Dziennik Ustaw - rok 1995 nr 22 poz. 119

Na podstawie art. 78 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96) zarządza się, co następuje:

2. Rozporządzenie stosuje się odpowiednio do:

1) prac geologicznych obejmujących roboty wykonywane w granicach obszaru górniczego utworzonego dla kopaliny podstawowej lub gdy są wykonywane przy użyciu materiałów wybuchowych albo gdy projektowana głębokość wyrobiska przekracza 30 m,

2) wydobywania kopalin oraz prowadzenia prac geologicznych, o których mowa w pkt 1, w granicach polskich obszarów morskich,

3) bezzbiornikowego magazynowania substancji w górotworze.

3. Rozporządzenie ma odpowiednie zastosowanie do osób nie wymienionych w ust. 1, jeżeli wykonują one prace lub przebywają w zakładzie górniczym.

4. Rozporządzenia nie stosuje się do:

1) wykonywania robót wiertniczych w podziemnych wyrobiskach górniczych,

2) robót wiertniczych wykonywanych w celu urabiania kopaliny.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego wykonuje swoje obowiązki przy pomocy podległych mu osób kierownictwa ruchu oraz osób dozoru ruchu.

3. Kierownik ruchu zakładu górniczego obowiązany jest ustalić zakres działania poszczególnych działów ruchu oraz służb specjalistycznych zakładu górniczego.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego obowiązany jest doręczyć zakresy czynności, o których mowa w ust. 1, osobom kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, za pokwitowaniem odbioru.

2. Osoba dozoru ruchu obejmująca zmianę jest obowiązana do zapoznania się z pracą zmiany poprzedniej, w zakresie niezbędnym do prawidłowego i bezpiecznego kontynuowania robót.

3. W trakcie prowadzenia robót oraz przy przekazywaniu zmiany odpowiedni pracownicy obowiązani są bieżąco rejestrować powstałe wydarzenia, zagrożenia i nienormalny przebieg robót oraz osobiście poinformować o tym swoich zmienników.

4. Przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie pracownik obowiązany jest sprawdzić stan bezpieczeństwa, miejsce i narzędzia pracy, stan urządzeń ochronnych oraz zabezpieczających. Uwagi wynikające z powyższej kontroli należy przekazać osobie dozoru ruchu.

2. W instrukcjach, o których mowa w ust. 1, należy określić sposoby wykonywania pracy, z uwzględnieniem zagrożeń występujących przy wykonywaniu poszczególnych prac.

3. Kierownicy działów ruchu zakładu górniczego obowiązani są dostarczyć za pokwitowaniem instrukcje stanowiskowe podległym im pracownikom. Otrzymujący instrukcje zobowiązani są zapoznać się z nimi.

2. Dopuszczenie pracownika do wykonywania w ruchu zakładu górniczego robót wymagających szczególnych kwalifikacji dozwolone jest jedynie po uprzednim stwierdzeniu posiadania tych kwalifikacji.

3. Zatrudnienie pracowników na nowym stanowisku może nastąpić tylko po ich przeszkoleniu przez osoby dozoru ruchu w zakresie prawidłowego wykonywania danego rodzaju pracy. Obowiązek przeszkolenia dotyczy również pracowników powracających do pracy po nieobecności dłuższej niż 6 miesięcy.

4. Zakres i sposób przeszkolenia pracowników ustala kierownik ruchu zakładu górniczego zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami szczególnymi.

2. Miejsca o szczególnym zagrożeniu dla życia i zdrowia, w tym tereny zagrożone nagłym osiadaniem, muszą być zabezpieczone oraz oznakowane tablicami ostrzegawczymi.

3. Dojścia do miejsc pracy należy utrzymywać w stanie umożliwiającym swobodne i bezpieczne poruszanie się po nich, a w przypadku powstania zagrożenia – zapewniającym możliwość szybkiego ich opuszczenia.

2. Wykaz obiektów, urządzeń i stanowisk wydobywczych podlegających ogrodzeniu ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

1) używania narzędzi, sprzętu i maszyn uszkodzonych, których stan zagraża bezpieczeństwu zatrudnionych osób lub otoczeniu,

2) przechodzenia lub przebywania pod zawieszonymi ciężarami oraz w zasięgu obciążonych dynamicznie układów liniowych; nie dotyczy to prac wykonywanych pod układami wielokrążka i olinowania urządzeń wiertniczych i eksploatacyjnych,

3) przechodzenia lub przebywania w strefach zagrożonych, oznakowanych tablicami ostrzegawczymi zakazu, z wyjątkiem przypadków wykonywania prac w sposób określony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, pod stałym nadzorem,

4) przebywania zbędnych pracowników w strefie zagrożenia podczas występowania zwiększonych obciążeń na haku.

2. Pracownicy zatrudnieni w miejscach, w których można liczyć się z możliwością urazów głowy, są obowiązani nosić hełmy ochronne.

2. W miejscu wykonywania prac z substancjami szkodliwymi powinny się znajdować środki do udzielania pierwszej pomocy.

2. Roboty, o których mowa w ust. 1, powinny w szczególności być:

1) prowadzone przez doświadczonych pracowników pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu,

2) poprzedzone sprawdzeniem stanu bezpieczeństwa miejsca pracy i urządzeń przez osobę dozoru ruchu,

3) poprzedzone instruktażem pracowników o mogącym wystąpić zagrożeniu oraz sposobie prawidłowego i bezpiecznego wykonywania robót.

3. Podczas wykonywania robót, o których mowa w ust. 1, zabrania się przebywania innych osób nie biorących udziału w tych pracach oraz równoczesnego prowadzenia innych robót w pobliżu tego miejsca.

2. Podjęcie dalszej pracy w miejscach, o których mowa w ust. 1, może nastąpić dopiero po stwierdzeniu przez osobę dozoru ruchu, że zagrożenie zostało usunięte.

2. Pracownicy przewidziani do używania sprzętu izolującego ochrony dróg oddechowych powinni być przeszkoleni w tym zakresie oraz posiadać aktualne badania lekarskie z pozytywnym wynikiem.

2. Strefy zagrożeń toksycznych powinny być oznakowane tablicami ostrzegającymi przed grożącym niebezpieczeństwem i zabezpieczone przed dostępem osób nie zatrudnionych na czas występowania tych zagrożeń.

3. W zakładzie górniczym powinna się znajdować instrukcja postępowania na wypadek zagrożenia toksycznego, zatwierdzona przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Przy określaniu obowiązków, o których mowa w ust. 1, w szczególności należy uwzględnić:

1) współpracę osób kierownictwa i dozoru ruchu,

2) sposób przeszkolenia pracowników wykonujących roboty w zakresie obowiązujących w zakładzie górniczym porządku i dyscypliny pracy, przepisów bezpiecznego prowadzenia ruchu, występujących zagrożeń, zasad łączności i alarmowania oraz zgłaszania wypadków i zagrożeń.

2. Tereny, o których mowa w ust. 1, powinny być oznaczone dobrze widocznymi tablicami ostrzegawczymi.

2. Zasady łączności, o której mowa w ust. 1, określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Wymagania, o których mowa w ust. 1, mogą być spełnione przez pełnienie dyżurów w sposób oraz w czasie określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Na każdej zmianie roboczej powinien być co najmniej jeden pracownik przeszkolony w udzielaniu pierwszej pomocy.

1. Dokumentacja techniczno-ruchowa wierceń

1) dokumentacja wiercenia,

2) dokumentacja techniczna i eksploatacyjna urządzeń energomechanicznych i sprzętu wiertniczego,

3) rejestr bezpieczeństwa.

2. W skład dokumentacji ruchowej, o której mowa w ust. 1, wchodzą również projekty robót specjalnych, których rodzaje określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Książki kontroli, o których mowa w ust. 1, powinny zawierać zapisy dotyczące w szczególności nazwy kontrolowanych urządzeń lub sprzętu, harmonogram przeprowadzonych kontroli, sposób ich wykonania oraz ich wyniki.

3. Dokumentację atestową urządzeń i sprzętu, o których mowa w ust. 1, mogą stanowić również zaświadczenia weryfikacyjne.

4. Zaświadczenia weryfikacyjne, o których mowa w ust. 3, powinny zawierać w szczególności:

1) nazwę urządzenia lub sprzętu,

2) nazwę zakładu wystawiającego zaświadczenie weryfikacyjne,

3) nazwę wytwórcy,

4) charakterystykę roboczą zweryfikowanego urządzenia lub sprzętu,

5) wykaz przeprowadzonych prób oraz ich wyniki,

6) okres ważności zaświadczenia,

7) nazwiska i imiona, stanowiska oraz podpisy osób weryfikujących zaświadczenia.

2. Prace przygotowawcze, montaż i demontaż wiertni

2. Przy zagrożeniu siarkowodorowym musi być zapewniony dojazd do wiertni z dwóch różnych kierunków.

2. W razie gdy istnieje uzasadnione przypuszczenie, że teren zajęty pod wiertnie jest uzbrojony, a lokalizacja tego uzbrojenia nie jest znana, przed rozpoczęciem robót uzbrojenie to należy zlokalizować przy użyciu odpowiedniej aparatury lub wykonanego w tym celu wkopu. Z wykonania wymienionego badania należy sporządzić protokół.

1) 30 m od obiektów z ogniem otwartym przy wierceniach w celu poszukiwania, rozpoznania i wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego oraz w rejonach o przewidywanym występowaniu w górotworze nagromadzeń gazów palnych,

2) w odległości wynoszącej 1,5 wysokości wieży wiertniczej lub masztu od linii kolejowych, kanałów i zbiorników wodnych, rzek, dróg publicznych, zabudowań, z tym że odległość od napowierzchniowych linii wysokiego napięcia musi wynosić 1,5 wysokości wieży lub masztu, lecz nie mniej niż 30 m.

2. Przy pracach wiertniczych dla celów sejsmicznych odległości od poszczególnych obiektów ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

3. W razie występowania zagrożenia siarkowodorowego, odległości otworów wiertniczych od obiektów mieszkalnych określa § 88.

4. Właściwy organ państwowego nadzoru górniczego może w uzasadnionych przypadkach zezwolić na zmniejszenie lub nakazać zwiększenie odległości, o których mowa w ust. 1.

2. Zabrania się prowadzenia robót, o których mowa w ust. 1, przy silnym wietrze, podczas burzy, śnieżycy, ulewy lub gołoledzi.

2. Komisja odbioru technicznego sporządza protokół stwierdzający kompletność i prawidłowość montażu obiektów i urządzeń, o których mowa w ust. 1.

3. Zasady dokonywania odbioru technicznego i skład komisji ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

3. Wiercenie otworów

2. Przy wierceniach w celu poszukiwania, rozpoznania i wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego, obieg płuczkowy należy wyposażyć w przyrządy kontrolno-pomiarowe, sygnalizujące przypływ płynu złożowego, wyposażone w sygnalizację świetlną i akustyczną, zainstalowaną na stanowisku wiertacza. Instalacja tłoczna pomp płuczkowych powinna być podłączona do węzła zatłaczania otworu.

2. W uzasadnionych przypadkach kierownik ruchu zakładu górniczego może zmienić ustalone w ust. 1 granice przewyższania ciśnienia złożowego.

2. W czasie wyciągania przewodu wiertniczego należy dopełniać otwór płuczką o parametrach takich jak podczas wiercenia, w sposób ciągły, z kontrolą jego skuteczności.

2. Gradient ciśnienia szczelinowania należy ustalać przez wykonanie prób ciśnieniowych w otworze, według zasad określonych w instrukcji zapobiegania i likwidacji erupcji płynu złożowego, o której mowa w § 76.

2. Więźba rurowa wylotu odwiertu powinna umożliwiać pomiar ciśnienia w przestrzeniach międzyrurowych rur okładzinowych.

1) wylot otworu na czas przerwy w wierceniu, rurowaniu, opróbowaniu, eksploatacji lub zabiegów intensyfikacyjnych powinien być zabezpieczony w sposób umożliwiający odcięcie wypływu płynów złożowych,

2) po każdorazowym wyciągnięciu świdra, rdzeniówki lub innego narzędzia z otworu, przy wierceniu w nadkładzie w strefie zagrożonej, należy zamykać wylot kolumny rur okładzinowych,

3) w przypadku wypływów wód, awarii bądź erupcji mają odpowiednio zastosowanie postanowienia określone w § 316–319.

2. Otwory wielkośrednicowe muszą być zabezpieczone przed możliwością wpadnięcia ludzi, niezależnie od rodzaju wykonywanych robót.

4. Rurowanie i uszczelnianie rur okładzinowych

2. Projekty uszczelniania kolumn rur okładzinowych w strefie występowania wód oraz kolumn eksploatacyjnych muszą być zaakceptowane przez służbę geologiczną.

3. Z przeprowadzonego badania skutecznego uszczelniania poziomów wodonośnych należy sporządzić protokół.

2. Przy wierceniach w celu poszukiwania, rozpoznania i wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego projekt, o którym mowa w ust. 1, należy sporządzić na podstawie wytycznych określonych w instrukcji rurowania i cementowania rur, zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

3. W innych rodzajach wierceń niż określone w ust. 2 sposób rurowania i uszczelniania rur w otworze ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

4. Sposób uzbrojenia kolumny rur okładzinowych ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

1) odmiany wytrzymałościowej stali,

2) grubości ścianki,

3) typu połączenia.

