Dzienniki Urzędowe - rok 2009 nr 1 poz. 16

Poważny incydent lotniczy na samolocie ultralekkim P2002 Sierra, który wydarzył się podczas lotu w dniu 31 lipca 2005 r. w miejscowości Rawa Mazowiecka, pilotowanym przez dowódcę statku powietrznego, pilota samolotów ultralekkich, świadectwo kwalifikacji na samoloty ultralekkie wydane przez Light Aircraft Association of the Czech Republic, mężczyznę, lat 47, klasyfikuję do kategorii:

„Czynnik ludzki”
w grupie przyczynowej „Błędy operacyjne - H3”.

1. Opis okoliczności wypadku lotniczego:

(na podstawie raportu końcowego Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych z badania zdarzenia lotniczego sygn. ULC-BL/8220/149-05/092/06)

W dniu 31.07.2005 r. w Rawie Mazowieckiej, na terenie należącym do Ośrodka Sportu i Rekreacji, odbywał się festyn. Pilot i jednocześnie właściciel samolotu P2002 Sierra, został zaproszony na tą imprezę jako gość honorowy. Pilot przyleciał samolotem do Rawy Mazowieckiej w dniu 30.07.2005 r. i wylądował na płaszczyźnie grobli. Pilot sprawdził dwa dni wcześniej teren grobli pod kątem przydatności do startów i lądowań dla samolotu P2002 Sierra.

W dniu 31.07.2005 r. ok. godz. 10:00 pilot wykonał sprawdzenie samolotu, uzupełnił olej i wykonał 10-minutową próbę silnika, a ok. godz. 13:00 wykonał samodzielny 10-minutowy lot sprawdzający. Start i lądowanie odbywały się z płaszczyzny grobli. Pilot nie zaobserwował żadnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu samolotu.

Po wykonaniu próby i rozgrzaniu silnika ok. godz. 14:00 tego samego dnia, start z grobli odbywał się z pasażerem na pokładzie w kierunku betonowych ławek usytuowanych na końcu grobli, przy przeciążonym samolocie o 73,1 kg, wietrze czołowo-bocznym i przy temperaturze powietrza otaczającego 27°C. Na drodze, po której startował samolot znajdowały się kałuże, po nocnym deszczu, wyhamowujące samolot w trakcie rozbiegu. Pilot stwierdził, że będzie miał problemy z rozpędzeniem samolotu i z naborem wysokości. W trakcie startu, po oderwaniu się samolotu od podłoża zaczepił tyłem kadłuba o ławkę. Pilot zdecydował się awaryjnie lądować na wodzie, zmniejszył moc silnika i łagodnie wodował. Po wodowaniu samolot utrzymywał się na powierzchni i sunął po wodzie 20 - 30 m. Po zatrzymaniu się samolotu, pilot i pasażer wyszli na skrzydła; nie odnieśli żadnych obrażeń.

Pilot niewłaściwie dokonał wyboru miejsca startu. Mimo długości drogi rozbiegu wynoszącej około 270 m, szerokość około 7 do 8 m, jaką dysponował pilot nie dawała gwarancji bezpiecznego wykonania startu i lądowania. Każda bowiem przypadkowa, niezamierzona zmiana kierunku wiatru mogła doprowadzić do zsunięcia się samolotu z nawierzchni grobli do akwenu wodnego. Ponadto wybór miejsca startu na grobli z betonową ławką na końcu drogi startowej nie zapewniały odpowiedniego marginesu bezpieczeństwa dla wykonania startu.

2. Przyczyna wypadku lotniczego:

(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)

1) przeciążenie samolotu;

2) wybór miejsca do startu nie zapewniającego jego bezpiecznego wykonania;

Okolicznościami sprzyjającymi zaistnieniu wypadku były: wysoka temperatura powietrza powodująca zmniejszenie mocy rozwijanej przez silnik oraz wydłużenie rozbiegu (przyhamowanie) samolotu spowodowane kałużami.

3. Stwierdza się naruszenie następujących przepisów lotniczych:

(na podstawie przeprowadzonej przez Urząd Lotnictwa Cywilnego analizy dokumentacji zdarzenia lotniczego)

USTAWA - Prawo lotnicze (Dz.U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1008, Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1829 oraz z 2007 r. Nr 50, poz. 331)

Dział III: Statki powietrzne i inny sprzęt lotniczy; Rozdz. 3: Zdatność statków powietrznych do lotów; Art. 46:

1. Art. 46. Zabrania się, z zastrzeżeniem art. 49 i 50, używać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i w polskiej przestrzeni powietrznej statku powietrznego, który nie posiada ważnego świadectwa zdatności do lotu albo równorzędnego dokumentu lub nie spełnia warunków określonych w certyfikacie typu lub innym równoważnym dokumencie.

2. Art. 51. Użytkownik oraz dowódca i inni członkowie załogi statku powietrznego są obowiązani przestrzegać warunków i ograniczeń ustalonych w świadectwie zdatności do lotu i dokumentach z nim związanych.

3. Art. 211.1. Kto: wykonuje lot przy użyciu statku powietrznego nieposiadającego wymaganej zdatności do lotów lub niezgodnie z ograniczeniami określonymi w świadectwie zdatności do lotów - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.

4. Art. 114. Dowódca jest obowiązany wykonywać loty zgodnie z przepisami, w szczególności zaś zapewnić bezpieczeństwo statku powietrznego oraz znajdujących się na jego pokładzie osób i rzeczy.

4. Zalecenia profilaktyczne:

(na podstawie uchwały podjętej przez Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych)

Dyrektorom aeroklubów i ośrodków szkolenia lotniczego, właścicielom i użytkownikom statków powietrznych:

Przypomnieć pilotom o zakazie przekraczania dopuszczalnych warunków eksploatacyjnych, w szczególności maksymalnej masy startowej oraz właściwego doboru miejsca do startów i lądowań.

Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego Grzegorz Kruszyński