Monitor Polski - rok 2023 poz. 1346

Użytkowanie zasobów cyfrowych w środowisku zawodowym z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych

Certyfikat

5 lat. Po upływie 5 lat ponowne przystąpienie do walidacji.

3 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji

Syntetyczna charakterystyka efektów uczenia się

Osoba posiadająca kwalifikację rynkową wykonuje proste czynności zawodowe wymagające użycia komputera. Jest świadoma zakresu posiadanych umiejętności i umie je zdefiniować. Identyfikuje oraz rozwiązuje samodzielnie najprostsze problemy techniczne, a w przypadku bardziej zaawansowanych zagadnień aktywnie poszukuje pomocy wśród bardziej zaawansowanych użytkowników. Zakres posiadanej wiedzy i umiejętności pozwala jej na wyszukiwanie, filtrowanie, przetwarzanie i integrowanie treści cyfrowych na poziomie podstawowym z wykorzystaniem powszechnie dostępnych narzędzi. Osoba posiadająca kwalifikację rynkową na tym poziomie samodzielnie komunikuje się z innymi pracownikami i klientami z wykorzystaniem podstawowych kanałów komunikacji, dobierając ich rodzaj pod kątem indywidualnych potrzeb i w oparciu o posiadaną wiedzę. W swojej pracy korzysta z prostych informacji i wskazówek dotyczących wykonywanych czynności zawodowych, postępuje zgodnie z otrzymanymi instrukcjami, a także stosuje się do rad i poleceń mentorów. Osoba posiadająca kwalifikację rynkową rozumie podejmowane przez siebie aktywności w formie procesu, jest świadoma istnienia zasad netykiety oraz podstawowych zagrożeń dotyczących cyberbezpieczeństwa. Identyfikuje i aktywnie ogranicza zagrożenia wynikające z użycia technologii cyfrowych. Potrafi wykryć podstawowe formy cyberataków oparte o atak za pomocą złośliwego oprogramowania i socjotechniki, a także usunąć skutki prostych infekcji (z wykorzystaniem np. malvare, wirusów czy ransomware).

Zestaw 1. Tworzenie i edycja danych cyfrowych

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Obsługuje systemy operacyjne

- tworzy pliki i foldery oraz skróty do nich,

- edytuje pliki i foldery (np. usuwa foldery, zmienia nazwy plików i folderów, tworzy skróty do aplikacji),

- analizuje właściwości plików i folderów,

- wyszukuje pliki oraz foldery we wbudowanym w system menedżerze plików, sortując je po wybranej etykiecie,

- wykorzystuje graficzny interfejs użytkownika (GUI) systemu operacyjnego i aplikacji (np. pola wyboru, listy rozwijane, przyciski, przestrzeń roboczą, gesty, menu start, kopiowanie, wycinanie, wklejanie, usuwanie),

- wykonuje prace z aplikacjami: instalowanie, uruchamianie, wyłączanie, uruchom za pomocą,

- modyfikuje wygląd aplikacji (ustawienie i preferencje aplikacji),

- wykonuje zrzut ekranu (całego ekranu lub jego wycinka).

Opisuje systemy operacyjne

- rozpoznaje elementy interfejsu (np. pulpit, pasek zadań, okna systemowe) oraz poszczególne środowiska systemów operacyjnych (np. Windows, Linux, Unix),

- wskazuje główne typy komputerów, podstawowe urządzenia peryferyjne (np. mysz, klawiatura, monitor, drukarka, skaner, głośniki) i złącza komunikacji (np. USB, HDMI),

- charakteryzuje techniczne zagadnienia dotyczące komputerów klasy PC (np. jednostki pojemności, nazwy podstawowych podzespołów, pojęcie BIOSu/UEFI, warstwy systemu operacyjnego),

- rozpoznaje podstawowe skróty w systemie operacyjnym do operacji na plikach i folderach (np. w Windows. Ctrl+C, Ctrl+X, Ctrl+V, Ctrl+P),

- rozpoznaje najpopularniejsze rozszerzenia plików (np. *.txt, *.rtf, *.jpg, *.mp3, *.avi),

- charakteryzuje podstawowe programy do tworzenia treści (np. edytor tekstu, program graficzny, rejestrator głosu).

