Monitor Polski - rok 2025 poz. 236

Wykorzystywanie technik i narzędzi radzenia sobie ze stresem i emocjami w sporcie i aktywności fizycznej.

6 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji (dalej jako PRK), 6 poziom Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze sport.

Osoba posiadająca kwalifikację "Wykorzystywanie technik i narzędzi radzenia sobie ze stresem i emocjami w sporcie i aktywności fizycznej" samodzielnie planuje i realizuje pojedyncze konsultacje oraz zajęcia grupowe z radzenia sobie ze stresem i emocjami dla osób uprawiających sport. Na podstawie zdiagnozowanych potrzeb przygotowuje programy konsultacji indywidualnych i do pracy w grupie. Osoba ta posługuje się pogłębioną wiedzą z zakresu regulacji poziomu pobudzenia i emocji, strategii umysłowych oraz profilaktyki stresu. Wykorzystuje w swojej pracy różnorodne sposoby radzenia sobie ze stresem i emocjami w sporcie oraz aktywności fizycznej. Biorąc pod uwagę zdiagnozowane potrzeby, stosuje w pracy z indywidualnymi klientami i grupami ćwiczenia mentalne, treningi relaksacyjne, ćwiczenia oddechowe, trening wyobrażeniowy, ćwiczenia uwzględniające wiedzę na temat radzenia sobie ze stresem i profilaktyki stresu. Realizując swoje działania, osoba ta dba o komfortowe warunki przeprowadzania zajęć i konsultacji indywidualnych. Dba o dobro osób, które wspiera i kieruje się zasadami etyki zawodowej. Doskonali i rozwija swoje kompetencje w oparciu o wiedzę naukową i bieżące trendy.

Zestaw 1. Posługiwanie się wiedzą z zakresu radzenia sobie ze stresem i regulacji emocji

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje podstawowe zagadnienia z zakresu regulacji poziomu pobudzenia i emocji

- omawia pojęcie stresu (np. w ujęciu Lazarusa i Folkman), jego znaczenie i rolę w sporcie oraz aktywności fizycznej,

- wyjaśnia definicję stresu pozytywnego (eustres) i negatywnego (dystres) oraz wskazuje różnice pomiędzy nimi,

- wymienia objawy stresu, kategoryzując je na psychologiczne, somatyczne i behawioralne,

- omawia stresory występujące w sporcie, np. zakończenie kariery, sytuacja startowa, uraz fizyczny,

- analizuje zależność pomiędzy poziomem pobudzenia a poziomem wyników sportowych, np. przy użyciu prawa Yerkesa-Dodsona, modelu katastrofy Hardy'ego i teorii stref optymalnego funkcjonowania Hanina w odniesieniu do sportu i aktywności fizycznej,

- charakteryzuje poszczególne style radzenia sobie ze stresem, np. styl skoncentrowany na emocjach, na zadaniu, na unikaniu, i wyjaśnia, jak poszczególne style radzenia sobie ze stresem mogą wpływać na funkcjonowanie w sporcie,

- definiuje pojęcie emocji, wymienia podstawowe emocje i wyjaśnia mechanizm ich powstawania (np. w oparciu o teorię Jamesa-Langego, Cannona-Barda), ich funkcję i znaczenie w sporcie oraz aktywności fizycznej,

- omawia wpływ emocji na wyniki w sporcie,

- opisuje style reakcji emocjonalnych występujących w sporcie, wyjaśnia znaczenie danego stylu i jego następstwa dla zawodnika,

- omawia, czym są metody psychoregulacji, i wymienia co najmniej dwie z nich.

Posługuje się wiedzą dotyczącą metod pracy z ciałem mających na celu regulację poziomu pobudzenia i emocji

- omawia wpływ stresu na ciało,

- analizuje związek ciała ze stresem i odczuwanymi emocjami,

- wyjaśnia znaczenie świadomości sygnałów ciała w odpowiedzi na reakcje stresowe,

- definiuje i analizuje korzyści technik relaksacyjnych w sporcie i aktywności fizycznej w aspektach: fizycznym, fizjologicznym i psychologicznym,

- charakteryzuje i wyjaśnia, na czym polegają poszczególne metody pracy mające na celu regulację poziomu pobudzenia i emocji: relaksacja oddechowa, progresywna relaksacja Jacobsona, trening autogenny Schultza, a także omawia ich zastosowanie oraz ewentualne przeciwwskazania i zagrożenia w stosowaniu ich w aktywności fizycznej,

