REKLAMA

Dzienniki Urzędowe - rok 2016 poz. 76

Tekst pierwotny

Na podstawie art. 18 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r. poz. 827, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Zarządzenie określa organizację wykonywania zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony w Ministerstwie Środowiska oraz jednostkach podległych lub nadzorowanych przez Ministra Środowiska.

§ 2.

Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o:

1) zadaniach obronnych – rozumie się przez zadania wynikające z przepisów o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej;

2) Ministerstwie – rozumie się przez to Ministerstwo Środowiska;

3) Ministrze – rozumie się przez to Ministra Środowiska;

4) komórkach organizacyjnych Ministerstwa – rozumie się przez to departamenty i biura Ministerstwa Środowiska;

5) komórce ds. obronnych – rozumie się przez to komórkę organizacyjną właściwą do spraw obronnych w Ministerstwie Środowiska;

6) jednostkach organizacyjnych – rozumie się przez to:

a) centralne organy administracji rządowej podległe lub nadzorowane przez Ministra,

b) jednostki organizacyjne nadzorowane przez Ministra,

c) instytuty badawcze nadzorowane przez Ministra,

d) parki narodowe,

e) szkoły leśne prowadzone przez Ministra;

7) jednostkach terenowych – rozumie się przez to jednostki podległe organom administracji rządowej nadzorowanym przez Ministra oraz kierownikom jednostek podległych lub nadzorowanych przez Ministra.

§ 3.

Do zadań obronnych wykonywanych w Ministerstwie oraz jednostkach organizacyjnych zalicza się w szczególności:

1) przygotowanie do wykonywania zadań obronnych w ramach powszechnego obowiązku obrony;

2) tworzenie warunków organizacyjno-prawnych do wykonywania zadań obronnych;

3) planowanie obronne, które obejmuje planowanie operacyjne, programowanie obronne i przeglądy obronne;

4) przygotowanie systemu kierowania Ministra, w tym przygotowanie stanowisk kierowania;

5) tworzenia warunków do wprowadzania wyższych stanów gotowości obronnej państwa;

6) zapewnienie zasobów osobowych do wykonywania zadań obronnych;

7) planowanie i organizowanie świadczeń osobistych i rzeczowych niezbędnych do realizacji zadań obronnych;

8) organizowanie współpracy cywilno-wojskowej;

9) realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza;

10) przygotowanie jednostek organizacyjnych do objęcia militaryzacją oraz tworzenie specjalnie formowanych jednostek zmilitaryzowanych;

11) przygotowanie i wykonywanie ochrony szczególnej obiektów szczególnie ważnych dla obrony i bezpieczeństwa państwa;

12) organizowanie i prowadzenie szkolenia obronnego;

13) organizowanie i prowadzenie kontroli wykonywania zadań obronnych.

§ 4.

Komórka ds. obronnych koordynuje planowanie oraz realizację zadań obronnych wykonywanych w działach administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna.

§ 5.

Komórka ds. obronnych wspiera Ministra w zakresie zadań, o których mowa w § 3, a w szczególności:

1) opiniuje i przygotowuje projekty dokumentów dotyczących spraw obronnych;

2) koordynuje planowanie i realizację zadań obronnych w komórkach organizacyjnych Ministerstwa oraz jednostkach organizacyjnych;

3) opracowuje w działach administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna:

a) plany operacyjne funkcjonowania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny,

b) programy pozamilitarnych przygotowań obronnych,

c) narodowe kwestionariusze pozamilitarnych przygotowań obronnych;

4) planuje przedsięwzięcia organizacyjne w zakresie osiągnięcia wyższych stanów gotowości obronnej państwa;

5) współpracuje z urzędami obsługującymi ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz Ministra Obrony Narodowej w zakresie organizacji przemieszczania na stanowiska kierowania;

6) uczestniczy w realizacji przyjętych przez Rzeczpospolitą Polską Celów Sił Zbrojnych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego;

7) organizuje szkolenia obronne;

8) organizuje kontrole problemowe i doraźne wykonywania zadań obronnych w jednostkach organizacyjnych oraz komórkach organizacyjnych Ministerstwa;

9) prowadzi w Ministerstwie rejestr osób reklamowanych od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej, w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, którym powierzono wykonywanie zadań obronnych.

§ 6.

