Tematy - Postępowanie karne - INFOR.PL

Instytucja poręczenia społecznego jest jednym z przejawów realizacji w procesie karnym zasady tzw. socjalizacji procesu karnego. Istotą tego poręczenia jest to, iż ustawowo określone podmioty (uczestnicy życia społecznego) mogą poręczyć za danego podejrzanego/oskarżonego.

Wyrok nakazowy wydawany jest zawsze przez sąd na jednoosobowym posiedzeniu niejawnym i zawsze ma charakter skazujący. Traktuje się go jako propozycję kary, jaką składa oskarżonemu sąd, która może zostać przez oskarżonego odrzucona poprzez wniesienie tzw. sprzeciwu.

Po zmianie kodeksu postępowania karnego każde z państw członkowskich UE będzie mogło - po dokonaniu uzgodnień z innym państwem - przekazać do dalszego prowadzenia wszczęte postępowanie karne, a tym samym zakończyć to, które samo prowadziło.

Oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumiewać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjnie. Zgodę musi wyrazić prokurator.

W procesie karnym, tak jak i w innych rodzajach procedur (cywilnej, administracyjnej) jest określona zasada ciężaru dowodu (tzw. onus probandi). W procesie cywilnym klasyczną regułą jest to, iż na osobie podnoszącej dane twierdzenie, ciąży obowiązek jego udowodnienia. Procedura karna ma w tym względzie pewne cechy wspólne, ale także i odmienności, które wymagają przedstawienia.

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego obrońcą oskarżonego lub podejrzanego może być tylko adwokat. Przepisy procedury karnej przewidują jednak możliwy udział radców prawnych w postępowaniu karnym – w charakterze pełnomocników (choć oczywiście pełnomocnikami mogą być również adwokaci).

Zgodnie z treścią kodeksu postępowania karnego w postępowaniu karnym możliwe jest przeprowadzenie postępowania mediacyjnego pomiędzy podejrzanym (oskarżonym) a pokrzywdzonym. Treść tej mediacji jest istotna albowiem może wpływać na wymiar kary oskarżonego, możliwość zastosowania wobec niego warunkowego umorzenia postępowania lub umorzenia postępowania (w przypadku spraw z oskarżenia prywatnego).

Rząd przyjął założenia do projektu nowelizacji postępowania karnego. Sędzia częściej będzie orzekał jednoosobowo, a liczba zatrzymań i aresztów zostanie ograniczona.

W sprawach karnych osoby nieletnie, a więc takie które nie ukończyły siedemnastego roku życia mogą być reprezentowane przez swoich rodziców. W przypadku postępowania administracyjnego osoby posiadające ograniczoną zdolność do czynności prawnych posiadają w pewnych przypadkach zdolność procesową. W pozostałym zakresie działają przez przedstawicieli ustawowych.

Tymczasowe aresztowanie może nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu. Środek ten stosuje w postępowaniu przygotowawczym na wniosek prokuratora sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a w wypadkach nie cierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy.

Zatrzymanie stanowi jeden z środków przymusu procesowego uregulowanego w kodeksie postępowania karnego. Jego celem jest zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania poprzez ograniczenie prawa do wolności i nietykalności osobistej.

W toku postępowania w stosunku do nieobecnych odstępuje się od przesłuchania podejrzanego, konfrontacji z jego udziałem, okazania sprawcy czynu, końcowego zaznajomienia z aktami postępowania przygotowawczego.

W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu karnego skarbowego nie stanowią inaczej. Oznacza to, iż reguły obowiązujące w postępowaniu odwoławczym o przestępstwa i wykroczenia skarbowe, poza kilkoma wyjątkami, są zasadniczo zbieżne z regułami ogólnymi procedury karnej.

Osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić zeznań. Szczególny problem pojawia jednak się w sytuacji wielości oskarżonych, z których tylko jeden jest osobą najbliższą dla świadka albo pozostaje z nim w szczególnie bliskim stosunku osobistym.

Jeżeli zostałeś zatrzymany na posiadaniu niewielkiej ilości narkotyków i jesteś osobą niekaraną za przestępstwo umyślne, wówczas możesz przekonać Sąd by warunkowo umorzył prowadzone przeciwko Tobie postępowanie karne. Jak tego dokonać?

W przypadku znikomego stopnia szkodliwości społecznej istnieje możliwość umorzenia postępowania o posiadanie narkotyków. Co decyduje o stopniu społecznej szkodliwości tego czynu?

