Dziennik Ustaw - rok 2024 poz. 1389

Na podstawie art. 68 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2131) zarządza się, co następuje:

1) standard bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych rozumiany jako dopuszczalny oczekiwany czas braku dostaw mocy elektrycznej do odbiorców końcowych, wyrażony w godzinach na rok;

2) procedurę ogłaszania okresu przywołania na rynku mocy oraz przypadki, w których operator może nie ogłaszać okresu przywołania na rynku mocy mimo obniżenia się nadwyżki mocy dostępnej w procesach planowania dobowego pracy systemu poniżej wartości wymaganej;

3) dni i godziny, w których może wystąpić okres przywołania na rynku mocy;

4) sposób wyznaczania wielkości mocy dostarczonej w wyniku czasowego ograniczenia mocy pobieranej z sieci elektroenergetycznej przez jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania;

5) sposób dokonania demonstracji;

6) wymagania w zakresie dopuszczalności prowadzenia obrotu obowiązkami mocowymi i ich realokacji, w tym minimalną wielkość tego obowiązku, która może być przeniesiona;

7) sposób obliczenia jednostkowej stawki kary za niewykonanie obowiązku mocowego.

1) bilansowanie dobowe - działania operatora prowadzone w procesie planowania dobowego pracy systemu w dobie n-1, w wyniku których dla doby n ustala się stany pracy jednostek wytwórczych oraz wielkości ich obciążeń w celu zrównoważenia wytwarzania energii elektrycznej z zapotrzebowaniem sieci i zapewnienia wymaganych rezerw mocy oraz zarządzania ograniczeniami systemowymi;

2) aktualizacja bilansu dobowego - działania operatora prowadzone w procesie planowania dobowego pracy systemu w dobie n, w wyniku których operator dokonuje zaktualizowania sporządzonego w dobie n-1 bilansu dobowego dla doby n;

3) zapotrzebowanie sieci - zapotrzebowanie na moc odbiorców przyłączonych do sieci przesyłowej i dystrybucyjnej oraz bezpośrednio do urządzeń, instalacji lub sieci przedsiębiorstw energetycznych innych niż operator lub operator systemu dystrybucyjnego, powiększone o straty w sieci przesyłowej i dystrybucyjnej oraz pomniejszone o moc bezpośrednio dostarczaną przez jednostki wytwórcze do odbiorców z pominięciem sieci należącej do innych przedsiębiorstw energetycznych.

1) zapotrzebowaniem sieci oraz

2) minimalną rezerwą zdolności wytwórczych, obliczoną jako 1,2-krotność mocy osiągalnej netto największej pod względem mocy zainstalowanej jednostki wytwórczej przyłączonej do systemu, wyrażoną w MW, oraz

3) planowanym saldem wymiany międzynarodowej z państwami innymi niż wymienione w art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy, zwanej dalej „ustawą”.

2. Ustalając wysokość nadwyżki, o której mowa w ust. 1, operator uwzględnia planowane saldo wymiany międzynarodowej.

1) w procesie bilansowania dobowego lub po dokonaniu aktualizacji bilansu dobowego nadwyżka sumarycznej mocy osiągalnej netto jednostek wytwórczych przyłączonych do systemu, pomniejszona o ubytki mocy wynikające z prowadzonych remontów, postojów awaryjnych, warunków atmosferycznych i ograniczeń sieciowych oraz o moc osiągalną netto jednostek wytwórczych przyłączonych do systemu niezaoferowaną dla operatora, ponad zapotrzebowanie sieci nie jest niższa niż 1100 MW oraz

2) uzna, że nie ma zagrożenia dla pokrycia zapotrzebowania sieci.

1) 7.00-8.00,

2) 8.00-9.00,

3) 9.00-10.00,

4) 10.00-11.00,

5) 11.00-12.00,

6) 12.00-13.00,

7) 13.00-14.00,

8) 14.00-15.00,

9) 15.00-16.00,

10) 16.00-17.00,

11) 17.00-18.00,

12) 18.00-19.00,

13) 19.00-20.00,

14) 20.00-21.00,

15) 21.00-22.00

- w dniach przypadających od poniedziałku do piątku, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy.

