Dzienniki Urzędowe - rok 2024 poz. 3

Na podstawie art. 21 ust. 2 pkt 16 oraz art. 23 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (Dz. U. z 2023 r. poz. 2110) ogłasza się, co następuje:

1) Prezes Urzędu - Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego;

2) rozporządzenie nr 1321/2014 - rozporządzenie Komisji (UE) nr 1321/2014 z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie ciągłej zdatności do lotu statków powietrznych oraz wyrobów lotniczych, części i wyposażenia, a także w sprawie zatwierdzeń udzielanych organizacjom i personelowi zaangażowanym w takie zadania;

3) Part - M - załącznik I do rozporządzenia nr 1321/2014;

4) Part -145 - załącznik II do rozporządzenia nr 1321/2014;

5) Part - 66 - załącznik III do rozporządzenia nr 1321/2014;

6) skomplikowany technicznie statek powietrzny z napędem silnikowym:

a) samolot:

- o maksymalnej certyfikowanej masie startowej powyżej 5 700 kg, lub

- certyfikowany dla maksymalnej liczby miejsc pasażerskich powyżej dziewiętnastu, lub

- certyfikowany do użytkowania z załogą składającą się przynajmniej z dwóch pilotów, lub

- wyposażony w silnik lub silniki turboodrzutowe lub więcej niż jeden silnik turbośmigłowy, lub

b) śmigłowiec certyfikowany:

- dla maksymalnej masy startowej powyżej 3 175 kg, lub

- dla maksymalnej liczby miejsc pasażerskich powyżej dziewięciu, lub

- do eksploatacji z załogą składającą się co najmniej z dwóch pilotów; lub

c) pionowzlot z pochylanymi wirnikami;

7) personel poświadczający - personel odpowiedzialny za dopuszczenie statku lub podzespołu do eksploatacji po obsłudze technicznej;

8) podzespół - silnik, śmigło, część lub wyposażenie;

9) organizacja obsługowa (AMO) - organizację obsługi zatwierdzoną zgodnie z PART-145;

10) personel poświadczający obsługę podzespołów (CC/S) - personel upoważniony przez organizację obsługową do poświadczania obsługi silników, pomocniczych zespołów zasilających (Auxiliary Power Unit APU) i podzespołów;

11) poziom obsługi - m.in. naprawę główną (Overhaul), testy, naprawy, obwody elektryczne i elektroniczne klasy 1, 2 oraz 3 zgodnie z zawartością CMM;

12) AD (Airwothiness Directive) - dyrektywę zdatności;

13) AMC (Acceptable Means of Compliance) - akceptowalne sposoby spełniania wymagań;

14) AMP (Aircraft Maintenance Programme) - Program Obsługi Technicznej;

15) AOG (Aircraft On Ground) - statek powietrzny, który nie może wykonywać operacji lotniczych z powodu niesprawności;

16) EASA - Agencję Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego;

17) GM (Guidance Material) - materiał pomocniczy;

18) OEM (Original Equipment Manufacturer) - producenta oryginalnego wyposażenia lub podzespołu;

19) MOE (Maintenance Organisation Exposition) - charakterystykę organizacji obsługowej;

20) HF (Human Factor) - czynnik ludzki;

21) SB (Service Bulletin) - biuletyn serwisowy;

22) CMM (Component Maintenance Manual) - instrukcję obsługi podzespołów;

23) TCH (Type Certificate Holder) - posiadacza certyfikatu typu;

24) STCH (Supplemental Type Certificate Holder) - posiadacza uzupełniającego certyfikatu typu.