- definiuje, czym jest biofeedback (biologiczne sprzężenie zwrotne) oraz wskazuje rodzaje biofeedbacku ze szczególnym uwzględnieniem technologii biofeedback HRV, a także omawia ich zastosowanie w sporcie i aktywności fizycznej oraz ewentualne przeciwwskazania i zagrożenia w ich zastosowaniu,

- analizuje rolę świadomego oddechu w radzeniu sobie ze stresem w sporcie i aktywności fizycznej,

- charakteryzuje co najmniej cztery inne niż wymienione wyżej sposoby pracy z ciałem w celu regulacji poziomu pobudzenia i emocji oraz wykazuje ich wykorzystywanie w sporcie i aktywności fizycznej, np. medytacja, medytacja zen, floating itp.

Posługuje się wiedzą dotyczącą strategii umysłowych mających na celu regulację poziomu pobudzenia i emocji

- omawia podstawowe zasady treningu wyobrażeniowego oraz analizuje jego zastosowanie, korzyści i ograniczenia,

- wymienia sytuacje, w których korzysta się z wyobrażeń w sporcie i uzasadnia ich zastosowanie,

- wymienia strategie umysłowe mające na celu regulację poziomu pobudzenia i emocji w sporcie oraz analizuje ich zastosowanie,

- wyjaśnia, czym jest, i analizuje zasadność korzystania w sporcie ze strategii zatrzymywania myślenia,

- definiuje pojęcie dialogu wewnętrznego w sporcie,

- analizuje zasadność korzystania w sporcie z ćwiczeń skupiających się na dialogu wewnętrznym,

- wyjaśnia, czym jest kontrolowanie uwagi, i analizuje jego zastosowanie w radzeniu sobie ze stresem i emocjami w sporcie,

- wyjaśnia, czym jest praca z przekonaniami, i jakie ma ona zastosowanie w radzeniu sobie ze stresem w sporcie,

- analizuje zasadność korzystania w sporcie z ćwiczeń z zakresu pracy z przekonaniami,

- definiuje czynności rutynowe w sporcie i ich rolę w radzeniu sobie ze stresem, a także analizuje sposób ich wypracowywania i zasadność korzystania z nich w sporcie,

- definiuje system wartości w sporcie i analizuje go w kontekście radzenia sobie ze stresem w sporcie i aktywności fizycznej.

Posługuje się wiedzą dotyczącą profilaktyki radzenia sobie ze stresem w sporcie i aktywności fizycznej

- analizuje zjawisko wypalenia się w sporcie i aktywności fizycznej,

- wymienia co najmniej trzy sposoby zapobiegania i profilaktyki stresu, analizuje ich skuteczność w zapobieganiu stresu w sporcie i aktywności fizycznej,

- definiuje, czym są zdrowe nawyki, mechanizm ich powstawania i ich rolę w radzeniu sobie ze stresem w sporcie i aktywności fizycznej,

- definiuje pojęcie: równowaga zawodowo-osobista, analizuje je w kontekście radzenia sobie ze stresem i emocjami w sporcie,

- definiuje pojęcie asertywności i analizuje je pod względem radzenia sobie ze stresem w sporcie.

Zestaw 2. Wykorzystanie technik i narzędzi radzenia sobie ze stresem i emocji w pracy indywidualnej i z grupą

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Stosuje metody pracy z ciałem mające na celu regulowanie poziomu pobudzenia i emocji

- opisuje dokładny przebieg trzech ćwiczeń oddechowych, podaje instrukcję wykonania, celu ćwiczeń i kwestii, na które trzeba zwrócić uwagę, a także przedstawia jedno z nich podczas sesji indywidualnej lub z grupą,

- przedstawia fragmenty nagrania audio, w którym stosuje przynajmniej dwie metody relaksacji w pracy indywidualnej lub w pracy z grupą, np. trening autogenny Schultza, trening progresywny Jacobsona,

- przedstawia i analizuje opisany przez siebie dokładny konspekt (plan) zajęć grupowych z wykorzystaniem metody biofeedback HRV w sporcie i aktywności fizycznej,

- przedstawia i analizuje przygotowane przez siebie pomoce dydaktyczne dotyczące metody biofeedback HRV w sporcie,

- przeprowadza fragment sesji indywidualnej z użyciem metody biofeedback HRV,

- analizuje informacje i wyniki otrzymane przy wykorzystaniu metody biofeedback HRV w kontekście sportu i aktywności fizycznej.