2. Przy wierceniach w celu poszukiwania, rozpoznania i wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego, na podstawie założeń geologicznych do projektu uszczelniania kolumn rur, należy ustalić w szczególności sposób i rodzaj uzbrojenia kolumny rur, rodzaj właściwości materiałów uszczelniających i płuczki wiertniczej oraz technologię wykonania zabiegu.

3. Dla pozostałych rodzajów wierceń zasady rurowania i ich uszczelniania ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

1) za kolumną wstępną i prowadnikową do wylotu otworu,

2) za kolumnami pośrednimi – na wysokość pozwalającą skutecznie odizolować orurowane horyzonty wód, ropy naftowej i gazu ziemnego, nie mniejszą jednak niż 150 m nad poziomem przewidywanym do uszczelnienia.

3) za kolumną eksploatacyjną – na wysokość zapewniającą uszczelnienie wszystkich poziomów ropnych i gazowych orurowanych daną kolumną rur, nie mniejszą od 150 m od najwyższego poziomu zbiornikowego.

2. Zapuszczenie kolumn rur okładzinowych do otworów, w których nawiercony został poziom roponośny lub gazonośny, należy wykonywać przy uzbrojeniu wylotu otworu w głowicę przeciwerupcyjną, dostosowaną do średnicy zapuszczonych rur okładzinowych.

2. Badania wymienione w ust. 1 należy wykonać również przy innych rodzajach wierceń, jeśli wymagają tego warunki techniczne.

3. W razie negatywnego wyniku badań, o których mowa w ust. 1, zakres dalszych prac ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Próbę ciśnieniową wymienioną w ust. 1 należy wykonać bezpośrednio przed rozpoczęciem cementowania.

5. Zapobieganie i opanowywanie erupcji wstępnej oraz zagrożenia siarkowodorowego przy wierceniach na złożach ropy naftowej i gazu ziemnego

2. Kolumny rur wychodzące do wylotu otworu należy ująć w więźbie rurowej, po czym sprawdzić szczelność tego ujęcia.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy układu sterowniczego.

3. Wielkość ciśnienia głowicowego ustala się według wzoru:

P_max = A • H • q [MPa]

gdzie:

P_max – największe spodziewane ciśnienie głowicowe w MPa

H – głębokość zalegania złoża (poziomu zbiornikowego) w m

q – gradient ciśnienia złożowego rozpatrywanego poziomu w MPa/m

A – współczynnik korekcyjny według tabeli:

4. Szczegółowy dobór współczynnika korekcyjnego „A” w granicach ustalonych zakresów określa instrukcja, o której mowa w § 76.

1) klasy A zagrożenia erupcyjnego,

2) I i II kategorii zagrożenia siarkowodorowego,

3) łącznie klasy A oraz kategorii I i II, o których mowa w pkt 1 i 2.

2. W przypadkach nie wymienionych w ust. 1 wylot otworu należy wyposażyć w zestaw głowic z trzema zamknięciami, z których jedno jest zamknięciem uniwersalnym.

3. Zestaw głowic przeciwerupcyjnych powinien zabezpieczać uszczelnienie wylotu otworu odpowiednio do stosowanych rur płuczkowych.

2. W razie prowadzenia prac wiertniczych w warunkach zaliczonych do klasy B zagrożenia erupcyjnego bez występowania siarkowodoru, dopuszcza się wyposażenie wylotu otworu w zestaw głowic przeciwerupcyjnych z dwoma zamknięciami.

3. O wyposażeniu wylotu otworu wiertniczego, o którym mowa w ust. 1 i 2, decyduje kierownik ruchu zakładu górniczego, za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

4. Dopuszcza się zastosowanie głowicy uniwersalnej o ciśnieniu roboczym o jeden stopień niższym od ciśnienia roboczego głowic suwakowych.

2. Należy zapewnić możliwość zamykania i otwierania głowic przeciwerupcyjnych oraz innych urządzeń służących do zamknięcia i otwarcia wylotu otworu wiertniczego ze stanowiska sterowania znajdującego się w bezpiecznej odległości od otworu wiertniczego oraz ze stanowiska wiertacza.

1) przewidywanego przekroju stratygraficzno-litologicznego,

2) głębokości zalegania poziomów perspektywicznych,

3) gradientów ciśnień złożowych i szczelinowania skał,

4) interwału przewidywanego lub rozpoznanego występowania siarkowodoru, dwutlenku węgla i rtęci, z określeniem spodziewanej ich zawartości w płynie złożowym,

5) przewidywanych wydajności płynu złożowego z poszczególnych poziomów,

6) strefy ewentualnych zaników płuczki.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego zobowiązany jest do zorganizowania stałej kontroli procesu wiercenia dla ustalenia ewentualnych niezgodności rzeczywistego przekroju geologicznego z przewidywanym oraz dostosowania prowadzonych robót do powstałych zmian.

2. Założenia do opracowania programu dowiercania określa instrukcja, o której mowa w § 76.

3. O przewidywanym terminie dowiercania, o którym mowa w ust. 1, należy zawiadomić właściwy organ państwowego nadzoru górniczego.

6. Zapobieganie erupcji płynu złożowego przy wierceniach na złożach surowców stałych

2. Ustalenia ust. 1 dotyczą również wierceń prowadzonych z powierzchni dla odmetanowania złóż węgla kamiennego.

2. Wszystkie elementy zabezpieczenia wylotu otworu wiertniczego muszą posiadać wytrzymałość na ciśnienie wyższe od przewidywanego ciśnienia głowicowego.

3. Przeciwerupcyjne zabezpieczenie wylotu otworu wiertniczego powinno umożliwiać w szczególności:

1) zamknięcie wylotu otworu przy zapuszczonym przewodzie,

2) zamknięcie wylotu otworu przy wyciągniętym przewodzie,

3) kontrolowane odprowadzenie płynu złożowego i zatłaczanie otworu,

4) zatłaczanie otworu i obieg płuczki przy zamkniętym urządzeniu przeciwerupcyjnym,

5) pomiar ciśnienia na stojaku i w przestrzeni pierścieniowej.

4. W warunkach zagrożenia erupcyjnego powinna być zapewniona możliwość zamknięcia wewnętrznej przestrzeni przewodu wiertniczego znajdującego się w otworze przy zachowaniu możliwości zatłoczenia otworu przez ten przewód.

5. Rury, na których projektowane jest zainstalowanie urządzeń przeciwerupcyjnych, należy cementować do wierzchu.

2. W szczególnych przypadkach, w zależności od stopnia zagrożenia bądź występowania nagromadzeń gazu ziemnego, należy odpowiednio stosować przepisy dotyczące zapobiegania i opanowywania erupcji wstępnej oraz zagrożenia siarkowodorowego przy wierceniach na złożach ropy naftowej i gazu ziemnego, określone w części 5 niniejszego rozdziału.

7. Badania i pomiary w otworach wiertniczych

2. Wyniki badań i pomiarów oraz zabiegów specjalnych wykonanych w otworze wiertniczym należy ująć w dokumentacji wynikowej otworu.

1) do robót prowadzonych z wiertnicy podstawowej należy stosować zestaw głowic przeciwerupcyjnych jak w czasie wiercenia,

2) do robót prowadzonych z wiertnicy zastępczej dla I i II kategorii zagrożenia siarkowodorowego dopuszcza się stosowanie zestawu głowic przeciwerupcyjnych z trzema zamknięciami, z których jedno jest uniwersalne,

3) do robót prowadzonych z wiertnicy zastępczej w pozostałych rodzajach zagrożeń dopuszcza się stosowanie zestawu głowic przeciwerupcyjnych z dwoma zamknięciami.

2. Podczas opróbowania skał zbiornikowych na przypływ płynu złożowego przy technologii pozwalającej na zastosowanie nie zrównoważonego ciśnienia dennego w stosunku do ciśnienia złożowego zabezpieczenie przeciwerupcyjne otworu określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. W razie opróbowania rurowym próbnikiem złoża, wyposażenie wylotu otworu wiertniczego określa instrukcja zatwierdzona przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

8. Likwidacja odwiertów

2. Otwory wyłączone z eksploatacji i przeznaczone do likwidacji powinny mieć zamknięte wyloty oraz odłączone urządzenia i instalacje.

3. Z przeprowadzonej likwidacji otworu wiertniczego należy sporządzić protokół.

4. Przy robotach wiertniczych dla celów sejsmicznych należy sporządzić protokół całości likwidacji po zakończeniu wyrobisk postrzałowych na danym profilu sejsmicznym.

2. Oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, nie jest wymagane przy pracach sejsmicznych.

3. W uzasadnionych przypadkach, jeżeli miejsce wiercenia nie wymaga oznakowania i równocześnie nie występuje zagrożenie przedostawania się płynu złożowego na powierzchnię, dopuszcza się ucinanie pozostawionych w otworze rur okładzinowych na głębokości nie mniejszej niż 1,5 m od wierzchu.

1. Postanowienia ogólne

2. Montaż, demontaż oraz eksploatację maszyn i urządzeń należy przeprowadzać zgodnie z instrukcjami wytwórcy, a w razie braku takiej instrukcji, na podstawie instrukcji ruchowo-eksploatacyjnych, opracowanych w zakładzie górniczym.

2. Odbiory techniczne powinny być przeprowadzone w odniesieniu do urządzeń i instalacji energomechanicznych stałych i czasowych nowo uruchamianych oraz po wykonanych remontach i przebudowie.

2. Wyniki kontroli należy dokumentować w książkach kontroli i eksploatacji urządzeń.

2. Prowadzenie robót, o których mowa w ust. 1, bez sprawnych urządzeń kontrolno-pomiarowych jest niedozwolone.

2. Regulacja lub zmiana nastawienia mechanizmów zabezpieczających maszyn i urządzeń może być dokonywana wyłącznie przez pracowników do tego upoważnionych, a czynność ta musi być odnotowana w książce eksploatacji maszyn i urządzeń.

3. Sprawność urządzeń zabezpieczających ruch, a w szczególności zaworów bezpieczeństwa, wskaźników obciążeń układów linowych, wyłączników krańcowych, hamulców i zapadek w układach dźwigowych, należy kontrolować co najmniej raz w miesiącu, a wyniki kontroli wpisywać do książki kontroli urządzeń.

4. Instalacje ciśnieniowe bezpośrednio przed wykonaniem robót specjalnych powinny być sprawdzone ciśnieniem większym od największego ciśnienia przewidywanego, lecz nie większym od ciśnienia roboczego, oraz zabezpieczone przed nadmierną wibracją i przemieszczeniem się w czasie pracy.

5. Na wskazujących przyrządach pomiarowych należy oznaczyć zakres dopuszczalnych wartości mierzonych parametrów.

2. Na określonych stanowiskach pracy powinny się znajdować wyłączniki awaryjne, umożliwiające wstrzymanie ruchu w przypadku stwierdzenia stanu zagrożenia.

2. Smary oraz czyściwo znajdujące się w pomieszczeniach, w których pracują maszyny i urządzenia energomechaniczne, muszą być przechowywane w bezpiecznych miejscach i pojemnikach wykonanych z materiału niepalnego.

2. Urządzenia wiertnicze i wydobywcze

2. Na wieżach eksploatacyjnych wymaganie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy wykonywania prac z użyciem wyciągu linowego.

2. W razie braku urządzenia, o którym mowa w ust. 1, w wyposażeniu fabrycznym wiertnicy dopuszcza się zainstalowanie przyrządów ostrzegawczych, sygnalizujących krańcowe położenie wielokrążka ruchomego dla określonego typu wiertnicy, za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

2. Urządzenie, o którym mowa w ust. 1, powinno być sprawdzone przed rozpoczęciem wiercenia, a w okresie dowiercania i opróbowania – kontrolowane nie rzadziej niż raz w miesiącu. Sposób sprawdzania i kontroli ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

3. Pomosty wieży i masztu na stanowisku pracy pomocnika wieżowego powinny być osłonięte od wiatru. Dopuszcza się rezygnację z ich osłaniania w warunkach letnich i przy krótkotrwałych robotach.

4. Stałe pomosty manipulacyjne lub montażowe powinny być wyposażone w poręcze i listwy nożne, chyba że rozwiązania fabryczne przewidują inne sposoby zabezpieczania.

2. Bębenek pomocniczy wyciągu wiertniczego może być użyty do podnoszenia, opuszczania i przemieszczania w wieży narzędzi i sprzętu wiertniczego o ciężarze nie przekraczającym wielkości podanych w dokumentacji danego urządzenia.

3. Używanie bębenka jest dozwolone tylko w przypadku, gdy wiertacz znajduje się przy pulpicie sterowniczym wiertnicy.

2. W polu widzenia wiertacza powinien znajdować się manometr zainstalowany na tłocznym rurociągu płuczkowym.

1) wyważyć indywidualne i grupowe układy pompowe o napędzie mechanicznym,

2) cięgła pompowe do napędów grupowych prowadzić pod nawierzchnią przejść,

3) uruchamianie i wyłączanie kiwonów pompowych przy napędzie grupowym wykonywać za pośrednictwem typowych, sprawnie działających sprzęgników cięgłowych,

4) w przypadku prowadzenia cięgieł pompowych nad przejściami zabudować pod cięgłami pomosty zabezpieczające.

2. W razie zawartości tlenu w zbiorniku poniżej 19% objętościowo, pracę można wykonywać po wyposażeniu pracownika w dopuszczony i sprawny izolujący sprzęt ochrony dróg oddechowych.