Posiadanie nawet niewielkiej ilości narkotyku na własny użytek jest co do zasady przestępstwem ściganym z urzędu. Popełnienie go skutkuje pociągnięciem posiadacza do odpowiedzialności karnej. Czy posiadanie narkotyków zawsze jest przestępstwem?

Zgłoszenie zgonu jest obowiązkiem prawnym nie tylko członków rodziny. Kto, do jakiego urzędu i w jakim terminie jest zobowiązany do zgłoszenia zgonu?

Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt reformy procesu karnego. Założeniami reformy jest w dużej mierze zwiększenie kontradyktoryjności procesu karnego oraz wprowadzenie nowych możliwości umorzenia dochodzenia. Jak Ministerstwo Sprawiedliwości chce zreformować postępowanie karne?

Często zdarza się, że świadek zostaje wezwany do złożenia zeznań do sądu oddalonego o wiele kilometrów od jego miejsca zamieszkania. Może to sprawiać świadkowi uzasadnioną trudność w dotarciu do odległego sądu. Czy istnieje możliwość przesłuchania świadka w miejscu zamieszkania?

Przepisy karnoprocesowe wprowadzają instytucję wyłączenia sędziego. Sędzia może zostać wyłączony z orzekania w dwóch przypadkach.

W toku procesu karnego może okazać się, iż właściwym do rozpoznawania sprawy jest sąd, który nie jest sądem miejsca zamieszkania ani oskarżonego ani większości osób podlegających wezwaniu na rozprawę. Z uwagi właśnie na te osoby ustawodawca w Kodeksu postępowania karnego przewidział możliwość zwrócenia się przez dany sąd (mający rozpoznawać sprawę) do sądu wyższego rzędu nad nim o wyznaczenie innego właściwego miejscowo sądu (tego samego rzędu co sąd wnioskodawca). Fachowo nazywa się to zmianą właściwości sądu z uwagi na ekonomikę procesową.

Konstytucja gwarantuje każdemu prawo do rozpatrzenia sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd. Urzeczywistnieniem tego prawa w procedurze karnej jest instytucja wyłączenia sędziego. Jej istota polega na tym, że jeżeli zachodzą okoliczności, które stanowią (lub mogą stanowić) naruszenie bezstronności lub niezawisłości sędziowskiej dany sędzia zostaje z mocy prawa wyłączony i na jego miejsce wstępuje inny sędzia.

Odbiór pism procesowych jest obowiązkiem ustawowym stron procesu. Dokonanie tej czynności może wywołać trojakie skutki: uruchamiać terminy na wykonanie czynności procesowej zawierać wezwanie do dokonania lub uczestnictwa w danej czynności procesowej lub mieć charakter jedynie informacyjny dla strony.

Gwarancja bezstronnego i niezawisłego sądu wynikająca z Konstytucji RP znajduje odzwierciedlenie w mechanizmie wyłączenia sędziego z powodu wystąpienia okoliczności, które naruszyłyby wskazane gwarancje konstytucyjne.

W procesie karnym pokrzywdzony może pisemnie, aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego, zgłosić powództwo cywilne przeciwko oskarżonemu. Niniejsze opracowanie przedstawia jak sporządzić taki pozew.

Wśród powszechnie panujących opinii i poglądów panuje wiele mitów, co do doręczeń pism w procesie karnym. Należy je raz na zawsze (oby skutecznie) obalić – brak odbioru pisma nie powoduje zakończenia sprawy ani nie przynosi nic dobrego niedoszłemu odbiorcy, podobnie jak odmowa jego przyjęcia.

W procesie karnym uprawnieniem oskarżonego jest uczestnictwo w każdej dokonywanej przez sąd czynności procesowej. Od wskazanej reguły ustawodawca przewidział jedno odstępstwo: w wyjątkowych wypadkach, gdy należy się obawiać, że obecność oskarżonego mogłaby oddziaływać krępująco na wyjaśnienia współoskarżonego albo na zeznania świadka lub biegłego, przewodniczący może zarządzić, aby na czas przesłuchania danej osoby oskarżony opuścił salę sądową.

Przesłanki łączenia postępowań karnych mają charakter ocenny. Przepisy Kodeksu postępowania karnego zostawiają sędziom pewien margines swobody odnoszący się do możliwości łączenia spraw karnych. Ma to zapewnić realizację celów procesu – pełnego i rzetelnego rozpoznania sprawy oraz orzekania bez zbędnej zwłoki.

