Monitor Polski - rok 2012 poz. 801

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Rząd Republiki Włoskiej, zwane dalej „Umawiającymi się Stronami”,

– pragnąc uczcić żołnierzy poległych w walce i ofiary wojen, którzy spoczywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i na terytorium Republiki Włoskiej,

– pragnąc uczcić pamięć żołnierzy poległych w walce i ofiar wojny, zgodnie z postanowieniami międzynarodowego prawa humanitarnego, a zwłaszcza Konwencji o ochronie ofiar wojny, podpisanych w Genewie dnia 12 sierpnia 1949 r. oraz protokołów dodatkowych do Konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 r., Protokół I dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych oraz Protokół II dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzonych w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r.

uzgodniły, co następuje:

2. Realizując niniejszą Umowę, Umawiające się Strony będą działać zgodnie z przepisami prawa obowiązującego w swoich państwach.

W celu realizacji niniejszej Umowy, terminy w niej użyte otrzymują następujące znaczenie:

1) Polacy polegli lub zmarli wskutek wojen – członkowie polskich formacji zbrojnych oraz inne osoby zrównane z nimi w świetle prawa polskiego, a także inne osoby posiadające obywatelstwo polskie, które poległy lub poniosły śmierć wskutek wojen na terytorium Republiki Włoskiej;

2) polskie groby wojenne – miejsca spoczynku Polaków poległych lub zmarłych wskutek wojen, znajdujące się na terytorium Republiki Włoskiej;

3) polskie cmentarze wojenne – cmentarze lub części cmentarzy istniejące lub mające powstać na terytorium Republiki Włoskiej, na których pochowani są Polacy polegli lub zmarli wskutek wojen;

4) Włosi polegli lub zmarli wskutek wojen – członkowie włoskich formacji zbrojnych oraz inne osoby zrównane z nimi w świetle prawa włoskiego, a także inne osoby posiadające obywatelstwo włoskie, które poległy lub poniosły śmierć wskutek wojen na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

5) włoskie groby wojenne – miejsca spoczynku Włochów poległych lub zmarłych wskutek wojen, znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

6) włoskie cmentarze wojenne – cmentarze lub części cmentarzy istniejące lub mające powstać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na których pochowani są Włosi polegli lub zmarli wskutek wojen;

7) pomniki wojenne – pomniki wzniesione ku czci poległych lub zmarłych wskutek wojen, na cmentarzach wojennych lub w miejscach bezpośrednio związanych z tymi cmentarzami, które zostaną wyszczególnione w protokole dodatkowym do Umowy.

Umawiające się Strony zapewniają, że polskie groby i cmentarze wojenne oraz włoskie groby i cmentarze wojenne, a także pomniki wojenne, o których mowa w artykule 2 niniejszej Umowy, objęte są ochroną prawną tego państwa, na którego terytorium się znajdują.

1. Umawiające się Strony zapewnią ochronę prawną już istniejących i odnajdywanych grobów i cmentarzy wojennych i zapewnią swobodny do nich dostęp.

2. Umawiające się Strony zapewnią prawo wiecznego spoczynku wszystkim poległym i zmarłym wskutek wojen.

3. Umawiające się Strony dołożą starań celem wprowadzenia zakazu powstawania w otoczeniu grobów i cmentarzy wojennych obiektów lub urządzeń nie licujących z powagą tych miejsc.

4. Każda z Umawiających się Stron, w porozumieniu z drugą Umawiającą się Stroną i na własny koszt, uprawniona jest do dokonywania modyfikacji, renowacji i przebudowy grobów i cmentarzy wojennych oraz pomników wojennych, położonych na terytorium drugiej Umawiającej się Strony.

5. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia właściwe zachowanie i utrzymanie, na własny koszt, włoskich cmentarzy i grobów wojennych.

6. Rząd Republiki Włoskiej zapewnia właściwe zachowanie i utrzymanie, na własny koszt, polskich cmentarzy i grobów wojennych.

7. Każda z Umawiających się Stron może zlecić zapewnienie dbałości i opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi oraz pomnikami wojennymi, położonymi na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, własnemu, przeznaczonemu do tego zadania personelowi, wynagradzanemu na własny koszt.

1. Umawiające się Strony zapewniają sobie wzajemnie prawo nieodpłatnego użytkowania gruntów, na których znajdują się cmentarze i groby wojenne, jako miejsc wiecznego spoczynku poległych lub zmarłych wskutek wojen. Tak przyznane prawo użytkowania nie narusza dotychczas istniejących praw własności.