3. Przed podjęciem i podczas wykonywania prac wymienionych w ust. 1 i 2 osoba dozoru ruchu powinna sprawdzić stan bezpieczeństwa w zbiorniku w zakresie nagromadzenia gazów o stężeniu wybuchowym i trującym oraz zawartość tlenu w atmosferze zbiornika.

3. Urządzenia i instalacje energetyczne

1) mapy z naniesionymi trasami linii elektroenergetycznych oraz plany i schematy połączeń sieci oraz podstawowych urządzeń, z podaniem rodzaju zastosowanych zabezpieczeń i ochrony przeciwporażeniowej,

2) książka okresowych kontroli urządzeń elektroenergetycznych z protokołami przeprowadzonych badań,

3) rejestr urządzeń w obudowie przeciwwybuchowej, zainstalowanych w strefach zagrożenia wybuchowego.

1) podstawowe, pokrywające pełne zapotrzebowanie mocy dla urządzeń,

2) rezerwowe, pokrywające zapotrzebowania mocy zakładu górniczego, w których przerwa w dopływie energii może spowodować awarię lub zagrożenie.

2. Agregaty prądotwórcze na wiertniach mogą stanowić zasilanie podstawowe lub rezerwowe.

3. W zakładach górniczych, w których przerwa w zasilaniu nie stanowi zagrożenia, dopuszcza się jedno zasilanie, pod warunkiem wyposażenia pracowników w przenośne źródła świetlne, przystosowane do pracy w strefach występującego zagrożenia.

2. W razie stosowania kilku łączników sterowniczych musi istnieć ich blokada uniemożliwiająca równoczesne uruchomienie napędu z różnych miejsc.

3. Prąd silników powinien być kontrolowany za pomocą przyrządów (wskaźników) widocznych ze stanowiska wiertacza.

2. Wyniki pomiarów rezystancji uziemienia powinny być wpisane do książki kontroli urządzeń i potwierdzone protokołem.

3. Pomiary, o których mowa w ust. 2, nie dotyczą wiertnic wykonujących otwory wiertnicze do celów geofizycznych.

2. W miejscach narażonych na drgania i wstrząsy oprawy oświetleniowe muszą mieć dodatkowe zabezpieczenia przed spadnięciem.

2. Zwieranie i uziemianie części wyłączonych spod napięcia w celu zabezpieczenia stanu wyłączania jest dopuszczalne po stwierdzeniu, że stężenie mieszaniny wybuchowej nie przekracza 20% dolnej granicy wybuchowości.

1) przed pomiarami i w czasie pomiarów należy kontrolować stężenie mieszaniny wybuchowej przez osobę dozoru ruchu,

2) pomiarów nie wolno wykonywać, a prowadzone należy przerwać, gdy stężenie mieszaniny wybuchowej przekracza 20% dolnej granicy wybuchowości.

2. Wyniki pomiarów, o których mowa w ust. 1, należy dokumentować.

4. Oświetlenie zakładu górniczego

2. Rodzaj oświetlenia awaryjnego ustala kierownik ruchu zakładu górniczego odpowiednio do występujących zagrożeń.

5. Prace spawalnicze

2. Zezwolenie na prace spawalnicze w zbiornikach może być udzielone, gdy zawartość tlenu w zbiorniku nie jest niższa niż 19% objętościowo, a zawartość substancji toksycznych i palnych nie stwarza zagrożenia.

2. Strefy zagrożenia wybuchowego należy ustalić według kryteriów określonych w przepisach szczególnych.

2. Na terenie zakładu górniczego, w widocznych miejscach, powinny być umieszczone instrukcje ustalające sposób alarmowania straży pożarnej i innych jednostek interwencyjnych oraz osób dozoru ruchu.

2. Pomieszczenia zagrożone wybuchem powinny być dostatecznie przewietrzane oraz tak zabezpieczane, aby mieszanina wybuchowa nie mogła przedostać się do pomieszczeń sąsiednich.

3. Powietrze doprowadzane do pomieszczeń nie może być pobierane ze stref zagrożonych wybuchem.

4. W strefach zagrożonych wybuchem nie można gromadzić materiałów, które mogą sprzyjać powstawaniu lub rozprzestrzenianiu się pożarów.

2. W pomieszczeniach określonych w ust. 1 należy zainstalować działające automatycznie wskaźniki gazowe.

3. W uzasadnionych przypadkach właściwy organ państwowego nadzoru górniczego może zezwolić na wykonanie okresowych pomiarów stężenia gazów bez stosowania automatycznych wskaźników stężeń gazów.

1) 50 m od odwiertów, gazoliniarni, urządzeń i instalacji do osuszania i odsiarczania gazu, tłoczni ropy i gazu do kuźni, kotłowni, spawalni i innych obiektów z otwartym ogniem oraz dróg, linii kolejowych, budynków administracyjnych i mieszkalnych,

2) 20 m od stacji redukcyjno-pomiarowych do obiektów i miejsc z otwartym ogniem wymienionych w pkt 1.

2. Właściwy organ państwowego nadzoru górniczego może w uzasadnionych przypadkach zezwolić na zmniejszenie lub nakazać zwiększenie odległości, o których mowa w ust. 1.

2. Ustalenia ust. 1 nie dotyczą zbiorników roboczych i technologicznych.

2. Zakres obserwacji oraz ich częstotliwość powinny umożliwić:

1) określenie zasięgu i wielkości wpływu robót górniczych,

2) ocenę stanu zagrożenia obiektów budowlanych i urządzeń oraz ich otoczenia.

3. Wyniki obserwacji określonych w ust. 2 muszą być ewidencjonowane na mapach obniżeń terenu okresowych i całkowitych.

4. Pierwszy pomiar sytuacyjno-wysokościowy powinien być wykonany przed rozpoczęciem wydobycia. Następne pomiary należy wykonywać w czasie eksploatacji, w sposób i z częstotliwością ustalonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

5. Obserwacje i pomiary, o których mowa w ust. 1, dotyczą tych zakładów górniczych, których działalność ma wpływ na powierzchnię.

2. Obiekty, o których mowa w ust. 1, powinny być oznakowane tablicami zabraniającymi wstępu osobom nie upoważnionym.

2. Odpady uzyskane z urządzeń odpylających należy utylizować.

2. Obowiązki określone w ust. 1 kierownik ruchu zakładu górniczego wykonuje w porozumieniu z właściwymi organami terenowej administracji państwowej.

2. W uzasadnionych przypadkach zmiana zakresu badań może nastąpić za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Przygotowanie i zbrojenie perforatorów, torped, generatorów ciśnienia i innych ładunków materiałów wybuchowych oraz usuwanie ich niewypałów powinno odbywać się zgodnie ze szczegółowymi instrukcjami obowiązującymi w zakładzie górniczym, wykonującym roboty strzałowe.

1. Przepisy ogólne

2. Dla każdego odwiertu gazowego lub samoczynnego odwiertu ropnego należy corocznie na podstawie dokonanych pomiarów ustalić dozwolony pobór gazu oraz odpowiednio warunki eksploatacji ropy naftowej, uwzględniające maksymalne sczerpanie i racjonalną gospodarkę eksploatacyjną złoża.

3. Wielkość dozwolonego poboru gazu ziemnego, kondensatu lub ropy naftowej ustala kierownik ruchu zakładu górniczego po zasięgnięciu opinii jednostki naukowo-badawczej.

4. Ustalona wartość dozwolonego poboru gazu z danego horyzontu gazowego powinna być tak dobrana, aby podczas eksploatacji gazu nie następowało zjawisko płaszczenia, tworzenia się języków i stożków wodnych, a także przedwczesnego zużywania się elementów uzbrojenia odwiertu.

5. W razie stwierdzenia zmian parametrów eksploatacyjnych, w szczególności ciśnień i wykładników wodnego lub gazowego, kierownik ruchu zakładu górniczego obowiązany jest zbadać przyczyny tych zmian i ustalić, jeśli zachodzi potrzeba, nowy program eksploatacji i dozwolony pobór węglowodorów.

2. Głowica eksploatacyjna musi być wyposażona w urządzenia zamykające, za których pomocą można przerwać wydobycie z kolumny rur wydobywczych oraz kolumny eksploatacyjnej.

3. Odwiert należy wyposażyć w armaturę umożliwiającą pomiar parametrów charakteryzujących przebieg eksploatacji złoża, zarówno na powierzchni, jak i na spodzie odwiertu.

4. Dopuszcza się możliwość wspólnego opomiarowania przy grupowym ujęciu wydobycia płynu złożowego z odwiertów, pod warunkiem występowania zbliżonych ciśnień, wydajności i parametrów fizykochemicznych wydobywanego płynu złożowego i uzyskania zgody właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

5. Materiały i tworzywa, z których są wykonane zamknięcia odwiertu wydobywczego, muszą być odporne na korozję wynikającą z działania substancji wchodzących w skład wydobywanego płynu.

6. Odwierty eksploatacyjne samoczynne muszą być ogrodzone i oznaczone tablicą z numerem odwiertu i telefonu zakładu górniczego oraz posiadać tablice zakazujące wstępu, wzniecania ognia i palenia tytoniu.

2. Sterowanie zasuwami awaryjnymi może odbywać się wyłącznie po uprzednim zamknięciu zasuw roboczych.

2. Pakery wydobywcze należy montować w odwiertach, w których występuje I lub II kategoria zagrożenia siarkowodorowego.

3. W przypadkach nie określonych w ust. 2 stosowanie pakerów wydobywczych ustala kierownik ruchu zakładu górniczego, z uwzględnieniem rodzaju zagrożenia, warunków terenowych oraz odległości otworu od miast i osiedli.

2. W I i II kategorii zagrożenia siarkowodorowego odwierty należy wyposażyć we wgłębny zawór bezpieczeństwa.

2. Dokumentacja zakładu górniczego oraz roboty budowlane

1) plan ruchu,

2) książki odwiertów,

3) raporty dobowe wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego, gazoliny i wody z poszczególnych odwiertów,

4) rejestr bezpieczeństwa,

5) książkę poleceń,

6) książki kontroli eksploatacji urządzeń energomechanicznych,

7) atesty fabryczne lub świadectwa prób i badań urządzeń stanowiących wyposażenie zagospodarowanych złóż, podziemnych magazynów gazu i gazoliniarni,

8) rejestr pracowników,

9) instrukcje stanowiskowe pracy z potwierdzeniem ich odbioru przez pracowników,

10) instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcje ochrony przeciwpożarowej,

11) wyniki analiz gazu ziemnego, ropy naftowej, gazoliny i wody złożowej,

12) mapy z naniesionym przebiegiem tras rurociągów w zakładzie górniczym.

1) ustalić, na czas budowy, strefy zagrożenia pożarowego i strefy zagrożenia wybuchowego,

2) zapewnić podstawowy sprzęt przeciwpożarowy.

3. Opróbowanie odwiertów i próbna eksploatacja złoża

2. Pomiary i analizy, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności:

1) ciśnienie statyczne denne i głowicowe,

2) temperaturę statyczną na dnie otworu,

3) ciśnienie nasycenia,

4) wykładniki: gazowy i wodny,

5) właściwości fizyczne i skład chemiczny ropy, gazu i wody złożowej,

6) pomiary hydrodynamiczne, wraz z interpretacją.

2. Program, o którym mowa w ust. 1, powinien być sporządzony na podstawie wyników opróbowania odwiertu i wyników pomiarów parametrów złożowych.

3. Czas trwania próbnej eksploatacji lub testu produkcyjnego, o którym mowa w ust. 1, wymaga zgody organu państwowego nadzoru górniczego.

2. Jeżeli nie ma możliwości odróżnienia pierwotnej wody złożowej (podścielającej, okalającej, związanej) od wody z innego horyzontu, należy zbadać występowanie pozarurowych przepływów wody w strefie bezpośrednio nadzłożowej.

2. W razie gdy nie ma warunków wykorzystania gazu w sposób określony w ust. 1, dopuszcza się jego spalanie z zachowaniem wymagań ustalonych przepisami szczególnymi.

4. Wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego

2. Częstotliwość pomiarów w odwiertach eksploatacyjnych ustala kierownik ruchu zakładu górniczego na podstawie opinii geologa.

3. Regulację wydajności odwiertów należy prowadzić przez stosowanie właściwie dobranych średnic rur wydobywczych i zwężek lub przez dobór głębokości zawieszenia pompy wgłębnej.

4. Wydobywanie ropy naftowej metodą łyżkowania lub tłokowania może być wykonywane za zezwoleniem kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. W razie wtłaczania gazu ziemnego do złoża, próby szczelności i wytrzymałości kolumn rurowych należy wykonywać z użyciem gazu ziemnego.

3. W razie zastosowania metod termicznych, konstrukcja odwiertów zasilających musi uwzględniać występowanie naprężeń termicznych.

2. Syfonowanie odwiertu należy prowadzić na podstawie programu syfonowania, zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego, określającego czas i częstotliwość trwania syfonowania.

2. Dopuszcza się podłączenie dwóch lub więcej horyzontów gazowych lub roponośnych i łączną ich eksploatację, jeżeli zasięg przestrzenny horyzontów, ich system energetyczny, wielkości zasobów, wyniki analiz chemicznych oraz wartości ciśnień złożowych gazu w poszczególnych horyzontach są do siebie zbliżone.

