Dzienniki Urzędowe - rok 2011 nr 9 poz. 54

W celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa, na podstawie art. 14a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), przekazuję wyjaśnienia dotyczące zwolnienia w Polsce z opodatkowania „u źródła” dochodów z odsetek od dłużnych papierów wartościowych, w szczególności obligacji oraz listów zastawnych.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 86 ze zm., dalej updop), podatek dochodowy z tytułu przychodów z odsetek uzyskanych na terytorium Polski przez podatników, którzy nie mają na terytorium Polski siedziby lub zarządu, wynosi 20% przychodów. Przepis ten, stosownie do art. 21 ust. 2 updop, stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Polska.

Zgodnie z postanowieniami niektórych umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawartych przez Polskę (np. z Austrią, Belgią Finlandią, Holandią, Irlandią, Katarem, Niemcami i Wielką Brytanią, dalej: umowy), odsetki, które powstają w jednym państwie i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie mogą być opodatkowane w państwie siedziby lub miejsca zamieszkania tej osoby. Jednakże odsetki mogą być opodatkowane w państwie źródła, ale jeżeli odbiorca tych odsetek jest osobą uprawnioną, to podatek „u źródła” nie może przekroczyć limitów określonych w poszczególnych umowach.

Wskazane umowy przewidują dodatkowo, iż odsetki wypłacane bankom będą zwolnione z opodatkowania „u źródła”, jeżeli bank jest osobą uprawnioną do tych odsetek, a odsetki są wypłacane z tytułu jakiejkolwiek pożyczki (pożyczki dowolnego rodzaju) udzielonej przez bank.

W wymienionych umowach w sprawie unikania podwójnego opodatkowania określenie „odsetki” oznacza dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności, zarówno zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką, w tym dochody z państwowych papierów wartościowych, dochody z obligacji lub skryptów dłużnych.

Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawarte przez Polskę nie zawierają definicji pojęcia „jakakolwiek pożyczka” lub „pożyczka dowolnego rodzaju”.

W celu dokonania poprawnej wykładni tych pojęć należy – stosownie do postanowień art. 3 ust. 2 wymienionych umów – uwzględnić kontekst tych umów. Z przepisów art. 3 ust. 2 umów wynika, bowiem, iż odwołanie się do definicji zawartych w przepisach prawa wewnętrznego w zakresie podatków jest możliwe tylko wówczas, gdy z kontekstu umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania nie wynika inaczej.

Z kontekstu wyszczególnionych umów wynika, iż pojęcie „jakakolwiek pożyczka” lub „pożyczka dowolnego rodzaju” zawarte w art. 11 ust. 3 lit. a) lub lit. d) lub lit. e) odpowiednich umów, należy odczytać jako każdy instrument prawny występujący w państwie – stronie umowy, na podstawie którego jeden z podmiotów odpłatnie (za wynagrodzeniem w formie odsetek) udostępnia drugiemu kapitał z obowiązkiem jego zwrotu. Zatem, rozpatrując instrumenty w zakresie art. 11 ust. 3 lit. a) lub lit. d) lub lit. e) odpowiednich umów, należy ustalić charakter prawny tych instrumentów i wskazać, czy stanowi on rodzaj zobowiązania zbieżnego z „jakąkolwiek pożyczką” lub „pożyczką dowolnego rodzaju”.

Przykładowo, instrumentami dłużnymi mogą być dłużne papiery wartościowe, takie jak obligacje i listy zastawne (tzw. papiery wartościowe wierzycielskie).

Zatem, stosownie do art. 11 ust. 3 lit. a) lub lit. d) lub lit. e) odpowiednich umów, dochody z tytułu odsetek wypłacanych bankom od nabytych przez nie dłużnych papierów wartościowych, w szczególności obligacji lub listów zastawnych, powinny być traktowane, na gruncie wymienionych umów, jak dochody z tytułu „jakiejkolwiek pożyczki udzielonej przez bank” bądź „pożyczki dowolnego rodzaju udzielonej przez bank”, Oznacza to, iż podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem „u źródła” w Polsce. Przy czym, w ten sam sposób należy oceniać nabycie przez bank dłużnych papierów wartościowych zarówno na rynku pierwotnym, jaki na rynku wtórnym albowiem nabycie na rynku wtórnym nie powoduje zmiany charakteru stosunku prawnego.

Słuszność takiego stanowiska potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych, w szczególności Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Warszawie, np. wyrok z dnia 26 marca 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 1917/07, wyrok z dnia 20 listopada 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 1255/08, wyrok z dnia 9 września 2009 r. sygn. akt III SA/Wa 310/09.