Dzienniki Urzędowe - rok 2018 poz. 11

1. Na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1523) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst zarządzenia nr 31/2013 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. NBP z 2017 r. poz. 5). z uwzględnieniem zmian wprowadzonych zarządzeniem nr 8/2018 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 18 maja 2018 r. zmieniającym zarządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. NBP poz. 8).

2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity zarządzenia nie obejmuje § 2 zarządzenia nr 8/2018 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 18 maja 2018 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. NBP poz. 8), który stanowi:

"§ 2. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 25 maja 2018 r.".

Prezes Narodowego Banku Polskiego: A. Glapiński

Załącznik do obwieszczenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego
z dnia 5 lipca 2018 r. (poz. 11)

ZARZĄDZENIE NR 31/2013
PREZESA NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO

z dnia 17 grudnia 2013 r.

w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2017 r. poz. 1373) zarządza się, co następuje:

§ 1. 1. Banki działające na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "bankami", wymieniają zużyte lub uszkodzone znaki pieniężne waluty polskiej, zwane dalej "znakami pieniężnymi", jeżeli nie zostały one sfałszowane lub ich autentyczność nie budzi podejrzeń, a ich cechy umożliwiają rozpoznanie wartości nominalnej.

2. W przypadku przedstawienia do wymiany znaków pieniężnych sfałszowanych lub budzących wątpliwości co do autentyczności, banki zatrzymują te znaki, zgodnie z odrębnymi przepisami.

3. Jeżeli zużycie lub uszkodzenie znaków pieniężnych polega na ich zanieczyszczeniu, w szczególności zanieczyszczeniu biologicznym lub chemicznym, osoba przedstawiająca te znaki do wymiany powinna podać informacje o rodzaju zanieczyszczenia, jeżeli takie informacje posiada.

4. Banknoty lub monety, o których mowa w ust. 3, oraz:

1) banknoty zawilgocone, zbutwiałe, nadpalone lub kruszące się,

2) zużyte lub uszkodzone banknoty kolekcjonerskie lub monety kolekcjonerskie

- są przyjmowane do wymiany zgodnie z § 6.

§ 2. 1. Wymianie podlegają:

1) banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione lub uszkodzone w inny sposób, w tym również wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, nadruku, rysunku lub innego znaku;

2) monety oraz ich elementy (rdzeń i pierścień), mające w szczególności uszkodzenia typu mechanicznego, wytarte, o zmienionej barwie, skorodowane, w tym również uszkodzone wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, rysunku lub innego znaku.

2. Wymianie nie podlegają monety uszkodzone przy wykorzystaniu urządzeń przemysłowych, stosowanych do deformowania monet poprzez ich pofalowanie, pocięcie, zdeformowanie kształtu lub zatarcie wizerunku monety. Przykłady tak uszkodzonych monet są udostępnione na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego.

§ 3. 1. Banki wymieniają, w pełnej wartości nominalnej, z wyłączeniem znaków pieniężnych, o których mowa w § 7 ust. 1 i w § 8 ust. 1, zużyte lub uszkodzone znaki pieniężne, jeżeli odpowiadają następującym warunkom:

1) banknoty:

a) są przerwane na nie więcej niż dziewięć części, sklejone lub niesklejone, jeżeli wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu, nie posiadają ubytków powierzchni w miejscu przerwania i łącznie stanowią 100% pierwotnej powierzchni,

b) jeżeli zachowały ponad 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie;

2) monety, a także dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień) - jeżeli pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej.

2. Części banknotu, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, skleja się w całość, umieszczając podklejenia na odwrotnej stronie, w obecności osoby, która przedstawiła znaki pieniężne do wymiany, w sposób umożliwiający stwierdzenie, że poszczególne części stanowią razem 100% pierwotnej powierzchni. Na przedniej stronie banknotu, sklejonego przez klienta lub kasjera, umieszcza się odręczną adnotację lub odbitkę stempla o treści "100% wartości nominalnej", tak aby ta adnotacja lub odbitka obejmowała, w miarę możliwości, co najmniej dwie części banknotu, oraz datę i podpis pracownika banku, dokonującego wymiany.