Mianem występku o charakterze chuligańskim określamy występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

Zgodnie z treścią Kodeksu postępowania karnego, jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci, przeprowadza się oględziny i otwarcie zwłok. Oględzin zwłok dokonuje prokurator, a w postępowaniu sądowym sąd, z udziałem biegłego lekarza, w miarę możności z zakresu medycyny sądowej.

Za niestawiennictwo na świadka może być nałożona kara porządkowa w formie postanowienia, które jest mu doręczane. Świadek ma możliwość usprawiedliwienia swojej nieobecności.

Postępowanie przygotowawcze ma dwie formy: śledztwo i dochodzenie. W świetle przepisów kodeksu postępowania karnego ustawodawca zdefiniował jakie cele mają przyświecać prowadzeniu postępowania przygotowawczego, przy czym najnowsza nowelizacja (modyfikująca te cele) została dokonana ze szkodą dla całego postępowania karnego.

Oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumiewać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjnie. W postępowaniu przygotowawczym prokurator udzielając zezwolenia na porozumiewanie się może w szczególnie uzasadnionym wypadku zastrzec, że będzie przy tym obecny sam lub osoba przez niego upoważniona oraz zastrzec kontrolę korespondencji podejrzanego z obrońcą. Podkreślenia wymaga jednak, że wskazane obostrzenia nie mogą być utrzymywane ani dokonane po upływie 14 dni od dnia tymczasowego aresztowania podejrzanego.

Przez akceptanta należy rozumieć przedsiębiorcę, który zawarł z agentem rozliczeniowym umowę o przyjmowanie zapłaty przy użyciu elektronicznych instrumentów płatniczych.

Czy sprawcę domowej przemocy można eksmitować? Jakie przepisy może zastosować sąd?

Często sytuacja materialna znacznie utrudnia ponoszenie kosztów sądowych. W sprawach karnych, podobnie jak w cywilnych istnieje instytucja zwolnienia od ich uiszczenia w całości lub w części.

W postępowaniu karnym niektóre opłaty uiszczamy już na etapie wnoszenia pisma do sądu. Inne - określa sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie.

Jednym z problematycznych zagadnień związanych z wymierzaniem kary łącznej jest kwestia możliwości warunkowego zawieszania wykonania kary (czyli w mowie potocznej tzw. „zawiasów”). Należy wskazać, iż generalnie istnieje taka możliwość, ale obwarowana jest ona pewnymi (nieraz trudnymi do spełnienia) warunkami.

Przestępstwo fałszerstwa dokumentów został znowelizowany przez ustawę z dnia 5 listopada 2009 r. i od 8 czerwca 2010 roku ma nowe brzmienie – dodany został do jego treści § 2a, który znacząco może łagodzić dolegliwość karną dla sprawcy przestępstwa, jeśli zachodzi tzw. wypadek mniejszej wagi. W takim przypadku ustawodawca przewidział bowiem zagrożenie karą alternatywnie grzywną, ograniczeniem wolności lub pozbawieniem wolności, a to umożliwia warunkowe umorzenie wobec sprawcy lub odstąpienie od wymierzenia kary w stosunku do niego (co dotychczas nie było możliwe).

Przestępstwo znęcania się jest jednym z przestępstw najczęściej występujących na wokandzie sądowej. Ustawodawca jako karalne określił zachowania polegające na fizycznym lub psychicznym znęcaniu się nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny.

Jedna z różnic pomiędzy śledztwem a dochodzeniem zasadza się na podziale podmiotów, które mogą prowadzić wskazane formy postępowań przygotowawczych. Analiza kto może prowadzić dochodzenie zostanie przedstawiona poniżej.

Dochodzenie z założenia jest uproszczoną i szybką formą postępowania przygotowawczego (w stosunku do głównej jego formy tj. śledztwa). W związku z powyższym ustawodawca przewidział wiele różnic formalnych oraz wiele uproszczeń dla śledczych prowadzących sprawę w trybie dochodzenia. Jednym z przejawów tych proceduralnych uproszczeń jest wydawanie przez śledczych istotnych decyzji procesowych bez konieczności ich uzasadniania.

Jednym z problemów, który pojawia się często w praktyce jest to, jaki jest możliwy czas trwania postępowania przygotowawczego i czy są jakieś możliwości jego przyśpieszenia.

