Monitor Polski - rok 2024 poz. 386

Planowanie i prowadzenie procesu treningowego we wspinaczce sportowej

5 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK), 5 poziom Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze sport

Osoba posiadająca kwalifikację jest przygotowana do samodzielnego organizowania i realizowania procesu treningowego we wspinaczce sportowej, we wspinaczce na czas lub boulderingu i prowadzeniu przygotowującego do współzawodnictwa sportowego. Prowadzi trening zawodników. Diagnozuje poziom przygotowania motorycznego oraz technicznych i taktycznych umiejętności zawodników. Przygotowuje plany realizacji celów treningowych w oparciu o cele główne i szczegółowe, umiejętności zawodnika oraz wyniki rywalizacji sportowej. Przygotowuje strategię uczestnictwa w zawodach. Analizuje podejmowane przez siebie działania zawodowe pod kątem optymalizacji planu i realizacji przebiegu procesu treningowego. W pracy posługuje się specjalistyczną wiedzą z zakresu teorii sportu, techniki, reguł rozgrywania konkurencji wspinaczkowych, aspektów prawnych i współzawodnictwa. Ponosi odpowiedzialność za jakość i bezpieczeństwo realizowanych jednostek treningowych oraz zawodników.

Zestaw 1. Teoretyczne podstawy wspinaczki sportowej

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje fizjologiczne aspekty wspinaczki sportowej oraz biologiczne podstawy wysiłku fizycznego

- opisuje rolę i zakres badań lekarskich w sporcie oraz profilaktyki,

- opisuje charakter wysiłku fizycznego i rodzaj czynności mięśniowej podczas wspinaczki,

- uzasadnia konieczność stosowania rozgrzewki i przerw wypoczynkowych,

- opisuje specyficzne cechy psychiczne, fizyczne i motoryczne osób w różnych grupach wiekowych,

- omawia aspekty zmęczenia i odnowy biologicznej oraz regeneracji po wysiłku,

- wyjaśnia zmiany zachodzące w układach człowieka pod wpływem wysiłku fizycznego, posługując się odpowiednimi parametrami (np. zmiany temperatury ciała, tętna, wentylacji minutowej, wykorzystania różnych źródeł energii),

- omawia sposoby wykorzystania zjawiska superkompensacji w tworzeniu planu treningowego,

- uzasadnia konieczność stosowania treningu funkcjonalnego,

- opisuje narządy i układy człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem aparatu ruchu,

- opisuje pojęcia i procesy z zakresu fizjologii wysiłku fizycznego człowieka, np.: wydolność fizyczną, zmęczenie, wypoczynek, mechanizm i rodzaje skurczu mięśnia, systemy pozyskiwania energii do pracy mięśniowej w różnych rodzajach wysiłku fizycznego (np. fosfagenowy, glikolityczny) w odniesieniu do procesu treningowego,

- omawia znaczenie oddziaływania sił na układ ruchu w czasie uprawiania wspinaczki,

- wyjaśnia znaczenie różnych rodzajów koordynacji w uczeniu się ruchu.

Omawia podstawy psychologii treningu we wspinaczce sportowej

- omawia specyfikę pracy z różnymi grupami wiekowymi,

- opisuje zasady budowania pozytywnych relacji z zawodnikiem oraz ich znaczenie dla sukcesu w treningu,

- opisuje sposoby motywacji zawodnika w treningu na różnych etapach rozwoju sportowego,

- wymienia przyczyny i objawy stresu u zawodnika,

- opisuje techniki radzenia sobie ze stresem związanym z procesem treningowym oraz startem w zawodach,

- omawia wpływ czynników psychicznych na rozwój sportowców.

Omawia zasady żywienia w treningu ze wspinaczki sportowej

- opisuje zasady żywienia sportowca w różnych okresach szkolenia i w czasie zawodów,

- omawia konsekwencje zdrowotne, prawne i dyscyplinarne stosowania dopingu w sporcie,

- omawia zasady bezpiecznej suplementacji diety,

- omawia konsekwencje nadmiernego stosowania używek.