2. Ogłoszenie okresu przywołania na rynku mocy może nastąpić:

1) dla jednej godziny albo

2) dla wielu godzin, jeżeli operator stwierdzi wystąpienie więcej niż jednego okresu przywołania na rynku mocy w danej dobie.

2. Jeżeli na podstawie zawartych umów o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej lub przepisów odrębnych, odbiorca energii elektrycznej ma prawo czasowego wprowadzania energii elektrycznej do sieci elektroenergetycznej, rzeczywista wielkość dostaw mocy może być mniejsza od zera. Przypadek taki uwzględnia się jako dodatkowe ograniczenie wielkości mocy pobieranej z tej sieci.

3. Jeżeli jednostka rynku mocy redukcji zapotrzebowania składa się z więcej niż jednej jednostki fizycznej redukcji zapotrzebowania, wyznacza się jeden łączny profil bazowy dla tej jednostki rynku mocy oraz jedną sumaryczną rzeczywistą wielkość dostaw energii elektrycznej.

2. Profil bazowy wyznaczany z zastosowaniem metody profilu historycznego równa się sumie:

1) profilu odniesienia będącego szeregiem wartości średnich arytmetycznych rzeczywistych wielkości dostaw energii elektrycznej do jednostki rynku mocy, wyznaczonych dla każdej godziny wskazanej zgodnie z § 6 ust. 1, z odrzuceniem wartości największej i najmniejszej w każdej z tych godzin, w okresie odniesienia bezpośrednio poprzedzającym dzień, dla którego jest wyznaczany profil odniesienia, obejmującym 10 kolejnych dni, o których mowa w § 6 ust. 1, w których nie wystąpiła którakolwiek z niżej określonych sytuacji:

a) okres przywołania na rynku mocy,

b) przeprowadzenie testowego okresu przywołania na rynku mocy,

c) przeprowadzenie testu redukcji zapotrzebowania,

d) realizacja usługi interwencyjnego ofertowego zwiększenia poboru mocy przez odbiorców, o której mowa w instrukcji określonej w art. 9g ust. 4 ustawy - Prawo energetyczne - w przypadku gdy dostawca mocy złożył wniosek, o którym mowa w ust. 4

- dla tej samej lub innej jednostki rynku mocy, w skład której wchodzi co najmniej jedna jednostka fizyczna, która jednocześnie wchodzi w skład jednostki rynku mocy, dla której jest wyznaczany profil odniesienia, i

2) korekty wyznaczonej jako różnica średniej wartości rzeczywistych wielkości dostaw energii elektrycznej dla piątej, czwartej i trzeciej godziny poprzedzających rozpoczęcie pierwszej godziny, dla której jest wyznaczana wielkość mocy dostarczonej przez jednostkę redukcji zapotrzebowania w danym dniu, i średniej wielkości dostaw energii elektrycznej w tych samych godzinach, wynikającej z profilu odniesienia, o którym mowa w pkt 1, z zastrzeżeniem, że w godzinie, dla której jest wyznaczana wielkość mocy dostarczonej przez jednostkę redukcji zapotrzebowania, wartość korekty może stanowić maksymalnie 20 % wartości profilu odniesienia dla tej godziny.

3. Korekty, o której mowa w ust. 2 pkt 2, nie stosuje się dla jednostki rynku mocy, w odniesieniu do której dostawca mocy złożył wniosek o niestosowanie korekty dla danej jednostki rynku mocy na dany okres dostaw w procesie zastąpienia jednostki redukcji zapotrzebowania planowanej.

4. Dostawca mocy, nie później niż 3 dni po dniu, dla którego jest wyznaczany profil, o którym mowa w ust. 1, może zwrócić się do operatora z wnioskiem o odrzucenie przy wyznaczaniu profilu odniesienia dnia, w którym była realizowana usługa, o której mowa w ust. 2 pkt 1 lit. d.

