Akty ujednolicone - rok 1983 nr 8 poz. 43

Na podstawie art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267) zarządza się, co następuje:

2. Właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

3. Wykazy stanowisk, o których mowa w ust. 2, stosuje się także w jednostkach organizacyjnych:

1) które powstały w drodze przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w inne przedsiębiorstwo, w przedsiębiorstwa, w spółkę lub w spółki,

2) które zostały przekazane organom samorządu terytorialnego,

3) dla których uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego przejęli wojewodowie lub inne organy państwowe.

4. Przepis ust. 3 ma zastosowanie od dnia wprowadzenia zmian, o których mowa w tym przepisie.

2. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) (skreślony),

3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

2. (skreślony).

3. [2] Do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust. 1, zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, a także okresy pracy lub służby, o których mowa w § 5-10.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący:

a) 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn albo

b) 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, jeżeli komisja lotniczo-lekarska wydała orzeczenie o niezdolności do wykonywania czynności członka personelu latającego,

2) wiek emerytalny osiągnął w czasie wykonywania prac wymienionych w dziale I wykazu B lub w czasie zatrudnienia, do którego został skierowany po zwolnieniu z pracy na statkach żeglugi powietrznej,

3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy na statkach żeglugi powietrznej, wymienionej w dziale I wykazu B.

2. Warunek określony w ust. 1 pkt 2 nie jest wymagany, jeżeli pracownik z powodu inwalidztwa został zwolniony z pracy na statkach żeglugi powietrznej lub z pracy, do której został skierowany po zwolnieniu z pracy na statkach żeglugi powietrznej, wymienionej w ust. 1.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat w czasie wykonywania tych prac lub zatrudnienia, do którego został skierowany stosownie do zalecenia lekarza,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy wymienionej w dziale II wykazu B.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący:

a) 59 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1983 r.,

58 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1984 r.,

57 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1985 r.,

56 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1986 r.,

55 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1987 r. albo

b) 55 lat w okresie od dnia 1 stycznia 1983 r., jeżeli komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzekła trwałą jego niezdolność do wykonywania prac wymienionych w dziale III wykazu B,

2) wiek emerytalny osiągnął w czasie wykonywania prac wymienionych w dziale III wykazu B lub w okresie zatrudnienia, do którego skierowany został stosownie do zalecenia lekarza,

3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy wymienionej w dziale III wykazu B.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 10 lat wykonywał prace wymienione w dziale IV wykazu B.

2. (skreślony).

1) osiągnął wiek emerytalny: 50 lat - kobieta i 55 lat mężczyzna - w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 20 lat przy pracach wymienionych w wykazie B dziale IV poz. 8 i 9.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący:

a) 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn albo

b) 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, jeżeli komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzekła trwałą jego niezdolność do pełnienia służby w jednostkach ochrony przeciwpożarowej,

2) wiek emerytalny osiągnął w czasie pełnienia służby albo w czasie zatrudnienia wykonywanego po zwolnieniu z tej służby,

3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat służby w jednostkach ochrony przeciwpożarowej przy wykonywaniu czynności o charakterze operacyjno-technicznym.

2. Warunek określony w ust. 1 pkt 2 nie jest wymagany, jeżeli funkcjonariusz pożarnictwa został zwolniony ze służby lub z pracy, którą wykonywał po zwolnieniu ze służby w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, z powodu inwalidztwa.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie służby wojskowej, w Milicji Obywatelskiej, w organach bezpieczeństwa publicznego, służby więziennej bądź w czasie zatrudnienia wykonywanego po zwolnieniu z tej służby, bądź w ciągu 5 lat po zwolnieniu ze służby lub ustaniu zatrudnienia,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat tej służby.

2. Przepis § 4 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie zatrudnienia w organach administracji celnej,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w organach administracji celnej.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla:

a) tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera - 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn,

b) solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych - 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn,

c) artysty chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek - 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn,

d) aktorki, dyrygentki - 55 lat,

e) muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operatora obrazu filmowego, fotografika - 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) wiek emerytalny osiągnął w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia,

3) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej.

2. Przepis § 4 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej.

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn w czasie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli.

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w Najwyższej Izbie Kontroli.

(skreślony).

2. Prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. z 1979 r. Nr 13, poz. 86 i z 1981 r. Nr 32, poz. 186) uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4.

Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. (poz. 43)

WYKAZ A

Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Dział I. W górnictwie

1. Prace pod ziemią

2. Wydobywanie odkrywkowe węgla brunatnego, piasku podsadzkowego, anhydrytu i gipsu

3. Wydobywanie, obróbka i przeróbka surowców skalnych oraz wydobywanie ropy naftowej i gazu

4. Prace wiertnicze, geofizyczne, hydrogeologiczne i geodezyjne przy poszukiwaniu surowców i wody

5. Przeróbka mechaniczna węgla

6. Produkcja brykietów z węgla

7. Prace na oddziałach prażalni łupków

8. Prace na zwałowiskach górniczych, hutniczych i elektrociepłowniczych.

Dział II. W energetyce

Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych.

Dział III. W hutnictwie i przemyśle metalowym

Spiekalnie rud i wielkie piece

1. Sortowanie, przygotowywanie i ładowanie wsadu

2. Spiekanie rud i sortowanie spieku

3. Rozładunek, przygotowanie i namiar materiałów wsadowych

4. Obsługa urządzeń wielkiego pieca

5. Obsługa nagrzewnic

6. Rozlewanie, rozbijanie, ładowanie i transport surówki i żużla wielkopiecowego

7. Odbieranie pyłu z urządzeń odpylających gaz wielkopiecowy.

Stalownie

8. Rozładunek i przygotowywanie wsadu

9. Obsługa mieszalników surówki

10. Obsługa pieców stalowniczych, przygotowywanie do rozlewania i rozlewanie stali oraz apretura wlewków.

Walcownie, ciągarnie, prasownie, młotownie oraz produkcja elementów dla kolejnictwa

11. Obsługa walcarek i ciągarek oraz urządzeń pomocniczych w walcowni i ciągarni

12. Wykańczanie wyrobów walcowanych i ciągnionych

13. Oczyszczanie kanałów i przewodów gazowych

14. Obsługa pieców grzewczych, młotów, pras, kuźniarek, walcarek obręczy i kół, walcarek gwintów i wierteł, ręczna obróbka na gorąco oraz regeneracja oprzyrządowania kuźniczego.

Produkcja węglików spiekanych, elektrod, rud i walczaków oraz żelazostopów

15. Obsługa urządzeń do przygotowywania i prasowania proszków

16. Obsługa pieców spiekalniczych i obróbka końcowa węglików

17. Obsługa urządzeń do produkcji rdzeni elektrodowych, przygotowywanie masy otulinowej, produkcja elektrod

18. Obsługa urządzeń podstawowych i pomocniczych w spawalniach i zgrzewalniach rur i walczaków

19. Przygotowywanie wsadu do produkcji żelazostopów

20. Obsługa pieców i ich urządzeń pomocniczych.

Odlewanie staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur

21. Przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy

22. Obsługa żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych

23. Wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów.

Produkcja tlenku cynku i cynku

24. Obsługa pieców przewałowych i spiekanych wahadłowo-obrotowych wraz z ich urządzeniami pomocniczymi oraz obsługa urządzeń kruszących i odpylni

25. Czyszczenie przewodów, chłodnic i kanałów

26. Obsługa pieców prażalniczych i spiekalnych, młynów, suszarni i urządzeń sortujących, odpylni oraz urządzeń pomocniczych

27. Czyszczenie kanałów

28. Obsługa pieców destylacyjnych, szybowych, pieców do produkcji pyłów, rafinacyjnych i rektyfikacyjnych, pieców Thede wraz z ich urządzeniami pomocniczymi oraz obsługa pieców do przetapiania złomu cynkowego i przesiewalni pyłu cynkowego