Omawia zasady organizacji współzawodnictwa

- omawia aktualne przepisy współzawodnictwa międzynarodowego International Federation of Sport Climbing (IFSC),

- omawia aktualne przepisy współzawodnictwa krajowego Polskiego Związku Alpinizmu (PZA),

- omawia zasady organizacji sportu młodzieżowego.

Zestaw 2. Teoretyczne podstawy planowania procesu treningowego we wspinaczce sportowej

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje rodzaje celów i sposoby ich wyznaczania

- omawia rodzaje celów w procesie treningowym,

- definiuje pojęcie celu SMART w odniesieniu do treningu we wspinaczce sportowej,

- opisuje czynniki wpływające na wyznaczenie celów,

- określa hierarchię wyznaczania celów zgodnie z zasadą etapowości.

Charakteryzuje czasową strukturę treningu

- omawia etapy szkolenia sportowego,

- omawia cykle i okresy szkoleniowe,

- omawia pojęcia: trening ogólnorozwojowy, ukierunkowany, specjalistyczny, trening dzieci i młodzieży,

- omawia zjawisko wczesnej specjalizacji oraz błędy i zagrożenia wynikające z niewłaściwego realizowania etapów szkolenia.

Charakteryzuje rzeczową strukturę treningu

- omawia przygotowanie motoryczne, np.: szybkość, siłę, wytrzymałość,

- opisuje metody, środki i formy treningowe stosowane w treningu sportowym,

- opisuje składowe obciążeń treningowych,

- omawia sposób kształtowania zdolności motorycznych przy pomocy metod, środków i form treningu wspinaczki sportowej.

Charakteryzuje proces kontroli treningu

- omawia sposoby kontroli procesu treningu (np. proporcje różnych rodzajów środków treningu, łączny czas ich trwania, częstotliwość treningu),

- omawia sposoby kontroli efektów szkolenia, np. w zakresie umiejętności technicznych, zmiany w zdolnościach motorycznych.

Zestaw 3. Planowanie i realizacja procesu treningowego we wspinaczce na czas lub boulderingu i prowadzeniu

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Planuje proces treningowy we wspinaczce sportowej

- określa wejściowy poziom przygotowania motorycznego, technicznego, taktycznego i psychicznego zawodnika,

- wyznacza cele główny i szczegółowe,

- przygotowuje plan treningowy z podziałem na poszczególne okresy i cykle z wykorzystaniem metod, form i środków stosowanych we wspinaczce sportowej,

- planuje kalendarz startów zawodnika,

- planuje proces kontroli treningu,

- planuje obciążenia treningowe,

- przygotowuje graficzny plan realizacji szkolenia (tzw. łączkę).

Prowadzi proces treningowy we wspinaczce sportowej

- dobiera miejsca do realizacji procesu treningowego,

- rejestruje i interpretuje obciążenia treningowe,

- przygotowuje indywidualne zadania treningowe dla poszczególnych konkurencji, w tym przygotowania motorycznego i mentalnego,

- realizuje jednostki treningowe.

Doskonali technikę i taktykę zawodnika we wspinaczce sportowej

- określa zadanie treningowe,

- dobiera ćwiczenia do realizacji celu lub zadania,

- nadzoruje wykonywanie zadanych ćwiczeń,

- podsumowuje z zawodnikiem wykonane ćwiczenia.

Kontroluje proces treningowy we wspinaczce sportowej

- kontroluje realizację celów i planu treningowego,

- identyfikuje potrzebę dokonania modyfikacji celu lub planu treningowego,

- uzasadnia konieczność zmian celu lub planu treningowego,

- aktualizuje cel lub plan treningowy.

