Dziennik Ustaw - rok 2022 poz. 1897

Na podstawie art. 344 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700) zarządza się, co następuje:

1) szczegółowy sposób funkcjonowania i organizacji okręgowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich;

2) sposób dokumentowania pobytu nieletnich w ośrodkach, zakładach i schroniskach, o których mowa w pkt 1;

3) szczegółowy sposób zapewnienia bezpieczeństwa w ośrodkach, zakładach i schroniskach, o których mowa w pkt 1.

1) odkosach - rozumie się przez to kraty metalowe lub pręty metalowe połączone drutem ostrzowym lub kolczastym, instalowane na murach bądź przed otworami okiennymi;

2) ośrodku - rozumie się przez to okręgowy ośrodek wychowawczy;

3) schronisku - rozumie się przez to schronisko dla nieletnich;

4) stanowisku ochrony - rozumie się przez to miejsce, odcinek lub rejon, powierzone pracownikowi ośrodka, zakładu lub schroniska, celem realizacji zadań związanych z ochroną;

5) terenie ośrodka, zakładu lub schroniska - rozumie się przez to teren, który ogranicza zewnętrzna linia ogrodzenia ochronnego lub inne oznaczenie granic ośrodka, zakładu lub schroniska;

6) ustawie - rozumie się przez to ustawę z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich;

7) zabezpieczeniach techniczno-ochronnych - rozumie się przez to zabezpieczenia mechaniczne, elektryczne, elektroniczne lub budowlane stosowane w systemie ochrony ośrodka, zakładu lub schroniska;

8) zakładzie - rozumie się przez to zakład poprawczy;

9) zmianie - rozumie się przez to grupę pracowników powołaną do wykonywania w jednym czasie zadań z zakresu ochrony ośrodka, zakładu lub schroniska.

1) kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnianie prowadzi się na terenie ośrodka lub poza ośrodkiem, z uwzględnieniem postaw, potrzeb, uzdolnień i zainteresowań nieletnich;

2) praktyczna nauka zawodu nieletnich i kształcenie ustawiczne może odbywać się poza ośrodkiem;

3) zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie ośrodka lub poza ośrodkiem.

1) badania pedagogiczne i psychologiczne, umożliwiające zdiagnozowanie nieletniego;

2) prognozę wskazującą najskuteczniejsze metody oddziaływania w stosunku do nieletniego;

3) zasadę indywidualizacji;

4) określenie kryteriów oceny postępów nieletniego w procesie resocjalizacji;

5) ofertę resocjalizacyjną w zakresie opieki, wychowania, nauczania, rozwoju zainteresowań i uzdolnień oraz oddziaływań terapeutycznych;

6) ocenę skuteczności realizowanych działań;

7) proces usamodzielniania.

2. System wychowawczy resocjalizacyjno-rewalidacyjny obejmuje założenia systemu resocjalizacyjnego oraz usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych nieletniego poprzez kompensowanie i stymulowanie jego rozwoju.

3. System wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny obejmuje założenia systemu resocjalizacyjnego oraz w szczególności zaplanowanie i realizację oddziaływań terapeutycznych.

2. System wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny stosuje się wobec nieletnich:

1) mających problem ze szkodliwym lub nałogowym nadużywaniem substancji psychoaktywnych;

2) z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego układu nerwowego;

3) z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi;

4) z zaburzeniami zachowania wymagającymi stałej opieki psychiatrycznej.

1) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 12;

2) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6.

2. Plan, o którym mowa w ust. 1, opracowuje dyrektor ośrodka przy współpracy z nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze w ośrodku.

3. W planie, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się:

1) zadania do realizacji w obszarach funkcjonowania ośrodka:

a) wychowanie, opieka, edukacja i oddziaływania terapeutyczne,

b) wspomaganie indywidualnego rozwoju nieletniego,

c) współpraca ze środowiskiem, w tym usamodzielnianie,

d) kalendarium imprez i uroczystości,

e) wykaz realizowanych programów,

f) przydział czynności i zadań dodatkowych nauczycieli;

2) plan ewaluacji wybranych obszarów działalności ośrodka;

3) sposób realizacji wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w poprzednim roku.

2. Arkusz organizacji pracy ośrodka opracowuje dyrektor ośrodka przy współpracy z nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze w ośrodku i przedkłada do zatwierdzenia Ministrowi Sprawiedliwości w terminie do dnia 31 maja każdego roku.

3. Minister Sprawiedliwości zatwierdza arkusz organizacji pracy ośrodka w terminie do dnia 14 sierpnia każdego roku.

4. Zmiany w organizacji pracy ośrodka w ciągu roku wprowadza się aneksem do arkusza organizacji pracy ośrodka. Przepis ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

1) internat;

2) szkoła albo szkoły i warsztaty szkolne;

3) zespół pomocy psychologiczno-pedagogicznej;

4) inne działy zapewniające realizację zadań ośrodka.