Stosuje techniki dotyczące strategii umysłowych mających na celu regulację poziomu pobudzenia i emocji

- przedstawia napisany przez siebie skrypt treningu wyobrażeniowego dla wybranej przez siebie grupy zawodników lub indywidualnego klienta trenującego wybraną przez siebie dyscyplinę sportu,

- analizuje przygotowany przez siebie scenariusz i uzasadnia ułożoną przez siebie instrukcję wykorzystania treningu wyobrażeniowego,

- przeprowadza i analizuje ćwiczenia doskonalące umiejętność kontrolowania myślenia oraz omawia ich przebieg,

- przeprowadza i analizuje ćwiczenie doskonalące umiejętność kontrolowania procesów uwagi oraz omawia jego przebieg,

- analizuje zasadność korzystania w sporcie z ćwiczeń z zakresu pracy z przekonaniami, podaje dwa przykładowe ćwiczenia uczące tej umiejętności oraz omawia ich przebieg, a także dokonuje analizy jednego z nich,

- przedstawia i analizuje zaplanowany plan wprowadzania rutyny startowej w sporcie w pracy indywidualnej,

- omawia i analizuje jedno przykładowe ćwiczenie mające na celu tworzenie systemu wartości w sporcie i aktywności fizycznej, w pracy indywidualnej lub z grupą w sporcie,

- przeprowadza i analizuje w pracy indywidualnej lub z grupą ćwiczenia z zakresu rozumienia emocji i ich roli w radzeniu sobie ze stresem.

Stosuje techniki dotyczące profilaktyki radzenia sobie ze stresem

- przeprowadza i analizuje ćwiczenia dotyczące profilaktyki stresu w pracy indywidualnej lub z grupą,

- przeprowadza ćwiczenie, w którym analizuje poszczególne obszary życia pod kątem radzenia sobie ze stresem,

- wyjaśnia rolę odreagowania stresu i zdrowych nawyków w radzeniu sobie ze stresem,

- przedstawia i analizuje plan 45-minutowego warsztatu dla grupy sportowej z tematu asertywności i jej roli w radzeniu sobie ze stresem w sporcie i aktywności fizycznej,

- przedstawia i analizuje plan godzinnej konsultacji indywidualnej z asertywności i jej roli w radzeniu sobie ze stresem w sporcie i aktywności fizycznej.

Zestaw 3. Planowanie i przeprowadzanie konsultacji indywidualnej z zakresu radzenia sobie ze stresem i regulacji emocji

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Identyfikuje potrzeby klientów indywidualnych

- przedstawia i analizuje plan wywiadu z klientem pod kątem pracy indywidualnej,

- przedstawia i analizuje skrypt pierwszej sesji diagnozującej potrzeby klienta indywidualnego w sporcie,

- analizuje zebrane informacje od klienta na podstawie nagrania audio wywiadu wstępnego i transkrypcji fragmentu nagrania.

Przygotowuje plan indywidualnej współpracy z zakresu radzenia sobie ze stresem i emocjami w sporcie

- proponuje plan działania na podstawie zebranych przez siebie informacji we wstępnym wywiadzie z zakresu radzenia sobie ze stresem i emocjami w sporcie,

- analizuje program, zakładane cele programu, przewidywane efekty, czas trwania współpracy,

- analizuje tematy pojedynczych spotkań, ich cele i czas trwania.

Przeprowadza konsultację indywidualną z radzenia sobie ze stresem i emocjami w sporcie

- rozpoczyna konsultację, zadając pytania budujące i wzmacniające relację bądź nawiązujące do poprzednich spotkań, jeśli takie miały miejsce,

- przeprowadza zaplanowane przez siebie ćwiczenia, proponuje je klientowi,

- podaje jasne instrukcje do proponowanych przez siebie rozwiązań,

- aktywnie słucha, np. parafrazuje wypowiedzi klienta, zadaje pytania, daje informację zwrotną, stosuje wzmacniający język,

- reaguje na potrzeby klienta i zgłaszane przez niego potrzeby, uwagi,

- udziela informacji zwrotnej uczestnikowi oraz podsumowuje konsultację,

- analizuje przeprowadzoną konsultację z radzenia sobie ze stresem i emocjami w sporcie.