Przygotowuje strategię startu w zawodach we wspinaczce sportowej

- przygotowuje harmonogram uczestnictwa w zawodach, w tym dni startowych,

- pomaga zawodnikowi osiągnąć stan gotowości startowej,

- ustala z zawodnikiem taktykę startu,

- optymalizuje wykorzystanie warunków, okoliczności i przepisów sportowych w celu osiągnięcia sukcesu na zawodach.

Naucza zawodników dostrzegania i kontrolowania zmiennych sytuacji taktycznych w walce sportowej we wspinaczce sportowej

- wyjaśnia aspekty, na które zawodnicy powinni zwrócić uwagę, analizując przebieg zawodów sportowych i walki sportowej,

- omawia błędy postrzegania, decyzji i wykonania,

- uczy obserwacji zachowań przeciwników i własnych.

Zestaw 4. Podnoszenie własnych kompetencji i współpraca z otoczeniem

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Planuje i realizuje własny rozwój

- wymienia dostępne zasoby wiedzy metodycznej i naukowej z zakresu treningu sportowego (np. publikacje, źródła elektroniczne),

- uczestniczy w różnych formach doskonalenia (np. w konferencjach, szkoleniach, warsztatach, seminariach).

Współpracuje z otoczeniem grupy szkoleniowej

- współpracuje ze specjalistami z innych dziedzin, np. trenerem przygotowania motorycznego, psychologiem, dietetykiem,

- omawia możliwości współpracy ze środowiskiem lokalnym (np. samorząd lokalny, media).

1. Etap weryfikacji

1.1. Metody

W czasie weryfikacji jest możliwe stosowanie następujących metod:

- test teoretyczny,

- analiza dowodów i deklaracji,

- rozmowa z komisją walidacyjną, zwaną dalej "komisją" (wywiad swobodny).

1.2. Zasoby kadrowe

Komisja składa się z minimum 3 osób. Każdy z członków komisji musi posiadać:

- co najmniej tytuł Trenera Klasy II Wspinaczki Sportowej Polskiego Związku Alpinizmu lub kwalifikację "Planowanie i prowadzenie procesu treningowego we wspinaczce sportowej",

- umiejętności związane z egzaminowaniem/ocenianiem (zaświadczenia, oświadczenia, umowy o pracę, kontrakty itp.).

Co najmniej jeden z członków komisji musi trenować przez 24 miesiące w ciągu ostatnich 5 lat minimum jednego zawodnika biorącego udział we współzawodnictwie (w sporcie kwalifikowanym) organizowanym przez Polski Związek Alpinizmu (PZA) lub International Federation of Sport Climbing (IFSC) we wspinaczce na czas lub prowadzeniu i boulderingu. Skład komisji jest uzależniony od konkurencji, dla której będzie prowadzona walidacja.

Ponadto co najmniej 1 z członków komisji spełnia jeden z poniższych warunków:

- posiada doświadczenie w zakresie działań związanych z wdrażaniem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji,

- uczestniczył jako członek komisji w co najmniej dwóch procesach walidacyjnych dotyczących niniejszej kwalifikacji.

Przewodniczący komisji musi posiadać kwalifikację pełną z minimum poziomem 7 PRK w obszarze kultury fizycznej.

1.3. Warunki organizacyjne i materialne

Za pomocą testu teoretycznego potwierdzane jest posiadanie efektów uczenia się zawartych w zestawach 1 "Teoretyczne podstawy wspinaczki sportowej" i 2 "Teoretyczne podstawy planowania procesu treningowego we wspinaczce sportowej". Zaliczenie testu teoretycznego jest ważne przez 3 lata.

Za pomocą metody analizy dowodów i deklaracji połączonej z rozmową z komisją (wywiadem swobodnym) jest potwierdzane posiadanie efektów uczenia się zawartych w zestawach 3 "Planowanie i realizacja procesu treningowego we wspinaczce na czas lub boulderingu i prowadzeniu" i 4 "Podnoszenie własnych kompetencji i współpraca z otoczeniem".