1. W ramach wykonywanych zadań obronnych komórki organizacyjne Ministerstwa w szczególności:

1) prowadzą analizy aktów normatywnych wydawanych lub opracowywanych przez Ministra dotyczących funkcjonowania działów administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna, przy uwzględnieniu zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa i uwarunkowań funkcjonowania w czasie kryzysu i stanie wojny, oraz przygotowują propozycje rozwiązań organizacyjno-prawnych w tym zakresie;

2) biorą udział w tworzeniu i przygotowywaniu:

a) warunków organizacyjno-prawnych do planowania i realizacji zadań obronnych,

b) warunków niezbędnych do organizacji i funkcjonowania stanowisk kierowania i systemu stałych dyżurów,

c) struktury organizacyjnej oraz obsady personalnej stanowisk kierowania Ministra;

3) biorą udział w opracowywaniu:

a) planów operacyjnych funkcjonowania działów administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny oraz dokumentów wykonawczych do tych planów,

b) regulaminów organizacyjnych i regulaminu pracy funkcjonowania Ministerstwa w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny,

c) instrukcji, planów, koncepcji oraz harmonogramów wykonywania zadań obronnych;

4) wspierają:

a) udział Ministra w kierowaniu bezpieczeństwem narodowym,

b) zespoły i grupy zadaniowe powołane w ramach przyjętej struktury organizacyjnej na Głównym Stanowisku Kierowania w stałej siedzibie i zapasowym miejscu pracy oraz w Zapasowym Stanowisku Kierowania;

5) współpracują z komórką ds. obronnych w zakresie:

a) planowania i realizacji zamierzeń szkoleniowych, ujętych w planach i programach szkolenia obronnego działów administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna,

b) opracowywania Narodowego Kwestionariusza Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych, wykonywanego w ramach przeglądów obronnych,

c) reklamowania podległych pracowników, którym powierzono wykonywanie zadań obronnych, od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej, w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny,;

6) biorą udział w realizacji zadań operacyjnych.

2. Reklamowanie pracowników Ministerstwa od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej, w razie ogłoszenia mobilizacji w czasie wojny, prowadzi komórka organizacyjna Ministerstwa właściwa do spraw kadrowych i przekazuje wykaz osób reklamowanych komórce ds. obronnych.

3. Przygotowanie stanowisk kierowania do funkcjonowania w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny oraz organizację przemieszczenia do zapasowego miejsca pracy zapewnia Dyrektor Biura Dyrektora Generalnego Ministerstwa we współpracy z komórką ds. obronnych.

4. Tworzenie warunków organizacyjno-technicznych oraz kadrowych do realizacji zadań obronnych w Ministerstwie zapewnia Dyrektor Generalny Ministerstwa Środowiska.

§ 7.

1. Przygotowanie jednostek organizacyjnych do działania w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny oraz kierowanie wykonywaniem zadań obronnych należy do obowiązków ich kierowników.

2. Kierownicy jednostek organizacyjnych uzgadniają z Ministrem zakres przedmiotowy zadań obronnych.

3. W jednostkach organizacyjnych zadania obronne są realizowane przez komórki właściwe w sprawach obronnych, samodzielne stanowiska pracy lub pracowników do spraw obronnych oraz komórki organizacyjne i pracowników, którym powierzono wykonywanie tych zadań.

4. Zakres wykonywanych zadań obronnych, organizację, oraz szczegółowe zakresy obowiązków pracowników wyznaczonych do ich realizacji określają kierownicy jednostek organizacyjnych i sprawują nad nimi nadzór.

§ 8.

Do zadań w zakresie tworzenia warunków organizacyjno-prawnych do wykonywania zadań obronnych, o którym mowa w § 3 pkt 2, należy:

1) opracowanie oraz aktualizowanie:

a) koncepcji wykonywania zadań obronnych,

b) harmonogramów wykonywania zadań obronnych,

c) projektów aktów prawnych regulujących realizację zadań obronnych;

2) tworzenie warunków:

a) organizacyjno-technicznych do planowania i realizacji zadań obronnych,

b) przekazywania informacji dotyczących planowania i realizacji zadań obronnych,

c) ochrony informacji niejawnych dotyczących realizacji zadań obronnych;

3) podział zadań obronnych wykonywanych w czasie pokoju;

4) koordynowanie procesu planowania i realizacji zadań obronnych;

5) inicjowanie współdziałania z innymi podmiotami uczestniczącymi w realizacji zadań obronnych.

§ 9.

Do zadań wykonywanych w obszarze planowania operacyjnego, o którym mowa w § 3 pkt 3, należy:

1) opracowanie:

a) planów operacyjnych funkcjonowania działów administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna,

b) planów operacyjnych funkcjonowania jednostek organizacyjnych

– w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny.