2. Dla zapewnienia prawidłowej realizacji zadań ośrodek posiada:

1) pomieszczenia mieszkalne oraz higieniczno-sanitarne;

2) pomieszczenia do zajęć edukacyjnych, w tym pracownie, warsztaty, laboratoria z zapleczem na środki dydaktyczne;

3) salę gimnastyczną;

4) bibliotekę;

5) pomieszczenia do udzielania świadczeń zdrowotnych;

6) pomieszczenia do prowadzenia zajęć psychologiczno-pedagogicznych;

7) izbę chorych;

8) w ośrodku, o którym mowa w art. 135 ust. 1 ustawy - pomieszczenia przeznaczone na dom dla matki i dziecka;

9) tereny i urządzenia do zajęć rekreacyjnych i sportowych.

3. Organizację i funkcjonowanie szkół i warsztatów szkolnych określają odrębne przepisy.

4. Organizację i funkcjonowanie internatu, zespołu pomocy psychologiczno-pedagogicznej i innych działów realizujących zadania ośrodka określa regulamin.

1) tworzy w ośrodku warunki do indywidualnego oddziaływania na nieletnich;

2) utrzymuje bezpieczeństwo i porządek wewnętrzny, w tym zabezpieczenia ośrodka w sposób uniemożliwiający samowolne oddalenie się nieletnich z ośrodka lub ich uwolnienie przez osoby z zewnątrz oraz inne bezprawne działania;

3) zapewnia nieletnim właściwe warunki bytowe, sanitarne i zdrowotne.

2. Przewodniczący rady ośrodka przygotowuje i prowadzi zebranie rady ośrodka oraz zawiadamia jej członków o terminie i porządku zebrania.

3. W zebraniach rady ośrodka mogą brać udział, z głosem doradczym, osoby zaproszone przez jej przewodniczącego lub na wniosek rady ośrodka oraz przedstawiciele organu sprawującego nadzór.

1) rocznego planu pracy;

2) projektu arkusza organizacji pracy ośrodka na dany rok szkolny;

3) oceny zachowania nieletnich;

4) organizacji doskonalenia zawodowego pracowników pedagogicznych;

5) rozkładu dnia i porządku zajęć w ośrodku;

6) wniosków dyrektora o przyznanie nauczycielom nagród, odznaczeń i innych wyróżnień.

2. Dyrektor ośrodka, za zgodą Ministra Sprawiedliwości, powierza stanowiska kierownicze w ośrodku i odwołuje z nich.

2. Dokumentację pobytu nieletnich w ośrodku stanowią w szczególności:

1) księga ewidencji nieletnich;

2) akta osobowe nieletniego;

3) wykaz osób podlegających zameldowaniu;

4) karta wyposażenia nieletniego;

5) księga ewidencji nieletnich umieszczonych w izbie adaptacyjnej;

6) księga ewidencji nagród i środków dyscyplinarnych;

7) księga ewidencji przepustek i urlopów;

8) księga ewidencji czasowego opuszczenia ośrodka, o którym mowa w art. 189 ust. 1 pkt 3 ustawy;

9) dzienniki zajęć wychowawczych;

10) księga przebiegu służby nocnej;

11) księga ewidencji wydarzeń nadzwyczajnych;

12) księga ewidencji i dokumentacja użycia środków przymusu bezpośredniego;

13) protokoły posiedzeń rady ośrodka.

3. Sposób prowadzenia dokumentacji pobytu nieletnich w ośrodku określa załącznik do rozporządzenia.

4. Dokumentacja pobytu nieletnich w ośrodku może być prowadzona przy wykorzystaniu systemów informatycznych.

5. Dokumentację przebiegu nauczania nieletnich prowadzi się i przechowuje zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, z późn. zm.¹⁾).

1) kształcenie ogólne i zawodowe oraz zatrudnianie prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem, z uwzględnieniem postaw, potrzeb, uzdolnień i zainteresowań nieletnich;

2) praktyczna nauka zawodu nieletnich i kształcenie ustawiczne może odbywać się poza zakładem;

3) zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem.

1) kształcenie ogólne i zawodowe, praktyczna nauka zawodu i kształcenie ustawiczne oraz zatrudnianie nieletnich prowadzi się na terenie zakładu;

2) zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem pod bezpośrednim nadzorem pracowników zakładu.

2. W uzasadnionych przypadkach można wyrazić zgodę na kształcenie ogólne i zawodowe, praktyczną naukę zawodu i kształcenie ustawiczne oraz zatrudnienie poza zakładem.

2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dla nieletnich wykazujących poprawę w zachowaniu mogą być organizowane zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy poza zakładem pod bezpośrednim i stałym nadzorem pracowników zakładu.

1) zaplanowaniu indywidualnych oddziaływań wychowawczych, w tym zajęć edukacyjnych, korekcyjnych i terapeutycznych, z możliwością czasowego ograniczenia kontaktów z grupą wychowawczą;

2) określeniu porządku dla poszczególnych grup wychowawczych, oddziałów szkolnych, grup warsztatowych oraz możliwości czasowego ograniczenia kontaktów z innymi nieletnimi.

2. W zakładach, o których mowa w ust. 1, kształcenie ogólne i zawodowe, praktyczna nauka zawodu i kształcenie ustawiczne, zatrudnianie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu.

3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dla nieletnich wykazujących poprawę w zachowaniu mogą być organizowane zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy poza zakładem pod bezpośrednim i stałym nadzorem pracowników zakładu.