3. Na przedniej stronie banknotów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b, umieszcza się, w obecności osoby, która przedstawiła znaki pieniężne do wymiany, odręczną adnotację lub odbitkę stempla o treści "100% wartości nominalnej" oraz datę i podpis pracownika banku, dokonującego wymiany; pozostały ubytek powierzchni banknotu uzupełnia się papierem do 100% pierwotnej powierzchni.

§ 4. 1. Banki wymieniają za połowę wartości nominalnej, z wyłączeniem znaków pieniężnych, o których mowa w § 7 ust. 1 i w § 8 ust. 1, przedstawione do wymiany znaki pieniężne, jeżeli odpowiadają następującym warunkom:

1) w przypadku banknotów - jeżeli zachowały od 45% do 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie;

2) w przypadku monet - jeżeli zachował się przynajmniej jeden element (rdzeń lub pierścień).

2. Na przedniej stronie banknotów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, umieszcza się, w obecności osoby, która przedstawiła znaki pieniężne do wymiany, odręczną adnotację lub odbitkę stempla o treści "50% wartości nominalnej", oraz datę i podpis pracownika banku, dokonującego wymiany.

§ 4a. W przypadku wątpliwości, czy przedstawione do wymiany znaki pieniężne podlegają wymianie w pełnej lub w połowie wartości nominalnej, banki są obowiązane do przyjęcia takich znaków zgodnie z § 6.

§ 4b. 1. W przypadku przedstawienia do wymiany znaków pieniężnych, o których mowa w § 3 i 4, w oddziale okręgowym Narodowego Banku Polskiego, zwanym dalej "oddziałem okręgowym NBP", osoby je przedstawiające podają:

1) dane umożliwiające ich identyfikację: imię, nazwisko oraz numer PESEL, a w przypadku osób niebędących obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej i nieposiadających numeru PESEL - imię, nazwisko, obywatelstwo oraz numer dokumentu stwierdzającego tożsamość;

2) informację, co stało się z pozostałą częścią banknotu, w przypadku przedstawienia do wymiany banknotu, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 lit. b i § 4 ust. 1 pkt 1.

2. Osoby przedstawiające znaki pieniężne do wymiany, w celu weryfikacji podanych danych, o których mowa w ust. 1 pkt 1, okazują do wglądu swój dokument tożsamości.

§ 5. 1. Wymienione banknoty, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, traktuje się jako banknoty nienadające się do maszynowego sortowania, z których formuje się paczki pełne lub paczki niepełne o tej samej wartości nominalnej.

2. Wymienione banknoty, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1, o tej samej wartości nominalnej, sklejane są w pełne banknoty i pakowane są zgodnie z ust. 1. Dopuszcza się łączenie dwóch dowolnych fragmentów pochodzących z banknotów o tej samej wartości nominalnej.

3. Wymienione monety oraz kompletowane w całość elementy (rdzeń i pierścień) monet, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 2 i w § 4 ust. 1 pkt 2, pakowane są do woreczków z monetami, nienadającymi się do obiegu, o tej samej wartości nominalnej. Dopuszcza się kompletowanie dwóch takich samych elementów monety o tej samej wartości nominalnej.

§ 6. 1. Banki mają obowiązek przyjmowania banknotów i monet, które nie odpowiadają warunkom określonym w § 3 i 4, z wyłączeniem znaków pieniężnych, o których mowa w § 7 ust. 1 i w § 8 ust. 1, w celu przekazania ich do wymiany do Centrali Narodowego Banku Polskiego, zwanej dalej "Centralą NBP", wraz z "Wnioskiem o wymianę zużytych lub uszkodzonych znaków pieniężnych", którego wzór stanowi załącznik nr 1 do zarządzenia.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, sporządza się w trzech egzemplarzach; jeden egzemplarz pozostaje w banku przyjmującym znaki pieniężne do wymiany, drugi egzemplarz otrzymuje osoba przedstawiająca znaki pieniężne do wymiany, a trzeci egzemplarz przekazywany jest do Centrali NBP.

