Dziennik Ustaw - rok 1989 nr 20 poz. 107

1) art. 19-21 otrzymują brzmienie:

"Art. 19. § 1. Pracownicy mają prawo tworzenia związków zawodowych i zrzeszania się w nich.

§ 2. Zasady tworzenia związków zawodowych i zrzeszania się w związkach określa ustawa o związkach zawodowych i inne przepisy prawa.

Art. 20. Załoga uczestniczy w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Art. 21. Kierownicy zakładów pracy oraz organy administracji państwowej i gospodarczej są obowiązani tworzyć warunki umożliwiające korzystanie z uprawnień określonych w art. 19 i 20.";

2) po art. 23 dodaje się art. 23¹ w brzmieniu:

"Art. 23¹. § 1. W razie połączenia zakładów pracy, zakład powstały w wyniku połączenia staje się stroną w stosunkach pracy, których stronami były łączone zakłady.

§ 2. W razie przejęcia zakładu pracy w całości lub w części przez inny zakład, staje się on stroną w stosunkach pracy z pracownikami przejętego zakładu.

§ 3. W razie podziału zakładu pracy zakłady powstałe w wyniku podziału stają się stronami w stosunkach pracy z pracownikami przejętymi z tego zakładu.

§ 4. Za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed zmianami organizacyjnymi, o których mowa w § 1-3, odpowiada - w razie połączenia zakładów pracy lub przejęcia zakładu w całości - nowy zakład pracy, w razie zaś podziału zakładu pracy lub przejęcia jego części - odpowiadają solidarnie zakłady pracy utworzone w wyniku podziału lub uczestniczące w przejęciu.";

3) art. 24 otrzymuje brzmienie:

"Art. 24. § 1. Jeżeli przepisy kodeksu lub inne przepisy prawa przewidują obowiązek współdziałania kierownika zakładu pracy z zakładową organizacją związkową, kierownik zakładu, którego pracownicy są zrzeszeni w organizacji związkowej o charakterze międzyzakładowym, współdziała z organem określonym w statucie tej organizacji.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do kierowników jednostek organizacyjnych w przedsiębiorstwie wielozakładowym, będących zakładami pracy w rozumieniu art. 3, jeżeli w przedsiębiorstwie tym utworzono wspólną organizację związkową.";

4) w art. 25 w § 2 zdanie drugie skreśla się;

5) art. 28 skreśla się;

6) w art. 30 § 2 otrzymuje brzmienie:

"§ 2. Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego okresu, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem.";

7) w art. 32 w § 1 pkt 2 skreśla się;

8) art. 35 skreśla się;

9) w art. 36:

a) § 4 i 5 otrzymują brzmienie:

"§ 4. Do okresu pracy, o którym mowa w § 1, wlicza się okresy pracy w poprzednich zakładach pracy, bez względu na sposób ustania stosunku pracy.

§ 5. Jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1, okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 2 - 3 miesiące.",

b) po § 5 dodaje się § 6 w brzmieniu:

"§ 6. Strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy; ustalenie takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę.";

10) po art. 36 dodaje się art. 36^l w brzmieniu:

"Art. 36¹. § 1. Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nie określony następuje z powodu zmniejszenia stanu zatrudnienia lub zmian w strukturze zatrudnienia, albo ograniczenia zadań lub zakresu działalności zakładu pracy, albo likwidacji komórki organizacyjnej, w której pracownik jest zatrudniony, zakład pracy może skrócić okres 3-miesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca; w takim wypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.

§ 2. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się pracownikowi pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia.";

11) w art. 38:

a) § 3 i 4 otrzymują brzmienie:

"§ 3. W razie nieuwzględnienia zgłoszonych w terminie zastrzeżeń zakładowej organizacji związkowej, kierownik zakładu pracy przedstawia sprawę ogólnokrajowej organizacji związkowej, która wypowiada się w kwestii zastrzeżeń zakładowej organizacji związkowej w ciągu 5 dni od przedstawienia sprawy.

§ 4. Przepis § 3 stosuje się, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wchodzi w skład ogólnokrajowej organizacji związkowej.",

b) dodaje się § 5 w brzmieniu:

"§ 5. Po rozpatrzeniu stanowiska ogólnokrajowej organizacji związkowej, a także w razie niezajęcia przez nią stanowiska w ustalonym terminie, kierownik zakładu pracy podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia.";

12) art. 39 otrzymuje brzmienie:

"Art. 39. Zakład pracy nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.";

13) w art. 40:

a) w § 1 wyrazy "likwidacji zakładu pracy, a także w razie" skreśla się,

b) w § 2 wyrazy "i 39 pkt 1-3" skreśla się;

14) po art. 41 dodaje się art. 41¹ w brzmieniu:

"Art. 41¹. § 1. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy, nie stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę.