Zestaw 4. Planowanie realizacji i układanie programu do pracy grupowej z zakresu radzenia sobie ze stresem i regulacji emocji

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Przygotowuje plany, konspekty, materiały

- przedstawia i analizuje przykładowy program zajęć grupowych z zakresu radzenia sobie ze stresem i regulacji emocji, z uwzględnieniem:

• celu zajęć,

• czasu trwania zajęć i całego programu,

• charakterystyki grupy (liczebność, płeć, wiek uczestników, specyfika uprawianego sportu),

- przedstawia przygotowany konspekt pojedynczych zajęć z uwzględnieniem:

• celu zajęć,

• czasu trwania,

• charakterystyki grupy (liczebność, płeć, wiek uczestników, specyfika uprawianego sportu),

• różnych form prowadzenia zajęć, np. mini-wykład, warsztat, odgrywanie scen, ćwiczenia grupowe, ćwiczenia typu papier-ołówek,

• planowanych ćwiczeń wraz z ich opisem, instrukcją, celem i czasem trwania,

- prezentuje przygotowane przez siebie pomoce dydaktyczne, np. prezentację multimedialną, wybrane fragmenty filmów, materiały informacyjne, i omawia sposób ich zastosowania podczas zaplanowanych przez siebie zajęć na podstawie przedstawionego konspektu.

Charakteryzuje optymalne warunki do przeprowadzania zajęć mających na celu regulację poziomu pobudzenia i emocji

- omawia i analizuje warunki do pracy potrzebne, aby zrealizować z grupą trening relaksacyjny i wyobrażeniowy (np. wyposażenie pomieszczenia, warunki lokalowe, potrzebne materiały),

- analizuje wybór odpowiedniej muzyki potrzebnej do treningu relaksacyjnego i wyobrażeniowego z grupą w sporcie.

1. Etap weryfikacji

1.1. Metody

Zestawy efektów uczenia się są sprawdzane wyłącznie za pomocą następujących metod:

- test teoretyczny - zestaw 1,

- rozmowa z komisją walidacyjną, zwaną dalej "komisją" (wywiad swobodny) - zestawy 1, 2, 3, 4,

- analiza dowodów i deklaracji (nagrania video, audio, materiały: konspekty, programy, skrypty treningu wyobrażeniowego, przedstawione ćwiczenia, pomoce dydaktyczne) - zestawy 2, 3, 4,

- obserwacja w warunkach symulowanych (symulacja fragmentu sesji indywidualnej z użyciem metody biofeedback HRV) - umiejętność "Stosuje metody pracy z ciałem mające na celu regulowanie poziomu pobudzenia i emocji" z zestawu 2.

1.2. Zasoby kadrowe

Komisja składa się z co najmniej 3 członków, którymi mogą zostać:

- psycholog sportu - osoba z wykształceniem psychologicznym (na poziomie magisterskim) i z dyplomem studiów podyplomowych z psychologii sportu, zajmująca się od co najmniej 5 lat pracą w obszarze psychologii sportu,

- psycholog sportu - osoba z wykształceniem psychologicznym (co najmniej na poziomie magisterskim) i z dyplomem studiów podyplomowych z psychologii sportu, zajmująca się od co najmniej 3 lat pracą w obszarze psychologii sportu,

- psycholog z co najmniej dwuletnim udokumentowanym doświadczeniem we współpracy z klientami w zakresie radzenia sobie z emocjami lub stresem albo psycholog z co najmniej dwuletnim udokumentowanym doświadczeniem i dorobkiem naukowym w zakresie emocji, motywacji i stresu.

Co najmniej jeden z członków komisji musi posiadać doświadczenie w zakresie działań związanych z wdrażaniem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne

Instytucja certyfikująca musi zapewnić monitor/rzutnik, komputer (z klawiaturą i myszką), dostęp do Internetu, głośnik, tablicę flipchart, czyste kartki, flamastry, urządzenie biofeedback HRV.

2. Etapy identyfikowania i dokumentowania

Nie określa się wymagań do tych etapów.

Warunkiem przystąpienia do walidacji jest posiadanie kwalifikacji pełnej z poziomem 7 PRK (lub wyższym) w dyscyplinie psychologia.

Brak innych, poza pozytywnym wynikiem walidacji, warunków uzyskania kwalifikacji wolnorynkowej.

Certyfikat ważny jest bezterminowo.

Brak dodatkowych warunków, które muszą spełniać podmioty ubiegające się o uprawnienie do certyfikowania na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji.

Nie rzadziej niż raz na 10 lat.