inne wymagania z zakresu bezpieczeństwa statku, określone w § 1 ust. 2 i § 12.

§ 37.
1. Statki o obcej przynależności, przebywające w porcie lub na redzie portu polskiego, mogą być poddane inspekcji kontrolnej dyrektora urzędu morskiego.

2. Inspekcja statku o obcej przynależności obejmuje:

1) potwierdzenie zgodności wyposażenia i urządzeń statku z wymaganiami Konwencji SOLAS,

2) potwierdzenie zgodności stanu załogi z certyfikatem bezpiecznej obsługi,

3) potwierdzenie zasadniczej charakterystyki statku ze świadectwem pomiarowym,

4) stwierdzenie, czy statek posiada ważne dokumenty bezpieczeństwa,

5) wszystkie inne wymagania wynikające z umów i porozumień międzynarodowych w zakresie bezpieczeństwa żeglugi i życia na morzu,

§ 38.
Przy przeprowadzaniu inspekcji statku powinien być obecny kapitan statku lub wyznaczony przez niego zastępca.
§ 39.
1. Statek lub armator zgłoszony do inspekcji wstępnej oraz okresowej powinien być przygotowany do sprawnego jej przeprowadzenia.

2. W przypadku inspekcji dorywczej przeprowadzonej na żądanie właściciela, armatora lub kapitana statku przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.

§ 40.
Podczas inspekcji organowi inspekcyjnemu należy przedstawić dokumenty instytucji klasyfikacyjnej jako dowód dopełnienia wymagań w zakresie: budowy, stałych urządzeń i wyposażenia.
§ 41.
1. W razie stwierdzenia lub uzasadnionego podejrzenia, że stan statku, jego stałych urządzeń lub wyposażenia nie odpowiada stanowi stwierdzonemu w dokumentach instytucji klasyfikacyjnej, organ inspekcyjny rozszerza odpowiednio zakres inspekcji i zawiadamia o tym instytucję klasyfikacyjną oraz może zażądać od instytucji klasyfikacyjnej przeprowadzenia ponownego przeglądu.

2. Z każdej przeprowadzonej inspekcji organ inspekcyjny sporządza protokół, którego kopie otrzymuje kapitan statku i armator.

3. W razie negatywnego wyniku inspekcji, organ inspekcyjny powiadamia armatora statku, a w odniesieniu do statku o obcej przynależności – konsula państwa, którego banderę statek podnosi, IMO oraz organ, który wydał dokumenty bezpieczeństwa statku, o wszystkich okolicznościach, jakie złożyły się na negatywny wynik inspekcji.

§ 42.
Organ inspekcyjny na podstawie wyników inspekcji wydaje polecenia i zalecenia pokontrolne dla armatora i kapitana statku. Wykonanie poleceń powinno być zgłoszone na piśmie organowi inspekcyjnemu, który je wydał, w ustalonym przez niego terminie.
§ 43.
1. W razie pozytywnego wyniku inspekcji wstępnej lub okresowej, organ inspekcyjny wydaje dokumenty bezpieczeństwa statku lub potwierdza ich ważność.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również w razie uznania przez organ inspekcyjny inspekcji dorywczej za inspekcję okresową.

§ 44.
1. Konsul może, bez przeprowadzenia inspekcji, przedłużyć jednorazowo dokumenty bezpieczeństwa statku na okres do trzech miesięcy od daty ich wygaśnięcia, w celu dopłynięcia statku do portu, w którym może być przeprowadzona inspekcja.

2. O każdym przypadku przedłużenia ważności dokumentów bezpieczeństwa statku konsul powiadamia dyrektora urzędu morskiego, właściwego dla portu macierzystego statku.

3. Konsul może w szczególnych przypadkach, w uzgodnieniu z dyrektorem urzędu morskiego właściwego dla portu macierzystego statku, zlecić organowi inspekcyjnemu państwa, w którego porcie statek przebywa, przeprowadzenie inspekcji statku związanej z wydaniem lub potwierdzeniem dokumentów bezpieczeństwa statku.

