Małopolski Instytut Studiów Podatkowych

Jakie transakcje związane z kryptowalutami są opodatkowane w Polsce? Co jest przychodem podatkowym, a co kosztem? Kiedy powstaje obowiązek podatkowy? Jak trzeba rozliczyć podatek od kryptowalut?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w trzech nowych (z listopada 2023 r.) interpretacjach indywidualnych uznał, że zwolnienie z podatku PCC nie obejmuje zakupu jednorodzinnego domu w budowie ani domu w stanie surowym zamkniętym, również z wykonaną elewacją.

„Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z mocy prawa, takie jak w przedmiotowej sprawie, stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 14 ust. 1 w związku z art. 2 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2006/112, podlegającą opodatkowaniu VAT. Pobierając opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z mocy prawa, takie jak w okolicznościach przedmiotowej sprawy, gmina działa w charakterze podatnika w rozumieniu art. 9 ust. 1, a nie w charakterze organu władzy publicznej w rozumieniu w art. 13 dyrektywy 2006/112” – taka jest konkluzja Opinii Rzecznika Generalnego w polskiej sprawie toczącej się przez TSUE pod znakiem C‑604/19.

Często planując sprzedaż nieruchomości – podstawowym pytaniem zadawanym przez podatników jest jaki zysk uzyskają oni na danej transakcji. Pomijają oni przy tym kwestię związaną z ewentualnym wystąpieniem obowiązku podatkowego w zakresie podatku VAT. Oczywista jest bowiem sytuacja, w której sprzedaż np. dokonana przez sprzedawcę prywatnego ograniczy się do zamieszczenia ogłoszenia, znalezienia nabywcy, zawarcia umowy i dokonania wzajemnych rozliczeń. Podobnie wydawać by się mogło, że każda sprzedaż dokonana przez podatnika podatku VAT będzie podlegała opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 23%.

Jedną z popularniejszych form zarobkowania związaną z rynkiem nieruchomości jest tzw. house flipping. Obrót nieruchomościami (lub flipowanie) to nic innego jak realizacja popularnej rynkowej zasady – kupić tanio, sprzedać z zyskiem. Może on przybierać dwie formy. Albo jest to czysta sprzedaż bazująca na samym zysku między ceną kupna a sprzedaży - wtedy możemy mówić raczej o klasycznym obrocie nieruchomościami. Albo mieszkanie (lub dom) zostaje odświeżone poprzez jego gruntowny remont lub modernizację/adaptację, a następnie intratną sprzedaż - w tym przypadku dochodzi do klasycznego flipowania. Zasadniczo na flipowanie składa się kilka elementów: analiza rynku, poszukiwanie nieruchomości, wyremontowanie (albo modernizacja) pod klucz, a następnie ich późniejsza odsprzedaż z zyskiem. Najczęściej podejmującymi się flipowania są osoby fizyczne lub przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Jednocześnie – nie wolno zapominać o tym, że tak jak przy każdej innej formie uzyskania przychodu – podatnik ma obowiązek odprowadzenia podatku PIT oraz dodatkowo w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą – podatku VAT. Na co należy zwrócić uwagę, żeby rozliczenia z fiskusem były sprawne i pozbawione niepotrzebnego ryzyka?

30 lipca 2020 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyroki bardzo istotne dla wielu podatników pozostających w sporze z organami podatkowymi (sygn. I FSK 128/20, I FSK 42/20). Sąd kasacyjny oddalił skargi kasacyjne organu podatkowego na wyroki WSA we Wrocławiu, w których rozważono kwestie nadużycia prawa przez organ poprzez instrumentalne wszczęcie postępowania karnoskarbowego.