1) złoży wniosek do operatora o stosowanie wobec danej jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania metody profilu planowanego oraz

2) osiągnie przez okres co najmniej 30 kolejnych dni kalendarzowych poprawność planowania, o której mowa w § 10 ust. 5, dla danej jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania.

2. Metodę profilu planowanego stosuje się od pierwszego dnia miesiąca następującego po potwierdzeniu przez operatora osiągnięcia poprawności planowania do dnia:

1) utraty poprawności planowania;

2) nieprzekazania planów dostaw energii elektrycznej dla okresu 5 kolejnych dni kalendarzowych;

3) złożenia przez dostawcę mocy do operatora wniosku o zaniechanie stosowania metody profilu planowanego.

3. Po wystąpieniu przypadku, o którym mowa w ust. 2, wobec danej jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania stosuje się metodę profilu historycznego od dnia następującego po dniu:

1) przekazania dostawcy mocy przez operatora informacji o utracie poprawności planowania;

2) nieprzekazania planów, o których mowa w ust. 2 pkt 2;

3) złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 2 pkt 3.

4. Wystąpienie przypadku, o którym mowa w ust. 2, nie stanowi przeszkody do ponownego złożenia wniosku do operatora o stosowanie wobec danej jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania metody profilu planowanego.

2. Po zakończeniu każdego miesiąca, w którym dostawca mocy przekazał plany dostaw energii elektrycznej, operator weryfikuje poprawność planowania przez wyznaczenie średniego odchylenia względnego zgłaszanych planów dostaw energii elektrycznej od rzeczywistych wielkości dostaw energii elektrycznej.

3. Średnie odchylenie względne określające odchylenie zgłaszanych planów dostaw energii elektrycznej od rzeczywistych wielkości dostaw energii elektrycznej dla jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania wyznacza się zgodnie ze wzorem:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

?_ś𝑟 - średnie odchylenie względne, wyrażone w %,

𝐸_𝑃𝑛 - planowaną wielkość dostaw energii elektrycznej dla godziny n, wyrażoną w MWh,

𝐸_𝑅𝑛 - rzeczywistą wielkość dostaw energii elektrycznej dla godziny n, wyrażoną w MWh,

𝑚 - całkowitą liczbę analizowanych godzin.

4. Operator informuje dostawcę mocy o osiągnięciu albo o nieosiągnięciu poprawności planowania w ciągu 7 dni od zakończenia miesiąca, w którym dostawca mocy przekazał plany dostaw energii elektrycznej.

5. Jeżeli w badanym okresie obejmującym 30 kolejnych dni kalendarzowych dla godzin, o których mowa w § 6 ust. 1, średnie odchylenie względne, o którym mowa w ust. 3, nie przekracza 15 %, dostawca mocy osiąga poprawność planowania w odniesieniu do jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania.

6. Dostawca mocy traci poprawność planowania w odniesieniu do danej jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania, jeżeli po zakończeniu miesiąca, w którym przekazywał operatorowi plany dostaw energii elektrycznej dotyczące tej jednostki, średnie odchylenie względne, o którym mowa w ust. 3, przekracza 15 %.

7. W okresie stosowania wobec danej jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania metody profilu planowanego jako profil bazowy, na potrzeby wyznaczenia wielkości mocy dostarczonej w wyniku czasowego ograniczenia zużycia energii elektrycznej, przyjmuje się zgłoszony plan dostaw energii elektrycznej dotyczący tej jednostki.