§ 45.
1. Statki określone w § 13 ust. 1 obowiązane są odpowiednio posiadać następujące dokumenty bezpieczeństwa przewidziane w Konwencji SOLAS i związanych z nią kodeksach:

1) świadectwo pasażerskie,

2) certyfikat bezpieczeństwa statku pasażerskiego,

3) certyfikat bezpieczeństwa konstrukcji statku towarowego,

4) certyfikat bezpieczeństwa wyposażenia statku towarowego,

5) certyfikat bezpieczeństwa radiowego statku towarowego,

6) certyfikat zwolnienia,

7) certyfikat bezpiecznej obsługi,

8) certyfikat zdolności do przewozu stałych ładunków masowych,

9) certyfikat zdolności dla statku przewożącego materiały niebezpieczne,

10) certyfikat konstrukcji i wyposażenia statku dynamicznie unoszonego,

11) pozwolenie eksploatacji statku dynamicznie unoszonego,

12) certyfikat bezpieczeństwa statku specjalistycznego,

13) certyfikat zarządzania bezpieczeństwem,

14) tymczasowy certyfikat zarządzania bezpieczeństwem.

2. Armator statku, o którym mowa w § 13 ust. 1, obowiązany jest posiadać dokument zgodności albo tymczasowy dokument zgodności, określony w Kodeksie zarządzania bezpieczeństwem. Kopia dokumentu powinna znajdować się na statku.

3. Statki inne niż wymienione w § 13 ust. 1 obowiązane są posiadać odpowiednio:

1) kartę bezpieczeństwa, którą wydaje się na okres nie dłuższy niż 60 miesięcy,

2) kartę bezpieczeństwa na jednorazową lub próbną podróż,

3) kartę bezpieczeństwa typu „Ł”, którą wydaje się dla statków małych o prostej budowie na okres nie dłuższy niż ważność dokumentów instytucji klasyfikacyjnej.

4. Wzory dokumentów bezpieczeństwa, o których mowa w ust. 1 i 2, oraz kart bezpieczeństwa, o których mowa w ust. 3, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 46.
1. Dokumenty bezpieczeństwa, których okres ważności przekracza 12 miesięcy, podlegają potwierdzeniu w okresach rocznych. Podstawą potwierdzenia jest pozytywny wynik inspekcji dla potwierdzenia dokumentu bezpieczeństwa.

2. Dokument bezpieczeństwa traci ważność przed upływem okresu, na który został wystawiony, jeżeli:

1) na statku zaszły zmiany zagrażające jego bezpieczeństwu,

2) utracił ważność odpowiedni dokument instytucji klasyfikacyjnej, stwierdzający stan technicznego bezpieczeństwa statku,

3) nie zostało dokonane roczne potwierdzenie ważności dokumentu.

§ 47.
Statki odbywające podróż próbną mogą otrzymać dokumenty bezpieczeństwa wymienione w § 45 ust. 1, pod warunkiem spełnienia wymagań określonych dla statków odbywających żeglugę międzynarodową.
§ 48.
1. Dokumenty bezpieczeństwa statku wydaje się w trzech egzemplarzach z przeznaczeniem dla: statku, armatora i dyrektora urzędu morskiego.

2. Dokumenty bezpieczeństwa statku oraz dokumenty instytucji klasyfikacyjnej lub ich poświadczone kopie powinny znajdować się stale na statku i być zawsze dostępne dla organu inspekcyjnego.

§ 49.
1. Statki pasażerskie powinny posiadać dodatkowo aktualny wykaz ograniczeń żeglugi sporządzony zgodnie z postanowieniami konwencji SOLAS przez PRS.

2. Wymagania określone w ust. 1 w odniesieniu do statków wybudowanych przed dniem 1 stycznia 1997 r. powinny być spełnione nie później niż podczas pierwszego przeglądu okresowego.

Rozdział 5

Przeprowadzanie inspekcji

§ 50.

Dyrektor urzędu morskiego przeprowadza inspekcje przez wyznaczonych w tym celu inspektorów.
§ 51.
1. Dyrektor urzędu morskiego przeprowadza inspekcje w celu stwierdzenia, czy:

1) statek odpowiada wymaganiom w zakresie bezpieczeństwa żeglugi i życia na morzu, w tym w zakresie bezpiecznej eksploatacji statku,

2) armator spełnia wymagania bezpiecznej eksploatacji statku.