2) uzgadnianie przyjętych do realizacji zadań operacyjnych i zatwierdzanie planów operacyjnych;

3) aktualizacja planów operacyjnych;

4) opracowanie kart realizacji zadań operacyjnych.

§ 10.

Do zadań wykonywanych w obszarze programowania obronnego, o którym mowa w § 3 pk 3, należy:

1) sporządzanie co cztery lata, na dziesięcioletni okres planistyczny rozpoczynający się w roku nieparzystym:

a) programów pozamilitarnych przygotowań obronnych działów administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna, w których uwzględnia się przedsięwzięcia rzeczowo-finansowe;

b) programów pozamilitarnych przygotowań obronnych jednostek organizacyjnych, które sporządzają kierownicy jednostek będący dysponentami części budżetowych;

2) planowanie oraz uzgadnianie wydatków w ramach pozamilitarnych przygotowań obronnych;

3) realizowanie przedsięwzięć wynikających z programów pozamilitarnych przygotowań obronnych dotyczących przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, zaspakajania potrzeb Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wojsk sojuszniczych, organizacji szkolenia obronnego oraz kontroli wykonywania zadań obronnych;

4) tworzenie rezerwy sprzętu i środków materiałowych, zabezpieczających osiąganie wyższych stanów gotowości obronnej państwa;

5) funkcjonowanie stałego dyżuru oraz zabezpieczających funkcjonowanie stanowisk kierowania.

§ 11.

1. Do zadań wykonywanych w ramach przeglądów obronnych, o których mowa w § 3 pkt 3, należy sporządzanie:

1) Narodowego Kwestionariusza Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych – zawierającego dane liczbowe i oceny opisowe dotyczące stanu przygotowań obronnych w Ministerstwie, którego sporządzenie koordynuje komórka ds. obronnych;

2) Narodowego Kwestionariusza Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych – zawierającego dane liczbowe i oceny opisowe dotyczące stanu przygotowań obronnych jednostek organizacyjnych, który sporządzają kierownicy jednostek organizacyjnych będący dysponentami części budżetowych;

3) sprawozdania w formie wyciągu z Narodowego Kwestionariusza Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych, zawierającego dane liczbowe i oceny opisowe dotyczące stanu przygotowań obronnych jednostek organizacyjnych, które sporządzają kierownicy jednostek organizacyjnych niebędący dysponentami części budżetowych.

2. Sprawozdania, o których mowa w ust. 1 pkt 3, kierownicy jednostek organizacyjnych przekazują do komórki ds. obronnych, w terminie do 31 stycznia roku następującego po roku, za który składane jest sprawozdanie.

3. Szczegółowe zasady opracowywania dokumentów wykonywanych w ramach przeglądów obronnych określa Metodyka opracowania Narodowego Kwestionariusza Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych.

§ 12.

1. W celu zapewnienia kierowania przez Ministra działami administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna w wyższych stanach gotowości obronnej państwa tworzy się system kierowania Ministra, o którym mowa w § 3 pkt 4.

2. W skład sytemu kierowania wchodzą stanowiska kierowania Ministra oraz stanowiska kierowania jednostek organizacyjnych i jednostek terenowych, tworzące Główne Stanowisko Kierowania Ministra.

3. Stanowiska kierowania Ministra i kierowników jednostek organizacyjnych przygotuje się w:

1) w stałych siedzibach;

2) w zapasowych miejscach pracy.

4. Zasady organizacji pracy i funkcjonowania na stanowiskach kierowania określają regulaminy organizacyjne i regulaminy pracy Ministerstwa oraz jednostek organizacyjnych, w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny.

5. Organizację systemu kierowania Ministra oraz sprawy związane z przygotowaniem Głównego Stanowiska Kierowania Ministra określa odrębne zarządzenie.

§ 13.

1. Do zadań realizowanych w ramach tworzenia warunków do wprowadzania wyższych stanów gotowości obronnej państwa, o którym mowa w § 3 pkt 5, należy:

1) ustalenie zasad i procedur wprowadzania wyższych stanów gotowości obronnej państwa w działach administracji rządowej środowisko i gospodarka wodna;

2) zapewnienie ciągłości i terminowości działania Ministerstwa oraz jednostek organizacyjnych podczas podnoszenia i w czasie trwania wyższych stanów gotowości obronnej państwa;

3) tworzenie systemu stałych dyżurów Ministra na potrzeby uruchamiania przedsięwzięć związanych z podwyższaniem gotowości obronnej państwa oraz przekazywania decyzji w sprawach dotyczących uruchamiania zadań operacyjnych, jak również przedsięwzięć wynikających z planu zarządzania kryzysowego oraz wprowadzonych stopni alarmowych zagrożenia terrorystycznego.