2. Procedura dla pierwszego upoważnienia jest przeprowadzana w następujący sposób:

1) organizacja obsługowa powinna określić w MOE przyjęte wymagania wstępne, aby uzyskać uprawnienie jako personel poświadczający obsługę podzespołów;

2) zapisy z oceny dla wydania upoważnienia do poświadczenia obsługi podzespołu statku powietrznego, powinny zawierać co najmniej:

a) nazwisko lub stanowisko osoby odpowiedzialnej za proces oceny,

b) datę dokonania oceny,

c) sprawdzenie dokumentacji dotyczącej kwalifikacji,

d) procedury dla pierwszej oceny (metody, włącznie z czynnościami jakie należy podjąć jeżeli wynik oceny nie jest zadawalający),

e) sposób odnotowania wyników oceny,

f) zarządzanie wykazem CC/S i indywidualnymi upoważnieniami,

g) dokumentację CC/S (obowiązki, zawartość teczek CC/S).

3. Organizacja obsługowa powinna szczegółowo opisać w MOE następujące wymagania wstępne dla przedłużenia upoważnienia CC/S, takie jak:

1) wymagania dotyczące ciągłego szkolenia (procedury organizacji obsługowej, zagadnienia dotyczące nowych technologii, zarządzanie bezpieczeństwem, w tym kwestie czynnika ludzkiego);

2) wymagania dotyczące doświadczenia obsługowego personelu (6 miesięcy odpowiedniego doświadczenia w 2 letnim okresie poprzedzającym) i związane z tym dokumenty.

4. Zapisy z oceny dla przedłużenia upoważnienia CC/S, powinna zawierać co najmniej:

1) nazwisko lub stanowisko osoby odpowiedzialnej za proces;

2) czas dokonania oceny;

3) sprawdzenie dokumentacji dotyczącej kwalifikacji;

4) sposoby i metody ciągłego kontrolowania kompetencji;

5) metody, włącznie z czynnościami jakie należy podjąć jeżeli wynik oceny nie będzie zadawalający;

6) sposób odnotowania wyników oceny:

a) zarządzanie wykazem CC/S i indywidualnymi upoważnieniami,

b) dokumentację CC/S (obowiązki, zawartość teczek (CC/S).

1) wymagania podstawowe:

a) minimalny poziom wykształcenia to ukończenie odpowiedniej szkoły zawodowej lub w przypadku braku wykształcenia zawodowego staż pracy udokumentowany odpowiednimi świadectwami,

b) CC/S będzie w stanie wykazać, że odbył szkolenie podstawowe¹⁾ w odpowiednim obszarze związanym z obsługą podzespołów:

- dyplom lub świadectwo ukończenia szkoły lotniczej lub

- dyplom lub świadectwo ukończenia szkoły technicznej, jeżeli zakres pracy, która ma być wykonywana dotyczy niezłożonych podzespołów elektrycznych lub przyrządów i wyposażenia bezpieczeństwa i kabiny lub

- dyplom lub świadectwo ukończenia wojskowej szkoły lotniczej.

c) CC/S powinien wykazać co najmniej:

- 2-letnie doświadczenie lotnicze w obszarze obsługi technicznej, w tym przynajmniej 12 miesięcy doświadczenia praktycznego w obsłudze określonego podzespołu lub grupy podzespołów w warsztacie,

- 3-letnie doświadczenie lotnicze w obszarze obsługi lotniczej dla złożonych podzespołów takich jak silnik lub APU i podwozia, w tym przynajmniej 24 miesięcy doświadczenia praktycznego w obsłudze określonego podzespołu lub grupy podzespołów w warsztacie.