2. W zakładach, o których mowa w ust. 1, kształcenie ogólne i zawodowe, praktyczna nauka zawodu i kształcenie ustawiczne, zatrudnianie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu.

3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dla nieletnich wykazujących poprawę w zachowaniu mogą być organizowane zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy poza zakładem pod bezpośrednim i stałym nadzorem pracowników zakładu.

1) badania pedagogiczne i psychologiczne umożliwiające zdiagnozowanie nieletniego;

2) prognozę wskazującą najskuteczniejsze metody oddziaływania w stosunku do nieletniego;

3) zasadę indywidualizacji;

4) określenie kryteriów oceny postępów nieletniego w procesie resocjalizacji;

5) ofertę resocjalizacyjną w zakresie opieki, wychowania, nauczania, rozwoju zainteresowań i uzdolnień oraz oddziaływań terapeutycznych;

6) ocenę skuteczności realizowanych działań;

7) proces usamodzielniania.

2. System wychowawczy resocjalizacyjno-rewalidacyjny obejmuje założenia systemu resocjalizacyjnego oraz usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych nieletniego poprzez kompensowanie i stymulowanie jego rozwoju.

3. System wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny obejmuje założenia systemu resocjalizacyjnego oraz w szczególności zaplanowanie i realizację oddziaływań terapeutycznych.

2. System wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny stosuje się wobec nieletnich:

1) mających problem ze szkodliwym lub nałogowym nadużywaniem substancji psychoaktywnych;

2) z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego układu nerwowego;

3) z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi;

4) z zaburzeniami zachowania wymagającymi stałej opieki psychiatrycznej.

1) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 12;

2) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-rewalidacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 8;

3) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6.

1) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 10;

2) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-rewalidacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 8;

3) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6.

1) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6;

2) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-rewalidacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6;

3) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6.

1) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 4;

2) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-rewalidacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 4;

3) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 4.

1) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6;

2) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-rewalidacyjny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6;

3) w których realizuje się system wychowawczy resocjalizacyjno-terapeutyczny, liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6.

2. Plan, o którym mowa w ust. 1, opracowuje dyrektor zakładu przy współpracy z nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze w zakładzie.

3. W planie, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się:

1) zadania do realizacji w obszarach funkcjonowania zakładu:

a) wychowanie, opieka, edukacja i oddziaływania terapeutyczne,

b) wspomaganie indywidualnego rozwoju nieletniego,

c) współpraca ze środowiskiem, w tym usamodzielnianie,

d) kalendarium imprez i uroczystości,

e) wykaz realizowanych programów,

f) przydział czynności i zadań dodatkowych nauczycieli;

2) plan ewaluacji wybranych obszarów działalności zakładu;

3) sposób realizacji wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w poprzednim roku.

2. Arkusz organizacji pracy zakładu opracowuje dyrektor zakładu przy współpracy z nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze w zakładzie i przedkłada do zatwierdzenia Ministrowi Sprawiedliwości w terminie do dnia 31 maja każdego roku.

3. Minister Sprawiedliwości zatwierdza arkusz organizacji pracy zakładu w terminie do dnia 14 sierpnia każdego roku.

4. Zmiany w organizacji pracy zakładu w ciągu roku wprowadza się aneksem do arkusza organizacji pracy zakładu. Przepis ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

1) internat;

2) szkoła albo szkoły i warsztaty szkolne;

3) zespół diagnostyczno-korekcyjny;

4) inne działy zapewniające realizację zadań zakładu.

2. Dla zapewnienia prawidłowej realizacji zadań zakład posiada:

1) pomieszczenia mieszkalne oraz higieniczno-sanitarne;

2) pomieszczenia do zajęć edukacyjnych, w tym pracownie, warsztaty, laboratoria z zapleczem na środki dydaktyczne;

3) salę gimnastyczną;

4) bibliotekę;

5) pomieszczenia do udzielania świadczeń zdrowotnych;

6) pomieszczenia do prowadzenia zajęć psychologiczno-pedagogicznych;

7) izbę chorych;

8) izby adaptacyjne;

9) izby izolacyjne;

10) pomieszczenia przeznaczone na hostele poza zakładem lub w zakładzie;

11) w zakładzie, o którym mowa w art. 135 ust. 1 ustawy - pomieszczenia przeznaczone na dom dla matki i dziecka;

12) tereny i urządzenia do zajęć rekreacyjnych i sportowych.

3. Organizację i funkcjonowanie szkół i warsztatów szkolnych określają odrębne przepisy.

4. Organizację i funkcjonowanie internatu, zespołu diagnostyczno-korekcyjnego i innych działów realizujących zadania zakładu określa regulamin.

1) tworzy w zakładzie warunki do indywidualnego oddziaływania na nieletnich;

2) utrzymuje bezpieczeństwo i porządek wewnętrzny, w tym zabezpieczenia zakładu w sposób uniemożliwiający samowolne oddalenie się nieletnich z zakładu lub ich uwolnienie przez osoby z zewnątrz oraz inne bezprawne działania;

3) zapewnia nieletnim właściwe warunki bytowe, sanitarne i zdrowotne.

