VAT - podatek od towarów i usług

W dniu 5 czerwca 2024 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę przesuwającą termin wdrożenia obowiązkowego KSeF na dzień 1 lutego 2026 r. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw 10 czerwca br. i weszła w życie 1 lipca br. W drugim etapie procesu legislacyjnego Ministerstwo Finansów zaproponuje rozwiązania w zakresie uproszczenia stosowania obligatoryjnego KSeF i etapowego wdrażania tego systemu. Ministerstwo Finansów udostępniło wersję produkcyjną Aplikacji Mobilnej KSeF.

Minister Finansów wydał rozporządzenie, które wprowadza możliwość stosowania obniżonej do 0% stawki podatku VAT dla darowizn (przekazywanych już od 12 września 2024 r.) wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych w trwającej obecnie powodzi. Ale ta preferencyjna stawka VAT dotyczy wyłącznie darowizn realizowanych za pośrednictwem organizacji pożytku publicznego, jednostek samorządu terytorialnego, podmiotów leczniczych i Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.

Jakie zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych (kas rejestrujących) będą obowiązywać w 2025 i 2026 roku? Ministerstwo Finansów planuje pozostawić limit zwolnienia na dotychczasowym poziomie 20.000,- zł wartości sprzedaży. Natomiast pewne zmiany zajdą w katalogu czynności zwolnionych z obowiązku prowadzenia ewidencji w formie kas fiskalnych.

Wielu wynajmujących i najemców rozważa i akceptuje alternatywne formy rozliczenia czynszu za najem lokalu, zwłaszcza gdy w grę wchodzi konieczność przeprowadzenia remontu. Jednym z popularniejszych rozwiązań jest uzgodnienie, że zamiast płacenia czynszu, najemca przeprowadzi remont lokalu lub doprowadzi do jego ulepszenia lub wyposażenia. Choć takie rozwiązanie może wydawać się korzystne dla obu stron, niesie ze sobą istotne skutki podatkowe, o których łatwo zapomnieć.

Podatnicy mają wątpliwości co do prawa odliczenia podatku naliczonego na podstawie faktur, do których wystawiono noty korygujące. Często po wystawieniu noty korygującej do czasu rozliczenia, dostawca nie odesłał nabywcy swojego potwierdzenia tej noty. Czy w takim przypadku można odliczyć VAT?

W dniu 18 lipca 2024 r. w Ministerstwie Finansów przy ul. Świętokrzyskiej 12 odbyło się kolejne spotkanie konsultacyjne dotyczące Krajowego Systemu e-Faktur zorganizowane przez Ministerstwo Finansów i Krajową Administrację Skarbową. Przedstawiciele MF podsumowali dotychczasowe prekonsultacje zmian w zakresie obowiązkowego KSeF. Eksperci Ministerstwa Finansów zaprezentowali też propozycje rozwiązań biznesowych tj. wymianę środowiska KSeF na docelowe, wdrożenie załączników i aktualizację struktury e-faktury,  a także planowane rozwiązania i nowe funkcjonalności KSeF.

Przedsiębiorcy wynajmujący swoje nieruchomości z reguły przenoszą faktyczne koszty mediów związanych z użytkowanymi lokalami na najemców. Przyjęcie opłat zryczałtowanych, niezależnych od faktycznego zużycia poszczególnych rodzajów mediów, stosowane jest zdecydowanie rzadziej. Pojawiają się wówczas wątpliwości, jak rozliczyć tego typu czynność. Czy koszt zużytych mediów należy uznać za część usługi najmu i opodatkować według zasad dla niej właściwych, czy też rozliczać je odrębnie, przenosząc na najemcę w formie tzw. refakturowania. Zastosowanie właściwej metody rozliczania może mieć duże znaczenie dla prawidłowego opodatkowania VAT.