3. Przyjęte do wymiany znaki pieniężne, wraz z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, banki przesyłają do Centrali NBP bezpośrednio lub za pośrednictwem oddziałów okręgowych NBP, przy okazji kontaktów związanych z pobieraniem lub odprowadzaniem znaków pieniężnych.

4. Przyjęcie od banków znaków pieniężnych, o których mowa w ust. 3, oddziały okręgowe NBP potwierdzają na "Pokwitowaniu", którego wzór stanowi załącznik nr 2 do zarządzenia.

5. Banknoty i monety, o których mowa w § 1 ust. 3 i 4, przed przekazaniem do Centrali NBP należy zabezpieczyć przed dotykaniem oraz uniemożliwić ich rozpad, umieszczając je w plastikowych torebkach.

§ 7. 1. Znaki pieniężne, które zostały uszkodzone w wyniku badań wykonanych przez organy ścigania w ramach przeprowadzanych czynności, przyjmowane są do wymiany wyłącznie w oddziałach okręgowych NBP.

2. Do przedstawionych do wymiany znaków pieniężnych organ ścigania dołącza dokument informujący o wykonanych badaniach i zagrożeniach, jakie substancja użyta w badaniach może powodować dla życia lub zdrowia osób mających z nimi kontakt.

3. Wymiana takich znaków pieniężnych jest dokonywana bezpłatnie.

4. Wymienione banknoty, o których mowa w ust. 1, pakowane są zgodnie z § 5 ust. 1.

§ 8. 1. Znaki pieniężne, które posiadają cechy wskazujące, że uległy uszkodzeniu w wyniku zadziałania zabezpieczeń zainstalowanych w pojemnikach specjalistycznych lub urządzeniach służących do transportu i przechowywania znaków pieniężnych, przyjmowane są do wymiany wyłącznie w oddziałach okręgowych NBP lub w Centrali NBP.

2. Oddziały okręgowe NBP lub Centrala NBP zawiadamiają niezwłocznie właściwą terytorialnie komendę wojewódzką policji, zwaną dalej "KWP" lub komendę stołeczną policji, zwaną dalej "KSP", o przedstawieniu do wymiany znaków pieniężnych, o których mowa w ust. 1; wzór Zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, stanowi załącznik nr 3 do zarządzenia.

3. Znaki pieniężne, o których mowa w ust. 1, oddziały okręgowe NBP lub Centrala NBP przyjmują na podstawie wniosku, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do zarządzenia, z tym że wniosek sporządza się w dwóch egzemplarzach; jeden egzemplarz dla przyjmującego oddziału okręgowego NBP lub Centrali NBP, drugi egzemplarz otrzymuje osoba przedstawiająca znaki pieniężne do wymiany.

4. Wymiana znaków pieniężnych, o których mowa w ust. 1, jest dokonywana, przez oddziały okręgowe NBP lub Centralę NBP, po otrzymaniu postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa albo informacji o prawomocnym zakończeniu postępowania.

5. Oddziały okręgowe NBP lub Centrala NBP dokonują wymiany znaków pieniężnych, o których mowa w ust. 1, zgodnie z § 3 lub 4.

6. Znaki pieniężne, o których mowa w ust. 1, nieodpowiadające warunkom określonym w § 3 lub 4, oddziały okręgowe NBP przekazują do wymiany do Centrali NBP na podstawie wniosku, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do zarządzenia, sporządzonego w trzech egzemplarzach; Centrala NBP dokonuje wymiany po przekazaniu przez oddziały okręgowe NBP kopii postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa albo informacji o prawomocnym zakończeniu postępowania.