2. Tworzenie systemu stałych dyżurów, w tym organizację, zakresy zadań, warunki funkcjonowania tego systemu w Ministerstwie i jednostkach organizacyjnych, określa odrębne zarządzenie.

§ 14.

1. Do zadań realizowanych w ramach zapewnienia zasobów osobowych na potrzeby wykonywania zadań obronnych, o którym mowa w § 3 pkt 6, należy:

1) wyznaczenie w komórkach organizacyjnych Ministerstwa oraz w jednostkach organizacyjnych:

a) kierujących zespołami i grupami roboczymi przewidzianymi do realizacji zadań na stanowiskach kierowania,

b) pracowników zabezpieczających funkcjonowanie stanowisk kierowania,

c) pracowników realizujących zadania operacyjne,

d) pracowników zabezpieczających funkcjonowanie stałych dyżurów;

2) opracowywanie i wysyłanie do właściwego wojskowego komendanta uzupełnień, zawiadomień o reklamowaniu z urzędu pracowników Ministerstwa lub jednostek organizacyjnych (imienne wykazy osób) od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;

3) opracowanie i wystąpienie z wnioskiem do właściwego wojskowego komendanta uzupełnień w sprawie reklamowania pracowników Ministerstwa lub jednostek organizacyjnych od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.

2. Wnioski w sprawie reklamowania sporządzają i przesyłają właściwemu wojskowemu komendantowi uzupełnień w:

1) Ministerstwie – komórka organizacyjna właściwa do spraw kadrowych;

2) jednostkach organizacyjnych – komórki organizacyjne właściwe do spraw kadrowych lub osoby wyznaczone przez kierowników jednostek organizacyjnych do prowadzenia spraw kadrowych.

3. Ewidencję pracowników reklamowanych od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny prowadzą w:

1) Ministerstwie – komórka ds. obronnych;

2) jednostkach organizacyjnych – komórki organizacyjne do spraw obronnych lub osoby wyznaczone przez kierowników jednostek organizacyjnych do spraw obronnych.

§ 15.

1. Planowanie i organizowanie świadczeń niezbędnych do realizacji zadań, o których mowa w § 3 pkt 7, obejmuje:

1) określenie potrzeb w zakresie nieruchomości, urządzeń, sprzętu transportowego i osób, zapewniających realizację zadań obronnych;

2) wnioskowanie do właściwych organów administracji publicznej o nałożenie obowiązku świadczeń rzeczowych i osobistych na potrzeby obronne Ministerstwa;

3) tworzenie warunków organizacyjnych do przyjmowania świadczeń.

2. Występowanie z wnioskami w sprawie świadczeń na potrzeby obronne Ministerstwa realizuje komórka ds. obronnych.

3. Zadania związane z przyjmowaniem obiektów, urządzeń i środków transportu uzyskanych w drodze świadczeń rzeczowych oraz świadczeń osobistych organizuje Biuro Dyrektora Generalnego w Ministerstwie.

§ 16.

1. Współpraca cywilno-wojskowa, o której mowa w § 3 pkt 8, jest prowadzona w czasie pokoju, kryzysu i wojny i obejmuje w szczególności udział podmiotów cywilnych w realizacji Celów Sił Zbrojnych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i zadań wynikających z zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej realizowanych w ramach planowania obronnego Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.

2. Sposób i tryb realizacji oraz zakres współpracy cywilno-wojskowej, o której mowa w ust. 1, określają odrębne przepisy.

§ 17.

1. Realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza – Host Nation Support (HNS), o których mowa w § 3 pkt 9, obejmuje w szczególności:

1) tworzenie warunków organizacyjnych kierowania i funkcjonowania HNS;

2) opracowanie planów zapewnienia wsparcia HNS;

3) zapewnienie zdolności i zasobów do wspierania sojuszniczych wojsk wsparcia w ramach obowiązków HNS.

2. Realizacja zadań przez Ministerstwo oraz jednostki organizacyjne dotyczących HNS polega na zbieraniu, aktualizowaniu i przekazywaniu do Ministerstwa Obrony Narodowej danych o posiadanych zasobach oraz możliwościach ich wykorzystania na potrzeby wojska.

3. Szczegółowy tryb planowania i wykonywania obowiązków w zakresie HNS regulują odrębne przepisy.

§ 18.