W niedalekiej przyszłości (najdalej od 1 stycznia 2021 r.) należy spodziewać się kolejnych zmian ustawy VAT. Będą one polegały na zlikwidowaniu zwolnienia z VAT dla przesyłek o małej wartości oraz wprowadzeniu nowych rozwiązań, które przewiduje Dyrektywa Rady (UE) 2017/2455 z 5 grudnia 2017 r. - piszą Michał Wiącek i Jarosław Włoch, eksperci z Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych. Wdrożenie tych nowości będzie powodować dodatkowe obciążenia fiskalne. Dlatego też, już na tym etapie warto przyjrzeć się temu, dokąd zmierzają zmiany.

Przepisy tzw. Tarcz antykryzysowych, choć zorientowane są na pomoc społeczeństwu, w rzeczywistości stwarzają duże problemy interpretacyjne, a przeciętny obywatel lub przedsiębiorca często nie jest w stanie zrozumieć, czy przysługuje mu pomoc i jak się o nią ubiegać. Podobnie jest w przypadku warunków skorzystania ze świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy przyznawanych w formie wypłaty z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników oraz środków na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne przysługujących przedsiębiorcy zatrudniającemu cudzoziemców objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, o jakim mowa w art. 15g ust. 1 ustawy COVID-19. W tym zakresie, z uwagi na liczne niejasności i wątpliwości przedstawiane przez przedsiębiorców, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców zwrócił się do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych.

W chwili tworzenia artykułu, zgodnie z informacją podawaną przez PFR, krąg beneficjentów tzw. Tarczy Finansowej objął ponad 300 000 zł podmiotów. Suma wypłaconych subwencji przekracza już 55 miliardów złotych. Wszyscy korzystający z rządowego programu powinni jednak pamiętać, że zasadniczo subwencja programowa jest zwrotna i od spełnienia szeregu różnych warunków zależy, czy przedsiębiorca otrzyma środki na stałe, czy też będzie musiał oddać otrzymane kwoty.

Beneficjenci wsparcia z Tarczy Finansowej PFR powinni dołożyć szczególnej staranności w procesie wydatkowania środków. Muszą mieć także świadomość potencjalnej kontroli. Wykryte w jej trakcie nieprawidłowości zależnie od swojej wagi mogą spowodować konieczność zwrotu części albo całości subwencji, a niekiedy pociągnąć do odpowiedzialności karnej osoby składające wniosek. Dlatego też, wszelkie nieprawidłowości lepiej wykryć odpowiednio wcześniej.

Skorzystanie z preferencyjnej stawki VAT w wysokości 0% jest instrumentem wyjątkowym i stosowanym przez ustawodawcę w sytuacjach nadzwyczajnych. Jest ona wykorzystywana zazwyczaj przy czynnościach, których świadczenie odbywa się na rzecz sektora o szczególnej użyteczności publicznej. Wraz z wdrożeniem rozwiązań mających na celu niwelowanie negatywnych skutków ekonomicznych wirusa COVID-19, do obrotu prawnego wprowadzona została preferencja na nieodpłatną dostawę laptopów i tabletów przekazanych między innym na rzecz placówek oświatowych. Rozwiązanie to okazało się jednak bardzo mylące, bowiem w Ustawie o VAT, od kilku lat funkcjonuje możliwość zastosowania preferencyjnej stawki w zakresie dostawy sprzętu komputerowego między innymi na rzecz placówek oświatowych. Jednakże, również i w tym przypadku różnica jest na tyle subtelna, iż może prowadzić do wielu niejasności oraz niedopowiedzeń, które w konsekwencji mogą skutkować odmową prawa do skorzystania z preferencyjnej stawki 0%.

Pojęcie „obrotu” na gruncie Ustawy o COVID-19 spowodowało wiele trudności interpretacyjnych. Brak jasno sformułowanego przekazu ze strony rządu, sprawiło, iż w praktyce interpretacja przepisów odnoszących się do „spadku obrotów” jest rozumiana w sposób różny. Wypracowanie właściwej wykładni jest konieczne przede wszystkim ze względu na prawidłowe rozpoznanie prawa do uzyskania określonego instrumentu pomocowego.