2. Przewodniczący rady zakładu przygotowuje i prowadzi zebranie rady zakładu oraz zawiadamia jej członków o terminie i porządku zebrania.

3. W zebraniach rady zakładu mogą brać udział, z głosem doradczym, osoby zaproszone przez jej przewodniczącego lub na wniosek rady zakładu oraz przedstawiciele organu sprawującego nadzór.

1) rocznego planu pracy;

2) projektu arkusza organizacji pracy zakładu na dany rok szkolny;

3) oceny zachowania nieletnich;

4) organizacji doskonalenia zawodowego pracowników pedagogicznych;

5) rozkładu dnia i porządku zajęć w zakładzie;

6) wniosków dyrektora o przyznanie nauczycielom nagród, odznaczeń i innych wyróżnień.

2. Dyrektor zakładu, za zgodą Ministra Sprawiedliwości, powierza stanowiska kierownicze w zakładzie i odwołuje z nich.

2. Dokumentację pobytu nieletnich w zakładzie stanowią w szczególności:

1) księga ewidencji nieletnich;

2) akta osobowe nieletniego;

3) wykaz osób podlegających zameldowaniu;

4) karta wyposażenia nieletniego;

5) księga ewidencji nieletnich umieszczonych w izbie adaptacyjnej;

6) księga ewidencji nagród i środków dyscyplinarnych;

7) księga ewidencji przepustek i urlopów;

8) księga ewidencji czasowego opuszczenia zakładu, o którym mowa w art. 252 ust. 1 pkt 3 ustawy;

9) dzienniki zajęć wychowawczych;

10) księga przebiegu służby nocnej;

11) księga ewidencji wydarzeń nadzwyczajnych;

12) księga ewidencji i dokumentacja użycia środków przymusu bezpośredniego;

13) księga ewidencji decyzji dyrektora o umieszczeniu nieletniego poza zakładem;

14) protokoły posiedzeń rady zakładu.

3. Sposób prowadzenia dokumentacji pobytu nieletnich w zakładach określa załącznik do rozporządzenia.

4. Dokumentacja pobytu nieletnich w zakładzie może być prowadzona przy wykorzystaniu systemów informatycznych.

5. Dokumentację przebiegu nauczania nieletnich prowadzi się i przechowuje zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe.

2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach kształcenie ogólne i zawodowe, praktyczna nauka zawodu i kształcenie ustawiczne, zatrudnianie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy mogą odbywać się poza schroniskiem za zgodą organu prowadzącego postępowanie.

1) eliminowanie przyczyn zachowań agresywnych;

2) indywidualizację procesu resocjalizacyjnego, z możliwością czasowego ograniczenia kontaktów nieletniego z grupą wychowawczą;

3) określeniu szczególnego porządku dla poszczególnych grup wychowawczych, oddziałów szkolnych i grup warsztatowych.

2. W schroniskach o wzmożonym nadzorze wychowawczym liczba nieletnich w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym nie może przekraczać 6.

1) internat;

2) szkoła albo szkoły i warsztaty szkolne;

3) zespół diagnostyczny.

1) zabezpieczenia techniczno-ochronne, w szczególności:

a) linię zewnętrzną ogrodzenia ochronnego wykonaną z materiału pełnego, którą może stanowić również ściana budynku, albo wykonaną z materiałów tworzących ogrodzenie ażurowe - wyposażoną w zabezpieczenia utrudniające jej pokonanie,

b) bramy, drzwi, kraty, przesłony i siatki,

c) zamki i blokady do bram, drzwi i krat,

d) agregat prądotwórczy lub inne zastępcze źródła energii elektrycznej i oświetlenia,

e) zabezpieczenia studzienek, kanałów, urządzeń wentylacyjnych, rynien, odgromników, słupów, masztów antenowych, kominów i innych punktów wysokościowych, świetlików, wejść na strychy i dachy oraz wejść do piwnic,

f) wewnętrzy system urządzeń rejestrujących obraz lub dźwięk,

g) urządzenia kontroli dostępu,

h) urządzenia techniczne do przeprowadzania kontroli pobieżnej oraz kontroli paczek, przedmiotów i pojazdów;

2) środki sygnalizacji i łączności, w szczególności:

a) instalację przyzywową,

b) środki łączności radiowej i przewodowej,

c) środki alarmowania.

1) stanowiska ochrony, w tym stanowisko kontroli osób wchodzących i wychodzących z terenu ośrodka oraz pojazdów wjeżdżających i wyjeżdżających z terenu ośrodka;

2) ogrodzenie ochronne wykonane z materiału pełnego lub siatki o wysokości co najmniej 1,5 metra, które może zostać zwieńczone odkosami wykonanymi z siatki lub z drutu ostrzowego lub kolczastego;

3) okna budynków mogą być wyposażone w zabezpieczenia techniczno-ochronne;

4) budynki i budowle oraz pomieszczenia w nich się znajdujące mogą pozostawać otwarte przez całą dobę.