W dniu 25 czerwca 2024 r. skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Projekt ten przewiduje wprowadzenie przepisów pozwalających na stosowanie kasowej metody rozliczania VAT jako metody podstawowej rozliczania tego podatku. W myśl tego projektu - co do zasady - obowiązek podatkowy będzie powstawał z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, który jest przedsiębiorcą. A w przypadku wydania towaru lub wykonania usługi na rzecz podmiotu nie będącego przedsiębiorcą – obowiązek podatkowy ma powstawać z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180 dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Trzeba wciąż bronić systemu prawnego przed destrukcją, ale nie zawsze się to udaje. Teraz najważniejszym zadaniem jest wyrzucenie do kosza nonsensu faktur ustrukturyzowanych, bo katastrofę odroczono tylko o dwa lata – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. Dzień 1 lipca 2024 r. (pierwotny termin wejścia w życie obligatoryjnego modelu Krajowego Systemu e-Faktur) będzie – zdaniem Profesora - symbolem spektakularnej porażki tych, którzy psują przepisy podatkowe.

TSUE w wyroku z 21 marca 2024 r. zapadłym w sprawie C‑606/22 orzekł, że wykazanie nadpłaty podatku VAT i dochodzenie jej zwrotu dopuszczalne jest również wtedy, gdy sprzedaż z zawyżoną stawką VATu odbywała się na rzecz konsumentów na podstawie paragonów z kas rejestrujących (fiskalnych), a więc nie wyłącznie wówczas, gdy wystawiano faktury. Naczelny Sąd Administracyjny - w oczekiwaniu na powyższe orzeczenie - zawiesił kilka prowadzonych postępowań. Po wyroku TSUE postępowania te zostały podjęte na nowo i oczekują na rozstrzygnięcia.

W dniu 29 maja 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), po dwukrotnym odraczaniu publikacji orzeczenia (pierwotna data rozprawy: 8 maja 2024 r.), uchylił zaskarżony przez podatnika wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku o sygn. akt I SA/Gd 703/19 z 29 października 2019 r., przyjmując że wbrew wydanemu wyrokowi WSA organy podatkowe nie zgromadziły wystarczających dowodów na podważenie dobrej wiary podatnika. W wyroku o sygn. akt I FSK 423/20 NSA nie zgodził się z sądem pierwszej instancji odnośnie wykazania przez organy zasadności pozbawienia podatnika prawa do odliczenia VAT wykazanego na fakturach dokumentujących zakupy towarów i usług. 

Nowelizacja ustawy o VAT ma pozwolić na korzystanie ze zwolnienia podmiotowego w VAT w Polsce przez małe firmy (do 200 tys. zł rocznej wartości sprzedaży) mające siedzibę w innym państwie członkowskim UE. A polskie małe firmy będą mogły również korzystać ze zwolnienia z VAT w innych państwach członkowskich UE. Tak wynika z założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, które zostały opublikowane 12 czerwca 2024 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

W oficjalnym raporcie Ministerstwo Finansów twierdzi, że „luka w VAT” wróciła do poziomu sprzed ośmiu lat, czyli ma znów dwucyfrową wysokość (ok. 16%). Oznacza to, że wszystkie działania uszczelniające podjęte w 2016 roku wywołały nietrwały skutek lub po prostu były tyle samo warte, co „uszczelnienia” lat 2011-2015; przypomnę, że wtedy robiono to przez likwidację opodatkowania w postaci tzw. odwrotnego obciążenia – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Sprzedawca wystawił fakturę VAT na podmiot XYZ Sp. z o.o., jednak właściwym nabywcą był XYZ Sp. k. Te dwa podmioty łączy tylko nazwa „XYZ” oraz osoba zarządzająca. Są to natomiast dwie różne działalności z różnymi numerami NIP. Czy w takiej sytuacji sprzedawca może zmienić dane nabywcy widniejące na fakturze poprzez fakturę korygującą, tj. bez konieczności wystawiania tzw. korekty „do zera” na XYZ Sp. z o.o., i obciążenie XYZ Sp. k. tylko poprzez korektę i zmianę odbiorcy faktury? 

Zgodnie z ustawą o VAT, jeżeli kwota podatku naliczonego, jest w danym okresie rozliczeniowym (miesiąc lub kwartał) wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik VAT ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Przepisy art. 87 oraz art. 146k ustawy o VAT precyzują zasady i terminy tego zwrotu VAT.

