Monitor Polski - rok 2023 poz. 1120

Prowadzenie narciarskich zajęć pozatrasowych

Certyfikat

Certyfikat jest ważny przez 3 lata. Warunkiem przedłużenia jest odbycie doszkolenia unifikującego w wymiarze min. 15 godzin zajęć na śniegu i min. 5 godzin wykładów, prowadzonego przez instytucje certyfikujące kwalifikację "Prowadzenie narciarskich zajęć pozatrasowych" lub podmioty przez nie wskazane.

6 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji (dalej jako "PRK"), 6 poziom Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze sport

Osoba posiadająca kwalifikację "Prowadzenie narciarskich zajęć pozatrasowych" jest przygotowana do samodzielnego planowania i realizowania zajęć z narciarstwa pozatrasowego (skituring, freeride i freetour) w różnym terenie i zróżnicowanych warunkach śniegowych. Prowadząc zajęcia w nietypowych, zmiennych i nie w pełni przewidywalnych warunkach, ponosi odpowiedzialność za ich jakość i bezpieczeństwo. Jest przygotowana do udzielania pomocy partnerskiej. Podejmowane działania wykonuje w oparciu o wiedzę dotyczącą prawnych uwarunkowań uprawiania narciarstwa pozatrasowego (freeride'u i freetouru oraz skituringu). Osoba posiadająca kwalifikację prezentuje zaawansowane umiejętności jazdy na nartach. Podejmowane czynności wykonuje z wykorzystaniem wysokiej sprawności motorycznej, szerokiej wiedzy dotyczącej sprzętu i bezpieczeństwa w górach poza zorganizowanymi terenami narciarskimi.

Zestaw 1. Bezpieczeństwo lawinowe w górach

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Ocenia ryzyko lawinowe w celu bezpiecznego prowadzenia wycieczki i zjazdu

- opisuje czynniki lawinotwórcze (np. wpływ warunków atmosferycznych: kierunek i prędkość wiatru, temperatura, promieniowanie, rodzaj wystawy stoków, stromizna, obciążenie i przyrost pokrywy śnieżnej),

- omawia 5-stopniową skalę zagrożenia lawinowego,

- wymienia rodzaje lawin,

- opisuje metamorfozy pokrywy śnieżnej,

- charakteryzuje budowę pokrywy śnieżnej,

- omawia tworzenie się depozytów śnieżnych, np. nawisów,

- dokonuje oceny ryzyka lawinowego z uwzględnieniem analizy danych z dostępnych źródeł na temat warunków pogodowych (np. komunikaty pogodowe, aplikacje),

- omawia metody szacowania ryzyka lawinowego (np. snow card, stop or go, 3 × 3, metoda redukcji Muntera),

- opisuje tory potencjalnego przebiegu lawin na podstawie charakterystyki terenu.

Charakteryzuje sprzęt lawinowy i zasady jego wykorzystania

- definiuje elementy lawinowego ABC,

- omawia dodatkowe środki bezpieczeństwa, np. plecaki wypornościowe, avalung, RECCO wykorzystywane w narciarstwie pozatrasowym,

- omawia zasady działania i rodzaje detektorów lawinowych,

- omawia zasady wykorzystania sprzętu w trakcie akcji ratunkowej (poszukiwania zasypanych), w tym lokalizacji, sondowania i odkopywania.

Charakteryzuje zasady postępowania podczas wypadku lawinowego

- wymienia możliwe konsekwencje uczestnictwa w wypadku lawinowym,

- omawia zjawisko hipotermii i sposoby udzielania pomocy,

- omawia szanse przeżycia poszkodowanego w lawinie w zależności od czasu przebywania zasypanego pod śniegiem i głębokości pokrywającego go śniegu,

- omawia zasady postępowania w trakcie zaistnienia zdarzenia lawinowego w charakterze poszkodowanego,

- omawia zasady postępowania w trakcie zaistniałego zdarzenia lawinowego w charakterze: świadka (osoby udzielającej pomocy), lidera zespołu udzielającego pomocy,

- omawia zasady samoochrony osoby, która udziela pomocy,

- charakteryzuje miejsce zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa prowadzenia akcji ratunkowej (np. ryzyko wtórnego zejścia lawiny),

- omawia zasady udzielania pomocy w zależności od dostępnych sił i środków ratowniczych, liczby osób poszkodowanych.