2. Jeżeli grunt lub działka, na których położony jest cmentarz wojenny lub jego część okaże się niezbędny, w całości lub części, do realizacji innych celów lub innego użytku, z przyczyn wynikających z interesu publicznego państwa, na terenie którego się znajduje, wówczas Umawiająca się Strona, na której terytorium znajduje się grunt lub działka, jest zobowiązana do zmiany ich granic lub wskazania innego odpowiedniego gruntu lub działki i do poniesienia wszelkich kosztów ekshumacji, powtórnego pochówku oraz urządzenia cmentarza.

3. Umawiające się Strony będą przeprowadzać konsultacje w celu wypracowania wspólnych decyzji w sprawach dotyczących wytyczenia nowych granic gruntu lub działki, czy też wyboru nowego gruntu lub działki pod cmentarz wojenny, przeniesienia szczątków zwłok, a także technicznych aspektów urządzenia nowego cmentarza wojennego, włącznie z przeniesieniem pomników nagrobnych. Wszelkie zmiany dotyczące granic gruntów lub działek użytkowanych jako cmentarze wojenne, rozstrzygane będą po uprzednim porozumieniu między Instytucjami, o których mowa w artykule 8 ustęp 1 i 2 niniejszej Umowy.

4. Jeżeli obie Umawiające się Strony uznają, że cały obszar lub jego część nie będzie wykorzystywany jako cmentarz wojenny, wówczas dotychczasowe prawo użytkowania, przyznane na mocy niniejszej Umowy, wygaśnie w trybie natychmiastowym.

1. Umawiające się Strony mogą podejmować działania polegające na łączeniu i scalaniu grobów wojennych znajdujących się na terenie własnego państwa, wyłącznie po uprzednim przedłożeniu planów w tym zakresie i uzyskaniu drogą dyplomatyczną pisemnej zgody drugiej Umawiającej się Strony.

2. Przeniesienia szczątków zwłok poległych lub zmarłych wskutek wojen dokonywać będą grupy robocze wyznaczone przez zainteresowaną Umawiającą się Stronę.

3. Po zakończeniu prac, o których mowa w ustępie 2, sporządza się protokół, w którym wymienia się dotychczasowe i nowe położenie grobu, personalia osoby ekshumowanej, dane identyfikacyjne oraz ewentualne przedmioty odnalezione przy szczątkach, pozwalające na ich identyfikację. Protokół stanowić będzie podstawę przekazania zainteresowanej Umawiającej się Stronie ewentualnych przedmiotów odnalezionych przy ekshumowanych szczątkach zwłok.

4. W przypadku, gdy istniejące niegdyś cmentarze wojenne przestałyby istnieć wskutek zmian infrastrukturalnych, a przeniesienie szczątków zwłok nie byłoby już możliwe, Umawiająca się Strona, na której terytorium takie cmentarze się znajdowały, zezwalać będzie drugiej Umawiającej się Stronie, na jej wniosek i koszt, na wzniesienie upamiętnień w formie godnej i odpowiadającej pamięci poległych. Jeżeli w tym celu niezbędne okazałoby się nabycie praw do gruntów bądź działek lub praw dostępu do nich oraz uzyskanie zgody czy pozwolenia władz lokalnych, Umawiające się Strony będą sobie wzajemnie udzielać pomocy przy składaniu odpowiednich wniosków, realizacji projektu i urządzenia miejsca pamięci.

Jeżeli na polskich lub włoskich cmentarzach wojennych, oprócz polskich lub włoskich grobów wojennych, zostaną odnalezione również groby poległych lub zmarłych wskutek wojen pochodzących z innych państw, Umawiające się Strony przeanalizują sytuację, by wspólnie zadecydować o działaniach, jakie należy podjąć w celu zachowania i pielęgnowania tych grobów.

1. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej powierza realizację zadań wynikających z niniejszej Umowy oraz wszelkich działań z nią związanych Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (Consiglio per Commemorazioni di Combattimenti e Martirio) z siedzibą w Warszawie.

2. Rząd Republiki Włoskiej powierza realizację zadań wynikających z niniejszej Umowy oraz wszelkich działali z nią związanych Commissariato Generale per le Onoranze ai Caduti in Guerra (Komisariat Generalny do spraw Uczczenia Poległych na Wojnie) z siedzibą w Rzymie.

3. Realizacja niniejszej Umowy może zostać powierzona innej instytucji, po uprzednim powiadomieniu drugiej Umawiającej się Strony drogą dyplomatyczną.

