Dziennik Ustaw - rok 2022 poz. 2544

Na podstawie art. 161 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700) zarządza się, co następuje:

1) szczegółowy sposób i warunki sprawowania nadzoru nad nieletnimi przez kuratorów sądowych;

2) szczegółowy sposób i warunki kontrolowania przez kuratorów sądowych wykonywania środka wychowawczego, o którym mowa w art. 7 pkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich;

3) szczegółowy sposób i warunki kontrolowania przez kuratorów sądowych wykonywania środka, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich;

4) szczegółowy sposób i warunki organizowania i kontrolowania przez kuratorów sądowych wykonywania przez nieletnich zobowiązań do wykonania prac społecznych;

5) szczegółowy sposób i warunki sprawowania nadzoru nad nieletnimi przez organizacje społeczne, w tym organizacje pozarządowe, pracodawców i osoby godne zaufania;

6) tryb wyznaczania przedstawicieli przez sprawujące nadzór nad nieletnimi organizacje społeczne, w tym organizacje pozarządowe i pracodawców.

2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o „ustawie", rozumie się przez to ustawę z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.

2. Powierzenie zawodowemu kuratorowi sądowemu, zwanemu dalej „kuratorem zawodowym", sprawowania nadzoru następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni od dnia przekazania nadzoru zespołowi.

3. Kuratorowi zawodowemu sprawowanie nadzoru powierza kierownik zespołu.

2. Kurator sądowy może pozyskać od nieletniego, jego rodziców lub opiekuna numery telefonów lub adresy poczty elektronicznej w celu ułatwienia utrzymywania dalszych kontaktów.

3. Po uzyskaniu danych, o których mowa w ust. 2, kurator sądowy może przekazywać nieletniemu, jego rodzicom lub opiekunowi informacje oraz wzywać i zawiadamiać ich za pośrednictwem telefonu lub poczty elektronicznej. Fakt dokonania tych czynności kurator sądowy odnotowuje w karcie czynności nadzoru lub w sprawozdaniu.

2. Jeżeli nieletni, jego rodzice lub opiekun prawidłowo wezwani nie stawią się w wyznaczonym terminie, kurator zawodowy niezwłocznie wzywa ich powtórnie do osobistego stawiennictwa w siedzibie zespołu.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, kurator zawodowy może także wzywać nieletniego, jego rodziców lub opiekuna do osobistego stawiennictwa w siedzibie zespołu w sprawie, w której sprawowanie nadzoru zostało powierzone kuratorowi społecznemu.

1) bez należytego usprawiedliwienia nie stawią się na powtórne wezwanie;

2) uniemożliwiają kuratorowi sądowemu nawiązywanie kontaktu z nieletnim;

3) odmawiają udzielenia informacji lub wyjaśnień bez podania uzasadnienia;

4) udzielają informacji lub wyjaśnień nieprawdziwych.

2. Jeżeli nadzór nad nieletnim został powierzony kuratorowi społecznemu, przedkłada on wnioski, o których mowa w ust. 1, kuratorowi zawodowemu, który po zaakceptowaniu przedłożonych wniosków przekazuje je sądowi nie później niż w terminie 7 dni od dnia ich otrzymania.

1) zaznajamia się z aktami sprawy nieletniego i innymi niezbędnymi źródłami informacji o nieletnim, w tym z przebiegiem dotychczasowych nadzorów oraz kontroli wykonania obowiązków, o których mowa w art. 7 pkt 2, art. 18 ust. 1 i art. 44 pkt 9 ustawy;

2) rozpoznaje i diagnozuje sytuację osobistą, rodzinną i środowiskową nieletniego oraz analizuje dotychczas stosowane środki wychowawcze i przyczyny ich nieskuteczności;

3) planuje metody kontroli i dokonuje wyboru środków oddziaływań wobec nieletniego;

4) utrzymuje kontakt z nieletnim oraz udziela mu niezbędnej pomocy w postaci informacji i wskazówek w rozwiązywaniu problemów życiowych, a zwłaszcza w podjęciu i zorganizowaniu nauki, pracy, leczenia lub terapii;

5) nawiązuje i utrzymuje kontakt, osobiście lub w sposób określony w przepisie § 4 ust. 3, z rodzicami albo opiekunem nieletniego, członkami rodziny nieletniego, osobami ze środowiska nieletniego;

6) pomaga rozwiązywać zdiagnozowane problemy utrudniające resocjalizację i kontrolę nieletniego;

7) kontroluje zachowanie nieletniego osobiście przez wizyty w miejscu jego zamieszkania lub pobytu;

8) w razie potrzeby nawiązuje i utrzymuje kontakt z rodziną nieletniego, szkołą, jego środowiskiem oraz z pracodawcą, przez wizyty osobiste lub za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość;

9) w razie potrzeby nawiązuje kontakt i współpracuje z właściwymi organizacjami i instytucjami zajmującymi się pomocą społeczną, pośrednictwem pracy, leczeniem lub oddziaływaniem terapeutycznym;

10) w razie potrzeby zasięga i gromadzi niezbędne informacje o nieletnim i jego środowisku od Policji, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, placówek oświatowych i oświatowo-wychowawczych, pracodawców, organizacji i instytucji oraz współpracuje z tymi podmiotami;

11) sporządza i prowadzi w sposób czytelny dokumentację ze sprawowanego nadzoru nad nieletnim, w miarę możliwości wykorzystując system informatyczny.

