Tematy - Postępowanie karne - INFOR.PL

Każdy pokrzywdzony przestepstwem ma możliwości obrony swoich interesów majątkowych. Jak to zrobić?

Każdemu oskarżonemu przysługuje prawo do obrony. Jest to jedna z głównych zasad całego systemu prawnego.

Przede wszystkim kary, środki karne, środki zabezpieczające i zapobiegawcze są wykonywane w sposób humanitarny, z poszanowaniem Twojej godności. Zakazuje się stosowania tortur lub nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania

Są to środki, które stosuje się w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu nowego, ciężkiego przestępstwa, a które ingerują w Twoją sferę praw i wolności.

Tymczasowe aresztowanie może nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu. Może być ono stosowane zarówno w czasie postępowania przed prokuratorem, jak i w czasie postępowania przed sądem.

Policja ma prawo Cię zatrzymać, jeżeli zostaniesz uznany za osobę podejrzaną i jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniłeś przestępstwo, przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, a zachodzi obawa, że możesz uciec lub ukryć się albo zatrzeć ślady czynu zabronionego, bądź też policja nie może ustalić Twojej tożsamości.

Co do zasady rozprawy sądowe odbywają się jawnie. Oznacza to, że na sali rozpraw oprócz sądu, oskarżonego, pokrzywdzonego, prokuratora mogą przebywać także inne osoby, które z różnych powodów są zainteresowane toczącym się procesem.

W określonych przepisami okolicznościach istnieje możliwość odwołania się od wyroku sądu odwoławczego. Muszą być jednak spełnione określone warunki.

Co do zasady możesz odwołać się od decyzji wydanej przez organ postępowania wykonawczego. Przepisy przewidują dwa rodzaje środków zaskarżenia – w zależności od rodzaju rozstrzygnięcia i organu, który podejmował decyzję, możesz skorzystać ze skargi albo zażalenia

W niektórych prostych sprawach, w których za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe jest wystarczające orzeczenie kary grzywny lub ograniczenia wolności, za wykroczenie skarbowe – kary grzywny, a za wykroczenie – nagany, grzywny lub kary ograniczenia wolności, przy spełnieniu dodatkowych warunków sąd może na posiedzeniu bez udziału stron i bez przeprowadzania rozprawy wydać wyrok, zwany wyrokiem nakazowym, jeżeli okoliczności czynu i wina oskarżonego (obwinionego) nie budzą wątpliwości.

Musisz wiedzieć, że pewne sprawy o przestępstwa, które są sprawami mniejszej wagi, mogą być rozpoznawane przez sąd w tak zwanym postępowaniu uproszczonym (podobnie sprawy o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe).

Aby zaskarżyć orzeczenie, co do zasady musisz występować w roli strony postępowania. Podejrzany i pokrzywdzony są stronami postępowania przed prokuratorem, oskarżony i obwiniony są stronami postępowania przed sądem – mogą zatem zaskarżać orzeczenia.

Jeżeli uważasz, że postępowanie w twojej sprawie jest przewlekłe możesz złożyć skargę na przewlekłość postępowania.

Masz prawo, aby Twoja sprawa została rozpoznana bez nieuzasadnionej zwłoki. Z nieuzasadnioną zwłoką będziesz miał do czynienia wówczas, gdy postępowanie będzie trwać dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy lub zakończenia postępowania przygotowawczego. Pamiętaj, że przewlekłość postępowania ocenia się zawsze w odniesieniu do konkretnej sprawy!

Istnieje możliwość wyłączenia sędziego od orzekania w konkretnej sprawie, by do tego doszło muszą jednak zajść specjalne okoliczności.

W postępowaniu w sprawach o wykroczenia istnieje katalog czynów zabronionych, których ściganie może nastąpić wyłącznie na Twoje żądanie.

Istnieje grupa przestępstw, w stosunku do których prowadzenie postępowania uzależnione jest od Twojej inicjatywy. Bez Twojej zgody, wyrażonej we wniosku o ściganie, policja czy prokurator, pomimo wiedzy o dokonaniu przestępstwa, podejmie tylko czynności niecierpiące zwłoki w celu zabezpieczenia śladów i dowodów, a także czynności zmierzające do wyjaśnienia, czy wniosek będzie złożony.