2. Projekt eksploatacji złoża typu gazowo-kondensatowego powinien ustalić taki sposób wydobycia, aby zostało zapewnione w stopniu optymalnym sczerpanie określonych zasobów kondensatu.

5. Zabiegi intensyfikacyjne, wtórne metody eksploatacji złoża i rekonstrukcja odwiertu

1) ze sposobem wykonania zabiegu,

2) z możliwością i rodzajem wystąpienia zagrożeń oraz ze sposobami zapobiegania im i ich usuwania,

3) z zadaniami dla każdego z pracowników.

2. Przed przystąpieniem do zabiegów z użyciem cieczy chemicznie agresywnych lub ich mieszanin należy przygotować w miejscu zabiegu odpowiednie środki neutralizujące ich działanie.

1) mapy strukturalne złoża, z naniesionymi w szczególności liniami przekrojów i lokalizacji odwiertów oraz konturami złoża,

2) przekroje podłużne i poprzeczne złoża przez planowane odwierty zasilające,

3) granice wód okalających i podścielających,

4) stan izolacji złoża wód wgłębnych i powierzchniowych,

5) bilans zasobów i wydobycia ropy, gazu i wody w układzie miesięcznym,

6) wykaz odwiertów objętych oddziaływaniem zabiegu, z podaniem ich głębokości i zarurowania,

7) dane fizyczne i chemiczne płynów złożowych i płynów przewidzianych do zatłaczania oraz, w miarę możliwości, dane dotyczące rdzeni skały złożowej.

2. Poszczególne czynności związane z obróbką i rekonstrukcją odwiertów należy wykonać zgodnie z zasadami określonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

6. Magazynowanie i transport w obrębie zakładu górniczego

2. Pod dnem zbiorników należy umieścić szczelną warstwę ochronną.

3. Przepusty wody w obwałowaniu zbiornika powinny być zamykane zasuwami od strony zewnętrznej obwałowania.

4. Teren wewnątrz obwałowania musi posiadać wyprofilowane spadki w kierunku przepustów dla odprowadzenia wody z opadów atmosferycznych.

5. W obrębie obwałowania nie można prowadzić kanałów rurowych.

6. Zbiorniki zawierające ropę naftową powinny mieć obwałowanie o pojemności co najmniej równej pojemności zbiornika, a obwałowanie zbiorników na gazolinę powinno wynosić co najmniej 150% pojemności zbiornika.

2. W okresie wywoływania przypływu z odwiertu płynu złożowego dopuszcza się odbiór cieczy do zbiorników otwartych, przy ustaleniu przez kierownika ruchu zakładu górniczego strefy zagrożenia pożarowego i wybuchowego.

3. Zabrania się ustawiania zbiorników z ropą zawierającą siarkowodór w zagłębieniach terenu.

2. Wysięgnice nalewaków należy zaopatrzyć w rękawy zabezpieczające przed rozpryskiwaniem cieczy podczas jej dopływu do cystern.

3. Cysterny pod nalewakiem muszą być zabezpieczone przed samoczynnym przemieszczaniem się oraz uziemione.

4. W czasie napełniania cystern ropą naftową zawierającą siarkowodór należy bieżąco wykonywać pomiary zawartości siarkowodoru w powietrzu w miejscach pracy obsługi oraz wokół nalewaka w celu wyznaczenia strefy zagrożenia.

7. Przygotowanie ropy naftowej i gazu ziemnego do transportu

2. Niezależnie od miejsca zamontowania zaworów, o których mowa w ust. 1, zawory takie należy zamontować również w odległości co najmniej 15 m od pieca rurowego.

3. Na rurociągu odprowadzającym ropę z podgrzewacza, należy zamontować zawór zwrotny i termometr, możliwie blisko podgrzewacza.

8. Rurociągi technologiczne

2. Rurociągi należy układać na całej długości pod powierzchnią ziemi.

3. Dopuszcza się układanie rurociągów nad powierzchnią w terenach bagnistych, górskich oraz nad przeszkodami terenowymi.

4. Trasy rurociągów należy oznaczyć w terenie trwałymi znakami.

5. Rurociągi ułożone na stokach górskich, w gruntach zawodnionych i w wodzie powinny być zabezpieczone przed przemieszczaniem.

1) wstępną próbę szczelności,

2) główną próbę szczelności,

3) próbę wytrzymałości.

2. Przed przeprowadzeniem wstępnej próby szczelności należy wykonać badania nie niszczące rurociągu przed jego opuszczeniem do wykopu.

3. Wstępną próbę szczelności rurociągu należy wykonać sprężonym powietrzem o ciśnieniu 0,6 MPa.

4. Próbę wytrzymałości i główną próbę szczelności należy przeprowadzić po ułożeniu rurociągu w wykopie, sprawdzeniu stanu izolacji i zasypaniu rurociągu, z wyjątkiem miejsc połączeń rur oraz miejsc łączenia armatury. Próby te należy wykonać za pomocą powietrza, gazu obojętnego, gazu ziemnego lub wody, przy tym samym napełnieniu rurociągu.

5. Długość badanych odcinków nie może być większa niż 2 km.

2. W odniesieniu do rurociągów z tworzyw sztucznych wielkość ciśnienia przy próbie wytrzymałości musi wynosić 1,5 wielkości maksymalnego ciśnienia roboczego.

3. Wielkość ciśnienia przy próbie wytrzymałości rurociągu nie może wywoływać w ściankach rur naprężenia obwodowego większego niż 0,6 Re.

4. Jeżeli do prób szczelności i wytrzymałości rurociągów używa się gazu palnego, roboty te należy traktować jako wykonywane w warunkach zagrożenia.

2. W miejscach skrzyżowań rurociągów z drogami i torami kolejowymi należy ustawić tablice ostrzegawcze.

2. Ruch kołowy wzdłuż badanego odcinka rurociągu w czasie utrzymywania w nim ciśnienia jest zabroniony.

3. Zabrania się dokonywania prób szczelności i wytrzymałości rurociągów w czasie występowania silnej mgły, wichury, śnieżycy i marznącej mżawki.

9. Podziemne magazynowanie gazu ziemnego

2. Program, o którym mowa w ust. 1, powinien określać w szczególności wydatki gazu zatłaczanego i odbieranego z poszczególnych odwiertów eksploatacyjnych.

2. Jeżeli podziemny magazyn gazu ma być wytworzony w strukturze zawodnionej, badania, o których mowa w ust. 1, muszą być poszerzone o badania szczelności skał nadkładu.

3. Badania, o których mowa w ust. 2, należy również wykonać w razie przewidywania ciśnienia w magazynie większego od pierwotnego ciśnienia złożowego lub hydrostatycznego.

4. Kawerny magazynowe mogą być wytworzone tylko w skałach, których przydatność do celów magazynowania gazu została wcześniej rozpoznana.

2. Przed przystąpieniem do zatłaczania gazu do magazynu należy dokonać pomiaru pierwotnego tła gazowego w powietrzu glebowym na obszarze magazynu.

3. Sposoby i wyniki badań szczelności odwiertów należy udokumentować. Dokumentację tę należy przechowywać do czasu likwidacji magazynu.

4. Odwierty, których stan techniczny nie gwarantuje szczelności magazynu, należy skutecznie zrekonstruować dla zapewnienia ich szczelności lub w razie konieczności zlikwidować.

5. Ciśnienie przy próbie szczelności odwiertów, o których mowa w ust. 1, nie może być mniejsze od maksymalnego przewidywanego ciśnienia magazynowania.

6. Badania i próby wykonywane w odwiertach udostępniających podziemny magazyn gazu należy wykonywać na podstawie projektu badań, zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

7. Maksymalne ciśnienie zatłaczania należy określić dla każdego z otworów zasilająco-odbiorczych, a w przypadku kawernowego magazynu – dla każdej z komór.

2. Analizy składu chemicznego gazu zatłaczanego i odbieranego należy wykonywać w sposób i z częstotliwością ustaloną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Wymagania ust. 1 nie dotyczą magazynów w kawernach solnych.

1. Technologia wydobywania

2. Projekt, o którym mowa w ust. 1, powinien również określać zasady prowadzenia ruchu w miejscach występowania zagrożenia siarkowodorowego, którego klasyfikację określają odrębne przepisy.

1) doprowadzenie wody technologicznej do złoża,

2) odbiór wytopionej siarki ze złoża na powierzchnię.

2. Rurociągi przeznaczone do transportu cieczy technologicznych oraz wód złożowych w miejscach krzyżowania się z drogami kopalnianymi powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniem.

2. Próby, o których mowa w ust. 1, należy przeprowadzać przed wykonaniem powłok antykorozyjnych i ciepłochronnych.

3. Z przeprowadzonych prób, określonych w ust. 1, należy sporządzić protokół.

2. Prace związane z udrożnieniem kolumn eksploatacyjnych, wymagające demontażu więźby rurowej otworu, należy prowadzić pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu.

2. W przypadkach szczególnych, wymagających zestalenia płynnej siarki w otworze dla opanowania wypływu mieszaniny siarkowowodnej uszkodzoną więźbą rurową, dopuszcza się tłoczenie do otworu będącego w eksploatacji wody o temperaturze niższej od temperatury topnienia siarki.

2. Przypadek grzania otworu, o którym mowa w ust. 1, należy odnotować w raporcie zmianowym.

2. Dopuszcza się odstąpienie od indywidualnego opomiarowania otworu i wykonywania pomiaru bilansowego w okresie remontu lub wymiany urządzeń pomiarowych danego otworu.

3. Zasady obserwacji, kontroli i pomiarów, o których mowa w ust. 1 i 2, określają wytyczne technologiczne węzła eksploatacji, o których mowa w § 307 i 308.

2. Przed dokonaniem wyłączenia otworu należy sporządzić protokół, który podlega zatwierdzeniu przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Przeznaczenie otworu po jego wyłączeniu powinno być określone w protokole, o którym mowa w § 312 ust. 2.

3. Poszczególne pola eksploatacyjne lub ich części, po rozliczeniu zasobów, mogą być wyłączone z eksploatacji z przeznaczeniem terenu do rekultywacji.

4. O wyłączeniu z eksploatacji pola lub jego części po uzyskaniu ustalonego stopnia wykorzystania zasobów złoża w ich granicach decyduje kierownik ruchu zakładu górniczego.

5. Wyłączenie z eksploatacji pola lub jego części, jeżeli nie uzyskano ustalonego stopnia wykorzystania zasobów złoża w ich granicach, wymaga zgody właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

2. Odprężenie wód złożowych

2. Ustalenia, o których mowa w ust. 1, powinny w szczególności uwzględniać:

1) natężenie prowadzenia eksploatacji i związanego z nią poziomu zasilania złoża wodą technologiczną w danym rejonie,

2) warunki hydrogeologiczne złoża w danym rejonie,

3) zapewnienie ciśnienia wód złożowych wymaganego potrzebami eksploatacji,

4) zapobieganie nie uzasadnionemu wzrostowi ciśnienia wód złożowych, mogącemu spowodować przebicie się wód złożowych na powierzchnię,

5) potrzebę ukierunkowania przepływu wód na przedpole celem podgrzewania złoża w rejonach przyszłej eksploatacji, jeśli pozwalają na to warunki hydrogeologiczne i odległość rejonu eksploatacji od granicy złoża,

6) zapobieżenie przedostawaniu się wód złożowych do chronionych horyzontów wodonośnych.

2. Przy określaniu temperatury, o której mowa w ust. 1, należy uwzględnić:

1) potrzeby termicznego udrażniania złoża o niskim współczynniku filtracji na przedpolu eksploatacji,

2) minimalizowanie strat cieplnych w warunkach dobrej filtracji złoża,

3) wymagania technologiczne procesu podgrzewania wód złożowych przy zamkniętym obiegu tych wód, zapewniające bezpieczeństwo ruchu i pracowników.

3. Wypływ wody złożowej na powierzchnię

2. Osoba dozoru ruchu zobowiązana jest do zabezpieczenia rejonu wypływu przez jego ogrodzenie, oznakowanie tablicami ostrzegawczymi i oświetlenie w porze nocnej, a także do powiadomienia o powstałym zagrożeniu obsługi pracującej w tym rejonie na danej zmianie i osoby dozoru ruchu przejmującej zmianę.

2. Erupcja w rozumieniu rozporządzenia są to wyrzuty wody, pary i okruchów skał, będące wynikiem przedarcia się wody złożowej przez warstwy nadkładu.

3. Zasady postępowania w przypadku awarii lub erupcji ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Prace związane z likwidacją awarii eksploatacyjnych i erupcji należy wykonywać pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu wyznaczonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

4. Obserwacje hydrogeologiczne

5. Składowanie i załadunek siarki

6. Ochrona przeciwpożarowa

2. Wymagania przeciwpożarowe dla obiektów i urządzeń zakładu górniczego powinny być określone w instrukcjach technologicznych, techniczno-eksploatacyjnych lub remontowych.

1. Prace przygotowawcze

1) grubość filarów brzeżnych międzykomorowych, wzajemne odległości między poszczególnymi odwiertami oraz miąższość warstw skalnych stanowiących półkę ochronną ponad komorami,

2) wielkość przewidywanych osiadań powierzchni pola otworowego,

3) sposób odprowadzania i gromadzenia solanki o pełnym nasyceniu, wypływającej z komór na skutek przestrzennej konwergencji komór oraz z innych przyczyn w całym procesie eksploatacji.