W dniu 19 grudnia 2018 r. wydany został wyrok TSUE w sprawie C‑422/17, dotyczącej problemu ujęcia zaliczek turystycznych na gruncie podatku od towarów i usług. Trybunał nie tylko przesądził o konieczności ich opodatkowania w okresie rozliczeniowym, w którym zostały otrzymane, ale także zaaprobował forsowaną przez organy podatkowe koncepcję tzw. „marży prognozowanej”, pozwalającej na określenie podstawy opodatkowania zaliczki w oparciu o zasady szczególnego systemu opodatkowania usług turystyki w sytuacji, gdy wszystkie koszty wycieczki nie zostały jeszcze fizycznie poniesione. Niemniej jednak, orzeczenie TSUE nie rozwiewa wszystkich wątpliwości związanych z omawianym zagadnieniem.

W dniu 19 grudnia 2018 r. Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie prejudycjalnej C‑552/17 Alpenchalets Resorts GmbH przeciwko Finanzamt München Abteilung Körperschaften. Stanowisko TSUE może być powodem poważnych problemów podatkowych pośredników turystycznych.

Ministerstwo Energii w dniu 16 czerwca 2017 r., opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Celem projektu jest zmiana regulacji prawnych zawartych w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, mając na uwadze fakt, iż dotychczasowe brzmienie przepisów nie zapewnia skutecznego kształtowania polityki w obszarze odnawialnych źródeł energii (OZE). Wejście w życie ustawy nowelizującej zaplanowane jest na 1 września 2017 r. zmiany w opodatkowaniu powinny zatem zacząć obowiązywać od 1 października 2017 r.

Ministerstwo Finansów rozpoczęło prace nad utworzeniem listy przesłanek należytej staranności po stronie nabywcy w transakcjach krajowych. W treści zawiadomienia z dnia 30 czerwca 2017 r., czytamy, że celem jest : „opracowanie możliwie kompletnej i precyzyjnej listy przesłanek należytej staranności po stronie nabywcy w transakcjach krajowych, których spełnienie w momencie zawierania transakcji skutkowałoby brakiem podstaw do kwestionowania u podatników prawa do odliczenia podatku VAT w następstwie uznania, że podatnicy nie wiedzieli i nie mogli wiedzieć, że w ramach danej transakcji ich dostawca dopuścił się przestępstwa”.

Działający na rynku przedsiębiorcy niejednokrotnie borykają się z koniecznością sprzedaży określonych towarów za cenę nieodpowiadającą ich wartości (poniżej wartości). Sytuacje takie występują w przypadkach, gdy podatnikowi bardziej opłaca się sprzedać towar za pół darmo, niż długotrwale poszukiwać klienta chcącego nabyć go choćby za cenę rynkową, jednocześnie ponosząc koszty składowania produktów. Warto zatem zastanowić się, czy sprzedaż towaru w takich okolicznościach może wiązać się dla podatnika z ryzykiem podatkowym?

Relatywnie krótka praktyka stosowania JPK zdążyła wzbudzić szereg wątpliwości, które spędzają sen z powiek podatnikom. Narzędzie mające w założeniu usprawnić i przyśpieszyć pracę organów podatkowych, a co się z tym wiąże ułatwić życie kontrolowanym, zdaje się być wysoko problematyczne. Pomimo bowiem odpowiedzi, które zostały zamieszczone na stronie resortu finansów, wciąż pozostają pewne niedopowiedzenia, wskazując na niekompletność regulacji w tym względzie (brak dalekowzroczności ustawodawcy).

Kraj członkowski UE ma obowiązek zwolnić od podatku, m. in. kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie. Zwolnienia tego nie można natomiast uzależniać od wykonania świadczenia w formie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach – takie stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 września 2016 r.

Od pierwszego lipca 2016 r. obowiązują przepisy dotyczące Jednolitego Pliku Kontrolnego. Część przedsiębiorców już teraz zobowiązana jest do prowadzenia ksiąg przy użyciu jednolitej struktury JPK oraz do przekazywania organom podatkowym żądanych informacji drogą elektroniczną.