2. Spełnienie przez statek, wymieniony w § 13 ust. 1, wymagań w zakresie bezpieczeństwa żeglugi i życia na morzu, w tym w zakresie bezpiecznej eksploatacji, stwierdza dyrektor urzędu morskiego, wystawiając odpowiednie dokumenty wymienione w § 45 ust. 1.

3. Spełnienie przez armatora wymagań w zakresie bezpiecznej eksploatacji stwierdza dyrektor urzędu morskiego, wystawiając odpowiedni dokument wymieniony w § 45 ust. 2.

4. Spełnienie przez statek inny niż wymieniony w § 13 ust. 1 wymagań w zakresie bezpieczeństwa żeglugi i życia na morzu stwierdza dyrektor urzędu morskiego, wystawiając odpowiedni dokument wymieniony w § 45 ust. 3.

§ 52.
Regulamin przeprowadzania inspekcji, kwalifikacje inspektorów oraz wzór protokołu inspekcji określają przepisy dyrektorów urzędów morskich.

Rozdział 6

Opłaty za inspekcje statków i wystawianie lub potwierdzanie dokumentów bezpieczeństwa

§ 53.

1. Za przeprowadzenie inspekcji wstępnej, okresowej i dorywczej statków oraz za wystawianie lub potwierdzanie dokumentów bezpieczeństwa statków organ dokonujący tych czynności pobiera opłaty.

2. Nie pobiera się opłat za przeprowadzenie inspekcji kontrolnej statku.

3. Wysokość opłat za przeprowadzanie inspekcji statków i za wystawianie lub potwierdzanie dokumentów bezpieczeństwa określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

4. Opłaty za czynności wymienione w ust. 1 ustala się w jednostkach taryfowych (j.t.). Wartość złotową jednostki taryfowej stanowi równowartość 0,2 SDR – Specjalnych Praw Ciągnienia według kursu w tabelach kursowych Narodowego Banku Polskiego.

5. Opłatę za wykonaną czynność ustala się według wartości złotowej, obowiązującej w dniu wykonania czynności.

§ 54.
1. Organ inspekcyjny pobiera opłaty, wydając nakaz płatniczy w ciągu 7 dni od dokonania czynności podlegającej opłacie.

2. Opłaty za inspekcje oraz za wystawienie, potwierdzenie, przedłużenie lub przywrócenie ważności dokumentów bezpieczeństwa statku ponosi armator lub właściciel statku.

3. Od opłat nie uiszczonych w terminie pobiera się odsetki za zwłokę, w wysokości określonej przepisami o zobowiązaniach podatkowych.

§ 55.
Opłata za wystawienie lub potwierdzenie każdego dokumentu bezpieczeństwa zawiera w sobie opłatę za przeprowadzenie inspekcji i sporządzenie dokumentu.
§ 56.
Opłaty za czynności wymienione w § 53 ust. 1 stanowią dochody budżetu państwa.

Rozdział 7

Przepisy przejściowe i końcowe

§ 57.

Dokumenty bezpieczeństwa statku wydane przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zachowują moc do czasu upływu ich ważności lub najbliższej inspekcji okresowej.
§ 58.
1. Wymagania w zakresie zarządzania bezpieczną eksploatacją, o których mowa w § 32 ust. 1, obowiązują:

1) w odniesieniu do statków pasażerskich oraz zbiornikowców do przewozu produktów naftowych, chemikaliowców, gazowców, masowców i innych statków towarowych uznanych przez Konwencję SOLAS za bardzo szybkie statki towarowe, o pojemności brutto 500 i powyżej – z dniem 1 lipca 1998 r.,

2) w odniesieniu do pozostałych statków towarowych i ruchomych jednostek wiertniczych o pojemności brutto 500 i powyżej – z dniem 1 lipca 2002 r.