W celu potwierdzenia posiadania efektów uczenia się zawartych w zestawie 3 "Planowanie i realizacja procesu treningowego we wspinaczce na czas lub boulderingu i prowadzeniu" kandydat przesyła instytucji certyfikującej:

1. Roczny plan treningowy, przygotowany dla zawodnika, który zawiera:

1) wejściowy poziom przygotowania motorycznego, technicznego i taktycznego zawodnika;

2) cele główny i szczegółowe;

3) planowane wskaźniki rozwoju motorycznego, technicznego i taktycznego;

4) plan treningowy z podziałem na poszczególne okresy i cykle z wykorzystaniem metod, form i środków stosowanych we wspinaczce sportowej;

5) kalendarz startów zawodnika;

6) zaplanowany proces kontroli treningu;

7) zaplanowane obciążenia treningowe;

8) graficzny plan realizacji szkolenia (tzw. łączkę).

2. Szczegółowe plany 2 mikrocykli z różnych okresów makrocyklu zawierające:

1) cel lub cele mikrocyklu i poszczególnych jednostek treningowych;

2) szczegółowy plan mikrocyklu;

3) strukturę i plan obciążeń treningowych;

4) środki, metody, formy i obciążenia treningowe stosowne do założonego celu lub celów.

3. Sprawozdanie z realizacji rocznego planu treningowego zawierające:

1) charakterystykę końcową zawodnika, uwzględniającą poziom przygotowania motorycznego oraz zaawansowania technicznego i taktycznego;

2) stopień realizacji celu głównego i celów szczegółowych na koniec makrocyklu;

3) zrealizowany graficzny plan organizacji szkolenia (tzw. łączka);

4) osiągnięte wskaźniki rozwoju motorycznego, technicznego i taktycznego;

5) zrealizowane działania kontrolne;

6) dziennik dokumentujący prowadzenie jednostek treningowych w makrocyklu, z uwzględnieniem obciążeń treningowych (objętość i intensywność pracy);

7) analizę i wnioski z realizacji makrocyklu treningowego.

Kandydat dostarcza również dowody pozwalające na potwierdzenie posiadania zestawu 4 "Podnoszenie własnych kompetencji i współpraca z otoczeniem".

Instytucja certyfikująca zapewnia:

- warunki do przeprowadzenia testu teoretycznego,

- warunki do przeprowadzenia rozmowy z komisją (wywiadu swobodnego).

Instytucja certyfikująca zapewnia możliwość walidacji dla wybranych konkurencji, tj. wspinaczki na czas lub bouldering i prowadzenie. Instytucja certyfikująca po zweryfikowaniu posiadania wszystkich efektów uczenia się zawartych w kwalifikacji wydaje kandydatowi certyfikat potwierdzający posiadanie niniejszej kwalifikacji z dopiskiem "Wspinaczka na czas" lub dopiskiem "Bouldering i prowadzenie".

2. Etapy identyfikowania i dokumentowania

Nie określa się wymagań do tych etapów.

Do walidacji może przystąpić osoba, która:

- posiada wykształcenie średnie lub średnie branżowe,

- posiada kwalifikację "Planowanie i prowadzenie zajęć ze wspinaczki sportowej" lub posiada tytuł trenera klasy II we wspinaczce sportowej uzyskany przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. poz. 829),

- posiada pełną zdolność do czynności prawnych,

- ukończyła kurs udzielania pierwszej pomocy w wymiarze nie mniejszym niż 8 godzin, nie wcześniej niż 3 lata przed przystąpieniem do walidacji, zawierający następujące tematy: ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku; ocena stanu poszkodowanego; kontrola czynności życiowych; postępowanie z poszkodowanym nieprzytomnym; podstawowe czynności podtrzymywania życia; postępowanie w przypadku zachorowań i stanów nagłych, bólu w klatce piersiowej, drgawek; postępowanie w przypadku krwotoków, poważnych ran, oparzeń; postępowanie w przypadku urazów kostno-stawowych oraz urazów głowy i kręgosłupa,

- przedstawi oświadczenie o niekaralności związanej z wykonywaniem działalności zawodowej w obszarze objętym kwalifikacją.