Udziela pomocy partnerskiej podczas wypadku lawinowego

- wzywa pomoc, informując o miejscu zdarzenia, liczbie poszkodowanych i stanie poszkodowanych,

- podejmuje czynności związane z lokalizacją zasypanych z wykorzystaniem detektora lawinowego i sondy,

- odkopuje poszkodowanego.

Zestaw 2. Organizowanie i prowadzenie zajęć z narciarstwa pozatrasowego

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje sprzęt i ekwipunek do narciarstwa pozatrasowego

- omawia rodzaje sprzętu freeride'owego, freetourowego lub skiturowego,

- omawia zasady konserwacji sprzętu do narciarstwa pozatrasowego,

- omawia sposoby mocowania nart do plecaka.

Planuje zajęcia z narciarstwa pozatrasowego

- analizuje komunikat lawinowy i prognozę pogody,

- ustala trasę freetouru dla grupy w oparciu o uzyskane informacje (np. stopień zaawansowania i doświadczenie uczestników, znajomość terenu), mapę (w tym wyznacza azymuty) oraz przepisy prawne obowiązujące na danym obszarze,

- wskazuje miejsca potencjalnie niebezpieczne na danym terenie,

- szacuje czas trwania freetouru.

Prowadzi zajęcia z narciarstwa pozatrasowego

- podejmuje decyzję o wyjściu w trasę na podstawie wykonanej oceny ryzyka lawinowego,

- kontroluje sprzęt, ekwipunek i wyposażenie grupy przed wyruszeniem w teren,

- sprawdza działanie detektorów w dwóch trybach: nadawania i odbioru,

- zakłada ślad,

- demonstruje zwroty na płaskim i w stromym terenie,

- wybiera bezpieczną trasę podejścia na stokach, w tym o nastromieniu większym niż 30 stopni (stromy teren),

- ustala odstępy między uczestnikami grupy,

- dostosowuje do grupy tempo przemieszczania się oraz częstotliwość przerw,

- wyznacza bezpieczne miejsca do zatrzymania się,

- nadzoruje, asekuruje i kontroluje zachowanie i sposób poruszania się uczestników poza trasą.

Porusza się z grupą w terenie eksponowanym (stromym) z zastosowaniem zasad asekuracji

- dobiera sprzęt niezbędny do działań w terenie wysokogórskim,

- demonstruje sposoby podchodzenia i schodzenia w stromym terenie z użyciem raków i czekana,

- demonstruje sposoby hamowania czekanem podczas upadku,

- wyjaśnia konieczność zachowania dystansu pomiędzy uczestnikami wycieczki i optymalnej prędkości zjazdu, wyboru miejsca zatrzymania się,

- omawia sposoby nawigacji w terenie przy ograniczonej widoczności, np. z wykorzystaniem mapy, kompasu i wysokościomierza.

Zestaw 3. Charakteryzowanie zasad uprawiania freeride'u

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje techniki poruszania się poza trasą w różnych warunkach śniegowych i terenowych

- opisuje techniki jazdy w różnych rodzajach śniegu, np. puch świeży i zsiadły, szreń, firn,

- opisuje techniki jazdy w różnym terenie, np. skręt długi i trawersy na polach śnieżnych, skręt krótki w terenie stromym (w tym obskoki w żlebach) oraz ześlizgi i skoki terenowe,

- opisuje sposoby pokonywania różnych przeszkód (np. kamienie, skały) i formacji terenowych (np. nawisy),

- opisuje technikę jazdy w lesie, charakteryzując zagrożenia (studnie, korzenie).

Charakteryzuje zasady zjazdu poza trasą w grupie

- wymienia kryteria oceny sprawności członków grupy freeride'owej,

- charakteryzuje zagrożenia terenowe,

- omawia zasady wyboru trasy (linii) zjazdu oraz miejsca i sposobu zatrzymywania się członków grupy,

- omawia zasady poruszania się w grupie i uzasadnia konieczność zachowania wizualnego kontaktu i komunikacji między uczestnikami grupy, szczególnie w trudnych warunkach (np. mgła, silny wiatr, słaba widoczność),

- omawia metody zapobiegania upadkom oraz sposoby asekuracji przy podnoszeniu się po upadku.