1. Ekshumacje i przewiezienie szczątków poległych lub zmarłych wskutek wojen, z terytorium jednej Umawiającej się Strony na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, będą konsultowane między Umawiającymi się Stronami, a wszelkie decyzje zostaną podjęte za obopólną zgodą Umawiających się Stron.

2. Zgoda Umawiających się Stron wymagana jest również w przypadku wniosków mających na celu ekshumację i przewiezienie szczątków poległych lub zmarłych wskutek wojen do krajów trzecich.

3. Wszelkie koszty i opłaty z tytułu ekshumacji, przeniesienia i przewiezienia za granicę szczątków zwłok poległych lub zmarłych wskutek wojen obciążać będą Umawiającą się Stronę wnioskującą.

4. Ekshumacje, przeniesienie i przewiezienie szczątków poległych lub zmarłych wskutek wojen, przeprowadzane będą przez właściwych specjalistów pod bezpośrednim nadzorem Instytucji określonych w artykule 8 niniejszej Umowy.

1. Umawiające się Strony zobowiązują się do wymiany wszelkich posiadanych informacji dotyczących położenia grobów i cmentarzy wojennych, ich liczby i wielkości oraz danych osobowych poległych lub zmarłych wskutek wojen, niezbędnych do przeprowadzenia ich identyfikacji.

2. Umawiające się Strony udzielą wszelkiego możliwego wsparcia Instytucjom, o których mowa w artykule 8 niniejszej Umowy, w szczególności w dostępie do dokumentów na temat poległych lub zmarłych wskutek wojen, będących w posiadaniu właściwych władz.

1. W celu realizacji zadań wynikających z niniejszej Umowy, określone w artykule 8 niniejszej Umowy Instytucje mogą, w uzgodnieniu z drugą Umawiającą się Stroną, delegować na terytorium jej państwa swoich przedstawicieli i specjalistów. Dopuszcza się możliwość organizowania biur służących sprawnej realizacji czynności wynikających z niniejszej Umowy.

2. Plany pracy podlegają uzgodnieniu pomiędzy Instytucjami określonymi w artykule 8 niniejszej Umowy.

3. Każda z Umawiających się Stron ma prawo, bez wcześniejszego powiadamiania, kontrolować działalność przedstawicieli i specjalistów drugiej Umawiającej się Strony.

1. Instytucje określone w artykule 8 niniejszej Umowy sporządzą wykaz cmentarzy i grobów wojennych, a także miejsc pamięci i pomników ku czci poległych lub zmarłych wskutek wojen, zlokalizowanych na terytorium własnego państwa.

2. Wykaz, o którym mowa w ustępie 1, będzie dokumentem otwartym, uaktualnianym przez Instytucje określone w artykule 8 niniejszej Umowy, w miarę ujawniania i odnajdywania nowych miejsc spoczynku i pamięci.

Instytucje, o których mowa w artykule 8 niniejszej Umowy, są uprawnione do wykonywania, po uprzednim uzyskaniu zgody drugiej Umawiającej się Strony, wszelkich prac związanych z utrzymaniem, ochroną oraz budowlanych na cmentarzach wojennych, wraz z budową infrastruktury odpowiedniej do ich użytkowania.

1. Ewentualne rozbieżności lub spory dotyczące wykładni lub stosowania niniejszej Umowy będą rozstrzygane w drodze konsultacji między Umawiającymi się Stronami.

2. Niniejsza Umowa może zostać zmieniona w dowolnym czasie poprzez wymianę not. Ustalone w ten sposób zmiany wejdą w życie według procedur, o których mowa w artykule 15 niniejszej Umowy lub na podstawie innej procedury wybranej i uzgodnionej przez Umawiające się Strony.

1. Niniejsza Umowa wejdzie w życie z dniem otrzymania późniejszej z not, w których Umawiające się Strony poinformują się o spełnieniu niezbędnych procedur określonych przepisami prawa wewnętrznego.

2. Niniejsza Umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony. Może być wypowiedziana przez każdą z Umawiających się Stron w drodze notyfikacji. W takim przypadku Umowa utraci moc po upływie dwunastu miesięcy od dnia otrzymania noty o jej wypowiedzeniu.

Na dowód czego, przedstawiciele należycie upoważnieni przez swoje Rządy, podpisali niniejszą Umowę.

Sporządzono w Rzymie dnia 30 marca 2012 roku w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i włoskim, przy czym oba teksty posiadają jednakową moc.

Wersja w języku angielskim