29. Przygotowywanie wsadu

30. Obsługa odpylni i oczyszczanie kanałów

31. Obsługa agregatów i urządzeń do ługowania koncentratów i tlenku cynku, oczyszczanie roztworów elektrolizy cynku

32. Obsługa pieców topielnych

33. Obsługa wanien elektrolitycznych

34. Obsługa pieców produkcyjnych, odpylni i pakowanie bieli cynkowej.

Produkcja oraz przetwórstwo ołowiu i kadmu

35. Produkcja i przetwórstwo kadmu

36. Produkcja, przetwórstwo ołowiu oraz powlekanie ołowiem; ołowiowanie blach ocynkowanych.

Produkcja miedzi i odzysk metali

37. Produkcja i przetwórstwo hutnicze miedzi

38. Przerób złomu metali w zakładach hutniczych

39. Chemiczny i elektrochemiczny odzysk metali.

Produkcja aluminium

40. Prace wykonywane w zakładach produkujących aluminium.

Odcynowanie blachy białej i odmiedziowanie platerów

41. Prace przy ługowaniu oraz elektrolizie cyny i miedzi

42. Obsługa pieców i odpylni.

Odlewanie metali nieżelaznych i ich stopów

43. Obsługa pieców rafinacyjnych, topielnych, formierni, urządzeń odpylających i odlewniczych.

Przeróbka plastyczna metali

44. Obsługa pieców do podgrzewania i obróbki cieplnej

45. Obsługa agregatów do walcowania, tłoczenia i ciągnienia wraz z urządzeniami pomocniczymi i wykańczającymi

46. Obsługa urządzeń do trawienia.

Produkcja uboczna metali i chemikalii

47. Produkcja talu, proszków metali i niemetali oraz wyrobów spiekanych z tych proszków.

Hutnictwo żelazoniklu

48. Obsługa urządzeń kruszących, separatorów magnetycznych i przemiałowych

49. Obsługa pieców obrotowych i elektrycznych wraz z urządzeniami pomocniczymi (odpylni).

Wzbogacanie mechaniczne i flotacja rud metali

50. Obsługa urządzeń kruszących, sortujących, osadzarek, osadników filtrów i suszarni oraz urządzeń do przeróbki odpadowych surowców metali nieżelaznych

51. Obsługa maszyn flotacyjnych i urządzeń pomocniczych

52. Produkcja ksantogenianu krystalicznego.

Koksochemia

53. Obsługa urządzeń węglowni

54. Obsługa pieców koksowniczych

55. Obsługa urządzeń sortowni koksu oraz prace ładowaczy koksu

56. Produkcja węglopochodnych oraz prace ładowaczy produktów węglopochodnych.

Produkcja elektrod węglowych, węgla aktywnego i katalizatorów

57. Kalcynacja elektrod węglowych

58. Mielenie surowców węglowych oraz produkcja pyłów odlewniczych

59. Przygotowywanie surowców węglowych, przerób ciasta elektrodowego i formowanie elektrod węglowych

60. Wypalanie elektrod węglowych

61. Obróbka końcowa elektrod węglowych

62. Grafityzacja elektrod węglowych

63. Przygotowywanie mas elektrodowych

64. Produkcja drobnych elektrod węglowych

65. Produkcja płyt i płytek szczotkowych

66. Aktywacja węgli dwutlenkiem siarki.

Prace różne w hutnictwie i w przemyśle metalowym

67. Obsługa pieców grzewczych i obróbka cieplna, transport materiałów na gorąco oraz transport wewnętrzny między stanowiskami pracy w wydziałach, w których wykonywane prace wymienione są w wykazie

68. Przerób żużla wielkopiecowego, stalowniczego i żelazostopowego oraz eksploatacja hałd

69. Tłoczenie gwoździ, nitów oraz obsługa automatów do produkcji drutu kolczastego lub wyrobów z drutu

70. Nabijanie na gorąco obręczy na beczki metalowe oraz gięcie prętów przy produkcji łańcuchów

71. Metalizowanie natryskowe

72. Malowanie minią

73. Emaliowanie

74. Pokrywanie wyrobów metalowych masami bitumicznymi

75. Obsługa stanowisk ogniowych w produkcji żarówek, świetlówek, lamp radiowych itp.

76. Prace w hartowniach i wytrawialniach, praca ocynkowaczy, ocynowaczy, kadmowaczy oraz galwanizerów - cynkiem, miedzią, chromem, kadmem i niklem

77. Powlekanie na gorąco metalami kolorowymi lub tworzywami sztucznymi

78. Szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne

79. Kucie ręczne w kuźniach przemysłowych oraz obsługa młotów mechanicznych

80. Piaskowanie na sucho i śrutowanie wewnątrz komór

81. Prace w hamowniach przy próbach silników spalinowych

82. Prace ślusarskie przy remoncie wewnątrz cystern

83. Lutowanie płyt, blach i przewodów ołowianych oraz metali nieżelaznych

84. Obsługa, remont prostowników i aparatury rtęciowej, ich opróżnianie, oczyszczanie i napełnianie rtęcią

85. Obsługa gazogeneratorów

86. Obsługa suwnic

87. Prace przy produkcji łożysk tocznych

88. Prace przy produkcji kabli

89. Prace przy wytwarzaniu ogniw galwanicznych

90. Prace wykonywane bezpośrednio przy budowie i remoncie statków na stanowiskach znajdujących się na tych statkach, pochylniach, dokach i przy nabrzeżach.

