VAT - podatek od towarów i usług

W razie sporu co do rozliczeń związanych z realizacją inwestycji, strony umowy o roboty budowlane często zawierają ugody sądowe i mediacyjne. Choć rozwiązanie to jest relatywnie szybkie i skuteczne, to w praktyce często bywa źródłem kolejnych nieporozumień pomiędzy inwestorem a wykonawcą. Dotyczą one ewentualnych skutków VAT płatności uzgodnionej w wyniku zawartej ugody. Zasadnicza wątpliwość sprowadza się do pytania – czy tego typu płatności podlegają opodatkowaniu VAT?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził w interpretacji z 22 maja 2024 r., że park narodowy ma – co do zasady - prawo do odliczenia VAT (tj. podatku naliczonego) od wydatków związanych z realizacją planowanego przedsięwzięcia finansowanego z funduszy UE. Oczywiście – tak jak w przypadku innych podatników VAT - warunkiem odliczenia jest brak zaistnienia okoliczności wykluczających odliczenie tego podatku.

Zgodnie z ustawą o VAT, jeżeli kwota podatku naliczonego, jest w danym okresie rozliczeniowym (miesiąc lub kwartał) wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik VAT ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Przepisy art. 87 oraz art. 146k ustawy o VAT precyzują zasady i terminy tego zwrotu VAT.

Projekt nowelizacji ustawy o VAT, który 2 maja 2024 r. wpłynął do Sejmu przewiduje tylko jedną datę wdrożenia obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) – 1 lutego 2026 r. Od tego dnia obowiązek stosowania KSeF i wystawiania za pomocą tego systemu faktur ustrukturyzowanych będą mieli wszyscy podatnicy VAT (czynni i zwolnieni). W innej nowelizacji ustawy resort finansów zamierza wprowadzić drugi termin wdrożenia obowiązkowego KSeF dla mniejszych firm (1 kwietnia 2026 r.), o czym mówił minister finansów Andrzej Domański w dniu 26 kwietnia 2024 r. na brefingu prasowym w Ministerstwie Finansów.

Czy unijna wersja VAT jest aż tak patologiczna, że państwa członkowskie były skazane na masową grabież środków publicznych? Zdaniem prof. Modzelewskiego nie, bo część państw UE umiejętnie implementowała dyrektywę VAT. Ale – zdaniem Profesora – nam się to nie udało.

Podatnik prowadzi przedsiębiorstwo rzemieślnicze, ma status małego podatnika i rozlicza VAT według metody kasowej. Czy w takiej sytuacji mały podatnik rozliczający VAT metodą kasową może skorzystać z ulgi na złe długi, gdy ma nieopłacone faktury?

Podatnik mający status małego podatnika świadczy usługi budowlane, a łączna wartość świadczonych przez niego usług przekracza 50 000 zł miesięcznie. Czy podatnik ten może wybrać składanie deklaracji VAT za okresy kwartalne?

Przedsiębiorcy wykorzystują często w działalności gospodarczej swoje prywatne samochody, niewprowadzone do majątku firmy. Od paliwa do takiego samochodu i wydatków eksploatacyjnych można odliczać 50% naliczonego VAT. Jakie skutki w VAT wywołuje sprzedaż takiego samochodu?

Już od ponad 28 lat notariusze doliczają VAT do taksy notarialnej. Zdaniem Ministra Finansów jest to nieprawidłowe ale resort finansów nie podjął żadnych działań - ani w celu zmiany przepisów, ani w celu zmiany praktyki notariuszy. Także zdaniem prof. Marcina Wiącka, Rzecznika Praw Obywatelskich obowiązujące prawo nie pozwala na podwyższenie wynagrodzenia notariusza o VAT. Poprzedni rząd ani Sejm poprzednich kadencji nie załatwiły tej sprawy mimo licznych wystąpień RPO. Teraz 29 lutego 2024 r. Rzecznik wystąpił w tej sprawie do Adama Bodnara, ministra sprawiedliwości i przewodniczących komisji praw człowieka w Sejmie i Senacie. Sprawę zainicjował portal infor.pl, kierując prośbę o interwencję do Rzecznika Praw Obywatelskich w 2020 roku.

Należy wprowadzić przepis prawa o charakterze uściślającym, który w art. 29a ustawy o VAT dotyczącego podstawy opodatkowania, oraz w art. 86 ustawy o VAT wprowadzi uprawnienie do rozliczania w czasie ujemnego podatku należnego oraz nakaz takiego rozliczania ujemnego podatku naliczonego – postuluje prof. dr hab. Witold Modzelewski

W Polsce na usługi kosmetyczne będzie stosowana najwyższa z obniżonych stawek VAT, czyli 8 proc. Zakres stosowania tej stawki będzie taki jak w Irlandii, która jako jedyna w UE ma obniżoną stawkę VAT na usługi kosmetyczne – poinformowało Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytania PAP.

Jestem czynnym podatnikiem VAT. W pliku JPK_V7M za październik 2023 r. wykazałam nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy w terminie 60 dni. Nie otrzymałam jeszcze zwrotu. Muszę złożyć korektę pliku JPK_V7M za październik 2023 r., która spowoduje zwiększenie kwoty zwrotu o kilka tysięcy złotych. Czy złożenie korekty oznacza wydłużenie terminu zwrotu?

Minister finansów Andrzej Domański 19 stycznia 2024 r. na konferencji prasowej poinformował, że w 2024 roku na pewno nie zostanie uruchomiony obowiązkowy Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowa data wdrożenia obowiązkowego e-fakturowania w Polsce zostanie podana po przeprowadzeniu zewnętrznego audytu KSeF.