2. Na pełny system ochrony składają się w szczególności następujące elementy:

1) stanowiska ochrony, w tym stanowisko kontroli osób wchodzących i wychodzących z terenu zakładu lub schroniska oraz pojazdów wjeżdżających i wyjeżdżających z terenu zakładu lub schroniska;

2) ogrodzenie ochronne o wysokości co najmniej 3 metrów, wykonane z materiału pełnego, zwieńczone odkosami z drutu ostrzowego lub kolczastego;

3) okna budynków i budowli, w których stale lub czasowo przebywają nieletni, wyposażone od zewnątrz w kraty lub inne zabezpieczenia techniczno-ochronne spełniające ich funkcje;

4) drzwi wejściowe do budynków i innych budowli na terenie zakładu lub schroniska są otwierane tylko na czas niezbędny;

5) ruch nieletnich po terenie zakładu lub schroniska jest nadzorowany przez pracownika i podlega ewidencji;

6) sypialnie nieletnich mogą być otwarte w porze nocnej.

2. Na ograniczony system ochrony składają się następujące elementy:

1) stanowiska ochrony, w tym stanowisko kontroli osób wchodzących i wychodzących z terenu zakładu lub schroniska oraz pojazdów wjeżdżających i wyjeżdżających z terenu zakładu lub schroniska;

2) ogrodzenie ochronne wykonane z materiału pełnego lub siatki o wysokości co najmniej 1,5 metra, które może zostać zwieńczone odkosami wykonanymi z siatki lub z drutu ostrzowego lub kolczastego;

3) okna budynków lub budowli mogą być wyposażone w kraty lub inne zabezpieczenia techniczno-ochronne spełniające ich funkcje;

4) drzwi wejściowe do budynków i innych budowli na terenie zakładu lub schroniska mogą być otwarte; dyrektor zakładu lub schroniska może określić czas ich otwarcia w ciągu doby oraz sytuacje, w których dostęp do nich będzie ograniczony;

5) ruch nieletnich po terenie zakładu lub schroniska może być nadzorowany przez pracownika i podlegać ewidencji;

6) sypialnie nieletnich mogą być zamknięte w porze nocnej.

2. Na uproszczony system ochrony składają się w szczególności następujące elementy:

1) można wyznaczyć stanowiska ochrony;

2) teren może być ogrodzony lub oznaczony w inny sposób;

3) okna budynków mogą być wyposażone w zabezpieczenia techniczno-ochronne;

4) budynki i budowle oraz pomieszczenia w nich się znajdujące mogą pozostawać otwarte przez całą dobę.

2. W uproszczonym systemie ochrony czynności w zakresie ochrony może pełnić jeden pracownik ochrony.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, dyrektor ośrodka, zakładu lub schroniska może określić, w drodze instrukcji, odstępstwa w zakresie liczby pracowników na zmianie, jeżeli jest to uzasadnione organizacją ośrodka, zakładu lub schroniska, a także w sytuacji wystąpienia następujących zdarzeń:

1) sytuacji kryzysowych - naturalnych, cywilizacyjno-gospodarczych i społecznopolitycznych;

2) związanych z warunkami architektonicznymi, ze stanem urządzeń technicznych;

3) sytuacji związanych ze stanem kadrowym placówki - (urlop, okres świąteczny i wakacyjny), uruchomieniem posterunku stałego przy izbie adaptacyjnej w przypadku umieszczenia w niej nieletniego, wypadku losowego;

4) stanem osobowym wychowanków;

5) wydarzenia nadzwyczajnego w placówce.

2. W przypadku zagrożenia życia nieletniego pracownik ochrony może podjąć decyzję o samodzielnym otwarciu sypialni, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa osobistego, po uprzednim poinformowaniu pracownika pedagogicznego.

1) instrukcji ochronnej;

2) instrukcji określającej sposób konwojowania nieletnich poza terenem ośrodka;

3) instrukcji w sprawie sposobu realizacji czynności zapobiegawczych;

4) instrukcji w sprawie wykorzystania środków ochrony osobistej i wzajemnego ubezpieczania się pracowników w trakcie wykonywania zadań służbowych;

5) instrukcji alarmowej;

6) instrukcji określającej przyjmowanie nieletnich do ośrodka;

7) instrukcji otwierania wejścia do ośrodka w porze nocnej;

8) instrukcji korzystania i postępowania z kluczami;

9) instrukcji określającej odstępstwa w systemie ochrony.

2. Instrukcja ochronna składa się z następujących dokumentów:

1) wykazu stanowisk ochrony;

2) planu sytuacyjnego;

3) opisu rodzaju, ilości i zakresu zastosowania zabezpieczeń techniczno-ochronnych oraz środków sygnalizacji i łączności;

4) opisu systemu zabezpieczenia elektronicznego, jeżeli w ośrodku jest stosowany;

5) opisu organizacji pracy dyrektora ośrodka i innych osób zajmujących stanowiska kierownicze w niedziele i święta.

3. W planie sytuacyjnym zawiera się graficzne przedstawienie, za pomocą znaków umownych: budynków i budowli, dróg ewakuacyjnych.

4. Załącznikiem do instrukcji alarmowej jest aktualizowany nie rzadziej niż raz na kwartał wykaz adresowy pracowników zakładu lub schroniska.

5. Do planu ochrony można dołączyć także plan zabezpieczenia, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 357 ust. 4 ustawy.