2. Kurator sądowy może żądać od nieletniego, jego rodziców lub opiekuna:

1) udzielenia niezbędnych informacji o sytuacji osobistej, zdrowotnej, rodzinnej i środowiskowej nieletniego oraz umożliwienia zapoznania się z jego warunkami bytowymi;

2) udzielenia informacji i udostępnienia dokumentacji, dotyczących wykonywania nałożonych obowiązków;

3) informowania o zmianie miejsca nauki, pracy, leczenia lub terapii nieletniego;

4) stosowania się do zaleceń, wskazówek i zobowiązań wynikających z zaplanowanych oddziaływań wobec nieletniego oraz aktywnej współpracy w tym zakresie.

1) kontroluje prawidłowość i efektywność sprawowania nadzoru, wykonywania innych czynności zleconych kuratorom społecznym;

2) udziela pomocy kuratorom społecznym, zwłaszcza przez udzielanie instruktażu w zakresie metod i form pracy;

3) przeprowadza co najmniej raz w roku, nie później niż w ciągu 6 miesięcy od powierzenia sprawowania nadzoru kuratorowi społecznemu, wywiad środowiskowy w stosunku do nieletniego w celu kontroli sprawowania nadzoru przez kuratora społecznego;

4) pozyskuje osoby do pełnienia funkcji kuratora społecznego;

5) informuje kierownika zespołu o nieprawidłowym wypełnianiu powierzonej funkcji przez kuratora społecznego.

1) zmianę orzeczenia sądu;

2) dopuszczenie kuratora społecznego do udziału w posiedzeniu sądu w postępowaniu wykonawczym, jeżeli jego udział może mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia.

2. Kurator zawodowy, jeżeli uzna, że jest to konieczne, podejmuje bezzwłocznie czynności w sprawie nadzoru sprawowanego przez kuratora społecznego.

2. Jeżeli nadzór nad nieletnim został powierzony kuratorowi społecznemu, przedkłada on sprawozdanie z objęcia nadzoru nad nieletnim kuratorowi zawodowemu nie później niż w terminie 21 dni od dnia nawiązania pierwszego kontaktu z nieletnim, a kolejne sprawozdania z przebiegu nadzoru nad nieletnim - w terminach określonych przez sąd lub na żądanie sądu. Kurator zawodowy po zaakceptowaniu sprawozdania kuratora społecznego składa to sprawozdanie sądowi nie później niż w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania.

3. Sprawozdanie z objęcia nadzoru nad nieletnim zawiera w szczególności:

1) dane o nieletnim, jego rodzicach lub opiekunie:

a) datę i miejsce urodzenia nieletniego,

b) miejsce nauki lub miejsce pracy nieletniego,

c) numer telefonu lub adres poczty elektronicznej umożliwiający kontakt z nieletnim, jego rodzicami lub opiekunem;

2) informacje o sytuacji osobistej, rodzinnej oraz o warunkach bytowych nieletniego, jego rodziców lub opiekuna oraz o jego stosunku do nadzoru i nałożonych obowiązków, w tym o:

a) sposobie realizowania przez nieletniego obowiązku nauki,

b) wysokości uzyskiwanych dochodów i ich źródłach,

c) stanie zdrowia nieletniego, w tym o ujawnionych uzależnieniach oraz problemach rozwojowych,

d) funkcjonowaniu nieletniego i jego kontaktach w środowisku;

3) informacje o przebiegu dotychczasowych nadzorów i kontroli wykonania obowiązków, o których mowa w art. 7 pkt 2, art. 18 ust. 1 i art. 44 pkt 9 ustawy;

4) informacje o zamierzeniach profilaktyczno-resocjalizacyjnych i opiekuńczo-wychowawczych;

5) metody sprawowania nadzoru nad nieletnim i kontroli zachowania nieletniego;

6) plan pracy z nieletnim;

7) źródła informacji o nieletnim i datę pozyskania informacji;

8) sygnaturę akt prowadzonej sprawy;

9) imię i nazwisko sporządzającego sprawozdanie oraz datę jego sporządzenia.