2) wymagania z zakresu szkolenia technicznego ze znajomości podzespołu, podczas którego w zależności od złożoności i technologii podzespołu, CC/S powinien co najmniej wykazać, że odbył odpowiednie szkolenia teoretyczne i praktyczne z podzespołu w:

a) OEM, lub

b) organizacji szkolenia uznanej przez OEM, lub

c) odpowiednio zatwierdzonej organizacji obsługowej, pod warunkiem, że:

- osoba nominowana do przeprowadzenia szkolenia może wykazać, że odbyła szkolenie dla danego podzespołu na odpowiednim poziomie,

- osoba nominowana do przeprowadzenia szkolenia jest prawidłowo upoważniona przez organizację obsługową i może wykazać się posiadaniem odpowiedniego doświadczenia w obsłudze odnośnego podzespołu,

- program szkolenia został przeanalizowany przez głównego inżyniera, kierownika monitorowania zgodności (Part-145),

- podzespół jest dostępny dla celów szkoleniowych;

3) wymagania w zakresie szkolenia podczas próby stanowiskowej - jeżeli zachodzi konieczność wykonania próby stanowiskowej CC/S powinien wykazać, że odbył odpowiednie szkolenie²⁾; szkolenie z użycia konkretnych narzędzi wymagane przez dane obsługowe OEM powinno być przeprowadzone przez:

a) OEM, lub

b) producenta stanowiska do prób, lub

c) odpowiednio zatwierdzoną organizację obsługową;

4) wymagania w zakresie szkolenia z obsługi wyposażenia specjalistycznego - jeżeli zachodzi konieczność użycia wyposażenia specjalistycznego, CC/S powinien być w stanie wykazać, że odbył odpowiednie szkolenie; szkolenie z użycia konkretnych narzędzi wymagane przez dane obsługowe OEM powinno zostać przeprowadzone przez:

a) OEM, lub

b) producenta stanowiska do prób, lub

c) zatwierdzoną organizację obsługową, posiadającą w swym zakresie uprawnienia do obsługi tego podzespołu;

5) wymagania w ramach szkolenia określonego w pkt 145.A.30 lit. e Part - 145 są następujące:

a) CC/S powinien wykazać, że odbył szkolenie z procedur MOE i procedur wewnętrznych dotyczących CC/S włącznie z wystawieniem poświadczenia obsługi na formularzu EASA 1, o którym mowa w dodatku II do załącznika I (część M) rozporządzenia (UE) nr 1321/2014,

b) w przypadku, gdy jest to wymagane, CC/S powinien być w stanie wykazać, że odbył wymagane szkolenie z następujących zakresów:

- wstępne z HF, zgodnie z pkt 145.A.30 lit. e i i GM 145.A.30 lit. e Part - 145; zaliczenie szkolenia HF moduł 9, o którym mowa w PART - 66, nie wyklucza konieczności odbycia szkolenia wstępnego HF zgodnie z pkt 145.A.30 lit e Part - 145; szkolenie z HF modułu 9 może zostać uznane w zakresie zagadnień, które są wspólne dla obu szkoleń, pod warunkiem, że szkolenie HF modułu 9 zaliczono w okresie poprzednich 2 lat od dnia dokonywania oceny,

- bezpieczeństwa zbiorników paliwowych poziom 1 lub poziom 2 po 31/12/2010 szczegółowo opisane w Dodatku IV do AMC do 145.A.30 lit. e i 145.B.10(3),

- lotniczego systemu połączeń elektrycznych (EWIS), o którym mowa w AMC 20-22, stanowiącym załącznik III do Decyzji Dyrektora EASA 2008/007/R z dnia 29 sierpnia 2008 r.,

- każdego dodatkowego szkolenia uzasadnionego w wyniku oceny kompetencji wykonanej przez organizację;

6) wymagania dotyczące wiedzy ogólnej są następujące:

a) znajomość języka - CC/S będzie w stanie wykazać, że potrafi czytać, pisać i porozumiewać się na zrozumiałym poziomie w języku, w którym sporządzone są dane obsługowe i procedury niezbędne do wydania poświadczenia obsługi,

b) szkolenie z zakresu czynnika ludzkiego (HF) i prawa - CC/S będzie w stanie wykazać, że odbył odpowiednie szkolenie z zakresu:

- czynnika ludzkiego, o którym mowa w module 9 do Dodatku I do Załącznik III (Part - 66); organizacja obsługowa powinna dopilnować i być w stanie wykazać, że program szkolenia z czynnika ludzkiego i jego poziom są zgodne z programem i poziomem (B1/B2) szkolenia Dodatku I do Załącznik III (Part - 66); procedura wykazania pozostawiona jest do decyzji organizacji obsługowej,

- prawa i przepisów lotniczych, o których mowa w module 10 do Dodatku I do Załącznik III (Part - 66); organizacja obsługowa powinna dopilnować i powinna być w stanie wykazać, że program szkolenia z prawa lotniczego i jego poziom są zgodne z programem i poziomem (B1/B2) szkolenia Dodatku I do Załącznik III (Part - 66); procedura wykazania pozostawiona jest do decyzji organizacji obsługowej; proponowany personel poświadczający obsługę podzespołów uznaje się za spełniający wymagania bez konieczności dalszej oceny, jeśli dostępny jest jeden z poniższych dowodów:

- certyfikat potwierdzający zdanie egzaminu wydany przez ośrodek Part - 147 AMTO dla modułu 9 i 10, lub

- jeżeli można przedstawić tylko oświadczenie wydane przez Part - 147 AMTO, stwierdzające, że osoba uczestniczyła w szkoleniu z odnośnych modułów 9 lub 10, zgodnie z odpowiadającym im programem Part - 66, to wówczas organizacja obsługowa powinna być w stanie wykazać, że szkolenie zostało przeprowadzone zgodnie ze szczegółowym programem, włącznie z jego poziomem, tak jak wskazane w Part - 66 moduł 9 lub 10; w takim przypadku należy podać czas trwania szkolenia dla wykazania objęcia takim szkoleniem wszystkich przedmiotów.

- przy wyborze ośrodka nie będącego ośrodkiem Part - 147 AMTO do przeprowadzenia szkolenia z czynnika ludzkiego lub prawa lotniczego dział monitorowania zgodności lub jakości organizacji obsługowej powinien być w stanie wykazać, że:

-- szkolenie realizowane jest zgodnie ze szczegółowym programem, włącznie z poziomem szkolenia zgodnym z Part - 66 moduł 9 lub 10 (jeśli będzie dotyczyło), należy podać czas trwania szkolenia dla wykazania jego odpowiedniej długości dla omówienia wszystkich tematów,

-- definiowane są kryteria kwalifikacji instruktorów,

-- określona jest maksymalna liczba godzin szkolenia w ciągu dnia (należy uwzględnić zasadę HF),

-- uwzględniona jest maksymalna liczba uczestników w grupie (nie przekraczająca 28 osób);

7) aktualne doświadczenie obsługowe:

a) organizacja obsługowa powinna dopilnować, aby personel CC/S mógł wykazać posiadanie aktualnego doświadczenia w obszarze podzespołu lub warsztatu dotyczącego typu podzespołu, którego ma dotyczyć upoważnienie do obsługi,

b) aktualne doświadczenie obsługowe należy rozumieć jako spełniające wymóg posiadania 6-miesięcznego doświadczenia w okresie dwóch lat poprzedzających zamierzoną datę wydania upoważnienia do poświadczania,

c) organizacja obsługowa powinna stosować następujące kryteria dla zidentyfikowania akceptowalnego charakteru doświadczenia:

- uprawnienie Cx (od C1 do C22), personel poświadczający obsługę podzespołów: doświadczenie będzie obejmować korzystanie z przywilejów poprzez wykonywanie zadań lub korzystanie z przywilejów do poświadczania wynikających z upoważnienia dla każdego upoważnionego uprawnienia C, które ma być przyznane.