Mandat kojarzy się bezpośrednio z policją, jednak nie tylko ona ma prawo do jego wydania. Może to jeszcze uczynić Straż Pożarna, Inspekcja Weterynaryjna, Straż Ochrony Kolei, Straż Graniczna, Państwowa Straż Łowiecka, straż miejska, Inspekcja Handlowa, Inspekcja Transportu Drogowego, Państwowa Inspekcja Sanitarna, organy nadzoru budowlanego.

Na potrzeby niniejszego opracowania, pod pojęciem postępowania karnego będziemy rozumieć każde postępowanie, którego celem jest osądzenie sprawcy czynu zabronionego, za wyjątkiem postępowania w sprawach nieletnich. Takimi czynami zabronionymi mogą być: przestępstwa, wykroczenia, przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.

Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji to sądy międzynarodowe, działające w ramach Unii Europejskiej, których zadaniem jest czuwanie nad poszanowaniem i odpowiednim stosowaniem prawa unijnego.

Europejski Trybunał Praw Człowieka to przykład europejskiego sądu międzynarodowego. Został on utworzony na mocy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w celu zapewnienia przestrzegania zobowiązań dotyczących ochrony praw człowieka i obywatela wynikających z tejże Konwencji.

Trybunał Konstytucyjny to organ państwowy, który m.in. kontroluje zgodność ustaw i innych aktów, funkcjonujących w naszym systemie prawnym z Konstytucją RP, ustawami oraz umowami międzynarodowymi wiążącymi Polskę. Z Twojego punktu widzenia przejawem tej kontroli jest orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych (por. art. 188 pkt 5 Konstytucji).

Prokuraturę tworzą: Prokurator Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy, w tym prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (por. art. 1 § 1 u.p.). Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw (por. art. 2 u.p.)

Poza sądownictwem powszechnym istnieje również sądownictwo administracyjne oraz wojskowe.

Sąd Najwyższy zajmuje szczytowe miejsce w strukturze polskiego sądownictwa.

Pojęcie to ma wiele znaczeń. W niniejszym opracowaniu pod pojęciem sądu powinieneś rozumieć niezawisły organ państwowy, którego celem i zadaniem jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości (czyli rozstrzyganie sporów i konfliktów prawnych).

Obywatel w postępowaniu karnym posiada wiele obowiązków, których nie może uniknąć. Poniżej wykaz tych obowiązków.

W postępowaniu karnym obywatelowi przysługuje wiele praw. Są one podzielone w następujące grupy:

Rozbój jest to kwalifikowana postać kradzieży, która wiąże się z użyciem przemocy lub groźbą jej natychmiastowego użycia względem osoby pokrzywdzonej. Rozbój jest zagrożony karą od 2 do 12 lat pozbawienia wolności.

To specjalny dokument, przyrzekający oskarżonemu pozostawanie na wolności do czasu prawomocnego zakończenia procedury karnej. W zamian za list żelazny oskarżony zobowiązuje się odpowiadać w procesie z tzw. „wolnej stopy”.

Kodeks postępowania karnego to ustawa, która reguluje postępowanie przed sądami w sprawach karnych. Obecna ustawa została uchwalona 6 czerwca 1997 roku.

Ten nadzwyczajny środek zaskarżenia pozostaje jedną z ostatnich możliwości zmiany wyroku sądu w postępowaniu karnym. Kasację rozpoznaje Sąd Najwyższy.

Kara jest to sankcja, jaką ponosi sprawca w związku z popełnionym przez siebie czynem niedozwolonym. Katalog kar jest katalogiem zamkniętym.

Jest to kasacja od orzeczenia Sądu Najwyższego, które zapadło w następstwie rozpoznania kasacji.

Wyjaśnienia oskarżonego to szczególny dowód w postępowaniu karnym. Dotyczą one przedmiotu sprawy, a także stanowią środek obrony oskarżonego. Oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień. O prawie tym należy go pouczyć. Obecny przy czynnościach dowodowych oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia co do każdego dowodu.

Skład sądu w postępowaniu karnym to liczba sędziów, którzy orzekają w danej sprawie.

Wyłączenie sędziego dotyczy sytuacji, w której sędzia zostaje odsunięty od orzekania w danej sprawie.

Mianem wyroku określamy orzeczenie sądu, które dotyczy rozstrzygnięcia kwestii merytorycznej w postępowaniu sądowym. W postępowaniu karnym będzie on dotyczył kwestii winy oskarżonego, lecz może również orzekać o karze, środkach karnych czy środkach zabezpieczających. W postępowaniu cywilnym (w procesie) wyrok rozstrzyga o zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia lub innej kwestii będącej przedmiotem postępowania.