4) wytyczne wypełniania komór eksploatacyjnych,

5) wymaganą aparaturę kontrolno-pomiarową, pozwalającą na bieżącą kontrolę wielkości ciśnień obiegów wody, solanki i oleju oraz na określanie wielkości wydobycia i ubytku zasobów,

6) wielkość dopuszczalnego ciśnienia cieczy na głowicy odwiertów, wynikającą z oporów przepływu w całym układzie eksploatacyjnym, przy uwzględnieniu dopuszczalnego ciśnienia szczelinowania górotworu.

1) głębokości zalegania warstw wodonośnych oraz pakietów izolujących w nadkładzie,

2) składu chemicznego i ciśnienia hydrostatycznego oraz wydajności wód nasycających przepuszczalne warstwy nadkładu złoża soli,

3) głębokości zalegania oraz miąższości warstw soli w serii solnej złoża, rodzajów warstw rozdzielających warstwy soli i stopnia zanieczyszczenia warstw soli oraz zasolenia warstw ilastych,

4) wielkości ciśnienia szczelinowania warstw w górnej części serii solnej (w złożach pokładowych) po każdym rurowaniu.

2. Wykonując badania, o których mowa w ust. 1, w pokładowym złożu soli tektonicznie zaburzonym, co najmniej 10% odwiertów przewidzianych do wykonania należy odwiercie z pełnym rdzeniowaniem.

3. Zakres rdzeniowania otworów badawczych, wierconych na złożu soli typu wysadowego, ustala dozór geologiczny.

1) raporty wiertnicze, w których należy ująć zwłaszcza stwierdzone zasypy, obwały ścian i opadanie przewodu w trakcie wiercenia,

2) projekty i protokoły prac wykonanych w odwiercie oraz wyniki przeprowadzanych badań, mających wpływ na przyszłą eksploatację danym odwiertem,

3) schemat konstrukcji odwiertu, wraz z uzbrojeniem podziemnym i naziemnym.

1) konstrukcję otworu,

2) uzbrojenie otworu do eksploatacji,

3) przekrój geologiczny otworu, z wyznaczeniem stref przeznaczonych do eksploatacji,

4) zawartość części nierozpuszczalnych w poszczególnych warstwach soli, różniących się między sobą,

5) współczynnik rozpuszczalności poszczególnych kompleksów soli,

6) wyniki pomiarów i badań wykonane w czasie wiercenia otworu,

7) prognozy wydobycia na podstawie danych uzyskanych w czasie wiercenia.

1) projekt techniczny eksploatacji, zawierający opis systemu eksploatacji, siatkę rozmieszczenia otworów eksploatacyjnych, schemat uzbrojenia otworów, technikę podnoszenia rur eksploatacyjnych, schemat sieci rurociągów i urządzeń technologicznych oraz typ, rodzaj i charakterystykę urządzeń wiertniczych,

2) projekt technologiczny eksploatacji, zawierający opis procesu ługowania, sposób rejestracji, obliczenia parametrów technologicznych i oceny skutków eksploatacji w zakresie powstawania pustek poeksploatacyjnych,

3) projekt rozwoju frontu eksploatacyjnego,

4) dzienniki pomiarów parametrów technologicznych w otworach eksploatacyjnych, na podstawie notowań stacji kontrolno-pomiarowych i pomiarów echosondą,

5) książki pracy otworów eksploatacyjnych,

6) rejestr bezpieczeństwa,

7) inne dokumenty, na których podstawie są podejmowane decyzje dotyczące tymczasowego lub doraźnie przyjętego sposobu prowadzenia ruchu bądź obserwacji.

2. Technika i technologia wydobycia

2. W czasie eksploatacji złoża soli dokumentację techniczną otworów należy bieżąco uzupełniać danymi określającymi:

1) ilość soli wydobytej z powstającej komory,

2) ilość cieczy wtłoczonej i wypływającej z komory, z podaniem jej zasolenia,

3) głębokość zalegania stropu i spągu komory oraz kształt komory,

4) wszelkie inne zjawiska występujące w komorze i w otworze eksploatacyjnym, zauważone w procesie eksploatacji.

3. Dane wyszczególnione w ust. 2 pkt 1, 2 i 4 należy odnotowywać w karcie otworu eksploatacyjnego z częstotliwością dobową i miesięcznie bilansować.

4. Dane dotyczące głębokości zalegania stropu i spągu komory oraz kształtu komory eksploatacyjnej powinny być przedstawione według zasady ustalonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

2. Dane wymienione w ust. 1 należy odnotować w książkach pracy otworów eksploatacyjnych.

2. W złożach zalegających do głębokości 500 m, zwłaszcza typu pokładowego o dużej ilości wkładek ilastych, przedzielających pokłady soli, należy stosować takie systemy eksploatacji, aby uzyskać komory o regularnych kształtach, zbliżonych do cylindrycznych.

3. Przy eksploatacji soli metodą ługowania przez odwierty z powierzchni na wysadach solnych, nie wolno dopuścić do hydraulicznych przebić ani przeługowań między komorami eksploatacyjnymi.

1) podłączenie rurociągów lub kabli sygnalizacyjnych do stacji kontrolno-pomiarowej,

2) wymianę poszczególnych elementów armatury i skręcanie kolumn rur eksploatacyjnych oraz manipulacje nimi,

3) bezpieczne odprężenie i odprowadzenie gazów w przypadku przewidywanego występowania gazu ziemnego.

2. Terminy i warunki pomiarów, o których mowa w ust. 1, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Podczas wydobywania w braku ochrony stropu lub gdy pomiary geodezyjne pola otworowego wykazują osiadanie, kierownik ruchu zakładu górniczego wyznacza przebieg dróg dojściowych do poszczególnych rejonów pola otworowego, jak również przebieg dróg transportowych oraz dopuszczalne obciążenie i szybkość przejazdów.

1) wyznaczyć bezpieczne kierunki dowozu mas podsadzkowych oraz drogi, po których może poruszać się ciężki sprzęt, na podstawie rozeznania w zakresie miąższości i szczelności półki ochronnej nad komorami,

2) wyznaczyć na drodze dojazdowej miejsca, do których wolno dojeżdżać ciężkimi maszynami,

3) wyznaczyć osobę dozoru prowadzącą obserwacje zachowania stateczności krawędzi zapadliska,

4) w razie prowadzenia prac w porze nocnej, miejsce pracy oświetlić, a prace prowadzić na podstawie zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego pod nadzorem osoby wyższego dozoru ruchu,

5) w razie wystąpienia strefy obrywów brzegów zapadliska, skąd spychane są masy wypełniające, natychmiast zmienić miejsce składowania spychanych mas,

6) dodatkowo zabezpieczyć operatorów pracujących na spychaczach przed wypadkiem, na skutek obsunięcia się krawędzi zapadliska.

3. Pomiary, badania i obserwacje

2. Szczegółowe zakresy pomiarów, badań i obserwacji oraz ich częstotliwości określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. W razie ługowania danym otworem kilku komór leżących na różnych głębokościach, pomiary te należy wykonać dla każdej z nich.

3. Ilość pomiarów kształtu komory przy eksploatacji w kilku poziomach należy powiększyć tak, aby można w odpowiednim czasie podjąć działania zabezpieczające przed możliwością ługowania soli w poziomach wyżej zalegających.

4. Częstotliwość pomiarów kształtu komór oraz pomiarów kontrolnych ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Otwór, którego komora eksploatacyjna osiągnęła wymiary założone w projekcie, należy wyłączyć z eksploatacji i zabezpieczyć, zgodnie z projektem.

3. Nie zlikwidowane komory poeksploatacyjne, wyłączone z ruchu, których strop znalazł się w rejonie półki ochronnej, należy okresowo sprawdzać, mierząc w nich położenie i kształt stropu komory. Częstotliwość pomiaru stropu komory ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Zasady prowadzenia i ewidencjonowania wyników pomiarów i obserwacji określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

4. Likwidacja wyrobisk zakładu górniczego

2. Urządzenia te powinny być podłączone do stacji aparatury kontrolno-pomiarowej lub pozostawać pod ciągłą obserwacją osób obsługi i dozoru.

3. Ciśnienie na głowicy odwiertu wyłączonego z ruchu nie może przekroczyć ciśnienia koniecznego do wytłoczenia nadmiaru solanki do zbiornika polowego.

1) podziemne wyrobiska nie zagrażały stateczności powierzchni,

2) powierzchnia, po zlikwidowaniu wszystkich urządzeń technicznych, mogła być zrekultywowana i przekazana do gospodarczego wykorzystania.

2. W przypadkach innych niż określone w ust. 1, komory poeksploatacyjne powinny być zlikwidowane przez częściowe lub całkowite ich podsadzenie.

3. Sposób likwidacji, o której mowa w ust. 2, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Urządzenia odbierające solankę z odwiertów i rurociągi prowadzące do miejsca jej gromadzenia powinny być wykonane z materiałów odpornych na korozję oraz ułożone w sposób umożliwiający użytkowanie powierzchni.

2. Sposób zapobiegania skażeniu warstw przypowierzchniowych solanką wyciskaną z nie podsadzonych komór określa kierownik ruchu zakładu górniczego w porozumieniu z właściwymi organami ochrony środowiska.

1) utrzymywać sprawną instalację odbierającą solankę z odwiertów eksploatacyjnych i odprowadzającą tę solankę z pola otworowego,

2) prowadzić pomiary ilości odprowadzonej solanki i jej dokumentowanie z częstotliwością ustaloną przez kierownika ruchu zakładu górniczego,

3) okresowo wykonywać pomiary geodezyjne powierzchni pola otworowego i sąsiadujących z nim terenów,

4) prowadzić obserwacje hydrogeologiczne na powierzchni pola otworowego i otaczających go obszarów,

5) likwidować wszelkie osiadania o charakterze nieciągłym, występujące na polu otworowym oraz wypełniać większe osiadania o charakterze ciągłym.

1. Prace przygotowawcze i opróbowanie skał zbiornikowych

1) głębokość warstw nasyconych wodą oraz pakietów izolujących w całym profilu wierconego otworu,

2) skład chemiczny oraz ciśnienie hydrostatyczne i wydajność wód,

3) ilość i skład chemiczny gazów towarzyszących wodzie, jak również występujących samoistnie.

2. We wszystkich odwiertach należy wykonać komplet badań geofizycznych, elektrycznych i radiometrycznych oraz badań dla celów technicznych, obejmujących w szczególności profilowanie akustyczne, pomiar krzywizny, średnicy, upadu warstw, ewentualnych przepływów pozarurowych, i jakości cementacji.

2. Przy dowiercaniu do złoża wód należy zastosować płuczkę wiertniczą o właściwościach nie powodujących uszkodzenia strefy przyodwiertowej.

2. Próbna eksploatacja

2. Podczas eksploatacji próbnej należy uzyskać następujące dane:

1) ciśnienie złożowe początkowe i jego ewentualne zmiany w trakcie próbnej eksploatacji,

2) warunki energetyczne złoża,

3) temperaturę złożową,

4) ciśnienie nasycenia wód gazem,

5) właściwości fizykochemiczne wód,

6) wielkości wydobycia wód i gazu w zależności od różnic złożowego ciśnienia statycznego i dynamicznego oraz wartości ciśnienia głowicowego,

7) wielkość wydobycia gazów w zależności od głębokości zapuszczenia pompy – przy eksploatacji przez pompowanie.

3. W razie wydobywania wód za pomocą pompy wgłębnej, należy przewidzieć rozwiązania umożliwiające pomiary głębokości lustra cieczy w odwiercie.

4. W razie próbnej eksploatacji wód bez gazu, należy uzyskać dane eksploatacyjne, wymagane przy badaniu otworów hydrogeologicznych.

5. W okresie próbnej eksploatacji otworów z użyciem pomp należy prowadzić dokładną ewidencję wyników pomiarów wydajności wody i gazu, wielkości poszczególnych ciśnień, jak również głębokości lustra cieczy w odwiercie.

6. Ustalenia wstępnych średnic zwężek ograniczających oraz głębokości zapuszczania pompy wgłębnej w okresie próbnej eksploatacji, dla każdego otworu oddzielnie, dokonuje na podstawie pomiarów wstępnych warunków eksploatacji kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Dopuszcza się zatłaczanie do złoża wody uzyskanej w okresie próbnej eksploatacji, pod warunkiem:

1) stwierdzenia szczelności zarurowania odwiertu służącego do zatłaczania,

2) wtłaczania do odwiertu tak zlokalizowanego, aby nie wpływało to na wynik badanych odwiertów,

3) spełnienia wymagań określonych w przepisach szczególnych.

3. Gaz ziemny wydobywany wraz z wodą należy oddzielić w odpowiedniej instalacji i zagospodarować bądź spalić z zachowaniem wymagań określonych w przepisach szczególnych.

2. W wodnonaporowych warunkach wydobycia wody wielkość wydobycia należy tak ustalić, aby wydobycie było przeprowadzone przy stałym dynamicznym poziomie wody.

3. Wydobywanie solanek

1) ilość solanki wydobywanej z poszczególnych odwiertów,

2) ilość gazu ziemnego, wydobywającego się w czasie eksploatacji solanek z poszczególnych odwiertów,

3) wartość ciśnienia głowicowego w przestrzeni między rurami okładzinowymi a kolumną rurek wydobywczych i w rurkach wydobywczych.