1) instrukcji ochronnej;

2) instrukcji działania w przypadku wystąpienia wydarzenia nadzwyczajnego;

3) instrukcji określającej sposób kontrolowania ruchu nieletnich na terenie zakładu lub schroniska oraz konwojowania nieletnich poza terenem zakładu lub schroniska;

4) instrukcji w sprawie sposobu realizacji czynności zapobiegawczych;

5) instrukcji w sprawie wykorzystania środków ochrony osobistej i wzajemnego ubezpieczania się pracowników w trakcie wykonywania zadań służbowych;

6) instrukcji alarmowej;

7) instrukcji określającej przyjmowanie nieletnich do zakładu lub schroniska;

8) instrukcji otwierania wejścia do zakładu lub schroniska w porze nocnej;

9) instrukcji korzystania i postępowania z kluczami;

10) instrukcji określającej odstępstwa w pełnym lub ograniczonym systemie ochrony.

2. Instrukcja ochronna składa się z następujących dokumentów:

1) wykazu stanowisk ochrony;

2) planu sytuacyjnego;

3) opisu rodzaju, ilości i zakresu zastosowania zabezpieczeń techniczno-ochronnych oraz środków sygnalizacji i łączności;

4) opisu systemu zabezpieczenia elektronicznego, jeżeli w zakładzie lub schronisku jest stosowany;

5) opisu organizacji pracy dyrektora zakładu lub schroniska i innych osób zajmujących stanowiska kierownicze w niedziele i święta.

3. Załącznikami do instrukcji ochronnej są następujące dokumenty:

1) rozliczenie stanu etatowego pracowników ochrony;

2) zestawienie liczby stanowisk ochrony;

3) plan sytuacyjny zakładu lub schroniska;

4) opis systemu zabezpieczenia elektronicznego, jeżeli w zakładzie lub schronisku jest stosowany.

4. W planie sytuacyjnym zawiera się graficzne przedstawienie, za pomocą znaków umownych: budynków i budowli, dróg ewakuacyjnych.

5. Załącznikiem do instrukcji alarmowej jest aktualizowany nie rzadziej niż raz na kwartał wykaz adresowy pracowników zakładu lub schroniska.

6. Do planu ochrony można dołączyć także plan zabezpieczenia, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 357 ust. 4 ustawy.

2. Pracownikowi, któremu powierzono koordynowanie ochroną ośrodka, zakładu lub schroniska, podlegają pracownicy ochrony.

3. Do obowiązków pracownika, któremu powierzono koordynowanie ochroną ośrodka, zakładu lub schroniska, należy w szczególności:

1) udział w opracowaniu planu ochrony;

2) realizacja planu ochrony;

3) opracowywanie organizacji pracy pracowników ochrony i przedstawianie jej dyrektorowi ośrodka, zakładu lub schroniska do zatwierdzenia;

4) organizowanie ochrony;

5) współdziałanie z dyrektorem ośrodka, zakładu lub schroniska lub innymi wyznaczonymi pracownikami w celu zapobiegania wydarzeniom nadzwyczajnym;

6) przekazywanie dyrektorowi ośrodka, zakładu lub schroniska informacji uzyskanych w wyniku czynności zapobiegawczych oraz współdziałanie w celu podjęcia stosownych czynności w zakresie ochrony;

7) udział w przeglądach ustalających potrzeby w zakresie zabezpieczeń techniczno-ochronnych;

8) kontrolowanie sposobu wykonywania obowiązków przez pracowników w zakresie realizacji planu ochrony.

2. Pracownik ochrony, w ramach przeszkolenia wstępnego, odbywa kurs przygotowawczy, który obejmuje w szczególności:

1) regulacje prawne dotyczące organizacji i funkcjonowania ośrodków, zakładów i schronisk;

2) system ochrony ośrodka, zakładu lub schroniska;

3) używanie środków przymusu bezpośredniego;

4) trening zachowań w sytuacji wydarzeń nadzwyczajnych: bunt, ucieczka, próby samobójcze, agresja;

5) pierwsza pomoc;

6) zajęcia z zakresu sprawnej komunikacji, oddziaływań wychowawczych i rozwiązywania konfliktów.

1) sprawdzenie stanu zabezpieczeń techniczno-ochronnych;

2) sprawdzenie w obecności zdającego liczby kluczy i porównanie ich z rejestrem kluczy wydanych;

3) sprawdzenie ilości i stanu zastępczych źródeł światła;

4) sprawdzenie i zapoznanie się z dokumentacją znajdującą się na stanowisku;

5) przejęcie indywidualnego wyposażenia od pracownika zdającego zmianę, a w szczególności środka łączności, sygnalizacji i zestawu kluczy;

6) wpisanie do książki przebiegu zmiany stwierdzonych nieprawidłowości przy przejęciu zmiany i niezwłoczne zawiadomienie o tym dyrektora zakładu lub schroniska.