Umorzenie rejestrowe jest instytucją z kodeksu postępowania karnego. To jeden ze sposobów zakończenia postępowania przygotowawczego.

Merytoryczna uprzednia kontrola aktu oskarżenia polega na tym, że sąd jeszcze przed wyznaczeniem terminu rozprawy (i dalszym procedowaniem) dokonuje swoistej kontroli względem treści aktu oskarżenia. To właśnie ów etap kontroli sądowej wyróżnia ją od kontroli następczej (która następuje w już w toku postępowania sądowego).

Nie wszystkie osoby zainteresowane przebiegiem postępowania karnego mają prawo przeglądać akta. Kto i w jakich sytuacjach ma do tego prawo?

Postępowanie uproszczone w procedurze karnej przewiduje mniej wymagań dotyczących procesu i dochodzenia w porównaniu z trybem zwyczajnym. Zmniejszenie wymagań powoduje przyspieszenie przebiegu procesu. Jakie uproszczenia dotyczą tego postępowania?

W ramach postępowania karnego mamy możliwość skorzystać z usług obrońcy. Można go ustanowić już w ramach postępowania przygotowawczego przez prokuratorem.

Świadek w procesie karnym ma obowiązek stawić się na każde wezwanie sądu (lub prokuratora) i złożyć zeznania przed sądem, o czym stanowi art. 177 Kodeksu postępowania karnego. Niestawiennictwo wezwanego świadka powoduje komplikacje w procesie w postaci niepozyskania zamierzonego dowodu (w danym dniu), wpływa to na zbędne wydłużenie postępowania oraz naturalnie pociąga za sobą zwiększone koszty postępowania.

Postępowanie karne

Co to jest poręczenie społeczne?

Przesłanki wydania wyroku nakazowego

Reforma postępowania karnego uprości procedurę w UE

Kontakt oskarżonego z obrońcą w areszcie

Na kim leży ciężar dowodu w procesie karnym?

Udział radcy prawnego w procesie karnym

Mediacja w postępowaniu karnym

Reforma postępowania karnego przyjęta przez rząd

Reprezentacja dziecka przed sądem w sprawach karnych i administracyjnych

Tymczasowe aresztowanie w postępowaniu karnym skarbowym

Zatrzymanie w postępowaniu karnym skarbowym

Przebieg postępowania karnoskarbowego w stosunku do nieobecnych

Czy mogę odwołać się od wyroku w sprawie karnoskarbowej?

Zakazy dowodowe w przypadku procesu złożonego

Kiedy wnosić o warunkowe umorzenie postępowania o posiadanie narkotyków?

Od czego zależy stopień społecznej szkodliwości posiadania narkotyków?

Kiedy posiadanie narkotyków nie jest przestępstwem?

Gdzie zgłosić zgon?

Ministerstwo Sprawiedliwości chce zreformować postępowanie karne

Przesłuchanie świadka w miejscu zamieszkania

Problem wyłączenia sędziego

Zmiana właściwości sądu z uwagi na ekonomikę procesową

Wyłączenie sędziego z urzędu

Skutki procesowe odbioru pism

Procedura wyłączenia sędziego

Jak skonstruować pozew cywilny w procesie karnym?

Fałszywe mity o doręczeniach pism

Zeznania świadka w sądzie pod nieobecność oskarżonego

Łączenie spraw w postępowaniu karnym

Występek o charakterze chuligańskim

Oględziny i otwarcie zwłok w procesie karnym

Obecność świadka na rozprawie karnej

Cele postępowania przygotowawczego

Kontakt oskarżonego z obrońcą w areszcie

Akceptant

Eksmisja za znęcanie się nad rodziną

Zwolnienie z kosztów sądowych w sprawach karnych

Opłaty sądowe w sprawach karnych

Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej

Kara za fałszowanie dokumentów

Jaka kara za znęcanie się?

Kto prowadzi dochodzenie?

Istotne decyzje śledczych w dochodzeniu nie wymagające uzasadnienia

Czas trwania postępowania przygotowawczego

Czym jest umorzenie rejestrowe?

Wstępna kontrola aktu oskarżenia

Kto może przeglądać akta sprawy?

Postępowanie uproszczone w procedurze karnej

Obrońca w procesie karnym

Kary porządkowe za niestawiennictwo świadka