2. Wykresy parametrów eksploatacyjnych oraz składu fizykochemicznego należy uzupełnić według średnich danego miesiąca.

2. W razie zmiany jakiegokolwiek parametru, należy przeprowadzić niezwłocznie pełne pomiary parametrów złożowych oraz eksploatacyjnych i ustalić przyczyny powstałych zmian.

3. W razie gdy przyczyny zmiany parametrów złożowych wynikają z naturalnego spadku ciśnienia złożowego, należy ustalić nowe optymalne warunki eksploatacji.

4. Zmiany głębokości zapuszczania pomp wgłębnych w odwiertach pompowanych mogą nastąpić wyłącznie po przeprowadzeniu pomiarów parametrów złożowych, które uzasadnią dokonanie tych zmian.

2. Czas syfonowania płynu z odwiertu określa kierownik ruchu zakładu górniczego lub osoba przez niego upoważniona.

3. Płyny w czasie syfonowania mogą być odprowadzane tylko do odpowiednich oddzielaczy.

4. Wydobywanie wód leczniczych i termalnych

1) dokumentację geologiczną zasobów wód, dokumentację eksploatacyjną, obejmującą dokumentacje techniczne ujęć i urządzeń eksploatacyjnych, schematy technologiczne, książki pracy ujęć, książki pomiarów i badań stacjonarnych, wyniki analiz fizykochemicznych i bakteriologicznych oraz rejestr bezpieczeństwa,

2) dokumentację techniczną urządzeń energomechanicznych.

2. Badania i pomiary, o których mowa w ust. 1, należy prowadzić zgodnie z programem zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

1) możliwość wykonywania badań, pomiarów i obserwacji oraz poboru z ujęcia prób wody i gazu,

2) wykonywanie napraw urządzeń eksploatacyjnych.

2. Ujęcia za pomocą otworów wiertniczych powinny ponadto zapewniać:

1) możliwość wykonywania prac związanych z manewrowaniem rurami wydobywczymi,

2) możliwość niezawodnego zawieszenia rur wydobywczych,

3) szczelność układu odwiert – głowica eksploatacyjna.

2. Awaryjny przelew wód nagazowanych, o których mowa w ust. 1, musi być wyposażony w zabezpieczenie syfonowe.

3. Powierzchnia terenu wokół ujęcia w promieniu minimum 2 m powinna być wybetonowana ze spadkiem od źródła.

2. Określenie rodzaju gazu, który ma być zastosowany do wydobywania wód leczniczych za pomocą podnośnika gazowego, wymaga zgody właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

2. Do otwartej eksploatacji wód leczniczych i termalnych zawierających gaz ziemny należy odpowiednio stosować przepisy dotyczące zwalczania zagrożenia wybuchowego i pożarowego w zakładach górniczych wydobywających ropę naftową i gaz ziemny.

2. Do regulacji dozwolonej wielkości wody leczniczej i termalnej należy stosować rurki o określonym przekroju, zwężki, korki dławiące lub zawory iglicowe, a przy wypływach z ujęć płytkich wód leczniczych – kryzy przelewowe usytuowane na wysokości wynikającej z ustalonych zasobów eksploatacyjnych, licząc od statycznego poziomu wody.

3. Urządzenia eksploatacyjne należy zainstalować tak, aby nie dopuścić do przekroczenia dozwolonej depresji.

4. Na ujęciach wód leczniczych i termalnych należy prowadzić rejestrację parametrów eksploatacyjnych.

5. Urządzenia eksploatacyjne należy dostosować do warunków ustalonych w zatwierdzonych dokumentacjach złożowych.

2. Przy wyborze trasy rurociągu należy zmierzać do uzyskania przepływu grawitacyjnego.

3. Rurociąg do wody leczniczej i termalnej nagazowanej należy prowadzić w miarę możliwości ze wzniosem, a równolegle nad nim prowadzić rurociąg odprowadzający nadmiar gazu.

4. W razie prowadzenia rurociągów z wodą leczniczą i termalną nagazowaną po wzniosie lub pionowo, należy na trasie tego rurociągu w najwyższych jego punktach zainstalować urządzenia odgazowujące.

5. Rurociągi do transportu wód leczniczych i termalnych nagazowanych należy projektować, tak aby woda płynęła pełnym przekrojem rurociągu.

2. W pomocniczych pomieszczeniach zbiorników na nagazowane wody lecznicze należy zastosować rozwiązania wykluczające możliwość gromadzenia się gazu.

3. Zasady użytkowania i obsługi zbiorników magazynujących wody lecznicze określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

4. W razie magazynowania wód leczniczych nagazowanych, konstrukcja zbiorników powinna uwzględniać stałe utrzymywanie poduszek gazowych wysokości 0,7–1 m.

5. Zbiorniki powinny być zaopatrzone w urządzenia do pomiaru poziomu płynu, ciśnienia i poboru próbek.

6. Zbiorniki na wodę leczniczą zawierającą gaz palny powinny być uziemione i zabezpieczone przed wyładowaniami atmosferycznymi.

1. Przepisy ogólne

1) morskiej jednostce geofizycznej – należy przez to rozumieć statek przystosowany do prowadzenia prac geofizycznych,

2) morskiej jednostce wiertniczej – należy przez to rozumieć:

a) stacjonarne platformy wiertnicze posadowione na dnie morskim na stałe,

b) pływające, samopodnośne platformy wiertnicze, posadowione na dnie morskim podczas wiercenia,

c) półzanurzalne, pływające platformy wiertnicze, zakotwiczone na czas wiercenia,

d) statki lub barki wiertnicze,

e) funkcjonalne kombinacje wynikające z połączenia wyżej wymienionych konstrukcji podstawowych,

3) morskiej jednostce wydobywczej – należy przez to rozumieć funkcjonalnie związany zespół platform stacjonarnych lub jednostek pływających, wyposażonych w urządzenia i instalacje służące do wydobywania kopalin płynnych lub gazowych, wstępnego ich magazynowania, przygotowania do transportu i odbioru w morzu lub przesyłu kopaliny na ląd; w skład morskiej jednostki wydobywczej może również wchodzić platforma stała lub jednostka pływająca, wyposażona w pomieszczenia mieszkalne dla załogi,

4) morskiej jednostce – należy przez to rozumieć morskie jednostki określone w pkt 1–3,

5) załodze – należy przez to rozumieć ogół pracowników zatrudnionych na morskich jednostkach

2. W sprawach nie uregulowanych w przepisach niniejszego rozdziału, związanych z wykonywaniem prac geologicznych i robót górniczych w celu poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego w polskich obszarach morskich, stosuje się odpowiednio przepisy zawarte w rozdziałach dotyczących wierceń w celu poszukiwania, rozpoznania i wydobycia kopalin płynnych i gazowych ze złóż lądowych.

1) zapobiegania zanieczyszczaniu morza przez statki,

2) ochrony środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego,

3) bezpieczeństwa życia na morzu,

4) kwalifikacji zawodowych członków załogi statków morskich.

2. W zakresie zapobiegania zanieczyszczaniu środowiska polskich obszarów morskich i znajdującego się pod nimi wnętrza ziemi, związanemu z wydobywaniem kopalin płynnych i gazowych, ich wstępnym uzdatnianiem, magazynowaniem i przygotowaniem do transportu na morskich jednostkach, mają zastosowanie przepisy o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz przepisy prawa wodnego.

2. Zatrudnienie członków załogi na nowym miejscu pracy może nastąpić po odpowiednim przeszkoleniu (pouczeniu) w zakresie bezpiecznego i prawidłowego wykonywania danego rodzaju pracy. Obowiązek przeszkolenia dotyczy również pracowników powracających do pracy po nieobecności dłuższej niż 30 dni.

2. Zastępcą kierownika morskiej jednostki jest osoba wyznaczona przez przedsiębiorcę, posiadająca kwalifikacje wymagane obowiązującymi przepisami w zakresie związanym z holowaniem, posadawianiem lub kotwiczeniem morskich jednostek oraz w zakresie prowadzenia akcji ratownictwa morskiego na tych jednostkach, jak również prac za- i wyładowczych z jednostek transportowych.

3. Zasady podziału i współdziałania osób, o których mowa w ust. 1 i 2, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego za zgodą właściwego organu państwowego nadzoru górniczego i dyrektora właściwego urzędu morskiego.

2. Dokumentacja techniczno-ruchowa

1) zgłosić morską jednostkę do inspekcji dyrektorowi właściwego urzędu morskiego dla uzyskania „karty bezpieczeństwa”, a także kontroli wypełniania dodatkowych warunków określonych w zezwoleniu na poszukiwanie, rozpoznanie i wydobywanie zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego,

2) posiadać niezależnie od wymaganych dokumentów statkowych:

a) zatwierdzony plan ruchu zakładu górniczego,

b) protokół technicznego odbioru morskiej jednostki, wraz z protokołami odbioru urządzeń wiertniczych, eksploatacyjnych, pomiarowych, ratowniczych i przeciwpożarowych,

c) instrukcje stanowiskowe pracy z potwierdzeniem ich odbioru przez zainteresowanych pracowników,

d) regulamin pracy,

e) zgłoszenie wyjścia jednostki na określony punkt obszaru koncesji,

f) plan operacyjny zwalczania rozlewu olejowego i likwidacji zagrożeń dla środowiska oraz ich skutków.

1) decyzję lokalizacji jednostki i otworu lub grupy otworów,

2) protokół zakotwiczenia, dynamicznego ustabilizowania lub posadowienia jednostki.

1) dziennik pokładowy według wzoru opracowanego przez przedsiębiorcę zlecającego wiercenie, na który zgodę wyraził dyrektor właściwego urzędu morskiego,

2) dziennik radiowy,

3) dziennik maszynowy,

4) książki eksploatacyjno-rewizyjne maszyn i urządzeń,

5) dziennik wiertniczy,

6) raport geologiczny,

7) dziennik płuczkowy,

8) raport wiertacza zmianowego,

9) dzienny raport morskiej jednostki wiertniczej,

10) rejestr bezpieczeństwa,

11) protokoły:

a) rurowania i cementowania oraz badań wytrzymałości i szczelności kolumny rur okładzinowych,

b) badań i opróbowań,

c) ustaleń technicznej komisji awaryjnej,

d) przekazania otworu do eksploatacji lub likwidacji otworu wiertniczego,

12) monitoring zanieczyszczania środowiska morskiego.

1) dziennik pokładowy według wzoru opracowanego przez przedsiębiorcę za zgodą dyrektora właściwego urzędu morskiego,

2) dziennik radiowy,

3) dobowy raport wydobycia płynu złożowego,

4) książkę odwiertów z ewidencją wszelkich prac prowadzonych w odwiertach,

5) raporty magazynowe wydobywanego płynu złożowego oraz środków niezbędnych do prowadzenia eksploatacji,

6) mapy geologiczno-złożowe,

7) wyniki analiz płynu złożowego,

8) rejestr bezpieczeństwa,

9) protokoły:

a) pomiaru parametrów złożowych i poboru próbek wgłębnych oraz ustalonych na ich podstawie: dozwolonych poborów i zdolności wydobywczych,

b) zabiegów intensyfikacyjnych,

c) zapuszczania, montażu i demontażu w odwiercie wszelkich urządzeń pomiarowych i zamykających,

d) udostępniania kolejnych horyzontów złożowych,

e) zabiegów zmierzających do zlikwidowania lub ograniczenia dopływu wody do odwiertu,

f) rekonstrukcji odwiertów,

g) likwidacji odwiertów wyłączonych z eksploatacji,

10) monitoring zanieczyszczania środowiska morskiego.

1) plan ochrony przeciwpożarowej oraz instrukcję alarmową,

2) plan i system organizacji pierwszej pomocy,

3) rejestr prowadzonych okresowych badań lekarskich i psychologicznych załogi,

4) obowiązujące rozkłady alarmowe, zgodne z przepisami morskimi i wymaganiami niniejszych przepisów,

5) rejestr przeprowadzonych szkoleń okresowych i ćwiczeń alarmowych załogi,

6) instrukcję współdziałania dla statku pogotowia, w razie zagrożenia i ewakuacji morskiej jednostki,

7) książkę kontroli sprawności sprzętu nurkowego.

3. Ruch zakładu górniczego i bezpieczeństwo żeglugi

1) wyznaczeniu obszaru górniczego,

2) ustaleniu granic akwenu zamkniętego dla żeglugi (strefy bezpieczeństwa) w polskich obszarach morskich na potrzeby wydobywcze przez dyrektora właściwego urzędu morskiego w uzgodnieniu z Biurem Hydrograficznym Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek przedsiębiorcy upoważnionego do prowadzenia wyżej wymienionych prac.

2. W stosunku do morskich jednostek geofizycznych i wiertniczych obowiązują wymagania ujęte w ust. 1 pkt 2.

2. Bez zezwolenia dyrektora właściwego urzędu morskiego nie wolno kotwiczyć ani posadawiać morskiej jednostki poszukiwawczej i wydobywczej w odległości mniejszej niż 1 Mm (1852 m) od:

1) miejsc, gdzie usytuowane są konstrukcje i instalacje, o których mowa w ust. 1,

2) takich akwenów, jak redy, kotwicowiska, tory wodne, strefy rozgraniczenia ruchu i akweny pomiaru dewiacji,

3) akwenów o specjalnym przeznaczeniu.