§ 2. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy, umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy może być rozwiązana przez każdą ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

§ 3. O konieczności rozwiązania z pracownikami umów o pracę w związku z ogłoszeniem upadłości lub likwidacją zakładu pracy kierownik zawiadamia na piśmie zakładową organizację związkową co najmniej na 1 miesiąc przed zamierzonymi wypowiedzeniami umów, a także na wniosek zakładowej organizacji związkowej uzgadnia z tą organizacją zakres współdziałania i zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych wypowiedzeniami.

§ 4. Kierownik zakładu pracy współdziała z właściwymi organami państwowymi w celu zapewnienia pracownikom innego zatrudnienia lub przyznania świadczeń przewidzianych odrębnymi przepisami.";

15) w art. 43 w § 2 w zdaniu pierwszym wyrazy "pkt 4" skreśla się;

16) art. 45 otrzymuje brzmienie:

"Art. 45. § 1. W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

§ 2. Sąd może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe ze względu na likwidację lub upadłość zakładu albo zmiany organizacyjne lub produkcyjne związane z ograniczeniem zatrudnienia w zakładzie; w takim wypadku sąd orzeka o odszkodowaniu.

§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę.";

17) art. 46 skreśla się;

18) po art. 47 dodaje się art. 47¹ w brzmieniu:

"Art. 47¹. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.";

19) w art. 50:

a) § 2 skreśla się,

b) w § 3 po wyrazach ,,na czas określony" dodaje się wyrazy "lub na czas wykonania określonej pracy",

c) w § 4 wyrazy "2 i" skreśla się,

d) w § 5 w zdaniu pierwszym wyrazy "2 i" skreśla się oraz w zdaniu drugim wyrazy "przepisy art. 46" zastępuje się wyrazami "odpowiednio przepisy art. 45";

20) w art. 52 w § 1 w pkt 1 wyrazy "stawienia się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywania alkoholu w czasie pracy" zastępuje się wyrazami "stawienia się do pracy w stanie po użyciu alkoholu lub spożywania alkoholu w czasie pracy lub w miejscu pracy";

21) w art. 68 po § 1 dodaje się § 1¹ w brzmieniu:

"§ 1¹. Stosunek pracy, o którym mowa w § 1, nawiązuje się na czas nie określony, a jeżeli na podstawie przepisów szczególnych pracownik został powołany na czas określony, stosunek pracy nawiązuje się na okres objęty powołaniem.";

22) po art. 68 dodaje się art. 68¹-68³ w brzmieniu:

"Art. 68¹. Powołanie może być poprzedzone konkursem, choćby przepisy szczególne nie przewidywały wymogu wyłonienia kandydata na stanowisko wyłącznie w wyniku konkursu.

Art. 68². § 1. Stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się w terminie określonym w powołaniu, a jeżeli termin ten nie został określony - w dniu doręczenia powołania, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

§ 2. Powołanie powinno być dokonane na piśmie.

Art. 68³. Jeżeli pracownik powołany na stanowisko w wyniku konkursu pozostaje w stosunku pracy z innym zakładem pracy i obowiązuje go trzymiesięczny okres wypowiedzenia, może on rozwiązać ten stosunek za jednomiesięcznym wypowiedzeniem. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem umowy o pracę przez zakład za wypowiedzeniem.";

23) art. 69 otrzymuje brzmienie:

"Art. 69. Jeżeli przepisy niniejszego oddziału nie stanowią inaczej, do stosunku pracy na podstawie powołania stosuje się przepisy dotyczące umowy o pracę na czas nieokreślony, z wyłączeniem przepisów regulujących:

1) tryb postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracą,

2) rozpatrywanie sporów ze stosunku pracy w części dotyczącej orzekania:

a) o bezskuteczności wypowiedzeń,

b) o odszkodowaniu przewidzianym w razie wypowiedzenia umowy o pracę,

c) o przywracaniu do pracy.";

24) w art. 70:

a) w § 1 na końcu dodaje się zdanie: "Dotyczy to również pracownika, który na podstawie przepisów szczególnych został powołany na stanowisko na czas określony.",

b) po § 1 dodaje się § 1¹ i 1² w brzmieniu:

"§ 1¹. Odwołanie powinno być dokonane na piśmie.