- uprawnienie Bx (B1, B2 lub B3), personel poświadczający obsługę silników: doświadczenie będzie obejmować korzystanie z przywilejów poprzez wykonywanie zadań lub korzystanie z przywilejów do poświadczania wynikających z upoważnienia dla każdego upoważnionego uprawnienia B, które ma być przyznane,

d) dla pierwszego indywidualnego upoważnienia można rozważyć następujące wymagania dotyczące uznania posiadanego doświadczenia:

- dla personelu poświadczającego podzespoły posiadającego uprawnienie Cx; zaliczenie szkolenia na podzespole (teoretycznego i praktycznego) w roku poprzedzającym wydanie indywidualnego upoważnienia zastępuje konieczność wykazania posiadania doświadczenia obsługowego 6/24 na konkretnym podzespole z tej samej rodziny lub technologii,

- dla personelu poświadczającego posiadającego uprawnienie Bx; zaliczenie szkolenia na silniku lub APU w roku poprzedzającym wydanie indywidualnego upoważnienia zastępuje konieczność wykazania posiadania doświadczenia obsługowego 6/24 na konkretnym podzespole z tej samej rodziny lub technologii,

e) w przypadku, gdy nie jest możliwe przedstawienie zapisów czasu trwania lub rodzaju doświadczenia, zgodnie z kryteriami określonymi powyżej, nie można przyznać lub przedłużyć indywidualnego upoważnienia, chyba że kandydat ubiegający o wydanie upoważnienia:

- uzupełni brakujące elementy odnoszące się do długości przebiegu doświadczenia (np. brakujące zadania na podwoziu dla CC/S z grupy C14, itp.); jeżeli AMO nie jest w stanie zapewnić takiej możliwości z powodu braku pracy lub czynności, to można skierować kandydata do innej AMO w celu uzupełnienia brakujących elementów,

- weźmie udział w pełnym szkoleniu na typ podzespołu, silnika lub APU; jednak w przypadku przedłużenia indywidualnego upoważnienia, nie można stosować tej opcji jako standardu dla zastępowania wykazania doświadczenia; tę opcję należy stosować tylko w wyjątkowych sytuacjach, określonych jako „osoba powracająca z okresu nieaktywności”, „organizacja obsługowa nie mająca pracy przez określony czas”; preferowane rozwiązanie w przypadku braku aktualnego doświadczenia to zdobycie brakującej części zgodnie z poprzednim punktem,

f) w zależności od ilości czynności wykonywanych przez organizację obsługową, może być trudne do wykazania posiadanie niezbędnego rodzaju doświadczenia obejmującego wszystkie przywileje przez każdego członka personelu poświadczającego; w takim przypadku można przyjąć, że indywidualne upoważnienie jest wydane lub przedłużone, z wprowadzeniem ograniczeń dotyczących brakującego rodzaju doświadczenia (np. upoważnienie z wyłączeniem naprawy głównej); takie ograniczenie przestanie obowiązywać, gdy kandydat ubiegający się o wydanie upoważnienia spełni jedno z wymagań określonych w pkt 4; w przypadku, gdy personel poświadczający dany typ podzespołu ma wpisane ograniczenia do swojego indywidualnego upoważnienia, organizacja obsługowa jest odpowiedzialna za przeprowadzenie analizy skutków takich ograniczeń na zakres zatwierdzenia i utrzymania ciągłej zgodności z wymaganiami PART - 145;

8) dodatkowe kryteria dla przedłużenia indywidualnego upoważnienia:

a) CC/S powinien odbyć szkolenia okresowe odświeżające lub uzupełniające z zakresu odpowiednich procesów technologicznych, zarządzania bezpieczeństwem w tym czynniki ludzki, FTS, EWIS, przepisy lotnicze (Part - 145, Part M), procedur organizacji w zakresie odpowiednim dla posiadanego zakresu upoważnienia i zakresu prac,

b) przed przedłużeniem upoważnienia, CC/S przedstawia potwierdzony 6-miesięczny okres pracy w ostatnim dwuletnim okresie liczonym od daty dokonywania oceny.