2. Przed terminami, o których mowa w ust. 1, armator może wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie spełnienia przez niego i jego statek wymagań w zakresie zarządzania bezpieczną eksploatacją, o których mowa w § 32 ust. 1, oraz wydanie dokumentów, o których mowa w § 45 ust. 1 pkt 13 i 14 oraz ust. 2, nie wcześniej jednak niż w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

§ 59.
Traci moc rozporządzenie Ministra – Kierownika Urzędu Gospodarki Morskiej z dnia 14 października 1987 r. w sprawie bezpieczeństwa żeglugi statków morskich (Dz. U. Nr 32, poz. 171).
§ 60.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Minister Transportu i Gospodarki Morskiej: B. Liberadzki

Załącznik 1. [WZORY DOKUMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA]

Załączniki do rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki
Morskiej z dnia 2 września 1997 r. (poz. 879)

Załącznik nr 1

WZORY DOKUMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA

Treść załącznika w formie PDF do pobrania tutaj

Załącznik 2. [OPŁATY ZA PRZEPROWADZANIE INSPEKCJI I WYSTAWIANIE LUB POTWIERDZANIE DOKUMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA STATKU]

Załącznik nr 2

OPŁATY ZA PRZEPROWADZANIE INSPEKCJI I WYSTAWIANIE LUB POTWIERDZANIE DOKUMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA STATKU

A. OPŁATY ZA PRZEPROWADZENIE INSPEKCJI I WYSTAWIENIE DOKUMENTÓW:

1. Za certyfikat bezpieczeństwa i świadectwo pasażerskie statku pasażerskiego:

1.1

Statki o pojemności brutto do 500

1200 j.t.

1.2

Statki o pojemności brutto powyżej 500 do 2000

1600 j.t.

1.3

Statki o pojemności brutto powyżej 2000 do 10.000

2400 j.t

1.4

Statki o pojemności brutto powyżej 10.000 do 30.000

3200 j.t.

1.5

Statki o pojemności brutto powyżej 30.000 – za każde następne 20.000 dodatkowo

480 j.t.

2. Za certyfikat bezpieczeństwa konstrukcji statku towarowego:

 

2.1

Statki o pojemności brutto do 500

2250 j.t.

2.2

Statki o pojemności brutto powyżej 500 do 2000

3000 j.t.

2.3

Statki o pojemności brutto powyżej 2000 do 10.000

3750 j.t

2.4

Statki o pojemności brutto powyżej 10,000 do 30.000

5970 j.t.

2.5

Statki o pojemności brutto powyżej 30.000 – za każde

 

 

następne 20.000 dodatkowo

1350 j.t.

3. Za certyfikat bezpieczeństwa wyposażenia statku towarowego:

 

3.1

Statki o pojemności brutto do 500

1050 j.t.

3.2

Statki o pojemności brutto powyżej 500 do 2000

1200 j.t.

3.3

Statki o pojemności brutto powyżej 2000 do 10.000

1500 j.t.

3.4

Statki o pojemności brutto powyżej 10.000 do 30.000

1950 j.t.

3.5

Statki o pojemności brutto powyżej 30.000 – za każde następne 20.000 dodatkowo

450 j.t.

 

4. Za certyfikat bezpieczeństwa radiowego statku towarowego:

 

4.1

z wyposażeniem radiotelefonicznym dla statków o pojemności brutto do 500 lub z wyposażeniem GMDSS na obszary A1 lub A2

 

 

600 j.t.

4.2

z wyposażeniem radiotelegraficznym lub radiotelefonicznym dla statków o pojemności brutto powyżej 500 lub z wyposażeniem GMDSS na obszary A3 i A4

900 j.t.

 

5. Za certyfikat zwolnienia – opłata wynosi 50% stawki opłaty podstawowej
za dokument, którego certyfikat zwolnienia dotyczy

6. Za certyfikat bezpiecznej obsługi

500 j.t.

7. Za certyfikat zdolności do przewozu stałych ładunków masowych

1000 j.t.

8. Za certyfikat zdolności dla statku przewożącego materiały niebezpieczne

1200 j.t.

9. Za certyfikat konstrukcji i wyposażenia statku dynamicznie unoszonego
oplata pobierana jest od pojemności brutto w wysokości jak za certyfikat bezpieczeństwa konstrukcji statku towarowego

10. Za pozwolenie eksploatacji statku dynamicznie unoszonego – opłata pobierana jest w wysokości 50% opłaty za certyfikat konstrukcji i wyposażenia statku dynamicznie unoszonego.

11. Za certyfikat bezpieczeństwa statku specjalistycznego – opłata pobierana jest od pojemności brutto w wysokości jak za certyfikat bezpieczeństwa konstrukcji statku towarowego.