Za jednorazowe, plastikowe opakowania płacimy wszyscy od początku roku. Przepisy jednak nie zawierają jednoznacznej odpowiedzi, w jaki sposób opłata powinna zostać wykazana na fakturze lub paragonie.

Minister Finansów uregulował w rozporządzeniu, jak ma być ewidencjonowana w JPK_V7 faktura, gdy zrezygnowano z wystawienia faktury zaliczkowej i wystawiono tylko fakturę dokumentującą dostawę lub usługę. Nowe przepisy będą obowiązywały od rozliczenia za luty 2024 r.

Jeżeli zakup jest związany tylko częściowo z czynnościami opodatkowanymi, podatek naliczony określa się według udziału procentowego. Z taką sytuacją mamy do czynienia przy budowie obiektu przeznaczonego częściowo na cele prywatne podatnika, a częściowo do działalności. Odliczenie może być wówczas realizowane w proporcji, w jakiej nabywane towary lub usługi są wykorzystywane na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Jak nadawać uprawnienia do KSeF większej liczbie pracowników? Uwierzytelnienie i autoryzacja w KSeF zapewnia podatnikowi pełen zakres uprawnień. Ministerstwo Finansów informuje, że poza podatnikiem w systemie może działać podmiot uprawniony przez tego podatnika, np. biuro rachunkowe lub konkretna osoba fizyczna. Korzyści jakie otrzymuje podatnik po uwierzytelnieniu to możliwość przeglądania, wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych. 

Podatnicy spierający się z fiskusem o stwierdzenie nadpłaty w związku z tym, że pobrali od konsumentów i odprowadzili do organów podatkowych VAT według stawki wyższej niż właściwa, zyskali nowego sojusznika. 16 listopada 2023 r. Rzecznik Generalna Juliane Kokott wydała opinię w polskiej sprawie C-606/22, rozpatrywanej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w konsekwencji pytania prejudycjalnego zadanego przez Naczelny Sąd Administracyjny. Rzecznik uznała, że praktyka polskich organów podatkowych, polegająca na odmowie stwierdzenia nadpłat, uzasadniana m.in. ryzykiem bezpodstawnego wzbogacenia po stronie wnioskującego podatnika, jest niezgodna z przepisami UE.

Ostatnie rozstrzygnięcia organów podatkowych nie pozostawiają złudzeń. Skarbówka zmienia stanowisko w kwestii opodatkowania VAT prac budowlanych dotyczących niektórych budynków zbiorowego zamieszkania. Obniżona 8% stawka VAT nie jest już właściwa. Organy zmieniają z urzędu wydane wcześniej rozstrzygnięcia, nakazując opodatkowanie według 23% stawki VAT.

Spółka, która nie ma za granicą własnych zasobów ludzkich i technicznych a korzysta z zasobów należących do zlokalizowanego w drugim państwie niezależnego podmiotu z tej samej grupy kapitałowej, nie ma tam (za granicą) stałego miejsca prowadzenia działalności do celów VAT. Tak wynika z wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w z 29 czerwca 2023 r. (sprawa C-232/22). TSUE w tym wyroku uznał, że świadczenie usług produkcji na materiałach powierzonych (tzw. toll manufacturing) na rzecz podatnika z innego państwa nie przesądza o stworzeniu stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla nabywcy.

Do 16 listopada 2023 r. potrwają konsultacje podatkowe dotyczące przygotowanych przez Ministerstwo Finansów nowych struktur logicznych JPK VAT z deklaracją – JPK_V7M(3) i JPK_V7K(3). Te nowe struktury mają wejść w życie razem z wejściem w życie obowiązkowego KSeF – czyli od 1 lipca 2024 r. Co ma się zmienić w tych strukturach? Jak wziąć udział w konsultacjach?

Odliczenie podatku naliczonego w przypadku, gdy na fakturze lub dokumencie celnym jest zawyżona stawka VAT, jest powszechną praktyką podatników, czyli jest „od zawsze” częścią tzw. prawa odczytanego. Natomiast w prawie jurysdykcyjnym, a zwłaszcza w interpretacjach urzędowych, jest to tzw. problem sporny – zresztą nie wiadomo dlaczego, bo przecież przepisy prawa są dość jednoznaczne – pisze profesor Witold Modzelewski. 

Krajowa Informacja Skarbowa (KIS) w swojej interpretacji wyjaśniła, że usługi poradnictwa psychologicznego świadczone przez telefon zaufania dla dzieci i młodzieży mające na celu zachowanie, ratowanie i poprawę zdrowia, realizowane przez wykwalifikowanego psychologa, kwalifikują się do zwolnienia od podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19d ustawy o VAT.

Faktura ustrukturyzowana nie nadaje się do roli dokumentu handlowego ze wszystkich możliwych powodów. Można usiłować nadać tej fakturze charakter dokumentu handlowego, ale wymaga to wielu dodatkowych działań prawnych – pisze profesor Witold Modzelewski.

Pod koniec sierpnia 2023 r. Prezydent podpisał ustawę utrzymującą wprowadzone w 2022 r. szczególne rozwiązania służące ochronie odbiorców energii elektrycznej. Dla konsumentów oznacza to utrzymanie stabilnych cen energii, natomiast dla producentów prawo do rekompensaty, której sposób opodatkowania wzbudza kontrowersje.