§ 1². Stosunek pracy z pracownikiem odwołanym ze stanowiska rozwiązuje się na zasadach określonych w przepisach niniejszego oddziału, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.";

25) w art. 71 na końcu kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje wyrazy "a po upływie okresu wypowiedzenia zatrudnić na uzgodnionych przez strony warunkach pracy i płacy.";

26) w art. 87 dodaje się § 7 w brzmieniu:

"§ 7. Z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.";

27) w art. 91 wyrazy "w art. 87 § i" zastępuje się wyrazami "w art. 87 § 1 i 7";

28) w art. 97:

a) w § 2 w zdaniu pierwszym wyrazy "oraz okoliczności, o których mowa w art. 36 § 5", zastępuje się po przecinku wyrazami "a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych, określone przepisami wydanymi na podstawie art. 98 § 7.",

b) po § 2 dodaje się § 2¹ w brzmieniu:

"§ 2¹. Pracownik może w ciągu 7 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do kierownika zakładu pracy o sprostowanie świadectwa. W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 7 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy.";

29) w art. 98 § 5 i 6 otrzymują brzmienie:

"§ 5. Zakład pracy wydaje pracownikowi opinię o pracy po zapoznaniu go z projektem opinii i wysłuchaniu jego uwag oraz po zajęciu stanowiska przez zakładową organizację związkową.

§ 6. Pracownik może w ciągu 7 dni od otrzymania opinii wystąpić do sądu pracy (sądu rejonowego) o jej sprostowanie.";

30) w art. 99 § 3 skreśla się;

31) art. 101 skreśla się;

32) w art. 102 w § 3 zdanie drugie skreśla się;

33) w art. 109 dodaje się § 3 w brzmieniu:

"§ 3. Jeżeli z powodu nieobecności w zakładzie pracy pracownik nie może być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu przewidzianego w § 1 nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika do pracy.";

34) w art. 119:

a) § 2 otrzymuje brzmienie:

"§ 2. Jeżeli wysokość szkody nie przekracza kwoty najniższego wynagrodzenia pracowników uspołecznionych zakładów pracy albo stopień winy pracownika jest nieznaczny, kierownik zakładu pracy może - z własnej inicjatywy lub na wniosek zakładowej organizacji związkowej i za zgodą pracownika - zaniechać dochodzenia odszkodowania i zastosować wobec pracownika karę przewidzianą w art. 108; w takim wypadku nie stosuje się przepisów art. 109.",

b) dodaje się § 3 w brzmieniu:

"§ 3. W wypadku określonym w § 2 pracownik nie ponosi skutków, jakie przepisy prawa wiążą z zastosowaniem kary przewidzianej w art. 108.";

35) w art. 141 w § 2 dodaje się pkt 5 w brzmieniu:

"5) w zakładach pracy stosujących grupową organizację pracy,";

36) w art. 163 w § 1 wyrazy "po zasięgnięciu opinii rady zakładowej" zastępuje się wyrazami "w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową";

37) po art. 174 dodaje się art. 174¹ w brzmieniu:

"Art. 174¹. § 1. Za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, zakład pracy może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy w innym zakładzie pracy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między zakładami.

§ 2. Okres urlopu bezpłatnego, o którym mowa w § 1, wlicza się do okresu pracy w dotychczasowym zakładzie pracy w zakresie uprawnień związanych z pracą w tym zakładzie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.";

38) w art. 177 w § 1 zdanie drugie skreśla się;

39) w dziale dziesiątym tytuł rozdziału VIII otrzymuje brzmienie: "Obowiązki jednostek organizacyjnych sprawujących nadzór nad zakładami pracy";

40) w art. 236:

a) wyrazy "jednostki nadrzędne" zastępuje się wyrazami "jednostki organizacyjne sprawujące nadzór",

b) pkt 2 i 3 otrzymują brzmienie:

"2) uwzględniać w programach rozwoju branż i gałęzi pracy poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy,

3) zapewniać, aby zadania planowe były ustalane z uwzględnieniem wymogów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.";

41) w art. 265 w § 1 po wyrazach "w art. 264" dodaje się po przecinku wyrazy "art. 97 § 2¹ i w art. 98 § 6";

42) w art. 281-283 liczbę "5 000" zastępuje się liczbą "50 000";

43) dodaje się dział czternasty^a w brzmieniu:

"DZIAŁ CZTERNASTY^a

GRUPOWA ORGANIZACJA PRACY

Art. 295¹. § 1. Kierownik zakładu pracy w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową i po zasięgnięciu opinii rady pracowniczej (rady załogi) ustala regulamin stosowania w zakładzie grupowej organizacji pracy. Regulamin zapewnia pracownikom dobrowolność wykonywania pracy w ramach grupowej organizacji pracy.