1) jednostki rynku mocy wytwórczej wykazuje się przez wskazanie jednej godziny, w której ta jednostka wytwarzała i dostarczała do systemu energię elektryczną w wielkości nie mniejszej niż największa łączna godzinowa wielkość obowiązku mocowego tej jednostki w kwartale dostaw wynikająca ze wszystkich umów mocowych dotyczących tej jednostki;

2) jednostki rynku mocy redukcji zapotrzebowania:

a) składającej się wyłącznie z jednostek fizycznych redukcji zapotrzebowania uczestniczących aktywnie w bilansowaniu systemu w ramach mechanizmu centralnego bilansowania mocy wytwórczej wykazuje się przez wskazanie oferty redukcji obciążenia, obejmującej co najmniej jedną godzinę, złożonej w odniesieniu do tej jednostki, przyjętej przez operatora i wykonanej na zasadach określonych w instrukcji, o której mowa w art. 9g ust. 4 ustawy - Prawo energetyczne,

b) innej niż określona w lit. a wykazuje się przez wskazanie jednej godziny, w której ta jednostka, na polecenie operatora, ograniczyła czasowo moc pobieraną z sieci elektroenergetycznej w wielkości nie mniejszej niż największa łączna godzinowa wielkość obowiązku mocowego tej jednostki w kwartale dostaw wynikająca ze wszystkich umów mocowych dotyczących tej jednostki.

2. Uznaje się również, że jednostka rynku mocy wykazała zdolność do wykonania obowiązku mocowego, o której mowa w art. 67 ust. 1 ustawy, w przypadku:

1) uzyskania pozytywnego wyniku testowego okresu przywołania na rynku mocy lub

2) wykonania pełnego skorygowanego obowiązku mocowego w okresie przywołania na rynku mocy

- w trakcie którego jednostka rynku mocy była objęta obowiązkiem mocowym, także w przypadku, gdy wielkość obowiązku mocowego danej jednostki rynku mocy w danym testowym okresie przywołania na rynku mocy lub wielkość skorygowanego obowiązku mocowego danej jednostki rynku mocy w danym okresie przywołania na rynku mocy była mniejsza od największej łącznej godzinowej wielkości obowiązku mocowego tej jednostki w danym kwartale dostaw wynikającej ze wszystkich umów mocowych dotyczących tej jednostki.

3. Testowy okres przywołania na rynku mocy ogłasza się nie później niż 8 godzin przed rozpoczęciem testowego okresu przywołania na rynku mocy, dla jednej dowolnej godziny wybranej przez operatora z godzin, o których mowa w § 6 ust. 1.

4. Jeżeli w pierwszym i drugim miesiącu danego kwartału dostarczenie mocy przez daną jednostkę rynku mocy w wymaganej wielkości było niemożliwe przez więcej niż 75 % liczby godzin, w których można dokonywać demonstracji, ze względu na ograniczenia sieciowe lub polecenia ruchowe operatora lub operatora systemu dystrybucyjnego, dostawca mocy, nie później niż 14 dni przed zakończeniem kwartału, może wystąpić z wnioskiem o usunięcie ograniczeń sieciowych lub zaprzestanie wydawania poleceń ruchowych uniemożliwiających dokonanie demonstracji:

1) do operatora, jeżeli ograniczenia sieciowe lub polecenia ruchowe dotyczą operatora, lub

2) do operatora systemu dystrybucyjnego, w przypadkach innych niż wymienione w pkt 1, i informuje o tym operatora.

5. Usunięcie ograniczeń sieciowych lub zaprzestanie wydawania poleceń ruchowych umożliwiające dokonanie demonstracji powinno obejmować nie mniej niż 75 % liczby godzin w okresie pozostałym od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 4, do końca danego kwartału.

6. W przypadku nieusunięcia przez właściwego operatora systemu elektroenergetycznego ograniczeń sieciowych lub niezaprzestania wydawania poleceń ruchowych uniemożliwiających dokonanie demonstracji w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 4, uznaje się, że zdolność do wykonania obowiązku mocowego została wykazana.

2. Jeżeli w pierwszym i drugim miesiącu danego kwartału realizacja usługi, o której mowa w ust. 1, nie doszła do skutku ze względu na brak polecenia operatora, dostawca mocy, nie później niż 14 dni przed zakończeniem danego kwartału, może zwrócić się do operatora z wnioskiem o wydanie takiego polecenia.