1. Przygotowanie jednostek organizacyjnych do objęcia militaryzacją oraz tworzenie specjalnie formowanych jednostek zmilitaryzowanych do prowadzenia ochrony szczególnej obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa, o których mowa w § 3 pkt 10, obejmuje w szczególności:

1) opracowanie regulaminów organizacyjnych jednostek zmilitaryzowanych;

2) nadawanie przydziałów organizacyjno-mobilizacyjnych osobom przewidzianym do służby w tych jednostkach;

3) zapewnienie wyposażenia w środki transportowe i maszyny niezbędne do realizacji zadań uzasadniających ich militaryzację;

4) prowadzenie dokumentacji jednostki zmilitaryzowanej.

2. Za przygotowanie oraz osiągnięcie gotowości do działania jednostek militaryzowanych odpowiadają kierownicy jednostek organizacyjnych, wobec których Minister wystąpił z wnioskiem o objęcie militaryzacją.

3. Szczegółowy tryb ustalania jednostek przewidzianych do militaryzacji, zadania związane z ich przygotowaniem, zasady wyposażania oraz prowadzenia kontroli określa odrębne zarządzenie.

§ 19.

1. Przygotowanie jednostek organizacyjnych do prowadzenia ochrony szczególnej obiektów szczególnie ważnych dla obrony i bezpieczeństw państwa, o którym mowa w § 3 pkt 11, stanowi kontynuowanie działań ochronnych wobec tych obiektów w stanach nadzwyczajnych i w czasie wojny i obejmuje w szczególności:

1) tworzenie specjalnie formowanych jednostek zmilitaryzowanych;

2) zapewnienie wyposażenia, sprzętu i środków materiałowych niezbędne do prowadzenia ochrony;

3) planowanie prowadzenia ochrony szczególnej;

4) organizowanie współdziałania z Silami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz prowadzenia ochrony szczególnej.

3. Szczegółowy tryb ustalania jednostek wykonujących zadania szczególnej ochrony obiektów, zadania związane z ich przygotowaniem oraz zasady wyposażania reguluje odrębne zarządzenie.

§ 20.

1. W Ministerstwie oraz w jednostkach organizacyjnych realizowany jest proces szkolenia obronnego, którego organizatorem jest Minister.

2. Szkolenie, o którym mowa w § 3 pkt 12, jest realizowane zgodnie z:

1) wytycznymi Ministra Obrony Narodowej dla ministrów i wojewodów do szkolenia obronnego;

2) programami szkolenia obronnego w działach administracji rządowej kierowanych przez Ministra;

3) planami szkolenia obronnego w działach administracji rządowej kierowanych przez Ministra sporządzanymi na dany rok szkoleniowy;

4) wytycznymi Ministra do szkolenia obronnego w działach administracji rządowej kierowanych przez Ministra na dany rok szkoleniowy.

3. Dokumenty, o których mowa w ust. 2 pkt 2–4, są opracowywane i przedkładane Ministrowi do zatwierdzenia przez kierownika komórki ds. obronnych, w terminie do 31 grudnia roku poprzedzającego rok rozpoczęcia okresu, na jaki dokumenty te są sporządzane.

4. Udział w szkoleniu obronnym jest służbowym obowiązkiem kierowników komórek organizacyjnych Ministerstwa, kierowników jednostek organizacyjnych i pracowników tych komórek oraz jednostek.

5. W przypadku braku możliwości uczestniczenia w szkoleniu kierownika jednostki organizacyjnej w szkoleniu uczestniczy jego zastępca.

§ 21.

1. Kontrole prawidłowości wykonywania zadań obronnych, o których mowa w § 3 pkt 13, w komórkach organizacyjnych Ministerstwa i jednostkach organizacyjnych, zarządza Minister.

2. Sprawy związane z planowaniem, organizowaniem i wykonywaniem kontroli koordynuje kierownik komórki ds. obronnych.

3. Zakres i sposób prowadzenia kontroli określają odrębne przepisy.

§ 22.

Traci moc zarządzenie nr 1 Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2006 r. w sprawie ogólnych zasad wykonywania zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony (Dz. Urz. Min. Środ. i GIOŚ poz. 66 oraz z 2008 r. poz. 51).

§ 23.

Zarządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

MINISTER ŚRODOWISKA

¹⁾ Minister Środowiska kieruje działami administracji rządowej – gospodarka wodna i środowisko, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. z 2015 r. poz. 1904 oraz 2095).

²⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 1220, 1224, 1830 i 2281 oraz z 2016 r. poz. 178 i 1053.

Metryka