Tworzy i modyfikuje plik/pliki tekstowe w formie offline

- tworzy plik/pliki tekstowe,

- modyfikuje plik/pliki tekstowe z wykorzystaniem podstawowych narzędzi do modyfikacji wyglądu i konspektu (np. krój czcionki, rozmiar czcionki, układ strony, kolor, wyrównanie tekstu, wykorzystanie tabel, treści osadzonych, takich jak obrazki wstawione z dysku, automatyczne listy punktowe, wstawianie znaków specjalnych, znaki podziału linii, edycja nagłówka i stopki itp.),

- kopiuje lub przenosi treści pomiędzy różnymi aplikacjami,

- zapisuje i drukuje plik/pliki (np. za pomocą funkcji "Zapisz" i "Zapisz jako", wydruk na drukarce fizycznej, zapisz do pliku).

Tworzy i modyfikuje treści w trybie online

- rozpoznaje elementy interfejsu przeglądarki internetowej (np. pasek adresu, pasek wyszukiwania, przyciski nawigacyjne, karty, hiperłącza),

- identyfikuje podstawowe zagadnienia związane z siecią Internet (np. pojęcie Internet, Intranet, VLAN, protokół),

- wyszukuje informacje w Internecie z wykorzystaniem wizualnych filtrów wyszukiwarki internetowej (np. mapy, grafika, wideo, wiadomości),

- ocenia wyszukane treści pod względem ich przydatności,

- rozpoznaje treści reklamowe oraz sponsorowane,

- identyfikuje rozszerzenia domen internetowych (np. com, edu, gov, org, info),

- edytuje arkusze kalkulacyjne i dokumenty tekstowe z wykorzystaniem narzędzi webowych (np. Office Web App lub dokumenty Google),

- wykorzystuje dyski internetowe do przechowywania informacji (np. wgrywanie/pobieranie plików),

- ocenia treści udostępnione z wykorzystaniem narzędzi do streamingu treści (np. podcasty, VOD, vlogi, transmisje na żywo, cloud gaming) pod względem ich przydatności.

Omawia prawo autorskie i licencji

- charakteryzuje zasady autorskich praw osobistych w kontekście zasobów cyfrowych,

- wymienia rodzaje licencji Creative Commons oraz wskazane przez Zintegrowaną Platformę Edukacyjną,

- charakteryzuje pojęcie licencji oprogramowania i jej rodzaje (np. wersja pełna, demo, freeware, trial),

- stosuje w dokumentach przypisy oraz opisy odnoszących się do wykorzystywanych w tekście praw autorskich (np. atrybucja, nazwa autora, link).

Zestaw 2. Komunikacja i cyberbezpieczeństwo

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje zdalne narzędzia do komunikacji indywidualnej lub grupowej

- rozróżnia zdalne formy komunikacji (np. portale społecznościowe, grupy dyskusyjne, forum internetowe oraz portal internetowy, komunikator, czat, e-mail),

- rozróżnia formy wymiany plików (np. dyski internetowe, portale hostingowe),

- omawia tożsamość cyfrową, wskazując na potrzebę jej ochrony,

- omawia proces zakładania i edycji konta użytkownika (np. zakładanie konta w portalu społecznościowym, na stronie internetowej lub forum internetowym),

- wypełnia istniejące konto podstawowymi danymi (dodanie awatara itp.),

- omawia proces wymiany informacji za pomocą narzędzi do komunikacji zdalnej (np. publikacja postów na portalu społecznościowym lub na forum z wykorzystaniem treści tekstowych, emotikonów i obrazków wczytanych z dysku komputera, dodawanie komentarzy itp.),

- omawia działanie elementów interfejsu narzędzi do komunikacji cyfrowej (np. pole tekstowe, pole wyboru, lista rozwijalna, przycisk wyślij/opublikuj).

Wykorzystuje narzędzia do zdalnej komunikacji indywidualnej lub grupowej

- przetwarza post lub komentarz na portalu, korzystając z zasad netykiety (np. tworzy/edytuje post na portalu społecznościowym, post na forum, komentarz na stronie),

- zakłada konto użytkownika w usłudze do komunikacji zdalnej (np. zakłada poczty e-mail, konto w serwisie społecznościowym, konto na stronie internetowej),

- stosuje narzędzia do komunikacji bezpośredniej (np. wysyła i odbiera wiadomości za pomocą komunikatorów internetowych, czatów tekstowych, poczty e-mail, korzysta z narzędzi do komunikacji audiowizualnej w wybranej przez siebie konfiguracji, wykorzystuje skonfigurowaną pocztę e-mail, korzystając z zainstalowanego klienta lub z aplikacji dostępnej w formie webowej do wysyłania wiadomości),