Dział IV. W chemii

1. Produkcja chlorowców i związków chlorowcopochodnych nieorganicznych

2. Wydobywanie, produkcja i obróbka siarki oraz produkcja nieorganicznych i organicznych związków siarki

3. Produkcja kwasów nieorganicznych, bezwodników kwasów i ich związków

4. Produkcja sody i innych węglanów, kredy, ługów i wodorotlenków.

5. Produkcja metalicznego sodu i arsenu

6. Produkcja związków antymonu, arsenu, baru, boru, chromu, cynku, kadmu, kobaltu, manganu, miedzi, molibdenu, niklu, rtęci, ołowiu, strontu, wanadu, wolframu

7. Produkcja azydków, amidków, rodanków i nadtlenków

8. Produkcja nawozów sztucznych oraz innych wyrobów chemicznych otrzymywanych na tej samej bazie co nawozy sztuczne

9. Produkcja karbidu

10. Produkcja soli i solanki

11. Produkcja gazów technicznych i napełnianie butli gazami technicznymi.

12. Produkcja pigmentów, mielenie pigmentów, półproduktów i surowców mineralnych do produkcji barwników, pigmentów i farb

13. Produkcja krzemu, związków krzemu, związków krzemoorganicznych, sorbentów i hopkalitu, produkcja wyrobów z miki

14. Produkcja organicznych i nieorganicznych związków fosforu

15. Produkcja związków metaloorganicznych i katalizatorów

16. Produkcja wyrobów lakierowych, farb suchych i graficznych oraz surowców, półproduktów i środków pomocniczych do ich wytwarzania

17. Produkcja i przetwórstwo żywic i tworzyw sztucznych oraz produkcja surowców, półproduktów i środków pomocniczych stosowanych do ich produkcji i przetwórstwa, produkcja wosków i woskoli

18. Produkcja klejów, kitów oraz surowców, półproduktów i środków pomocniczych do ich wytwarzania

19. Przetwórstwo, magazynowanie, przepompowywanie, przeładunek, transport oraz dystrybucja ropy naftowej i jej produktów

20. Produkcja i przetwórstwo kauczuku oraz produkcja surowców, półproduktów i środków pomocniczych stosowanych do ich produkcji i przetwórstwa kauczuku

21. Produkcja i przetwórstwo wyrobów gumowych, ebonitowych oraz półproduktów i środków pomocniczych do tych wyrobów; produkcja sadzy

22. Produkcja włókien chemicznych, półproduktów do wyrobu włókien chemicznych oraz innych produktów wytwarzanych na tej samej bazie co włókna chemiczne, produkcja i przetwórstwo włókien szklanych, produkcja folii podłożowej i taśmy magnetycznej

23. Produkcja leków, półproduktów, środków kontrastowych, premiksów, nici chirurgicznych i sprzętu medycznego jednorazowego użytku

24. Produkcja środków higienicznosanitarno-ochronnych oraz półproduktów do ich wyrobu

25. Produkcja chemicznych środków gaśniczych

26. Produkcja pestycydów oraz innych preparatów chemicznych stosowanych do ochrony roślin, dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji

27. Produkcja materiałów wybuchowych, środków strzałowych, elementów do środków strzałowych, wyrobów pirotechnicznych oraz ich konfekcjonowanie

28. Produkcja barwników, półproduktów oraz produkcja środków pomocniczych stosowanych w farbiarstwie, włókiennictwie i przemyśle skórzanym