§ 2. W zakresie uzasadnionym potrzebami grupowej organizacji pracy regulamin, o którym mowa w § 1, może określać prawa i obowiązki stron z uwzględnieniem niezbędnych odstępstw od obowiązujących przepisów prawa pracy. Nie dotyczy to przepisów regulujących prawa i obowiązki stron w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów o ochronie pracy młodocianych i kobiet.

§ 3. Grupa (brygada, zespół) utworzona w zakładzie stosującym grupową organizację pracy wykonuje zadania określone w odrębnej umowie na warunkach ustalonych w regulaminie, o którym mowa w § 1, z tym że grupa (brygada, zespół) ustala we własnym zakresie:

1) swój skład osobowy,

2) rozkład czasu pracy,

3) formy i zasady wynagradzania za pracę w ramach środków przewidzianych na wykonanie zadania określonego w umowie.

§ 4. W sprawach nie regulowanych odmiennie w trybie określonym w § 1-3, stosuje się przepisy prawa pracy.

Art. 295². Pracownik, który zaprzestał wykonywania pracy w grupie (brygadzie, zespole), ma prawo do powrotu na poprzednio zajmowane stanowisko lub równorzędne pod względem wynagrodzenia, jednakże okoliczności zaistniałe w czasie wykonywania pracy w grupie (brygadzie, zespole) mogą stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę na zasadach określonych w przepisach o rozwiązywaniu umów o pracę."

- "rada zakładowa" zastępuje się użytymi w odpowiednich przypadkach wyrazami "zakładowa organizacja związkowa",

- "zarząd główny właściwego związku zawodowego" zastępuje się użytymi w odpowiednich przypadkach i liczbie wyrazami "właściwa ogólnokrajowa organizacja związkowa",

- "Centralna Rada Związków Zawodowych" zastępuje się użytymi w odpowiednich przypadkach wyrazami "ogólnokrajowa organizacja międzyzwiązkowa".

1) w art. 38 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

"4. Organ, do którego wniesiono sprzeciw, jest obowiązany rozpatrzyć go w ciągu dwóch tygodni. W razie nierozpatrzenia sprzeciwu w tym terminie, a także w razie nieuwzględnienia sprzeciwu, organowi, który go wniósł, przysługuje prawo zwrócenia się, w terminie dwóch tygodni, o rozstrzygnięcie do sądu. Od orzeczenia sądu nie przysługuje środek odwoławczy.",

2) po art. 38 dodaję się art. 38^a-38^c w brzmieniu:

"Art. 38^a. 1. Stosunek pracy z dyrektorem przedsiębiorstwa państwowego nawiązuje się po upływie terminu na zgłoszenie sprzeciwu, o którym mowa w art. 38 ust. 1, a w razie zgłoszenia sprzeciwu - po jego cofnięciu przez organ, który go wniósł, albo oddaleniu przez sąd wniosku o uchylenie decyzji (uchwały) o powołaniu dyrektora.

2. Osobie, która wskutek uwzględnienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 38 ust. 1, przez uprawniony organ albo sąd nie została zatrudniona na stanowisku dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, przysługuje świadczenie pieniężne wyrównujące stratę spowodowaną pozostawaniem z tego powodu bez pracy, nie przekraczające jednak wynagrodzenia za 1 miesiąc, jakie osoba ta otrzymałaby na stanowisku dyrektora.

Art. 38^b. 1. Organ uprawniony do zgłoszenia sprzeciwu, o którym mowa w art. 38 ust. 1, powinien być niezwłocznie poinformowany o przyczynie odwołania dyrektora przedsiębiorstwa państwowego.

2. Jeżeli w stosunku do decyzji odwołującej dyrektora przedsiębiorstwa państwowego został zgłoszony sprzeciw, rozwiązanie stosunku pracy z odwołanym dyrektorem następuje w trybie i na zasadach określonych w art. 70-72 Kodeksu pracy po cofnięciu sprzeciwu przez organ, który go wniósł, albo oddaleniu przez sąd wniosku o uchylenie decyzji (uchwały) o odwołaniu dyrektora.

Art. 38^c. Pracownikowi odwołanemu ze stanowiska dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, bez uzasadnionej przyczyny, przysługuje odszkodowanie w wysokości sześciomiesięcznego, ostatnio pobieranego wynagrodzenia. Na poczet odszkodowania zalicza się wynagrodzenie wypłacone za okres wypowiedzenia. Odszkodowanie to może być dochodzone przed sądem pracy."

Przewodniczący Rady Państwa: w z. K. Barcikowski

Sekretarz Rady Państwa: Z. Surowiec