Dziennik Ustaw - rok 1967 nr 24 poz. 110

1) diety i koszty podróży należne sędziom i pracownikom sądowym z powodu dokonywania czynności poza siedzibą sądu oraz ryczałt należny im za dokonywanie oględzin w sprawach dotyczących nieruchomości rolnych położonych poza miejscowością będącą siedzibą sądu,

2) należności świadków, biegłych i tłumaczów oraz kuratorów ustanowionych w danej sprawie,

3) opłaty należne innym osobom lub instytucjom,

4) koszty opłat telefonicznych i telegraficznych,

5) koszty przewozu osób, zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania,

6) koszty ogłoszeń,

7) koszty pobytu w areszcie.

2. Pismo wnoszone przez kilka osób podlega jednej opłacie. Jeżeli jednak przedmiotem sprawy są roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju i oparte na jednakowej podstawie faktycznej oraz prawnej (współuczestnictwo formalne), każdy współuczestnik uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swego roszczenia lub zobowiązania.

2. Pisma dotyczące części przedmiotu sprawy podlegają opłacie tylko w stosunku do wartości tej części.

3. Przy oznaczaniu wartości przedmiotu sprawy każde rozpoczęte 10 groszy liczy się za pełne.

2. Gmina, związek międzygminny, powiat, związek powiatów oraz samorząd województwa nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych, chyba że sprawa dotyczy prowadzonej przez nie działalności gospodarczej.

3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do Agencji Rynku Rolnego, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.

2. [3] Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, organizacje społeczne zwolnione od opłat sądowych w sprawach cywilnych i rodzaje spraw, których dotyczy to zwolnienie, uwzględniając przede wszystkim statutowe cele działalności danej organizacji i możliwości oraz potrzeby realizacji tych celów na drodze postępowania cywilnego.

1) wniosku o zwolnienie od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych oraz od zażalenia na postanowienia w tym przedmiocie,

2) wniosku o zabezpieczenie powództwa lub roszczenia w postępowaniu nieprocesowym - zgłoszonego w piśmie rozpoczynającym postępowanie lub w toku postępowania,

3) wniosku będącego podstawą wszczęcia przez sąd opiekuńczy postępowania z urzędu oraz od pism składanych sądowi opiekuńczemu w wykonaniu obowiązku wynikającego z ustawy albo nałożonego przez ten sąd,

4) wniosku o przyjęcie oświadczenia o uznanie dziecka, o nadanie dziecku nazwiska oraz o przysposobienie dziecka,

5) wniosku o przesłuchanie świadka testamentu ustnego, o otwarcie i ogłoszenie testamentu oraz o zwolnienie z obowiązków wykonawcy testamentu,

6) wniosku o uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu osób, których zaginięcie pozostaje w związku z wojną rozpoczętą w dniu 1 września 1939 r., oraz o uchylenie postanowienia orzekającego uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu.

2. Koszty nie obciążające przeciwnika ściąga się z roszczenia zasądzonego na rzecz strony, której czynność spowodowała ich powstanie, strony zastąpionej przez kuratora lub osoby, na której rzecz prokurator wytoczył powództwo lub zgłosił wniosek o wszczęcie postępowania. Na zasądzonym roszczeniu przysługuje Skarbowi Państwa ustawowe prawo zastawu. Koszty sądowe, których nie miał obowiązku uiścić kurator, mogą być ponadto ściągnięte z innego majątku strony zastąpionej przez kuratora, jeżeli posiada ona odpowiedni majątek.

3. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może odstąpić od przewidzianego w ust. 2 obciążenia kosztami strony, której czynność spowodowała ich powstanie, strony zastąpionej przez kuratora lub osoby, na której rzecz prokurator wytoczył powództwo lub zgłosił wniosek o wszczęcie postępowania.

4. Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do opłat sądowych, których nie miał obowiązku uiścić Skarb Państwa, instytucja państwowa, której zadanie nie polega na prowadzeniu działalności gospodarczej, albo organizacja społeczna ludu pracującego zwolniona od tego obowiązku przez Ministra Sprawiedliwości.

5. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do opłat sądowych, których nie miała obowiązku uiścić gmina oraz związek gmin.

2. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznaczy termin do uiszczenia opłaty nie krótszy aniżeli dwa miesiące.

3. Apelacja, kasacja, zażalenie, sprzeciw od wyroku zaocznego oraz zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, od których pomimo wezwania nie została uiszczona należna opłata, podlegają odrzuceniu.