2. Wszystkie dane dotyczące współrzędnych geograficznych i czasu wystawienia pław oraz wszelkie zmiany w powyższym zakresie należy uzgodnić z Biurem Hydrograficznym Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Statek pogotowia powinien być wyposażony w urządzenia umożliwiające utrzymanie łączności z morską jednostką wiertniczą i wydobywczą oraz innymi statkami współpracującymi, w tym również ze statkami powietrznymi, a także z Ratowniczym Ośrodkiem Koordynacyjnym na określonych częstotliwościach.

4. Ratownictwo, pierwsza pomoc, ochrona zdrowia i przepisy higieniczno-sanitarne

1) siatki sznurowe (wystarczającej długości – do powierzchni morza),

2) liny z węzłami i drabiny prowadzące (trapy),

3) urządzenia samohamujące do szybkiej ewakuacji,

4) inne środki ewakuacyjne pozwalające na szybkie opuszczenie morskiej jednostki.

2. Oznakowanie dróg ewakuacyjnych powinno być tak wykonane, aby było widoczne we wszelkich warunkach.

3. Z pomieszczeń znajdujących się pod pokładami jednostki, gdzie zatrudnieni są ludzie, należy wyznaczyć dwie drogi ewakuacyjne.

4. Drogi ewakuacyjne muszą być utrzymywane zawsze w stanie zapewniającym opuszczenie jednostki bez utrudnień.

2. Morską jednostkę należy wyposażyć w systemy łączności wewnętrznej: system telefoniczny oraz rozgłośnię typu dopuszczonego do stosowania w atmosferze wybuchowej.

3. Urządzenia systemów alarmowych i podstawowych systemów telefonicznych powinny mieć co najmniej dwa niezależne źródła zasilania.

4. Urządzenia sygnalizacyjne i komunikacyjne, zainstalowane w strefach zagrożenia wybuchowego, muszą spełniać wymagania określone dla urządzeń i instalacji elektrycznych dla tych stref.

5. Urządzenia alarmowe powinny mieć możliwość nadawania sygnałów z pomieszczeń dyspozytorskich i kierownika jednostki.

2. Każdy pracownik morskiej jednostki musi być zapoznany z obowiązującymi sygnałami instrukcji alarmowych.

1) niebezpiecznego przechyłu jednostki,

2) poważnego uszkodzenia pali lub nóg platform,

3) przecieku, kolizji lub wypadku przy holowaniu,

4) otwartej erupcji płynu złożowego,

5) wybuchu lub pożaru,

6) zagrożeń zewnętrznych dla platformy.

2. W razie zarządzenia częściowej ewakuacji morskiej jednostki, gdy pozostawiona została część załogi dla zapewnienia bezpieczeństwa morskiej jednostki, należy zapewnić możliwość ewakuacji pozostałej obsady jednym lotem śmigłowca oraz środki do ewakuacji morzem.

3. Kierownik morskiej jednostki, radiooficer oraz członkowie ekipy zabezpieczenia ewakuacji opuszczają jednostkę ostatni, po uprzednim upewnieniu się, czy wszystkie osoby opuściły jednostkę.

2. Przeprowadzenie ćwiczeń należy odnotować w dzienniku pokładowym z wymienieniem rodzaju i czasu trwania ćwiczeń, urządzeń i sprzętu użytego w czasie ćwiczeń. Równocześnie należy dokonać oceny przeprowadzonych ćwiczeń.

3. Pierwsze ćwiczenia ewakuacyjne należy przeprowadzić niezwłocznie po rozpoczęciu prac przez morską jednostkę.

2. Cała załoga morskiej jednostki powinna być przeszkolona w zakresie wymaganych indywidualnych technik ratunkowych oraz posiadać świadectwa z tego przeszkolenia.

2. Punkt medyczny należy odpowiednio oznakować.

3. Na morskiej jednostce należy wydzielić odpowiednio wyposażone pomieszczenie dla chorych lub rannych.

4. Na każdej zmianie należy zapewnić na morskiej jednostce dostateczną liczbę osób przeszkolonych w zakresie udzielania pierwszej pomocy.

2. Na morskiej jednostce muszą znajdować się odpowiednie środki do bezpiecznego transportu rannych i chorych.

3. Na morskiej jednostce i w przedsiębiorstwie musi być opracowany skuteczny system wzywania pomocy zewnętrznej do wypadków i zachorowań, jakie mogą się zdarzyć na tej jednostce.

2. Pomieszczenia wymienione w ust. 1 należy odpowiednio wentylować, ogrzewać i oświetlać.

2. Na morskiej jednostce zabronione jest spożywanie posiłków poza pomieszczeniami do tego przeznaczonymi.

3. Załodze morskiej jednostki należy zapewnić całodzienne wyżywienie.

4. Na morskiej jednostce należy zapewnić zapas żywności i wody pitnej na okres 14 dni.

2. Na morskiej jednostce musi znajdować się odpowiedni zapas odzieży i sprzętu ochronnego.

5. Roboty górnicze

2. Przedsiębiorca obowiązany jest zlecić jednostce naukowo-badawczej lub innej uznanej instytucji wyspecjalizowanej w budownictwie wodnym sporządzenie, na podstawie badań wymienionych w ust. 1, odpowiedniej ekspertyzy określającej możliwość posadowienia lub budowy morskiej jednostki.

2. Budowę lub posadowienie morskiej jednostki należy prowadzić w ten sposób, aby rurociągi podmorskie, kable i inne instalacje morskie znajdujące się w pobliżu nie zostały uszkodzone.

2. Podczas prac wymienionych w ust. 1 na morskiej jednostce mogą znajdować się tylko osoby niezbędne do wykonywania tych czynności.

3. Osoby wykonujące prace wymienione w ust. 2 muszą posiadać pasy ratunkowe oraz być odpowiednio zabezpieczone przed upadkiem z wysokości.

2. Prace związane z zapuszczaniem lub wyciąganiem rur okładzinowych, płuczkowych lub wydobywczych powinny być przerwane przy szybkości wiatru powyżej 17 m/sek., tj. 7 B.

3. O przerwaniu wszelkich prac na morskiej jednostce, ze względu na warunki hydrometeorologiczne oraz o podjęciu odpowiednich środków zabezpieczających załogę decyduje kierownik morskiej jednostki.

1) ewakuacji morskiej jednostki w razie zagrożenia,

2) wznowienia lub zatrzymania prac na jednostce,

3) cumowania statków,

4) wymiany załogi lub sprzętu,

5) podjęcia prac niebezpiecznych,

6) podjęcia lub przerwania prac w otworze wiertniczym lub eksploatacyjnym.

2. W razie szczególnego zagrożenia zewnętrznego dla platformy dyrektor właściwego urzędu morskiego może nakazać ewakuację morskiej jednostki wiertniczej lub wydobywczej.

2. Transport na morskiej jednostce musi być tak zorganizowany i nadzorowany przez wykwalifikowane osoby wyznaczone przez kierownika jednostki, aby nie zagrażał bezpieczeństwu ludzi zatrudnionych na tej jednostce.

2. Przewozu materiałów sypkich i ciekłych oraz rozładunku ich na morskiej jednostce należy dokonywać w pojemnikach lub specjalnymi statkami, posiadającymi odpowiednie zbiorniki do magazynowania tych materiałów, a także urządzenia do ich przetłaczania do zbiorników składowych morskiej jednostki.

3. Przewóz, przeładunek i składowanie materiałów niebezpiecznych należy wykonywać zgodnie z międzynarodowymi kodami o przewozie materiałów niebezpiecznych drogą morską.

4. Oficer pokładowy prowadzący nadzór nad pracami za- i wyładunkowymi na morskiej jednostce obowiązany jest je przerwać w razie stwierdzenia zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub urządzeń ze względu na panujące warunki hydrologiczno-meteorologiczne.

1) horyzontalności całej konstrukcji,

2) prędkości wiatru i jego kierunku,

3) ciśnienia barometrycznego,

4) temperatury powietrza i wody.

2. Morską jednostkę pływającą należy wyposażyć w urządzenia pomiaru umożliwiające odczyt danych wymienionych w ust. 1 oraz urządzenia pozwalające na odczyt:

1) przechyłów bocznych i wzdłużnych,

2) ruchu obrotowego,

3) napięcia lin i łańcuchów kotwicznych,

4) długości wydanych lin i łańcuchów cumowniczych lub kotwicznych.

2. Na morskich jednostkach wiertniczych w kabinie wiertacza powinien znajdować się komplet wskaźników określających niezbędne parametry dla bezpiecznego prowadzenia wiercenia i sterowania poszczególnymi maszynami.

3. Zasadnicze urządzenia kontrolno-pomiarowe stanowiące o bezpieczeństwie pracy powinny być zdublowane i znajdować się również w odrębnym pomieszczeniu.

2. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, zakres i częstotliwość kontroli określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Lotnisko śmigłowca powinno być zabezpieczone siatką ochronną, rozpiętą na wysięgnikach o długości co najmniej 1 m.

2. Przy wejściach do pomieszczeń morskiej jednostki należy umieścić tablice informujące o przeznaczeniu tych pomieszczeń.

3. W miejscach, gdzie może powstać niebezpieczeństwo dla przechodzących, należy umieścić odpowiednie zabezpieczenia lub sygnały ostrzegawcze.

2. Dla wykonywania prac podwodnych morska jednostka musi być wyposażona w odpowiednie urządzenia techniczne i opiekę medyczną, gwarantujące bezpieczeństwo zatrudnionych.

3. Prace podwodne mogą wykonywać tylko osoby mające odpowiednie kwalifikacje specjalistyczne, których stan zdrowia, potwierdzony specjalistycznym badaniem lekarskim, zezwala na wykonywanie tych prac.

4. Prace podwodne muszą być wykonywane pod nadzorem wyszkolonych i doświadczonych w tej dziedzinie specjalistów.

2. W czasie wykonywania prac pod wodą nie wolno wykonywać na morskiej jednostce prac stwarzających niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym osób znajdujących się pod wodą.

3. Jeżeli prace podwodne odbywają się ze statku, to musi on być odpowiednio zakotwiczony, by nie istniała możliwość jego ruchów.

2. Miejsce po likwidacji morskiej jednostki należy doprowadzić do stanu nie stwarzającego zagrożeń dla bezpieczeństwa żeglugi, rybołówstwa i środowiska morskiego.

2. Likwidację otworu wiertniczego należy wykonać w sposób zapewniający szczelną izolację przewierconych warstw oraz horyzontów wodnych, ropnych i gazowych, a także ochronę środowiska morskiego.

3. Prace wymienione w ust. 1 należy wykonać pod osobistym nadzorem kierownika morskiej jednostki lub upoważnionej przez niego osoby wyższego dozoru ruchu.

4. Po zakończeniu likwidacji morskiej jednostki wydobywczej lub jej części albo otworu wiertniczego czy eksploatacyjnego należy sporządzić odpowiedni protokół.

6. Zagrożenia pożarowe i wybuchowe

2. Plan ochrony przeciwpożarowej musi być rozmieszczony na morskiej jednostce w niezbędnej ilości w miejscach przewidzianych odrębnymi przepisami w tym zakresie.

3. W planie ochrony przeciwpożarowej należy uwzględnić informacje o miejscu składowania materiałów wybuchowych, promieniotwórczych i trujących oraz gazów pod ciśnieniem.

2. Na morskiej jednostce muszą być prowadzone regularne ćwiczenia (alarmy) w zakresie postępowania na wypadek pożaru lub wybuchu.

3. Przeprowadzenie ćwiczeń (alarmów) i ich zakres należy każdorazowo odnotować w rejestrze bezpieczeństwa morskiej jednostki.

2. Kierownik morskiej jednostki określa strefy zagrożenia wybuchowego i zagrożenia pożarowego i sposób odpowiedniego ich oznakowania, zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach szczególnych.

2. Pomieszczenia i miejsca zaliczone do stref zagrożenia pożarowego lub zagrożenia wybuchowego muszą być zabezpieczone przez stałe instalacje gaśnicze sterowane automatycznie, jeśli tego wymagają względy technologiczne i bezpieczeństwo morskiej jednostki.

3. Sprzęt i instalacje, o których mowa w ust. 1 i 2, muszą być okresowo sprawdzane i kontrolowane.

4. Sąsiadujące ze sobą pomieszczenia zaliczone do różnych stref zagrożenia lub kategorii niebezpieczeństwa wybuchu powinny być oddzielone od siebie ścianami stalowymi, w których nie wolno umieszczać drzwi, okien i otworów wentylacyjnych.

2. Instalacje te muszą sygnalizować również w pomieszczeniu dyspozytorskim za pomocą sygnałów akustycznych i optycznych pojawienie się zagrożenia pożarowego lub wybuchowego w miejscach i pomieszczeniach chronionych przez te instalacje.

3. Instalacje, o których mowa w ust. 1, muszą być utrzymane w stanie ciągłej sprawności oraz okresowo kontrolowane i konserwowane.

2. Kierownik morskiej jednostki wyznacza miejsca i pomieszczenia, gdzie palenie tytoniu jest dozwolone. Nie mogą to być miejsca lub pomieszczenia zaliczone do stref zagrożenia wybuchowego lub pożarowego.

2. O zdarzeniach określonych w ust. 1 kierownik morskiej jednostki powinien niezwłocznie powiadomić przedsiębiorcę oraz właściwy organ państwowego nadzoru górniczego.

3. Jeżeli w wyniku zdarzeń, o których mowa w ust. 1, nastąpi zanieczyszczenie środowiska morskiego, kierownik morskiej jednostki powiadomi niezwłocznie właściwy urząd morski i składa mu raport wymagany przepisami.