Przygotowanie to jedna z form popełnienia przestępstwa.

Wznowienie postępowania karnego to instytucja procesowa, która umożliwia uchylenie prawomocnego orzeczenia sądu i ponowne rozpoznanie sprawy wskutek zaistnienia nadzwyczajnych przyczyn wymienionych w ustawie.

Protokół to pisemne sprawozdanie, wymagające sporządzenia w odniesieniu do niektórych czynności podejmowanych w toku postępowania karnego.

Mianem zakazów dowodowych określa się normy prawne zabraniające przeprowadzenia dowodu w określonych warunkach lub ograniczające możliwość uzyskania dowodów.

Pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. Inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do toczącego się postępowania.

W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego.

Za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, a także osobę, co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.

Obrona obligatoryjna to sytuacje przewidziane przez Kodeks postępowania karnego, w których oskarżony musi mieć obrońcę.

Zażalenie to środek odwoławczy przysługujący na określone kategorie postanowień w postępowaniu karnym.

Jeżeli oskarżony, w stosunku do którego wydano postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, ukrywa się, sąd lub prokurator może wydać postanowienie o poszukiwaniu go listem gończym. Jeżeli postanowienie o tymczasowym aresztowaniu nie było wydane, można postanowienie takie wydać bez względu na to, czy nastąpiło przesłuchanie podejrzanego.

Żandarmeria Wojskowa to wyodrębniona i wyspecjalizowana służba wchodząca w skład Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Świadek odgrywa niebagatelną rolę w każdym postępowaniu. Tak istotne jest więc przyznanie mu odpowiednich uprawnień, chroniących jego i osoby mu najbliższe.

Postępowanie karne

W jaki sposób jako pokrzywdzony przestępstwem mogę bronić swoich interesów majątkowych?

Jakie uprawnienia wynikają dla mnie jako oskarżonego z prawa do obrony?

Jakie są moje podstawowe prawa w czasie odbywania kary pozbawienia wolności?

Co to są środki zapobiegawcze i jak się przed nimi bronić?

Kiedy mogę zostać tymczasowo aresztowany?

Zostałem zatrzymany, co dalej?

W jaki sposób realizowane jest prawo do jawnego rozpoznania sprawy?

Kiedy możliwa jest kasacja oraz wznowienie postępowania?

Czy mogę odwoływać się od decyzji organów postępowania wykonawczego?

Co to jest wyrok nakazowy?

Co to jest wyrok zaoczny?

Dwuinstancyjność postępowania - jak z niego skorzystać?

Jak powinna wyglądać skarga o stwierdzenie przewlekłości postępowania?

Co mogę uczynić, gdy moja sprawa toczy się zbyt długo?

Kiedy jest możliwe wyłączenie sędziego z postępowania?

Czy zdanie pokrzywdzonego ma znaczenie w kwestii ścigania sprawcy wykroczenia?

Czy zdanie pokrzywdzonego ma znaczenie w kwestii ścigania sprawcy przestępstwa?

Kiedy mogę dostać mandat za wykroczenie?

Czym charakteryzuje się postępowanie karne?

Co to jest Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji?

Co to jest Europejski Trybunał Praw Człowieka?

Co to jest Trybunał Konstytucyjny?

Co to jest prokuratura?

Czym zajmują się sądy szczególne?

Co to jest Sąd Najwyższy i czym się zajmuje?

Co to jest sąd?

Jakie obowiązki posiada obywatel w postępowaniu karnym?

Jakie są prawa obywatela w postępowaniu karnym?

Rozbój

List żelazny

Kodeks postępowania karnego

Kasacja

Kara

Superkasacja

Wyjaśnienia oskarżonego

Skład sądu [w postępowaniu karnym]

Wyłączenie sędziego [w postępowaniu karnym]

Wyrok

Przygotowanie [popełnienia przestępstwa]

Wznowienie postępowania karnego

Protokół [w postępowaniu karnym]

Zakazy dowodowe [w postępowaniu karnym]

Oskarżyciel prywatny

Oskarżyciel posiłkowy

Oskarżony

Obrona obligatoryjna

Zażalenie na postanowienie sądu [w postępowaniu karnym]

List gończy

Żandarmeria wojskowa

Jakie prawa przysługują świadkowi?