- rozpoznaje dodatkowe funkcje wysyłania wiadomości e-mail (np. "DW", "UDW", "Odpowiedz", "Przekaż dalej", otwiera i dołącza załączniki do wiadomości e-mail lub wiadomości wysyłanej innym kanałem komunikacji bezpośredniej),

- współdzieli zasoby cyfrowe z innymi użytkownikami Internetu, posługując się narzędziami oferowanymi przez usługodawców hostingowych i dysków internetowych (np. udostępnia zasoby za pomocą dedykowanej opcji, generuje link do zasobów itp.),

- korzysta z kalendarzy cyfrowych w formie online lub offline, w tym planując wydarzenia za pomocą kalendarza online i zapraszając do nich inne osoby.

Omawia i wykorzystuje usługi e-obywatel

- omawia usługi e-obywatel (np. mObywatel, BIP, profil zaufany, podpisywanie dokumentów, wypełnianie dokumentów formalnych [np. wnioski formalne do urzędu], przesyłanie dokumentów formalnych),

- obsługuje usługi e-obywatel (np. wyszukuje i pobiera dokumenty formalne, wnioski, uchwały, potwierdzenia, wysyła dokumenty, podpisuje dokumenty).

Wskazuje zasady cyberbezpieczeństwa

- omawia rolę oprogramowania chroniącego przed cyberatakami (np. programów antywirusowych i firewalli, blockerów skryptów itp.),

- rozpoznaje złośliwe oprogramowanie i luki bezpieczeństwa (np. ataki socjotechniczne, wirusy, trojany, luki 0-days),

- omawia pojęcie kopii bezpieczeństwa,

- omawia rolę biuletynów i raportów bezpieczeństwa,

- identyfikuje techniki polegające na zmianie nagłówka w wiadomości SMS lub e-mail,

- omawia zagrożenia płynące ze stosowania przestarzałego, niewspieranego przez producenta sprzętu komputerowego,

- omawia zagrożenia płynące ze stosowania nieoryginalnego (tzw. pirackiego) oprogramowania w uzyskiwaniu nieautoryzowanego dostępu do danych,

- omawia rolę komunikacji szyfrowanej, wskazując potencjalne zagrożenia płynące z jej braku,

- wskazuje zagrożenia związane z wykorzystaniem zewnętrznych narzędzi do komunikacji (np. wykorzystanie publicznych i niezabezpieczonych sieci WiFi),

- omawia zasady stosowania silnych haseł (polityka haseł),

- omawia funkcje aktualizacji oprogramowania (np. Windows Update).

Stosuje zasady cyberbezpieczeństwa

- stosuje narzędzia do skanowania nośników danych za pomocą skonfigurowanego oprogramowania antywirusowego,

- wskazuje certyfikat bezpieczeństwa na stronie internetowej (np. wystawcę certyfikatu oraz dla kogo został wystawiony, rozpoznaje brak certyfikatu/szyfrowania, właściciela strony internetowej lub usługi za pomocą dostępnych narzędzi - rejestracja domeny),

- wykorzystuje sposoby zabezpieczenia dostępu do urządzeń i usług cyfrowych (np. kod PIN, hasło, odcisk palca, funkcja rozpoznawania twarzy).

Zestaw 3. Identyfikowanie i rozwiązywanie problemów technicznych dotyczących komputerów klasy PC

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Rozwiązuje podstawowe problemy techniczne

- identyfikuje nieskomplikowane problemy techniczne związane z użytkowaniem oprogramowania i sprzętu (np. zawieszenie oprogramowania, odłączenie urządzenia, brak połączenia z Internetem, brak tuszu/tonera w drukarce, zacięcie papieru, odróżnia tryb online od offline i wskazuje, jak nawiązać połączenie komputera z Internetem),

- rozwiązuje proste problemy ze sprzętem lub oprogramowaniem (np. zamyka zawieszoną aplikację, uzupełnia toner w drukarce, uruchamia ponownie komputer w celu zresetowania systemu, wykonuje zrzut ekranu błędu),

- pozyskuje informacje o systemie operacyjnym komputera i jego elementach składowych (np. wersja systemu operacyjnego, pamięć RAM, procesor),

- stosuje ułatwienia przeznaczone dla osób z indywidualnymi potrzebami (np. lupa, narrator, klawiatura ekranowa),

- charakteryzuje sposoby pozyskania wiedzy na temat napotkanego problemu technicznego (np. pomoc techniczna na stronie producenta, forum pomocy technicznej, portale specjalistyczne).