2. Karta czynności nadzoru nad nieletnim zawiera:

1) datę, miejsce i rodzaj czynności;

2) własne uwagi i zamierzenia w zakresie sprawowanego nadzoru nad nieletnim;

3) źródła informacji o nieletnim;

4) sygnaturę akt prowadzonej sprawy;

5) imię i nazwisko prowadzącego kartę czynności.

3. Karty czynności nadzoru nad nieletnim nie prowadzi się, jeżeli sąd w orzeczeniu określił częstotliwość składania sprawozdań co najmniej raz w miesiącu lub krótszą.

4. Kurator społeczny składa sprawozdania z przebiegu nadzoru i karty czynności nadzoru w każdym miesiącu sprawowanego nadzoru.

2. Sprawozdanie z zakończenia nadzoru kurator społeczny przedkłada kuratorowi zawodowemu nie później niż w ciągu 14 dni od dnia zakończenia nadzoru. Kurator zawodowy, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia otrzymania sprawozdania od kuratora społecznego, składa otrzymane sprawozdanie sądowi.

3. W sprawozdaniu z zakończenia nadzoru należy opisać jego przebieg, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji planu pracy z nieletnim, oceny wykonywania zobowiązań i postawy nieletniego.

4. Sprawozdania z zakończenia nadzoru można nie sporządzać w przypadku zakończenia nadzoru w inny sposób niż na skutek upływu okresu próby. W szczególności sprawozdania z zakończenia nadzoru nie sporządza się w sprawach, w których sąd, na wniosek kuratora sądowego, uchylił nadzór kuratorski lub umieścił nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, okręgowym ośrodku wychowawczym lub zakładzie poprawczym.

1) odwiedzać nieletniego w miejscu jego zamieszkania lub pobytu;

2) żądać od nieletniego, jego rodziców lub opiekuna informacji na temat sytuacji nieletniego oraz realizacji nałożonych obowiązków, w tym w formie pisemnych oświadczeń;

3) wzywać nieletniego, jego rodziców lub opiekuna do osobistego stawiennictwa w wyznaczonym terminie w siedzibie zespołu, w celu złożenia przez nich oświadczeń, o których mowa w pkt 2;

4) zwracać się do pokrzywdzonego, szkoły, do której nieletni uczęszcza, pracodawcy nieletniego, odpowiedniej instytucji lub organizacji o przedstawienie informacji o wykonywaniu przez nieletniego obowiązku.

2. Kurator sądowy sporządza sprawozdanie z wykonanych czynności, w którym informuje sąd w szczególności o sposobie, zakresie i terminie wykonania obowiązków, działaniach podjętych względem nieletniego lub zobowiązań nałożonych na rodziców albo opiekuna nieletniego w celu realizacji obowiązku nałożonego na nieletniego, a także przedstawia wnioski w sprawie zastosowania, zmiany lub uchylenia środków wychowawczych w przypadku uchylania się przez nieletniego od wykonania obowiązku.

3. Do kontrolowania przez kuratora sądowego wykonywania przez nieletniego środka wychowawczego, o którym mowa w art. 7 pkt 2 ustawy, stosuje się odpowiednio przepisy § 2-6, § 7 ust. 1 pkt 10, § 9 i § 12.

1) wizyty w miejscu zamieszkania lub pobytu nieletniego;

2) wzywanie rodziców albo tego z rodziców, pod którego stałą pieczą nieletni faktycznie pozostaje, albo opiekuna nieletniego do osobistego stawiennictwa w siedzibie zespołu;

3) zwracanie się do odpowiednich podmiotów lub instytucji z prośbą o udzielenie żądanych informacji.

2. Do kontrolowania przez kuratora sądowego wykonywania środka, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy, stosuje się odpowiednio przepisy § 2-6, § 7 ust. 1 pkt 10, § 9 i § 12.

2. W czasie pierwszego kontaktu z nieletnim kurator zawodowy przeprowadza z nim rozmowę, podczas której poucza go o prawach i obowiązkach wynikających z orzeczonego środka wychowawczego, informuje o konsekwencjach uchylania się od jego wykonania, zbiera niezbędne informacje o nieletnim w związku z zastosowanym środkiem wychowawczym.

3. W sprawie kontaktowania się z nieletnim, jego rodzicami lub opiekunem stosuje się odpowiednio przepis § 4 ust. 3.

4. Kurator zawodowy, po określeniu rodzaju, miejsca i terminu rozpoczęcia prac społecznych, omawia z nieletnim i jego rodzicami albo tym z rodziców, pod którego stałą pieczą nieletni faktycznie pozostaje, albo opiekunem nieletniego sposób wykonywania prac społecznych.