29. Termiczna obróbka węgla oraz przetwórstwo produktów otrzymywanych w tych procesach

30. Wytwarzanie i oczyszczanie gazu syntezowego oraz produkcja amoniaku i metanolu

31. Produkcja acetylenu i przemysłowy przerób acetylenu

32. Produkcja nitrozwiązków, amin oraz organicznych związków azotu

33. Produkcja estrów, alkoholi, aldehydów, ketonów, eterów, tlenków organicznych i chlorowcopochodnych organicznych, produkcja kwasów organicznych i bezwodników kwasów organicznych oraz produkcja soli kwasów organicznych, produkcja i przetwórstwo związków aromatycznych, produkcja płynów hamulcowych i chłodniczych

34. Produkcja materiałów światłoczułych, fotochemikaliów oraz ich regeneracja

35. Produkcja w skali przemysłowej odczynników chemicznych

36. Przetwórstwo kości i tłuszczów technicznych

37. Utylizacja oraz niszczenie odpadów chemicznych i biologicznych

38. Prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych

39. Oczyszczanie albo naprawianie aparatów lub pojemników (np. cystern, zbiorników itp.) po produktach toksycznych, żrących i parzących oraz prace wewnątrz cystern, kotłów, zbiorników, aparatów i kanałów technologicznych

40. Prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych - pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych

41. Prace na instalacjach doświadczalnych w przemyśle chemicznym

42. Wytwarzanie elementów szklanych do aparatury chemicznej

43. Prace ratowników ratownictwa chemicznego

44. Produkcja chemicznych środków pomocniczych nie wymienionych w dziale IV, wytwarzanych z użyciem toksycznych surowców lub półproduktów.

Dział V. W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych

1. Roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach

2. Budowa oraz remont chłodni kominowych i kominów przemysłowych

3. Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych

4. Prace zbrojarskie i betoniarskie

5. Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości

6. Prace malarskie konstrukcji na wysokości

7. Prace przy wykonywaniu konstrukcji nadbrzeży, falochronów oraz innych budowli hydrotechnicznych w nawodnionych wykopach lub na styku woda - ląd