Omawia wpływ korzystania z komputera na zdrowie i środowisko naturalne

- omawia wpływ użytkowania komputera na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka,

- charakteryzuje zasady ergonomicznego korzystania z komputera,

- omawia wpływ komputerów i Internetu na środowisko naturalne (np. rola elektrośmieci).

1. Etap weryfikacji

1.1. Metody

Możliwe do stosowania metody walidacji to:

- obserwacja w warunkach symulowanych,

- obserwacja w warunkach rzeczywistych,

- wywiad swobodny,

- test teoretyczny.

Weryfikacja efektów uczenia się składa się z części praktycznej (np. obserwacji w warunkach symulowanych lub rzeczywistych, wywiadu swobodnego) oraz części teoretycznej (np. pisemnego testu teoretycznego) zgodnych z efektami uczenia się dla kwalifikacji.

1.2. Zasoby kadrowe

Komisja walidacyjna składa się minimum z 2 osób spełniających następujące warunki:

asesor - ukończone studia kierunkowe na kierunku informatyka lub pokrewnym (akceptowane są również uprawnienia trenera szkoleń z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), kursy/szkolenia z zakresu TIK i/lub równoważne szkolenia specjalistyczne (np. z cyberbezpieczeństwa, OSINTu, CCNA od poziomu 4 wzwyż)) posiadający minimum 2 lata doświadczenia w nauczaniu osób dorosłych

oraz

przewodniczący komisji walidacyjnej z decydującym głosem w sprawie wyniku walidacji (podejmuje decyzję o wyniku walidacji po weryfikacji dokumentacji przeprowadzonej walidacji przez asesora) - ukończone studia kierunkowe na kierunku informatyka lub pokrewnym, minimum 5 lat doświadczenia w uczeniu osób dorosłych oraz minimum 3 lata doświadczenia w przeprowadzaniu walidacji i/lub tworzeniu testów.

1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne

Czas trwania walidacji jest określony przez instytucję certyfikującą i jest dostosowany do liczby zadań praktycznych i teoretycznych przeznaczonych do walidacji.

Walidacja odbywa się stacjonarnie albo zdalnie pod nadzorem asesora zgodnie z wytycznymi instytucji certyfikującej, gdzie minimum wytycznych określono poniżej.

Instytucja certyfikująca zapewnia udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami i posiada wytyczne ich zastosowania.

Udogodnienia są dostosowane do rodzaju niepełnosprawności kandydata. Instytucja certyfikująca przeprowadzająca walidację zapewnia lokal o odpowiednich warunkach do przeprowadzenia walidacji, z uwzględnieniem potrzeb osób z niepełnosprawnościami (w przypadku walidowania takich osób). Bezwzględnie powinny być spełnione warunki związane z zapewnieniem samodzielności pracy zdającego. W sali podczas trwania walidacji mogą znajdować się wyłącznie osoby autoryzowane.

Instytucja certyfikująca odpowiada za poprawność identyfikacji zdającego (weryfikacja tożsamości na podstawie dokumentu tożsamości ze zdjęciem).

2. Etap identyfikowania i dokumentowania efektów uczenia się

Instytucja certyfikująca może zapewniać wsparcie dla kandydatów prowadzone przez doradcę walidacyjnego w zakresie identyfikowania posiadanych efektów uczenia się. Korzystanie z tego wsparcia nie jest obowiązkowe.

2.1. Metody

Etap identyfikowania i dokumentowania może być realizowany w oparciu o dowolne metody służące zidentyfikowaniu posiadanych efektów uczenia się.

2.2. Zasoby kadrowe

Doradca walidacyjny

Funkcję doradcy walidacyjnego może pełnić osoba, która posiada:

- doświadczenie w weryfikowaniu efektów uczenia się lub ocenie kompetencji,

- umiejętność stosowania metod i narzędzi wykorzystywanych przy identyfikowaniu i dokumentowaniu kompetencji,

- wiedzę dotyczącą kwalifikacji dotyczących posługiwania się umiejętnościami ICT.

2.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne etapu identyfikowania i dokumentowania

Instytucja certyfikująca, która zdecyduje się na wsparcie osób w procesie identyfikowania i dokumentowania, zapewnia warunki umożliwiające im indywidualną rozmowę z doradcą walidacyjnym.

Nie dotyczy

Nie rzadziej niż raz na 10 lat