Dodatkowo każdy z kandydatów musi spełnić jeden z poniższych warunków:

1. Osiągnięcie co najmniej rundy półfinałowej lub finałowej (w przypadku konkurencji wspinaczki na czas) w zawodach rangi igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata, pucharu świata, mistrzostw Europy organizowanych przez właściwą federację międzynarodową.

2. Osiągnięcie co najmniej dwukrotnie rundy finałowej w zawodach rangi młodzieżowych igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata juniorów, mistrzostw Europy Juniorów, pucharu Europy, pucharu Europy juniorów organizowanych przez właściwą federację międzynarodową, pod warunkiem zajęcia miejsca w pierwszej 1/2 sklasyfikowanych zawodników.

3. Osiągnięcie trzykrotnie rundy finałowej zawodów krajowych PZA (mistrzostwa Polski, puchar Polski) w konkurencjach indywidualnych w kategorii seniorskiej, pod warunkiem zajęcia miejsca w pierwszej 1/3 sklasyfikowanych zawodników.

4. Przejście co najmniej 5 różnych dróg wspinaczkowych o trudnościach minimum 7c+ dla mężczyzn i 7b+ dla kobiet lub co najmniej 5 dróg boulderowych o trudności minimum 7C dla mężczyzn i 7B dla kobiet.

5. Prowadzenie zawodnika przez okres co najmniej 12 miesięcy w ciągu 48 miesięcy poprzedzających osiągnięcie przez niego jednego z następujących wyników sportowych:

1) trzykrotnie finał zawodów krajowych rangi mistrzostw Polski, pucharu Polski, mistrzostw Polski juniorów, pucharu Polski juniorów, organizowanych przez PZA, pod warunkiem zajęcia miejsca w pierwszej 1/3 sklasyfikowanych zawodników;

2) półfinał lub finał w przypadku konkurencji bouldering lub prowadzenie w zawodach rangi igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata, pucharu świata, mistrzostw Europy organizowanych przez właściwą federację międzynarodową;

3) finał w przypadku konkurencji wspinaczki na czas w zawodach rangi igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata, pucharu świata, mistrzostw Europy organizowanych przez właściwą federację międzynarodową;

4) dwukrotnie finał w zawodach rangi młodzieżowych igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata juniorów, mistrzostw Europy juniorów, pucharu Europy, pucharu Europy juniorów organizowanych przez właściwą federację międzynarodową, pod warunkiem zajęcia miejsca w pierwszej 1/2 sklasyfikowanych zawodników.

Brak innych, poza pozytywnym wynikiem walidacji, warunków uzyskania kwalifikacji wolnorynkowej

Certyfikat jest ważny 5 lat. Warunkiem przedłużenia jest przedstawienie

- listy prowadzonych zawodników wraz z informacją o okresie ich trenowania,

- listy zawodów organizowanych przez właściwy związek sportowy, w których brali udział trenowani zawodnicy,

- zaświadczenia o ukończeniu kursu udzielania pierwszej pomocy w wymiarze nie mniejszym niż 8 godzin, nie wcześniej niż 3 lata przed przystąpieniem do recertyfikacji, zawierającego następujące tematy: ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku; ocena stanu poszkodowanego; kontrola czynności życiowych; postępowanie z poszkodowanym nieprzytomnym; podstawowe czynności podtrzymywania życia; postępowanie w przypadku zachorowań i stanów nagłych, bólu w klatce piersiowej, drgawek; postępowanie w przypadku krwotoków, poważnych ran, oparzeń i odmrożeń; postępowanie w przypadku urazów kostno-stawowych oraz urazów głowy i kręgosłupa.

Brak dodatkowych warunków, które muszą spełniać podmioty ubiegające się o uprawnienie do certyfikowania na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji

Nie rzadziej niż raz na 10 lat