8. Prace cykliniarskie

9. Prace dekarskie

10. Prace kamieniarskie

11. Prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych

12. Prace przy produkcji materiałów azbestowo-cementowych

13. Prace przy produkcji wyrobów z włókien mineralnych z zastosowaniem klejów zawierających rozpuszczalniki organiczne

14. Prace przy produkcji cementu

15. Prace przy produkcji betonu kruszywowego

16. Prace przy produkcji wapna

17. Prace przy produkcji gipsu półmokrego

18. Prace palaczy pieców do wypalania i palaczy suszarń

19. Prace przy produkcji wyrobów ze szkła kryształowego

20. Wypalanie, ściąganie i mielenie dolomitu oraz przygotowanie masy dolomitowej

21. Produkcja elementów budowlanych z pyłów dymnicowych.

Dział VI. W leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym

1. Prace drwali

2. Prace przy zrywce i wywózce drewna z lasu

3. Obsługa urządzeń do mechanicznego rozdrabniania drewna (produkcja rębków)

4. Prace przy suchej destylacji drewna i węgla aktywnego

5. Impregnowanie drewna metodą dyfuzyjną i ręczną oraz wybielanie wikliny

6. Impregnowanie płyt pilśniowych bardzo twardych olejami z hartowaniem

7. Prace w klejowniach z użyciem klejów zawierających rozpuszczalniki organiczne

8. Politurowanie ręczne

9. Produkcja masy zapałczanej zawierającej fosfor, dwuchromian potasu, biel cynkową, siarkę oraz dwutlenek magnezu

10. Rozdrabnianie gliny i kaolinu do produkcji ołówków

11. Wyładowywanie dyfuzorów przy ekstrakcji garbników

12. Prace ładowaczy pieców pirytowych, piecowych pirytu, aparatowych siarkowni

13. Roztwarzanie surowców włóknistych metodą siarczanową i siarczynową w oddziałach warzelni

14. Wytwarzanie kwasów i ługów warzelnych

15. Wytwarzanie chemicznych środków bielących i bielenie mas włóknistych

16. Produkcja oleju talowego i węglanu wapnia

17. Hydrotermiczna obróbka drewna.

Dział VII. W przemyśle lekkim

1. Obróbka surowców włókienniczych i ich przędzenie

2. Oczyszczanie i ostrzenie walców zgrzeblarek

3. Odlewanie ołowianek, lutowanie oraz formowanie grzebieni czesalniczych i urządzeń igielnych

4. Prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych

5. Prace na oddziałach filców i wyrobów kapeluszniczych

6. Prace na oddziałach płyt i kształtek tapicerskich oraz impregnacja wyrobów technicznych

7. Produkcja tkanin powlekanych, gumowanych i wyrobów z tych tkanin

8. Obsługa urządzeń do prasowania, klejenia i wykrawania wyrobów w przemyśle odzieżowym

9. Prace wykonywane w zakładach przetwarzających azbest

10. Prace w magazynach skór surowych (garbarnie, skup)

11. Prace przy garbowaniu i wykańczaniu skór

12. Produkcja spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych

13. Prace przy przygotowywaniu klejów toksycznych i innych środków chemicznych do produkcji wyrobów przemysłu skórzanego

14. Prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego

15. Przetwórstwo i utylizacja odpadów z tworzyw sztucznych, włókienniczych, skórzanych i makulatury.

Dział VIII. W transporcie i łączności

Transport

1. Ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie

2. Prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów

3. Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych

4. Prace na statkach morskich w żegludze międzynarodowej i w polskim ratownictwie okrętowym - pracownicy wpisani na listę członków załogi tych statków

5. Prace na statkach żeglugi śródlądowej (pracownicy zaliczeni do personelu pływającego, z wyjątkiem zatrudnionych sezonowo)

6. Prace na jednostkach pływających w portach morskich i w stoczniach morskich

7. Prace na torach wodnych i łowiskach morskich

8. Prace przy regeneracji paliw płynnych i oczyszczaniu wód balastowych na statkach

9. Prace rybaków morskich

10. Cumowanie statków

11. Prace przeładunkowe w portach i stoczniach (łącznie z pracami trymerów, sztauerów oraz obsługą urządzeń przeładunkowych, sprzętu zmechanizowanego i składów)

12. Prace na statkach żeglugi powietrznej oraz prace związane z bezpośrednią obsługą samolotów na płycie lotniska.

13. Prace zakładowych służb kolejowych bezpośrednio związane z utrzymaniem ruchu pociągów

14. Prace konduktorów wagonów sypialnych

15. Prace przy remoncie parowozów na gorąco

16. Prace czyścicieli palenisk, popielników i dymnic parowozowych

17. Prace ratownicze brzegowych stacji ratownictwa morskiego, wykonywane na jednostkach pływających oraz z lądu.

Łączność

18. Prace radiotelegrafistów, radiotelefonistów, telegrafistów i teletypistów oraz radiooperatorów kontroli emisji radiowej

19. Prace telefonistek central międzymiastowych i miejscowych w urzędach pocztowo-telekomunikacyjnych i telekomunikacyjnych

20. Montaż, konserwacja i remont linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych

21. Pracownicy poczt ruchomych

22. Prace doręczycieli przesyłek pocztowych i telegramów, którzy nie używają do pracy samochodów.

Dział IX. W gospodarce komunalnej

1. Prace w kanałach ściekowych

2. Oczyszczanie ścieków i filtrów otwartych

3. Prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości, a także prace przy pryzmach kompostowych z nieczystości miejskich

4. Prace asfalciarzy i przy gotowaniu asfaltu

5. Prace bitumiarzy i przy produkcji asfaltobetonu

6. Prace brukarzy

7. Prace kominiarzy.

Dział X. W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym

1. Prace przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych

2. Prace rybaków jeziorowych prowadzących połowy cały rok

3. Prace w fabrykach tytoniu: przenoszenie, sortowanie i rozdrabnianie tytoniu

4. Obsługa komór fermentacyjnych oraz prażarek w przemyśle tytoniowym

5. Zapakowywanie i rozpakowywanie liści tytoniu

6. Produkcja suchego lodu

7. Prace w chłodniach składowych i przyzakładowych o temperaturze wewnętrznej poniżej 0°C

8. Prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt

9. Prace wykonywane bezpośrednio przy utylizacji surowców zwierzęcych

10. Prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty

11. Prace przy wypieku pieczywa

12. Prace przy ekstrakcji, filtracji i destylacji olejów roślinnych oraz hydrolizie białka roślinnego

13. Prace przy obsłudze pras filtracyjnych, wirówek i suszarek w przemyśle drożdżowym i piwowarskim

14. Prace przy ręcznym przerobie masy karmelowej, chałwowej i sezamowej oraz tłoczenie kuchu kakaowego na prasach

15. Prace przy bezpośredniej produkcji w zakładach przetwórstwa ryb

16. Prace przy mieleniu ziół oraz produkcji alkaloidów.

Dział XI. W przemyśle poligraficznym

1. Produkcja oraz obróbka materiału zecerskiego i form drukowych ze stopu drukarskiego

2. Procesy składu z zastosowaniem elektronicznych monitorów ekranowych

3. Bezpośrednia obsługa aparatów reprodukcyjnych w drukarniach oraz produkcja i obróbka drukarskich form kopiowych i form drukowych