12. Za certyfikat zarządzania bezpieczeństwem oraz za tymczasowy certyfikat opłata pobierana jest od pojemności brutto w wysokości jak za certyfikat bezpieczeństwa konstrukcji statku towarowego

13. Za tymczasowy dokument zgodności oraz za tymczasowy dokument zgodności

3000 j.t.

14. Za kartę bezpieczeństwa i kartę bezpieczeństwa typu „Ł”(opłaty roczne)

14.1

Statki o pojemności brutto do 20 lub 15 m długości

100 j.t.

14.2

Statki o pojemności brutto powyżej 20 do 100 lub powyżej 15 m do 25 m długości 300 j.t.

300 j.t.

14.3

Statki o pojemności powyżej 100 do 250

500 j.t.

14.4

Statki o pojemności brutto powyżej 250 do 500

650 j.t.

14.5

Statki o pojemności brutto powyżej 500 do 2000

1000 j.t.

14.6

Statki o pojemności brutto powyżej 2000 do 10 000

2000 j.t.

14.7

Statki o pojemności brutto powyżej 10.000 do 30.000

3000 j.t.

14.8

Statki o pojemności brutto powyżej 30.000 – za każde następne 20.000 dodatkowo

450 j.t.

14.9

Opłaty określone w pkt. 14.1 – 14.8 ulegają obniżeniu o:
– 50% w przypadku gdy statek nie posiada własnego napędu mechanicznego,

 

 

– 20% w przypadku gdy statek nie posiada własnego napędu mechanicznego, ale posiada mechanizmy pomocnicze.

 

15. Za kartę bezpieczeństwa na jednorazową podróż

15.1

Statki o pojemności brutto do 20 lub 15 m długości

50 j. t.

15.2

Statki o pojemności brutto powyżej 20 do 100 lub powyżej 15 m do 25 m długości

150 j.t.

15.3

Statki o pojemności brutto powyżej 100 do 250

250 j.t.

15.4

Statki o pojemności brutto powyżej 250 do 500

325 j.t.

15.5

Statki o pojemności brutto powyżej 500 do 2000

500 j.t.

15.6

Statki o pojemności brutto powyżej 2000 do 10.000

1000 j.t.

15.7

Statki o pojemności brutto powyżej 10.000 do 30.000

1500 j.t.

15.8

Statki o pojemności brutto powyżej 30.000 – za każde następne 20.000 dodatkowo

225 j.t.

15.9

Opłaty określone w pkt. 15.1 – 15.8 ulegają obniżeniu o:

 

 

– 50% w przypadku gdy statek nie posiada własnego napędu mechanicznego.

 

16. Za wystawienie dla statku morskiego po raz pierwszy dokumentu bezpieczeństwa – opłata wynosi 110% opłaty podstawowej dla danego dokumentu.

17. Za wydanie certyfikatu bezpieczeństwa konstrukcji statku towarowego statkom morskim posiadającym klasę „A” – opłata wynosi 110 % opłaty podstawowej za certyfikat bezpieczeństwa konstrukcji statku towarowego.

B. OPŁATY ZA POTWIERDZANIE WAŻNOŚCI DOKUMENTÓW BEZPIECZEŃSTWA – opłata za potwierdzenie dokumentów bezpieczeństwa wynosi 200 j.t. za każdy dokument bezpieczeństwa, na którym dokonano potwierdzenia ważności.

C. OPŁATY INNE

 

1. za wydanie duplikatu lub odpisu dokumentu bezpieczeństwa

50 j.t.

2. w przypadku gdy inspekcję pozytywną poprzedziła inspekcja negatywna opłata za wystawienie dokumentu bezpieczeństwa wynosi 200% opłaty podstawowej dla danego dokumentu.

3. w przypadku gdy inspekcja poprzedzająca wydanie lub potwierdzenie dokumentu bezpieczeństwa statku – z powodów niezależnych od urzędu morskiego – zostanie w całości lub w części dokonana poza godzinami pracy urzędu morskiego opłata za wydanie dokumentu bezpieczeństwa wynosi 130% opłaty podstawowej za dany dokument.

D. Ilekroć opłaty przewidziane w niniejszym załączniku są uzależnione od długości statku należy przez to rozumieć długość określoną w § 16 ust. 3 rozporządzenia.

 

REKLAMA

Dziennik Ustaw

REKLAMA

REKLAMA

REKLAMA