Zestaw 4. Poruszanie się w terenie poza wyznaczonymi trasami narciarskimi

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Demonstruje techniki poruszania się poza trasą w różnych warunkach śniegowych i terenowych

- demonstruje techniki jazdy w różnych rodzajach śniegu, np. puch świeży i zsiadły, szreń, firn,

- demonstruje techniki jazdy w różnie ukształtowanym terenie, np. skręt długi i trawersy na polach śnieżnych, skręt krótki w terenie stromym (w tym obskoki w żlebach) oraz ześlizgi i skoki terenowe,

- pokonuje przeszkody terenowe (np. nawisy, kamienie, skały) lub tereny zalesione.

Zestaw 5. Opisywanie kwestii prawnych związanych z uprawianiem narciarstwa poza zorganizowanymi terenami narciarskimi

Poszczególne efekty uczenia się

Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia

Charakteryzuje zakres odpowiedzialności prawnej podczas uprawiania narciarstwa poza zorganizowanymi terenami narciarskimi

- omawia zakres odpowiedzialności lidera grupy,

- charakteryzuje tereny, na których nie jest dozwolone uprawianie narciarstwa pozatrasowego,

- omawia konsekwencje uprawiania narciarstwa pozatrasowego w terenach niedozwolonych,

- wymienia źródła informacji na temat terenów, na których dozwolone jest uprawianie aktywności pozatrasowych.

Charakteryzuje zasady uprawiania narciarstwa pozatrasowego w kontekście ochrony środowiska

- omawia zasady poruszania się poza trasami na obszarach prawnie chronionych,

- uzasadnia konieczność dbałości o środowisko naturalne.

1. Etap weryfikacji

1.1. Metody

Na etapie weryfikacji są dopuszczalne następujące metody walidacji:

- test teoretyczny,

- obserwacja w warunkach symulowanych lub rzeczywistych,

- analiza dowodów i deklaracji,

- rozmowa z komisją walidacyjną, zwaną dalej "komisją".

Całość lub część walidacji może być sprawdzona metodą analizy dowodów i deklaracji.

Dowodem potwierdzającym wszystkie efekty uczenia się jest posiadanie ważnej kwalifikacji POL-SKI Instruktora Zawodowego Narciarstwa Alpejskiego (do 1 lipca 2023 r. - ważnej kwalifikacji Instruktora Zawodowego PZN), ważnego międzynarodowego stopnia Instruktora Zawodowego ISIA (ISIA Stamp lub ISIA Card) lub świadectwa kompetencji art. 49b dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz. Urz. UE L 145 z 04.06.2019, str. 7, z późn. zm.), dalej jako "rozporządzenie 2019/907".

Dowodem potwierdzającym efekty uczenia się zawarte w zestawie 1 "Bezpieczeństwo lawinowe w górach" jest posiadanie uprawnień ratownika górskiego GOPR lub TOPR lub dokument poświadczający ukończenie szkolenia lawinowego prowadzonego przez Fundację TOPR lub Stowarzyszenie Instruktorów i Trenerów Narciarstwa Polskiego Związku Narciarskiego, lub Polski Związek Alpinizmu.

Inne dowody, w zależności od ich zakresu przedmiotowego, mogą pozwolić na potwierdzenie posiadania części efektów uczenia się przypisanych do części teoretycznej lub praktycznej.

1.2. Zasoby kadrowe

Komisja składa się z 3 osób. Przewodniczący komisji musi spełniać następujące warunki:

- posiada kwalifikację pełną z 7 poziomem PRK,

- posiada ważną kwalifikację POL-SKI Instruktora Zawodowego Narciarstwa Alpejskiego (do 1 lipca 2023 r. - ważną kwalifikację Instruktora Zawodowego PZN), międzynarodowy stopień Instruktora Zawodowego ISIA (ISIA Stamp lub ISIA Card) lub świadectwo kompetencji w rozumieniu rozporządzenia 2019/907, lub niniejszą kwalifikację,

- posiada ważne uprawnienia ratownika TOPR lub GOPR lub przewodnika górskiego IVBV, lub instruktora narciarstwa wysokogórskiego Polskiego Związku Alpinizmu lub kwalifikację "Planowanie i prowadzenie zajęć z narciarstwa wysokogórskiego",

- posiada poświadczone doświadczenie w obszarze nauczania narciarstwa pozatrasowego oraz oceniania umiejętności w tym zakresie zdobyte w ciągu ostatnich 5 lat lub doświadczenie w zakresie zimowego ratownictwa górskiego zdobyte w dwóch sezonach w ciągu ostatnich 5 lat,