4. Zażalenie oczywiście uzasadnione, wniesione na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma lub na postanowienie sądu o odrzuceniu środka zaskarżenia, wolne jest od opłaty sądowej.

2. Jeżeli obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty powstał z innych przyczyn niż wymienione w ust. 1, przewodniczący wezwie zobowiązanego do uiszczenia należnej opłaty w terminie dwóch tygodni, a jeżeli mieszka on lub ma siedzibę za granicą i nie ma w kraju przedstawiciela - w terminie nie krótszym od dwóch miesięcy, a w razie bezskutecznego upływu tego terminu zarządzi ściągnięcie opłaty bez wstrzymania biegu postępowania. Opłaty nie ściąga się, jeżeli pismo zostanie cofnięte w terminie, w którym należało ją uiścić. W razie uznania cofnięcia za niedopuszczalne, o obowiązku uiszczenia opłaty orzeka sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji stosując odpowiednio przepisy art. 11.

2. Zażalenie przysługuje też na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie odrzucenia z powodu nie uiszczenia należnej opłaty: apelacji, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego lub zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym oraz - jeżeli strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy - w przedmiocie wymiaru opłaty lub obciążenia kosztami sądowymi.

3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio w wypadku odrzucenia kasacji z powodu nieuiszczenia należnej opłaty.

2. Prawo strony do żądania zwrotu opłaty sądowej lub zaliczki na pokrycie wydatków przedawnia się z upływem lat trzech licząc od dnia powstania tego prawa.

2. Przez pismo wnoszone do sądu rozumie się również pozew lub inny wniosek składany ustnie do protokołu.

3. W sprawach należących do zakresu działania państwowych biur notarialnych przepisy ustawy dotyczące sądu i przewodniczącego stosuje się odpowiednio do państwowego biura notarialnego.

4. Przepisy ustawy dotyczące kosztów związanych z działalnością prokuratora odnoszą się również do kosztów związanych z działalnością organizacji społecznych wnoszących powództwa na rzecz obywateli lub wstępujących do postępowania wszczętego przez obywateli.

2. W orzeczeniu kończącym sprawę w pierwszej instancji sąd ustala sumę wpisu ostatecznego w sprawach o prawa niemajątkowe, mając na względzie stan majątkowy strony obciążonej kosztami oraz rodzaj sprawy i stopień jej zawiłości, a w sprawach o prawa majątkowe - zależnie od wartości przedmiotu sprawy ustalonej w toku postępowania.

2. Jeżeli wpis ostateczny jest niższy od wpisu tymczasowego, różnicę zwraca się z urzędu na koszt strony.

3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie zasądzenia ponad żądanie.

1) cały uiszczony wpis od pisma:

a) zwróconego wskutek braków formalnych,

b) odrzuconego lub cofniętego, jeżeli odrzucenie lub cofnięcie nastąpiło przed wysłaniem odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron - przed wysłaniem zawiadomienia o terminie posiedzenia,

c) zaskarżającego postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną albo aresztem, zamiany grzywny na areszt albo w przedmiocie przymusowego sprowadzenia, jeżeli zaskarżenie zostało uwzględnione,

2) połowę uiszczonego wpisu od pisma:

a) cofniętego przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana,

b) wszczynającego postępowanie w instancji, w której sprawa zakończyła się zawarciem ugody sądowej.

3) połowę uiszczonego wpisu od kasacji nieprzyjętej przez Sąd Najwyższy do rozpoznania.

2. Poza wypadkami przewidzianymi w ust. 1 sąd z urzędu zwraca stronie cały uiszczony wpis od powództwa o rozwód w razie pojednania się stron w pierwszej instancji. W razie pojednania się stron w toku postępowania przed ukończeniem postępowania rewizyjnego zwraca się połowę wpisu uiszczonego od rewizji.

3. Sąd z urzędu zwraca stronie wszelkie należności z tytułu kosztów sądowych, stanowiące różnicę między kosztami pobranymi od strony a kosztami należnymi.

2. Opłatę kancelaryjną za odpis orzeczenia z uzasadnieniem, doręczonego na skutek żądania zgłoszonego w terminie siedmiodniowym od ogłoszenia sentencji, pobiera się przy zgłoszeniu żądania sporządzenia lub doręczenia uzasadnienia. Jeżeli opłata nie zostanie uiszczona, przewodniczący zarządzi ściągnięcie jej od strony, która zgłosiła żądanie. Przepisów art. 16 i 17 nie stosuje się.