7. Wymienione przez oddziały okręgowe NBP lub Centralę NBP banknoty, o których mowa w ust. 1, pakowane są zgodnie z § 5 ust. 1.

8. W przypadku, gdy znaki pieniężne, o których mowa w ust. 1, zostaną przedstawione do wymiany w innym banku lub wpłacone w formie wpłaty zamkniętej, powinny być zatrzymane jako znaki pieniężne budzące wątpliwości co do ich autentyczności, zgodnie z odrębnymi przepisami.

9. Centrala NBP, po otrzymaniu znaków pieniężnych, o których mowa w ust. 8, postępuje w sposób określony w ust. 2.

§ 9. 1. Za wymianę znaków pieniężnych, o których mowa w § 8 ust. 1, pobierana jest opłata przez oddziały okręgowe NBP lub Centralę NBP, zgodnie z Taryfą prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP.

2. Nie pobiera się opłaty, o której mowa w ust. 1, jeżeli znaki pieniężne zostały zniszczone lub uszkodzone w wyniku przestępstwa lub karalnego usiłowania popełnienia przestępstwa na szkodę osoby lub podmiotu przedstawiającego znaki pieniężne do wymiany.

§ 10. Centrala NBP wymienia banknoty oraz monety według następujących zasad:

1) banknoty:

a) w 100% wartości nominalnej - jeżeli zostało zachowane ponad 75% pierwotnej powierzchni banknotu i w przypadku którego stwierdzono, że wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu,

b) w 50% wartości nominalnej - jeżeli zostało zachowane od 45% do 75% pierwotnej powierzchni banknotu i w przypadku którego stwierdzono, że wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu;

2) monety:

a) w 100% wartości nominalnej monety, również jeżeli są to dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień) - jeżeli pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej,

b) w 50% wartości nominalnej - jeżeli został zachowany co najmniej jeden element monety (rdzeń lub pierścień).

§ 11. 1. Centrala NBP przekazuje równowartość wymienionych znaków pieniężnych na wskazany we wniosku, o którym mowa w § 6 ust. 1, numer rachunku:

1) banku przyjmującego znaki pieniężne do wymiany;

2) osoby przedstawiającej znaki pieniężne do wymiany w NBP;

3) oddziału okręgowego NBP, w przypadku gdy osoba przedstawiająca znaki pieniężne do wymiany nie wskazała numeru rachunku.

2. W przypadku wymiany znaków pieniężnych, o których mowa w § 8 ust. 1, przekazywana kwota jest pomniejszona o opłatę, o której mowa w § 9 ust. 1.

3. Banki informują osobę, która przedstawiła znaki pieniężne do wymiany o wyniku wymiany zużytych lub uszkodzonych znaków pieniężnych; wzór informacji stanowi załącznik nr 4 do zarządzenia.

4. Niewymienione przez Centralę NBP banknoty i ich fragmenty oraz monety i ich elementy (rdzeń i pierścień) są zwracane osobie, która przedstawiła znaki pieniężne do wymiany.

§ 12. Traci moc zarządzenie nr 1/2003 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 15 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. NBP Nr 1, poz. 1 i z 2004 r. Nr 7, poz. 14).

§ 13. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 15 stycznia 2014 r.

Załączniki do zarządzenia nr 31/2013 Prezesa Narodowego Banku Polskiego
z dnia 17 grudnia 2013 r.

Załącznik nr 1¹⁾

WZÓR - WNIOSEK O WYMIANĘ ZUŻYTYCH LUB USZKODZONYCH ZNAKÓW PIENIĘŻNYCH

Załącznik nr 2

WZÓR - POKWITOWANIE

Załącznik nr 3

WZÓR - ZAWIADOMIENIE O PODEJRZENIU POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA

Załącznik nr 4

WZÓR - INFORMACJA O WYNIKU WYMIANY ZUŻYTYCH LUB USZKODZONYCH ZNAKÓW PIENIĘŻNYCH