- posiada doświadczenie w zakresie działań związanych z wdrażaniem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

Jeden z członków komisji musi spełniać następujące wymagania:

- posiada kwalifikację pełną z 5 poziomem PRK,

- posiada ważną kwalifikację POL-SKI Instruktora Zawodowego Narciarstwa Alpejskiego (do 1 lipca 2023 r. - ważną kwalifikację Instruktora Zawodowego PZN), międzynarodowy stopień Instruktora Zawodowego ISIA (ISIA Stamp lub ISIA Card) lub świadectwo kompetencji w rozumieniu rozporządzenia 2019/907, lub niniejszą kwalifikację,

- posiada poświadczone doświadczenie w obszarze nauczania narciarstwa pozatrasowego zdobyte w dwóch sezonach w okresie ostatnich 5 lat,

- posiada doświadczenie w zakresie nauczania narciarstwa alpejskiego przez minimum 100 dni zdobyte w ciągu ostatnich 5 lat,

- posiada doświadczenie w zakresie działań związanych z wdrażaniem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

Drugi z członków komisji musi spełniać następujące wymagania:

- posiada kwalifikację pełną z 5 poziomem PRK,

- posiada ważne uprawnienia ratownika TOPR lub GOPR lub przewodnika górskiego IVBV, lub instruktora narciarstwa wysokogórskiego Polskiego Związku Alpinizmu, lub Przewodnika Tatrzańskiego minimum II klasy lub kwalifikację "Planowanie i prowadzenie zajęć z narciarstwa wysokogórskiego",

- posiada poświadczone doświadczenie w zakresie zimowego ratownictwa górskiego zdobyte w dwóch sezonach w ciągu ostatnich 5 lat.

1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne

Walidacja składa się z dwóch części.

Za pomocą testu teoretycznego są weryfikowane:

- wszystkie efekty uczenia się z zestawu 1 "Bezpieczeństwo lawinowe w górach", z wyłączeniem efektu uczenia się "Udziela pomocy partnerskiej podczas wypadku lawinowego",

- następujące efekty uczenia się z zestawu 2 "Organizowanie i prowadzenie zajęć z narciarstwa pozatrasowego":

● "Charakteryzuje sprzęt i ekwipunek do narciarstwa pozatrasowego",

● "Planuje zajęcia z narciarstwa pozatrasowego",

- wszystkie efekty uczenia się z zestawu 3 "Charakteryzowanie zasad uprawiania freeride'u",

- wszystkie efekty uczenia się z zestawu 5 "Opisywanie kwestii prawnych związanych z uprawianiem narciarstwa poza zorganizowanymi terenami narciarskimi".

Zaliczenie testu teoretycznego dopuszcza do części praktycznej weryfikacji.

Za pomocą obserwacji w warunkach symulowanych lub rzeczywistych połączonej z rozmową z komisją są weryfikowane efekty uczenia się:

- "Udziela pomocy partnerskiej podczas wypadku lawinowego" z zestawu 1 "Bezpieczeństwo lawinowe w górach",

- "Planuje zajęcia z narciarstwa pozatrasowego", "Prowadzi zajęcia z narciarstwa pozatrasowego", "Porusza się z grupą w terenie eksponowanym (stromym) z zastosowaniem zasad asekuracji" z zestawu 2 "Organizowanie i prowadzenie zajęć z narciarstwa pozatrasowego",

- wszystkie efekty uczenia się zawarte w zestawie 4 "Poruszanie się w terenie poza wyznaczonymi trasami narciarskimi".

Weryfikacja będzie przeprowadzana podczas wycieczki freetourowej. Instytucja certyfikująca zapewnia grupę freetourową składającą się z min. 3 osób. Osoby przystępujące do walidacji mogą być członkami grupy.

Instytucja certyfikująca musi zapewnić:

- minimum 2 sztuki detektorów lawinowych, wykorzystywanych jako symulatory osób zasypanych przez lawinę (tzw. skrzynki),

- linę do asekuracji,

- mapę topograficzną terenu, na którym będzie przeprowadzona walidacja, w skali nie większej niż 1:30 000,

- kompas,

- radiotelefony,

- komputer,

- kamerę,

- apteczkę pierwszej pomocy,

- salę zapewniającą możliwość przeprowadzenia testu teoretycznego.

Osoba przystępująca do walidacji ubezpiecza się we własnym zakresie.