2. Organizacja powinna wykazać poprzez ocenę kompetencji, że CC/S:

1) spełnia kryteria kwalifikacyjne omówione powyżej;

2) posiada odpowiednią wiedzę, umiejętności i zdolność do wykonywania zadań obsługowych związanych z pełnioną funkcją;

3) potrafi czytać, pisać i porozumiewać się na zrozumiałym poziomie w języku(-ach), w których sporządzone są dane obsługowe i procedury niezbędne do wydania poświadczenia obsługi;

4) jest w stanie stwierdzić kiedy dany podzespół spełniania warunki do wystawienia poświadczenia obsługi techniczne oraz kiedy nie powinien zostać dopuszczony do eksploatacji.

3. W przypadku pierwszego upoważnienia lub przedłużenia zakresu już istniejącego upoważnienia ocena kompetencji powinna:

1) być odpowiednio dostosowana do typów podzespołu, które mają być objęte upoważnieniem personelu poświadczającego;

2) obejmować ocenę „pracy na stanowisku” lub „próbkowania wiedzy” i powinna być przeprowadzona przez odpowiednio kwalifikowany personel;

4. Zaleca się, aby formularz oceny kompetencji zawierał puste pole do wypełnienia tekstem, w którym osoba odpowiedzialna za ocenę kompetencji odnotuje zadane pytania, uwagi, a także każdą inną informację przydatną dla wsparcia rekomendacji dla ewentualnego zaliczenia lub niezaliczenia.

5. Podsumowanie kryteriów kwalifikacji CC/S w organizacji Part-145 zostało przedstawione w załączniku nr 1 do wytycznych.

6. Podsumowanie zagadnień, które należy ocenić dla CC/S stanowi załącznik nr 2 do wytycznych.

2. Organizacja obsługowa jest odpowiedzialna za zapewnienie utrzymania aktualności CC/S odnośnie procedur, zarządzania bezpieczeństwem, HF i wiedzy technicznej. Oceny kompetencji CC/S należy dokonywać co dwa lata. Program i czas trwania szkolenia doskonalącego dla CC/S powinien uwzględniać wiedzę o aktualnych przepisach prawa i procedur obowiązujących w AMO.

2. Organizacja obsługowa powinna przechowywać i archiwizować dowody związane z upoważnieniami CC/S, w szczególności dokumentów takich jak: certyfikaty, dziennik doświadczenia, dyplom, dowody szkolenia z zakresu doskonalenia zawodowego, ocena - włącznie z wynikami oceny, które mogą być przechowywane w formie wybranej przez organizację obsługą.

wz. Prezesa Urzędu
Lotnictwa Cywilnego
p.o. Wiceprezesa ds.
Standardów Lotniczych
Andrzej Kotwica

¹⁾ W zależności od złożoności zakresu pracy, która ma być wykonywana, należy rozważyć wyższy poziom szkolenia podstawowego.

²⁾ Odpowiednie szkolenie oznacza, że poziom lub szczegółowość szkolenia są proporcjonalne do przyznanego poziomu obsługi odpowiedniemu personelowi poświadczającemu, zgodnie ze wskazaniem w upoważnieniu do poświadczania. Organizacja może uznać doświadczenie CC/S lub wcześniejsze szkolenie z zakresu podzespołu dla prostego podzespołu dotyczącego tej samej rodziny lub tej samej technologii.

Załączniki do wytycznych nr 3/2024
Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego
z dnia 12 stycznia 2024 r.

Załącznik nr 1

Podsumowanie kryteriów kwalifikacji CC/S w organizacji Part-145

Osoba przeprowadzająca ocenę powinna uwzględnić złożoność i technologię podzespołu. Dla prostych podzespołów organizacja obsługowa może uznać doświadczenie CC/S lub poprzednie szkolenie na podzespole z tej samej tej samej kategorii i o tej samej technologii.

Załącznik nr 2

Podsumowanie zagadnień, które należy ocenić dla CC/S