2. Sąd oznaczy wysokość zaliczki i termin jej złożenia. Jeżeli przewidywane wydatki są większe od złożonej zaliczki, sąd nakaże stronie jej uzupełnienie.

3. Wykonanie czynności zależne jest od uiszczenia zaliczki, chyba że sąd pomimo nie uiszczenia zaliczki przez strony uzna wykonanie czynności za konieczne do rozstrzygnięcia sprawy. W tym wypadku kwotę potrzebną na pokrycie wydatków wykłada tymczasowo Skarb Państwa.

4. Przewodniczący wezwie stronę zobowiązaną do złożenia zaliczki, aby w terminie dwóch tygodni, a jeżeli mieszka ona za granicą - w wyznaczonym terminie, nie krótszym aniżeli dwa miesiące, zapłaciła sumę wyłożoną przez Skarb Państwa. W razie bezskutecznego upływu tego terminu przewodniczący zarządzi ściągnięcie wyłożonej kwoty bez wstrzymania biegu postępowania.

2. W szczególności traci moc ustawa z dnia 30 grudnia 1950 r. Przepisy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 1961 r. Nr 10, poz. 57 i Nr 32, poz. 159, z 1962 r. Nr 10, poz. 46 oraz z 1964 r. Nr 43, poz. 297).

2. W szczególności pozostają w mocy:

1) przepisy o opłatach przed sądem rejestrowym,

2) wydane po 22 lipca 1944 r. przepisy przewidujące całkowite lub częściowe zwolnienie od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.

1) wprowadzić ulgowe stawki opłat od wniosków o wpis w księdze wieczystej:

a) prawa własności domów mieszkalnych i lokali mieszkalnych oraz prawa własności lub prawa wieczystego użytkowania działek budowlanych, nabytych przez spółdzielnie budownictwa mieszkaniowego lub nabytych przez członków spółdzielczego zrzeszenia budowy domów jednorodzinnych od takiego zrzeszenia albo przez członków spółdzielni budowlano-mieszkaniowej - na skutek likwidacji spółdzielni,

b) prawa własności gruntów rolnych, zwłaszcza jeżeli nabycie tego prawa przyczynia się do poprawy struktury gospodarstwa rolnego;

2) określić warunki, w jakich właściciele lub współwłaściciele gospodarstwa rolnego mogą być zwolnieni przez sąd od opłat sądowych w sprawach o uregulowanie prawa własności gospodarstwa rolnego, niezależnie od zwolnienia od kosztów sądowych, przewidzianego w Kodeksie postępowania cywilnego.

2. Rozporządzenia w przedmiocie określonym w ust. 1 Minister Sprawiedliwości wydaje w porozumieniu z Ministrem Finansów, a rozporządzenia w przedmiocie określonym w ust. 1 pkt 1 lit. b) oraz w pkt 2 - również w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa.

3. [4] Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, koszty sądowe w postępowaniu przy zakładaniu ksiąg wieczystych, uwzględniając w szczególności rodzaj i wysokość wpisu oraz wydatki ponoszone w związku z postępowaniem.

2. Jeżeli ustawa niniejsza przewiduje wydanie przepisów wykonawczych, pozostają w mocy aż do ich wydania odpowiednie przepisy dotychczasowe.

2. Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia wydanego w porozumieniu z Ministrem Finansów określa zasady i tryb umarzania, odraczania lub rozkładania na raty należności określonej w ust. 1 i sposób uiszczania opłat sądowych.

1) art. 435 otrzymuje brzmienie:

„Art. 435. § 1. Oskarżyciel prywatny składa przy akcie oskarżenia zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania. Wysokość tej równowartości określa prezes sądu w granicach od 200 zł do 1.000 zł.

§ 2. Na zarządzenie prezesa sądu, przewidziane w § 1, zażalenie nie służy.

§ 3. Do czasu złożenia zryczałtowanej równowartości kosztów postępowania sąd pozostawia sprawę bez biegu; wniesienie aktu oskarżenia nie przerywa wówczas biegu przedawnienia.",

2) w art. 448 dodaje się nową literę k) w brzmieniu:

„k) koszty świadczeń pogotowia ratunkowego, udzielonych w związku z popełnieniem przestępstwa o charakterze chuligańskim.”