4. Drukowanie i uszlachetnianie druków

5. Bezpośrednia obsługa maszyn i urządzeń do składania (łamania) arkuszy papieru, krajania papieru i wyrobów poligraficznych oraz do oprawy wyrobów poligraficznych w drukarniach

6. Regeneracja ksylenu i toluenu

7. Mielenie i przygotowywanie barwników, farb proszkowych i drukowych zawierających ołów i kobalt.

Dział XII. W służbie zdrowia i opiece społecznej

1. Prace na oddziałach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami

2. Prace w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych oraz prace lekarzy stomatologów.

3. Prace w prosektoriach i zakładach anatomopatologicznych, histopatologicznych i medycyny sądowej.

4. Prace w zespołach pomocy doraźnej pogotowia ratunkowego oraz medycznego ratownictwa górniczego

5. Prace w domach pomocy społecznej dla nieuleczalnie i przewlekle chorych, umysłowo upośledzonych dorosłych i umysłowo niedorozwiniętych dzieci.

6. Prace przy pobieraniu prób i pomiarach w warunkach i na stanowiskach pracy szkodliwych dla zdrowia, wykonywane przez personel stacji sanitarno-epidemiologicznych oraz laboratoriów środowiskowych.

Dział XIII. W zespołach formujących szkło

1. Formowanie szkła płaskiego

2. Walcowanie szkła płaskiego

3. Formowanie wyrobów szklanych

4. Układanie wyrobów szklanych w komorowych piecach odprężalniczych

5. Prostowanie płyt szklanych

6. Zestawianie surowców szklarskich, preparacji i lepiszcz

7. Topienie szkła

8. Gięcie szkła

9. Grawerowanie szkła

10. Szlifowanie szkła

11. Polerowanie szkła

12. Maszynowe i ręczne zdobienie szkła

13. Krojenie szkła

14. Klejenie szkła

15. Produkcja szyb zespolonych

16. Produkcja luster

17. Produkcja szkła piankowego

18. Produkcja fryty i granulek szklanych

19. Produkcja mozaiki szklanej

20. Produkcja szyb refleksyjnych

21. Wytrawianie wyrobów szklanych

22. Formowanie włókna szklanego

23. Przetwórstwo włókna szklanego

24. Obróbka płomieniowa szkła

25. Produkcja wyrobów szklano-krystalicznych, agalitu i balotiny

26. Galwanizowanie wyrobów szklanych

27. Obsługa mechanicznych linii obróbczych wyrobów szklanych.

Dział XIV. Prace różne

1. Prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego

2. Prace oczyszczaczy przemysłowych kotłów parowych lub wodnych

3. Prace wykonywane w warunkach zwiększonego lub zmniejszonego ciśnienia

4. Prace narażające na działanie promieniowania jonizującego oraz prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz w strefie zagrożenia

5. Prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia - w kartografii, montażu mikroelementów wymagającego posługiwania się przyrządami optycznymi oraz przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych

6. Prace ekip dezynfekcyjnych, dezynsekcyjnych i deratyzacyjnych

7. Prace stroicieli instrumentów muzycznych zatrudnionych w przemyśle muzycznym

8. Prace pralniczo-farbiarskie w pralniach chemicznych

9. Bezpośrednia obsługa stacji sprężarek

10. Prace murarskie przy naprawie na gorąco pieców przemysłowych, sklepień paleniskowych w parowozach i żeliwiaków

11. Prace w suszarniach z zastosowaniem podgrzewania, jeżeli temperatura powietrza w tych suszarniach przekracza 35°C

12. Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym

13. Prace w akumulatorowniach: opróżnianie, oczyszczanie i wymiana stężonego kwasu siarkowego i płyt ołowianych

14. Prace przy naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych

15. Prace w zakładach naprawczych taboru kolejowego przy chemicznym myciu i czyszczeniu remontowanych części i zespołów taboru kolejowego oraz chemicznym usuwaniu powłok ochronnych

16. Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych

17. Lakierowanie ręczne lub natryskowe - nie zhermetyzowane

18. Obsługa urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych

19. Prace przy szlifowaniu wyrobów ze szkła

20. Prace przy produkcji drobnych wyrobów ze szkła

21. Prace ratowników górskich w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym

22. Nadzór nad pracami wykonywanymi w przywięziennych zakładach pracy przez skazanych, tymczasowo aresztowanych i umieszczonych w ośrodkach przystosowania społecznego

23. Prace funkcjonariuszy pożarnictwa

24. Kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie

25. Bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

WYKAZ B

Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Dział I. Prace na statkach żeglugi powietrznej

Prace personelu latającego statków żeglugi powietrznej posiadającego ważne licencje wydane przez państwowy organ nadzoru nad personelem lotniczym i wpisanego do państwowego rejestru personelu lotniczego, którzy zatrudnieni na statkach żeglugi powietrznej na stanowiskach:

1. Pilota, w tym również pilota wykonującego loty próbne i doświadczalne

2. Skoczka spadochronowego

3. Nawigatora

4. Mechanika pokładowego

5. Radiotelefonisty pokładowego

6. Instruktora

7. Radiooperatora pokładowego

8. Stewarda, stewardesy.

Dział II. Prace w portach morskich

Prace w portach morskich wykonywane na stanowiskach:

1. Sztauera

2. Trymera

3. Robotnika składowego przeładunków morskich

4. Robotnika oczyszczania i obsługi statków

5. Operatora urządzeń przeładunkowych

6. Operatora przeładunkowego portowego sprzętu zmechanizowanego

7. Dźwigowego przeładunkowych urządzeń portowych

8. Pracownika wykonującego prace objęte skróconym czasem pracy z tytułu warunków szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.

Dział III. Prace gorące w hutach żelaza i stali oraz hutach metali nieżelaznych

1. Obsługa pieców koksowniczych:

- koksowniczy

- operator urządzeń piecowni

- koksowniczy paku

- namiarowy paku.

2. Spiekanie rud i sortowanie spieku:

- operator taśm spiekających

- spiekacz rudy.

3. Wytapiacz surówki na wielkich piecach

4. Pracownicy bezpośrednio zatrudnieni przy obsłudze pieców stalowniczych i rozlewaniu stali:

- wytapiacz stali

- rozlewacz stali

- wyprawiacz trzonu

- przygotowywacz zestawów odlewniczych w kanale

- operator wsadzarki.

5. Pracownicy bezpośredno zatrudnieni przy ręcznym wyciąganiu gorącego wsadu z pieców grzewczych.

6. Pracownicy bezpośrednio zatrudnieni przy ręcznym wprowadzaniu gorącej stali do wykroju klatki

7. Wytapiacz i przetapiacz żelazostopów

8. Wypalacz wad powierzchniowych

9. Rafiniarz metali nieżelaznych

10. Wytapiacz metali nieżelaznych

11. Piecowy pieców przewałowych i szybowych

12. Spiekacz rud i tlenków

13. Mistrz nadzorujący bezpośrednio prace wymienione w poz. 1-12.

Dział IV. Prace różne

1. Prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu

2. Prace wykonywane bezpośrednio przy produkcji ołowiu i kadmu oraz przetwórstwie tych metali

3. Prace przy procesach technologicznych związanych z wytwarzaniem aluminium

4. Prace rybaków morskich

5. Prace nurków

6. Prace ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym.

7. Prace wykonywane bezpośrednio przy produkcji wyrobów krzemionkowych w Chrzanowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych „Chrzanów” oraz przy produkcji mas, mlew i zapraw krzemionkowych w Kopalni i Zakładzie Wzbogacania Kwarcytu „Bukowa Góra” w Łącznej i w Zakładzie „Jegłowa” w Jegłowej.

8. Prace wykonywane bezpośrednio przy udostępnianiu i wydobywaniu węgla brunatnego na odkrywce.

9. Prace wykonywane bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w zakładach górniczych lub praca górnicza w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin.

WYKAZ C

(skreślony).