2. Etapy identyfikowania i dokumentowania

Nie określa się warunków dla etapu identyfikowania i dokumentowania.

Osoba przystępująca do walidacji musi:

- posiadać kwalifikację cząstkową w obszarze narciarstwa alpejskiego na poziomie 5 PRK lub 5 EQF lub aktualną kwalifikację POL-SKI Instruktora Narciarstwa Alpejskiego (do 1 lipca 2023 r. - aktualną kwalifikację Instruktora PZN),

- posiadać zaświadczenie od lekarza o braku przeciwwskazań zdrowotnych do uprawiania narciarstwa,

- ukończyć kurs udzielania pierwszej pomocy w wymiarze nie mniejszym niż 8 godzin, nie wcześniej niż 3 lata przed przystąpieniem do walidacji, obejmujący następujące tematy:

● ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku,

● ocena stanu poszkodowanego,

● kontrola czynności życiowych,

● postępowanie z poszkodowanym nieprzytomnym,

● podstawowe czynności podtrzymywania życia,

● postępowanie w przypadku zachorowań i stanów nagłych, bólu w klatce piersiowej, drgawek,

● postępowanie w przypadku krwotoków, poważnych ran, oparzeń i odmrożeń,

● postępowanie w przypadku urazów kostno-stawowych oraz urazów głowy i kręgosłupa

(warunek ten spełniają: lekarze systemu, ratownicy medyczni, pielęgniarki systemu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym; Dz. U. z 2023 r. poz. 1541, 1560 i 1972),

- osiągnąć wynik sportowy uzyskany nie wcześniej niż w ciągu 5 lat przed przystąpieniem do walidacji:

● w slalomie gigancie w trakcie Mistrzostw Polski Instruktorów Stowarzyszenia Instruktorów i Trenerów Narciarstwa PZN - wynik ze stratą względem czasu wzorcowego nie większą niż 12% dla mężczyzn i 17% dla kobiet (czas wzorcowy oblicza się w następujący sposób: 3 najlepsze rzeczywiste czasy przejazdów instruktorów wykładowców PZN mnoży się przez ich aktualne współczynniki korygujące, a następnie wyciąga średnią arytmetyczną), lub

● w slalomie gigancie w innych zawodach wskazanych przez Stowarzyszenie Instruktorów i Trenerów Narciarstwa PZN (odbywających się na trasie o minimalnej różnicy poziomów 200 m i czasie przejazdu lidera nie krótszym niż 45 sekund) - wynik ze stratą względem czasu wzorcowego nie większą niż 12% dla mężczyzn i 17% dla kobiet (czas wzorcowy oblicza się w następujący sposób: 3 najlepsze rzeczywiste czasy przejazdów instruktorów wykładowców PZN mnoży się przez ich aktualne współczynniki korygujące, a następnie wyciąga średnią arytmetyczną).

Współczynniki korygujące ustala Stowarzyszenie Instruktorów i Trenerów Narciarstwa PZN,

- posiadać ranking uzyskany nie wcześniej niż w ciągu 5 lat przed przystąpieniem do walidacji w wymiarze nie więcej niż 100 FIS punktów dla mężczyzn i 85 FIS punktów dla kobiet w slalomie lub slalomie gigancie.

Dodatkowo osoba przystępująca do walidacji musi wyposażyć się we własnym zakresie w następujący sprzęt:

- narty freeride'owe lub skiturowe z wiązaniami typu tour z kompletem harszli oraz fok,

- buty skiturowe,

- kije (najlepiej składane) z talerzykami o średnicy przynajmniej 10 cm,

- raki,

- czekan turystyczny,

- kompas,

- mapę topograficzną terenu, na którym będzie przeprowadzona walidacja, w skali 1:25 000,

- ołówek,

- plecak z możliwością przypięcia nart,

- okulary przeciwsłoneczne UV,

- gogle,

- czołówkę z zapasowymi bateriami,

- osobistą apteczkę,

- kask przeznaczony do narciarstwa wysokogórskiego lub zjazdowego,

- detektor lawinowy cyfrowy trzyantenowy,

- łopatę metalową,

- sondę lawinową (min. 240 cm).

Użytkownik odpowiada za stan sprzętu, który musi posiadać aktualną certyfikację. Asesor walidacyjny ocenia i dopuszcza sprzęt do użycia w trakcie weryfikacji.

Nie rzadziej niż raz na 10 lat