Monitor Polski - rok 2001 nr 2 poz. 24

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

– uwzględniając dyspozycję przepisów art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, które zobowiązują Sejm, Senat i Radę Ministrów do dokonania, nie później niż do dnia 31 grudnia 2000 r., oceny nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa;

– biorąc pod uwagę wyniki debaty przeprowadzonej na posiedzeniu Senatu w dniu 11 stycznia 2001 r.;

– uwzględniając wnioski zawarte w „Ocenie nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa", przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 12 grudnia 2000 r.;

– po rozważeniu opinii i stanowisk prezentowanych w korespondencji kierowanej do organów Senatu i Senatorów, a także opinii publikowanych w mediach i prezentowanych przez przedstawicieli samorządu terytorialnego i administracji rządowej, w tym zwłaszcza stanowiska Związku Miast Polskich, Związku Powiatów Polskich i Konwentu Marszałków Rzeczypospolitej Polskiej

przedstawia następującą ocenę nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa:

1. Nowy zasadniczy podział terytorialny państwa, określony przepisami ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. Nr 96, poz. 603 i Nr 104, poz. 656 oraz z 1999 r. Nr 101, poz. 1182), należy uznać za poprawny i spełniający założenia reformy administracji publicznej oraz dyspozycję art. 15 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Nowy podział terytorialny kraju stwarza możliwość zwiększenia efektywności działania administracji publicznej i wspomaga budowę społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.

3. Niewielka liczba wniosków o zmianę podziału terytorialnego i o korektę granic jednostek samorządu terytorialnego, kierowanych do organów administracji rządowej, świadczy o znacznym stopniu społecznej akceptacji podziału.

4. Nie ma przesłanek przemawiających za zmianami podstawowych założeń zasadniczego podziału terytorialnego kraju. Wprowadzane w najbliższej przyszłości zmiany w tym podziale powinny mieć charakter korekt. W ich ramach należy zmierzać do uwzględnienia istniejących więzi społecznych i woli środowisk lokalnych.

5. Wnioski dotyczące zmian w podziale terytorialnym państwa, które do dnia 31 grudnia 2000 r. spełniły wymogi formalne, powinny być rozpatrzone w takim terminie, aby rozstrzygnięcia Rady Ministrów w sprawie korekt mogły zapaść przed dniem 30 czerwca 2001 r.

6. Konieczna jest dalsza analiza efektywności działania administracji i poglądów opinii publicznej na ten temat i uwzględnianie wniosków wynikających z tej obserwacji w pracach Rady Ministrów, zwłaszcza odnoszących się do propozycji nowych rozwiązań ustawowych.

7. Należy sprzyjać inicjatywom zmierzającym do łączenia się powiatów, umożliwiającego sprawniejszą realizację zadań publicznych. W szczególności ten postulat odnosi się do miast na prawach powiatu i otaczających je powiatów mających siedziby władz w tych miastach. W przypadku dobrowolnego łączenia tych jednostek należy uwzględnić możliwość przeniesienia niektórych gmin do powiatów sąsiednich, a ponadto zachowania – przez organy miast rezygnujących z praw powiatu – niektórych jego funkcji i uprawnień, o ile to przyniesie poprawę zarządzania i uwzględni istniejące więzi społeczne.

8. Należy wykorzystywać zmiany podziału terytorialnego kraju w celu zmniejszania zróżnicowania rozwoju i zamożności poszczególnych obszarów. Podział terytorialny powinien być traktowany jako jedno z narzędzi wspierania polityki regionalnej.

9. Korekty podziału terytorialnego powinny prowadzić do lepszego wykorzystywania środków publicznych.

10. Niezbędne jest przygotowanie rozwiązań ustawowych uwzględniających szczególny charakter samorządów dużych miast, w tym także Warszawy.

11. Celowe jest przeprowadzenie w najbliższym czasie przez Sejm i Senat kompleksowej oceny reformy administracyjnej kraju, uwzględniającej w szczególności system finansowania zadań publicznych wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, realizacji przez nie przypisanych im funkcji, a ponadto zasadność przyporządkowania im określonych instytucji i placówek. Taka ocena może także przynieść wnioski odnoszące się do podziału terytorialnego kraju i ewentualnie innych zmian ustawowych, jak również do wzajemnych relacji pomiędzy administracją rządową a samorządową.

Marszałek Senatu: A. Grześkowiak