5. Kurator zawodowy wręcza nieletniemu pisemną informację o rodzaju, miejscu i terminie rozpoczęcia prac społecznych z pouczeniem o prawach i obowiązkach wynikających z zastosowanego środka wychowawczego.

6. Nieletni, jego rodzic albo opiekun podpisuje dwa egzemplarze pisemnej informacji oraz wskazuje miejsce pobytu, w którym zobowiązuje się odbierać dalszą korespondencję; jeden egzemplarz pisemnej informacji otrzymuje nieletni, a drugi załącza się do teczki sprawy.

1) utrzymuje stały kontakt z podmiotami, w których jest wykonywana nieodpłatna kontrolowana praca społeczna, w tym z ich przedstawicielem sprawującym nadzór nad nieletnim w miejscu jego pracy, w szczególności za pomocą środków porozumiewania się na odległość, zwłaszcza telefonicznie, oraz za pośrednictwem poczty elektronicznej;

2) organizuje i prowadzi instruktaże dla przedstawicieli organizacji społecznych sprawujących nadzór nad nieletnim w miejscu ich pracy oraz ustala sposób kontaktowania się za pomocą środków porozumiewania się na odległość, w szczególności sposób:

a) przekazywania harmonogramów pracy nieletnich,

b) przekazywania informacji o terminie rozpoczęcia i zakończenia pracy, liczbie godzin przepracowanych przez nieletniego, rodzaju wykonywanej przez niego pracy i jej efektywności,

c) niezwłocznego informowania kuratora zawodowego o niezgłoszeniu się nieletniego do pracy, niepodjęciu przez niego przydzielonej pracy, przeszkodzie uniemożliwiającej wykonywanie pracy, opuszczeniu pracy bez usprawiedliwienia, każdym przypadku niesumiennego wykonywania pracy oraz uporczywego nieprzestrzegania ustalonego porządku i dyscypliny w miejscu wykonywania pracy społecznej;

3) powiadamia wyznaczony podmiot, w sposób uprzednio ustalony, o wskazaniach kuratora lub postanowieniach sądu dotyczących nieletniego;

4) analizuje informacje i dokumenty przesyłane co miesiąc przez przedstawiciela organizacji społecznej sprawującej nadzór nad nieletnim w miejscu jego pracy, w szczególności dotyczące liczby przepracowanych przez nieletniego godzin oraz jego zachowania podczas wykonywania pracy;

5) wzywa nieletniego, także telefonicznie, do złożenia wyjaśnień dotyczących przebiegu wykonywania pracy społecznej;

6) w przypadku niewłaściwego wykonywania pracy przez nieletniego przeprowadza z nim rozmowy dyscyplinujące oraz udziela mu stosownych pouczeń.

2. Przy zmianie rodzaju, miejsca lub terminu rozpoczęcia pracy społecznej stosuje się odpowiednio przepisy § 17 ust. 5 i § 18.

2. Jeżeli nieletni nie wykonał pełnego wymiaru pracy społecznej, a nie zachodzą przesłanki do złożenia wniosku o zmianę środka wychowawczego, kurator zawodowy, niezwłocznie po upływie okresu, na jaki orzeczono zobowiązanie, składa do sądu wniosek o umorzenie postępowania i uznanie zobowiązania za wykonane.

3. We wniosku o zmianę środka wychowawczego kurator zawodowy zawiera również informację o liczbie przepracowanych przez nieletniego godzin.

4. W razie potrzeby na posiedzenie sądu o zmianę środka wychowawczego lub jego uchylenie kurator przedkłada sądowi aktualną informację o liczbie przepracowanych przez nieletniego godzin uzyskaną na koniec dnia poprzedniego.

2. O wyznaczeniu przedstawiciela podmioty, o których mowa w ust. 1, zawiadamiają sąd, przekazując jednocześnie dane tego przedstawiciela: jego imię i nazwisko wraz z numerem telefonu lub adresem poczty elektronicznej, umożliwiającym kontakt z nim.

3. Podmioty, o których mowa w ust. 1, mogą w uzasadnionych przypadkach, z własnej inicjatywy lub na wniosek sądu, zmienić przedstawiciela wyznaczonego do sprawowania nadzoru nad nieletnim, w szczególności w razie stwierdzenia niewłaściwego wykonywania nadzoru. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.

2. W pozostałym zakresie do przedstawicieli organizacji społecznych, pracodawców albo osób godnych zaufania, którym powierzono sprawowanie nadzoru, stosuje się odpowiednio przepisy § 4, § 5, § 6 ust. 1, § 7, § 10 ust. 1 i 3, § 11 oraz § 13 ust. 1, 3 i 4.

Minister Sprawiedliwości: Z. Ziobro

¹⁾ Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 czerwca 2014 r. w sprawie nadzoru nad nieletnimi (Dz. U. poz. 855), które utraciło moc z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700).