3. Jeżeli jednostka rynku mocy redukcji zapotrzebowania, o której mowa w § 12 ust. 1 pkt 2 lit. b, nie jest wykorzystywana do świadczenia na rzecz operatora usługi systemowej obejmującej redukcję zużycia energii na polecenie operatora, a w odniesieniu do tej jednostki rynku mocy w pierwszym i drugim miesiącu danego kwartału nie został ogłoszony testowy okres przywołania na rynku mocy lub okres przywołania na rynku mocy, w trakcie którego jednostka rynku mocy była objęta obowiązkiem mocowym, dostawca mocy, nie później niż 14 dni przed zakończeniem danego kwartału, może zwrócić się do operatora z wnioskiem o ogłoszenie testowego okresu przywołania na rynku mocy.

4. Jeżeli w danym kwartale dostawca mocy złożył wniosek, o którym mowa w ust. 2 lub 3, a operator nie później niż do końca kwartału odpowiednio nie wydał polecenia wykonania usługi, o której mowa w ust. 1, lub nie ogłosił testowego okresu przywołania na rynku mocy jednostce rynku mocy redukcji zapotrzebowania, uznaje się, że zdolność do wykonania obowiązku mocowego została wykazana przez tę jednostkę.

2. Minimalna wielkość obowiązku mocowego przenoszonego w ramach obrotu wtórnego obowiązkiem mocowym i minimalna wielkość wykonania obowiązku mocowego rozliczanego w ramach realokacji wielkości wykonanego obowiązku mocowego wynosi 0,001 MW.

3. W ramach obrotu wtórnego obowiązkiem mocowym lub realokacji wielkości wykonanego obowiązku mocowego każdy obowiązek mocowy może podlegać dowolnej liczbie podziałów, przy czym podzielony obowiązek mocowy nie może:

1) obejmować okresu krótszego niż jedna godzina;

2) dotyczyć innych godzin niż godziny, o których mowa w § 6 ust. 1;

3) być mniejszy niż 0,001 MW.

4. Obowiązek mocowy jednostki rynku mocy może zostać przeniesiony na inną jednostkę rynku mocy, jeżeli łączna godzinowa wielkość obowiązku mocowego jednostki rynku mocy, na którą obowiązek mocowy jest przenoszony, nie przekroczy:

1) wynikającego z certyfikatu wydanego dla tej jednostki iloczynu jej mocy osiągalnej netto oraz wartości korekcyjnego współczynnika dyspozycyjności, o którym mowa w art. 18 ustawy, albo

2) mocy osiągalnej netto tej jednostki, z zastrzeżeniem, że w takim przypadku wartość iloczynu, o którym mowa w pkt 1, może być przekroczona dla nie więcej niż 300 godzin w roku kalendarzowym.

5. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do realokacji wielkości wykonanego obowiązku mocowego.

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

𝑆𝐾_𝑛 - jednostkową stawkę kary w roku dostaw n, wyrażoną w zł/MWh,

𝑃𝐾𝐵_𝑛-2 - wartość produktu krajowego brutto w Polsce, za rok kalendarzowy przypadający na 2 lata przed rokiem dostaw n, określoną w cenach bieżących, opublikowaną przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, wyrażoną w zł,

𝐸_𝑛-2 - ilość zużywanej energii elektrycznej w roku kalendarzowym przypadającym na 2 lata przed rokiem dostaw n, opublikowaną przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w dokumencie „Zużycie paliw i nośników energii”, wyrażoną w MWh.

2. Jednostkowa stawka kary jest ustalana z dokładnością do 0,01 zł/MWh.

Minister Klimatu i Środowiska: P. Hennig-Kloska

¹⁾ Minister Klimatu i Środowiska kieruje działem administracji rządowej - energia, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Klimatu i Środowiska (Dz. U. poz. 2726).

²⁾ Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Energii z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie wykonania obowiązku mocowego, jego rozliczania i demonstrowania oraz zawierania transakcji na rynku wtórnym (Dz. U. poz. 1455), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku (Dz. U. z 2024 r. poz. 190, 834 i 859).