Projekt nowelizacji ustawy o VAT, który 2 maja 2024 r. wpłynął do Sejmu przewiduje tylko jedną datę wdrożenia obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) – 1 lutego 2026 r. Od tego dnia obowiązek stosowania KSeF i wystawiania za pomocą tego systemu faktur ustrukturyzowanych będą mieli wszyscy podatnicy VAT (czynni i zwolnieni). W innej nowelizacji ustawy resort finansów zamierza wprowadzić drugi termin wdrożenia obowiązkowego KSeF dla mniejszych firm (1 kwietnia 2026 r.), o czym mówił minister finansów Andrzej Domański w dniu 26 kwietnia 2024 r. na brefingu prasowym w Ministerstwie Finansów.

Czy unijna wersja VAT jest aż tak patologiczna, że państwa członkowskie były skazane na masową grabież środków publicznych? Zdaniem prof. Modzelewskiego nie, bo część państw UE umiejętnie implementowała dyrektywę VAT. Ale – zdaniem Profesora – nam się to nie udało.

Podatnik prowadzi przedsiębiorstwo rzemieślnicze, ma status małego podatnika i rozlicza VAT według metody kasowej. Czy w takiej sytuacji mały podatnik rozliczający VAT metodą kasową może skorzystać z ulgi na złe długi, gdy ma nieopłacone faktury?

Podatnik mający status małego podatnika świadczy usługi budowlane, a łączna wartość świadczonych przez niego usług przekracza 50 000 zł miesięcznie. Czy podatnik ten może wybrać składanie deklaracji VAT za okresy kwartalne?

Przedsiębiorcy wykorzystują często w działalności gospodarczej swoje prywatne samochody, niewprowadzone do majątku firmy. Od paliwa do takiego samochodu i wydatków eksploatacyjnych można odliczać 50% naliczonego VAT. Jakie skutki w VAT wywołuje sprzedaż takiego samochodu?

Już od ponad 28 lat notariusze doliczają VAT do taksy notarialnej. Zdaniem Ministra Finansów jest to nieprawidłowe ale resort finansów nie podjął żadnych działań - ani w celu zmiany przepisów, ani w celu zmiany praktyki notariuszy. Także zdaniem prof. Marcina Wiącka, Rzecznika Praw Obywatelskich obowiązujące prawo nie pozwala na podwyższenie wynagrodzenia notariusza o VAT. Poprzedni rząd ani Sejm poprzednich kadencji nie załatwiły tej sprawy mimo licznych wystąpień RPO. Teraz 29 lutego 2024 r. Rzecznik wystąpił w tej sprawie do Adama Bodnara, ministra sprawiedliwości i przewodniczących komisji praw człowieka w Sejmie i Senacie. Sprawę zainicjował portal infor.pl, kierując prośbę o interwencję do Rzecznika Praw Obywatelskich w 2020 roku.

Należy wprowadzić przepis prawa o charakterze uściślającym, który w art. 29a ustawy o VAT dotyczącego podstawy opodatkowania, oraz w art. 86 ustawy o VAT wprowadzi uprawnienie do rozliczania w czasie ujemnego podatku należnego oraz nakaz takiego rozliczania ujemnego podatku naliczonego – postuluje prof. dr hab. Witold Modzelewski

W Polsce na usługi kosmetyczne będzie stosowana najwyższa z obniżonych stawek VAT, czyli 8 proc. Zakres stosowania tej stawki będzie taki jak w Irlandii, która jako jedyna w UE ma obniżoną stawkę VAT na usługi kosmetyczne – poinformowało Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytania PAP.

Jestem czynnym podatnikiem VAT. W pliku JPK_V7M za październik 2023 r. wykazałam nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy w terminie 60 dni. Nie otrzymałam jeszcze zwrotu. Muszę złożyć korektę pliku JPK_V7M za październik 2023 r., która spowoduje zwiększenie kwoty zwrotu o kilka tysięcy złotych. Czy złożenie korekty oznacza wydłużenie terminu zwrotu?

Minister finansów Andrzej Domański 19 stycznia 2024 r. na konferencji prasowej poinformował, że w 2024 roku na pewno nie zostanie uruchomiony obowiązkowy Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowa data wdrożenia obowiązkowego e-fakturowania w Polsce zostanie podana po przeprowadzeniu zewnętrznego audytu KSeF.