Spadki i darowizny

1 września 2014 r. wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Finansów z 2 lipca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn. Rozporządzenie to wprowadza nowe wzory zeznania SD-3 i informacji SD-3/A.

Podatek od spadków i darowizn 2023. Co do zasady otrzymanie darowizny lub nabycie spadku wiąże się z obowiązkiem podatkowym w podatku od spadków i darowizn. Jednak istnieje szereg zwolnień z tego podatku. Przedstawiamy aktualne wyjaśnienia ekspertów Ministerstwa Finansów w tym zakresie.

Przez długi spadkowe należy rozumieć obowiązki majątkowe spadkodawcy, które nie wygasły wraz z jego śmiercią, lecz przeszły na spadkobierców, a także obowiązki, które pojawiły się w związku z dziedziczeniem, np. koszty pochówku czy koszty postępowania spadkowego.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: 1) dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego; 2) darowizny, polecenia darczyńcy; 3) zasiedzenia; 4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności; 5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu; 6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności. Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Na majątek, którego potoczne znaczenie jest wiązane wyłącznie z aktywami, w rzeczywistości mogą składać się także długi.

Zgodnie z polskim prawem, jeżeli spadkodawca nie pozostawił ważnie sporządzonego testamentu, do dziedziczenia dochodzą osoby wskazane w Kodeksie cywilnym.

Darowizna jest bezpłatnym świadczeniem na rzecz innej osoby kosztem swojego majątku. Umowa darowizny powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego.

Jeden z aktów stanu cywilnego. Przepisy prawa określają kto i kiedy może zgłosić zgon. Akt zgonu sporządzany jest na podstawie karty zgonu.

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku

Testamenty szczególne to formy testamentów, które mogą być sporządzone w okolicznościach przewidzianych w ustawie, uzasadniających odstąpienie od wykorzystania zwykłych form testamentu.

Testament to rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. Dotyczy to rozrządzenia majątkiem tylko jednego spadkodawcy (obowiązuje zakaz sporządzania testamentów wspólnych). Spadkodawca może w każdej chwili odwołać cały testament bądź jego poszczególne postanowienia.

Stwierdzenie nabycia spadku to sądowe (bądź urzędowe – można złożyć odpowiednie oświadczenie przed notariuszem) potwierdzenie kto i w jakim stopniu dziedziczy po zmarłym. Sąd spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi.

Spadkodawca (inaczej testator) to osoba fizyczna, po której spadek z chwilą śmierci przechodzi na spadkobierców. Może on wyrazić swoją wolę przez testament lub jeżeli tego nie uczyni – dziedziczenie odbędzie się w drodze ustawy.

Spadek to ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy, które w chwili jego śmierci przechodzą na spadkobierców (następców prawnych) w drodze dziedziczenia.

Wykonawca testamentu to osoba powołana przez spadkodawcę w testamencie dla realizacji jego postanowień – przede wszystkim poleceń i zapisów. Wykonawca testamentu musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.

Zapis to rozrządzenie testamentowe, na mocy którego spadkodawca zobowiązuje swego spadkobiercę testamentowego lub ustawowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby – zapisobiorcy. Z chwilą otwarcia spadku powstaje stosunek zobowiązaniowy. Zapisobiorca staje się wierzycielem, a spadkobierca lub zapisodawca – dłużnikiem.

Dział spadku polega na określeniu wartości całego majątku i jego podziale pomiędzy poszczególnych spadkobierców.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera przepisy dotyczące opodatkowania rzeczy i praw otrzymanych zarówno w drodze umowy i jak i dziedziczenia (a także m.in. zapisów i zachowku) - w tym również kwestię zwolnień od podatku (m.in. zupełnego zwolnienia dla najbliższej rodziny). Tekst ujednolicony, stan prawny na 27 października 2020 r.

Niedawno zmarł mój bliski przyjaciel. Okazało się, że w testamencie zapisał mi część swoich oszczędności, w tym pieniądze zgromadzone na funduszu inwestycyjnym. Czy w takiej sytuacji muszę zapłacić podatek?

Matka chce mi przekazać mieszkanie w formie darowizny. Ojciec i mój brat nie żyją. Innego rodzeństwa nie mam. Brat pozostawił dwie córki. Jakie zobowiązania będę miała wobec nich ? Czy dla mnie korzystniej będzie, gdy matka ustanowi mnie jedyną spadkobierczynią, a córki brata będą dochodzić zachowku?