1) zapewnienie bezpieczeństwa w pobliżu stanowiska ochrony;

2) znajomość wzorów legitymacji służbowych oraz dokumentów uprawniających nieletnich do opuszczenia terenu zakładu lub schroniska;

3) dokładne sprawdzanie dokumentów oraz tożsamości osób uprawnionych do wejścia na teren zakładu lub schroniska i do wyjścia z terenu zakładu lub schroniska;

4) kontrolowanie przedmiotów wnoszonych na teren zakładu lub schroniska i wynoszonych z terenu zakładu lub schroniska oraz deponowania tych przedmiotów;

5) kontrolowanie pojazdów wjeżdżających na teren zakładu lub schroniska i z niego wyjeżdżających oraz ich ładunków - w obecności zainteresowanej osoby;

6) zawiadamianie dyrektora zakładu lub schroniska o znalezionych w trakcie kontroli przedmiotach, których nieletni nie może posiadać w zakładzie lub schronisku, oraz w przypadkach, o których mowa w art. 354 ust. 1 zdanie drugie ustawy, i ich zabezpieczenie do chwili przybycia dyrektora;

7) kontrolowanie ruchu nieletnich w rejonie stanowiska ochrony;

8) prowadzenie dokumentacji znajdującej się na stanowisku ochrony;

9) utrzymywanie łączności z innymi stanowiskami ochrony i innymi stanowiskami pracy;

10) prowadzenie obserwacji zachowania nieletnich i informowanie przełożonych o zaobserwowanych nieprawidłowościach;

11) codzienne składanie dyrektorowi zakładu lub schroniska sprawozdania o zaobserwowanych sytuacjach związanych z zachowaniem nieletnich;

12) przeprowadzenie kontroli pobieżnej w przypadkach określonych w ustawie.

1) zarządzić zamykanie pomieszczeń, w których nieletni przebywają, uczą się lub pracują;

2) zwiększyć liczbę pracowników prowadzących zajęcia zespołowe;

3) wstrzymać lub ograniczyć zajęcia zespołowe.

1) zwiększenie składu zmiany, również o pracowników spoza pracowników ochrony ośrodka, zakładu lub schroniska;

2) wprowadzenie dyżurów dyrektora i innych osób zajmujących stanowiska kierownicze;

3) inne czynności zależne od rozpoznania stopnia zagrożenia bezpieczeństwa.

2. O wydarzeniu nadzwyczajnym dyrektor ośrodka, zakładu lub schroniska zawiadamia niezwłocznie Ministra Sprawiedliwości.

2. Czynnościami zapobiegawczymi są w szczególności:

1) obserwowanie zachowań i relacji między nieletnimi;

2) rozpoznawanie istnienia struktur podkultury w ośrodku, zakładzie lub schronisku i udziału w niej nieletnich;

3) rozpoznawanie atmosfery i nastrojów wśród nieletnich oraz ich zamiarów godzących w bezpieczeństwo ośrodka, zakładu lub schroniska.

3. Jeżeli w wyniku czynności zapobiegawczych pracownik zauważy zachowania nieletnich zagrażające bezpieczeństwu ośrodka, zakładu lub schroniska, informuje o tym dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska.

Minister Sprawiedliwości: wz. M. Woś

¹⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 655, 1079, 1116, 1383, 1700 i 1730.

²⁾ Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz. U. z 2017 r. poz. 487), które utraciło moc z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700).

Załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 31 sierpnia 2022 r. (Dz. U. poz. 1897)

SPOSÓB PROWADZENIA DOKUMENTACJI POBYTU NIELETNICH W OŚRODKU, ZAKŁADZIE I SCHRONISKU

§ 1. 1. Księgę ewidencji nieletnich prowadzi się chronologicznie według daty przyjęcia nieletniego do ośrodka, zakładu lub schroniska.

2. Do księgi ewidencji wpisuje się: imię i nazwisko nieletniego przyjętego do ośrodka, zakładu lub schroniska, datę i miejsce urodzenia, imiona i nazwiska rodziców oraz ich adres zamieszkania, imiona i nazwiska oraz adresy opiekunów prawnych, nazwę organu, do którego dyspozycji nieletni pozostaje, adres dotychczasowego miejsca pobytu stałego (zameldowania), a jeżeli nie ma on stałego zameldowania, odnotowuje się, skąd przybył, datę przyjęcia do ośrodka, zakładu lub schroniska oraz datę i przyczynę skreślenia z ewidencji, nazwę i adres ośrodka, zakładu lub schroniska, do którego nieletni został przeniesiony, adres rodziców (opiekunów), którym został oddany, adres i miejsce pracy - jeżeli nieletni został usamodzielniony.

§ 2. Akta osobowe nieletniego w ośrodku, zakładzie i schronisku składają się z dwóch części, które obejmują:

1) w części A - dokumenty związane z przyjęciem nieletniego do ośrodka, zakładu lub schroniska: skierowanie, nakaz przyjęcia, orzeczenia sądu, potwierdzenia o zapoznaniu się nieletniego z prawami i obowiązkami oraz zasadami pobytu w ośrodku, zakładzie lub schronisku oraz dokumenty związane ze zwolnieniem nieletniego z ośrodka, zakładu lub schroniska, a ponadto: korespondencję zewnętrzną ośrodka, zakładu lub schroniska w sprawach nieletnich oraz zatrzymaną na podstawie art. 116 ust. 3 ustawy, wnioski o udzielenie nagrody, wnioski o zastosowanie środka dyscyplinarnego, skargi i wnioski nieletniego kierowane do dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska;

2) w części B - dokumenty dotyczące procesu resocjalizacji nieletniego podczas pobytu w ośrodku, zakładzie lub schronisku, w szczególności kopię opinii psychologiczno-pedagogicznej, opinii diagnostycznej, indywidualny plan resocjalizacji, indywidualny program oddziaływań wychowawczych, resocjalizacyjnych i terapeutycznych, arkusz spostrzeżeń.