7. Zapobieganie erupcji płynu złożowego

2. Urządzenia wymienione w ust. 1 muszą mieć wytrzymałość na ciśnienie robocze nie mniejsze od maksymalnego przewidzianego ciśnienia złożowego.

2. Instalacje sterujące urządzeniami przeciwerupcyjnymi należy usytuować na morskiej jednostce w takich miejscach, aby nie istniała możliwość ich uszkodzenia. Instalacje te powinny mieć źródła zasilania w energię, niezależnie od ogólnych systemów zasilania morskiej jednostki.

2. System wymieniony w ust. 1 musi zapewniać możliwość zatłaczania otworu za pomocą pomp płuczkowych lub agregatów cementacyjnych.

3. Rurociągi odpływowe powinny mieć możliwość odprowadzenia płynu złożowego do odpowiednich zbiorników, a gazu – do urządzeń do spalania lub bezpiecznego odprowadzenia poza morską jednostkę.

4. Instalacje wchodzące w skład uzbrojenia otworu powinny zapewniać możliwość kontroli ciśnienia.

2. Sposób zainstalowania zasuw i ich konstrukcja muszą umożliwiać ich wymianę pod ciśnieniem.

2. Paker produkcyjny powinien być zainstalowany bezpośrednio nad horyzontem produkcyjnym.

2. Miejsce zainstalowania urządzeń, o których mowa w ust. 1, należy oznakować. Sposób oznakowania wymaga uzyskania zgody dyrektora właściwego urzędu morskiego.

2. Należy okresowo prowadzić alarmy ćwiczebne w zakresie działań określonych w ust. 1.

8. Eksploatacja urządzeń i wyposażenia

2. Urządzenia i maszyny na morskiej jednostce, podlegające nadzorowi wyspecjalizowanych jednostek dozoru technicznego, mogą być użytkowane tylko pod warunkiem dopuszczenia ich do eksploatacji przez te jednostki, z zastrzeżeniem § 476.

2. Na wszystkich urządzeniach służących do transportu lub przenoszenia ciężarów należy umieścić oznakowania określające dopuszczalny udźwig.

3. Jeżeli za pomocą urządzenia dźwigowego ma być prowadzony transport ludzi na morską jednostkę lub z niej, to kierownik morskiej jednostki zobowiązany jest do opracowania instrukcji określającej szczegółowe warunki bezpieczeństwa, obowiązujące przy wykonywaniu tych czynności.

2. Palniki urządzeń zasilanych paliwem ciekłym lub gazowym należy wyposażyć w urządzenia zabezpieczające przed cofnięciem się płomienia, jak również w urządzenia powodujące automatyczne odcięcie dopływu paliwa w przypadku zgaśnięcia płomienia.

2. Separatory należy wyposażyć w upustowe zawory bezpieczeństwa niezależnie od wymagań określonych w ust. 1.

3. Gaz z zaworów bezpieczeństwa należy odprowadzić poza strefę zagrożenia wybuchowego.

4. Jeżeli gaz wypływający przez zawory bezpieczeństwa zawiera składniki toksyczne, należy go odprowadzić do spalarki gazu tak usytuowanej, aby nie zagrażała bezpieczeństwu załogi.

2. Sprężarki lub turbiny z napędem gazowym należy instalować w pomieszczeniach dobrze wentylowanych. W pomieszczeniach zamkniętych musi to być wentylacja mechaniczna wyciągowa.

3. Pomieszczenia i miejsca, w których instalowane są urządzenia wymienione w ust. 1 i 2, należy zakwalifikować do odpowiednich stref zagrożenia wybuchowego.

4. Gaz z zaworów bezpieczeństwa urządzeń wymienionych w ust. 1 i 2 należy wyprowadzać poza pomieszczenia, w których te urządzenia się znajdują.

2. Zabrania się robót, o których mowa w ust. 1, w niekorzystnych warunkach meteorologicznych, jeśli kierownik morskiej jednostki nie postanowi inaczej.

9. Badania i pomiary w odwiertach

2. Za bezpieczne i prawidłowe wykonywanie prac geofizycznych po przekazaniu otworu odpowiada kierownik grupy geofizycznej.

1) bezpieczne podłączenie aparatury pomiarowej do źródła zasilania,

2) wykonanie w otworze robót strzałowych, zgodnie z wymaganiami instrukcji odpowiednich w tym zakresie i niniejszych przepisów.

1) sprawdzenia drożności otworu,

2) przepłukania otworu bezpośrednio przed rozpoczęciem badań i pomiarów geofizycznych przez okres nie krótszy niż dwa pełne obiegi płuczki.

2. Szczegółowa dokumentacja techniczna przyrządów wgłębnych zapuszczonych do otworu powinna znajdować się na morskiej jednostce u kierownika grupy geofizycznej.

2. Transport źródeł radioaktywnych powinien odbywać się zgodnie z przepisami o transporcie morskim materiałów niebezpiecznych.

3. W razie konieczności okresowego przechowywania substancji promieniotwórczych na morskiej jednostce, muszą one być zabezpieczone zgodnie z przepisami szczególnymi.

2. Robót strzałowych nie należy wykonywać w niekorzystnych warunkach hydrometeorologicznych.

3. Roboty strzałowe mogą być wykonywane jedynie przy świetle dziennym.

4. Liczba osób zatrudnionych przy robotach strzałowych powinna być ograniczona do niezbędnego minimum.

1) działania zabezpieczenia wylotu otworu,

2) sprawności i niezawodności działania urządzenia wyciągowego, stosowanego do zapuszczania i wyciągania z otworów przyrządów pomiarowych i perforatorów,

3) drożności rur otworu wiertniczego w interwale perforacji lub torpedowania.

2. Środki strzałowe na morskiej jednostce należy przechowywać tylko przez czas niezbędny do wykonywania prac z ich użyciem.

3. Transport środków strzałowych należy prowadzić zgodnie z przepisami o transporcie morskim materiałów niebezpiecznych.

2. Zapuszczanie perforatorów i torped do otworu może być dokonywane wyłącznie z użyciem specjalnych urządzeń wyciągowych.

10. Wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego

2. Częstotliwość i zakres pomiarów w odwiertach eksploatacyjnych ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. W razie wtłaczania gazu do złoża, celem podtrzymania ciśnienia złożowego, próby szczelności i wytrzymałości określone w ust. 1 należy wykonać z użyciem gazu.

3. W razie zastosowania metod termicznych jako zabiegów intensyfikacyjnych konstrukcja odwiertów musi uwzględniać występowanie naprężeń termicznych.

2. Używając metod odsiarczania wydobywanych węglowodorów, przy których wydzielany jest wolny siarkowodór, należy stosować neutralizację siarkowodoru lub go spalać w odpowiednich palnikach w sposób określony przez właściwy organ ochrony środowiska.

2. Woda złożowa, wydobywana razem z ropą lub gazem, musi być poddawana badaniom fizycznym, chemicznym i mineralogicznym, tak aby można ją było odróżnić od wód występujących w warstwach innych niż horyzont produkcyjny.

11. Wstępna przeróbka, magazynowanie i przygotowanie kopaliny do transportu

2. Zbiorniki magazynowe i robocze ropy naftowej i kondensatu należy wyposażyć w:

1) niezawodnie działające zawory bezpieczeństwa typu ciśnieniowo-depresyjnego,

2) urządzenia do zdalnego pomiaru poziomu płynu i ciśnienia oraz w sygnalizację alarmową skrajnych poziomów cieczy, wraz z blokadą dopływu cieczy,

3) system gazu obojętnego.

2. Gaz oraz lotne frakcje węglowodorów, powstałe w technologicznym procesie separacji ropy, należy szczelnie ująć i zagospodarować lub spalić na morskiej jednostce.

2. Strefy ochronne dla zbiorników poszczególnych klas niebezpieczeństwa pożarowego na morskiej jednostce wydobywczej ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

1) są wytrzymałe na naprężenia mechaniczne, chemiczne i termiczne,

2) są zabezpieczone przed wewnętrzną i zewnętrzną korozją,

3) są wyposażone w zawory zwrotne na obydwu końcach oraz umożliwiają obserwację i rejestrację wielkości i kierunku przepływu cieczy (przepływomierze),

4) są wyposażone w automatyczne systemy zabezpieczające, powodujące zamknięcie przepływu lub zmianę kierunku przepływu w przypadkach nadmiernego wzrostu lub spadku ciśnienia,

5) posiadają możliwość separacji płynów palnych i zanieczyszczeń mających destrukcyjny wpływ na zasuwy i inne urządzenia.

2. Częstotliwość okresowych prób i zakres kontroli rurociągów określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

1) wyłączyć rurociąg lub jego części z eksploatacji, gdy wyciek stwarza niebezpieczeństwo dla zatrudnionych tam ludzi i statków lub grozi skażeniem środowiska morskiego,

2) przystąpić do usuwania awarii.

2. Po zakończeniu prac należy przeprowadzić kontrolę rurociągu lub jego części, ze szczególnym uwzględnieniem połączeń i miejsc naprawianych.

12. Ruch zakładu górniczego a środowiska morskiego ochrona

1) badania osadu dennego w zakresie:

a) granulacji dna (uziarnienia),

b) suchej pozostałości,

c) strat po prażeniu,

d) zawartości całkowitej węglowodorów,

e) zawartości baru (Ba), chromu (Cr), ołowiu (Pb), miedzi (Cu), rtęci (Hg) i kadmu (Cd),

2) badania fauny dennej w zakresie obfitości i różnorodności występujących form oraz zawartości węglowodorów alifatycznych i aromatycznych.

2. Pobierania próbek do badań, o których mowa w ust. 1, należy dokonywać w odległości 100, 500 i 1000 metrów po obu stronach planowanej lokalizacji morskiej jednostki, w kierunku przeważających prądów wodnych i prostopadle do nich.

2. W razie wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego badania, o których mowa w § 543 ust. 1 pkt 1 i 2, należy przeprowadzać w okresie przed rozpoczęciem wydobycia, w trakcie wydobywania (w odstępach nie dłuższych niż 1 rok) i bezpośrednio po jego zakończeniu.

1) listę adresów kontaktowych instytucji i zainteresowanych jednostek organizacyjnych krajowych oraz zagranicznych (w tym ubezpieczycieli),

2) instrukcję do alarmowania, powiadamiania i ostrzegania, wraz z formularzami międzynarodowymi powiadamiania i ostrzegania,

3) formularze pierwszego i kolejnego raportu o stanie i rozwoju sytuacji,

4) plany rozmieszczania urządzeń stwarzających zagrożenie na morskiej jednostce, a także przebiegu instalacji i zaworów odcinających,

5) plan rozmieszczenia sprzętu technicznego, zlokalizowanego na morskiej jednostce, statku asystującym i w magazynach na lądzie oraz na innych jednostkach wspomagających,

6) harmonogram mobilizacji sił i środków pierwszego rzutu usuwania rozlewów olejowych na morzu,

7) instrukcje do postępowania w razie rozlewu olejowego lub wycieku innych szkodliwych substancji, zawierające obowiązki załogi jednostki morskiej i sił wspomagających,

8) instrukcję do postępowania w razie innych zagrożeń będących następstwem wypadków morskich i sił przyrody,

9) plan zawierający organizację usuwania rozlewów, podział zadań i funkcji, określenie zadań dla jednostek wspomagających, zasady współpracy z organami administracji morskiej i Polskim Ratownictwem Okrętowym,

10) instrukcję zawierającą sposób magazynowania i składowania zebranych zanieczyszczeń,

11) plan szkoleń i ćwiczeń praktycznych.

2. Plan operacyjny zwalczania rozlewów olejowych, o których mowa w ust. 1, powinien zakładać zastosowanie tylko mechanicznych środków do usuwania zanieczyszczeń olejowych i olejopodobnych. Użycie chemicznych środków do usuwania rozlewów olejowych może być dopuszczone w indywidualnych przypadkach za zgodą dyrektora właściwego urzędu morskiego i pod warunkiem, że środki te należą do grupy dyspergentów, nie powodujących szkodliwego oddziaływania na środowisko.

2. Użycie płuczki na bazie oleju może być dopuszczone w szczególnych warunkach geologicznych lub ze względów bezpieczeństwa.

3. Frakcje drobnoziarniste zwiercin oddzielone od płuczki na wirówkach oraz wszelkie inne substancje i materiały szkodliwe dla środowiska morskiego, używane w otworowym górnictwie morskim, powinny być przekazywane na ląd do zagospodarowania.

2. Kierownik morskiej jednostki w wypadkach, o których mowa w ust. 1, składa raport zgodnie z wymaganiami umów międzynarodowych, dotyczącymi incydentalnych zanieczyszczeń ze statków.

2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, powinno szczegółowo określać zakład górniczy, zakres odstępstwa, warunki jego stosowania oraz okres ważności zezwolenia.

3. Zachowują moc zezwolenia na odstępstwa na czas w nich ustalony, udzielone na podstawie dotychczasowych przepisów w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi oraz w zakładach prowadzących roboty wiertnicze z powierzchni lub na podstawie szczegółowych przepisów prowadzenia ruchu i gospodarki złożem w zakładach prowadzących prace wiertnicze, wydobywających otworami wiertniczymi ropę naftową, gaz ziemny, sól, siarkę, solanki, wodę leczniczą i termalną.

Minister Przemysłu i Handlu: M. Pol