§ 3. 1. Ośrodek, zakład i schronisko prowadzi karty wyposażenia dla nieletnich korzystających z zaopatrzenia w odzież i inne wyposażenie.

2. Kartę wyposażenia prowadzi osoba wyznaczona przez dyrektora ośrodka, zakładu lub schroniska. Do karty wpisuje się imię i nazwisko nieletniego, datę urodzenia, bieliznę, odzież, obuwie i inne wyposażenie będące własnością nieletniego w chwili przybycia do ośrodka, zakładu lub schroniska i otrzymane w czasie pobytu.

§ 4. Księga ewidencji nieletnich umieszczonych w izbie adaptacyjnej zawiera: imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę umieszczenia, przyczynę umieszczenia, imię i nazwisko osoby podejmującej decyzję o umieszczeniu, uwagi i spostrzeżenia osób sprawujących opiekę nad nieletnim w czasie jego pobytu w izbie oraz datę i godzinę zwolnienia z izby.

§ 5. Księga ewidencji nagród i środków dyscyplinarnych zawiera: imię i nazwisko nieletniego, datę, rodzaj nagrody lub środka dyscyplinarnego, czas trwania nagrody lub środka dyscyplinarnego.

§ 6. 1. Księga ewidencji przepustek i urlopów w ośrodku i zakładzie zawiera: imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę opuszczenia ośrodka lub zakładu, datę i godzinę przybycia do ośrodka lub zakładu, a jeżeli się spóźnił - przyczynę spóźnienia i uwagi.

2. Księga ewidencji przepustek w schronisku zawiera: imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę opuszczenia schroniska, datę i godzinę przybycia do schroniska, a jeżeli się spóźnił - przyczynę spóźnienia i uwagi.

§ 7. Księga ewidencji czasowego opuszczenia ośrodka, zakładu lub schroniska, o którym mowa w art. 189 ust. 1 pkt 3, art. 252 ust. 1 pkt 3 i art. 299 ust. 1 pkt 3 ustawy, zawiera: imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę opuszczenia ośrodka, zakładu lub schroniska, datę i godzinę przybycia do ośrodka, zakładu lub schroniska, a jeżeli się spóźnił - przyczynę spóźnienia i uwagi.

§ 8. 1. Dla każdej grupy wychowawczej ośrodek, zakład i schronisko prowadzi dziennik zajęć wychowawczych, w którym odnotowuje się przebieg zajęć wychowawczych w danym roku.

2. Dziennik zajęć wychowawczych zakłada wychowawca grupy, opatrując kartę tytułową dziennika stemplem podłużnym ośrodka, zakładu lub schroniska, wpisując nazwę ośrodka, zakładu lub schroniska i oznaczenie grupy; kartę tytułową dziennika podpisuje dyrektor ośrodka, zakładu lub schroniska.

3. Do dziennika zajęć wychowawczych wychowawcy grupy wpisują: listę nieletnich, datę i miejsce urodzenia, klasę, nazwisko i adres rodziców (opiekunów).

4. W dzienniku zajęć wychowawczych odnotowuje się zajęcia powtarzające się okresowo, plan pracy resocjalizacyjnej, tygodniowe założenia wychowawcze i realizację planu, kontakty z rodziną nieletniego, zajęcia specjalistyczne oraz w kołach zainteresowań, a także przeprowadzone obserwacje z podaniem nazwy zajęć i osoby prowadzącej.

§ 9. 1. Księgę przebiegu służby nocnej zakłada kierownik internatu, opatrując kartę tytułową stemplem podłużnym i wpisując nazwę ośrodka, zakładu lub schroniska. Kartę tytułową podpisuje dyrektor ośrodka, zakładu lub schroniska.

2. Wychowawca pełniący służbę nocną wpisuje czas pełnienia służby, imię i nazwisko pełniących służbę nocną, przebieg służby nocnej, częstotliwość przeprowadzonej kontroli grup wychowawczych, domu dla matki i dziecka oraz terenu obiektu, odnotowując uwagi i zaistniałe wydarzenia oraz wydane polecenia, jeżeli zachodzi taka potrzeba.

§ 10. Księga ewidencji wydarzeń nadzwyczajnych zawiera: imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę wydarzenia, rodzaj wydarzenia oraz miejsce jego wystąpienia, opis wydarzenia, pod czyją opieką przebywał nieletni. W przypadku ucieczki należy podać też datę i godzinę doprowadzenia (lub przybycia) nieletniego oraz informację, przez kogo został doprowadzony.

§ 11. Księga ewidencji użycia środków przymusu bezpośredniego składa się z trzech części, które obejmują:

1) w części A - imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę użycia środka przymusu bezpośredniego w postaci siły fizycznej, kaftana bezpieczeństwa, pasa obezwładniającego lub kasku zabezpieczającego, rodzaj użytego środka, imię i nazwisko osoby, która podjęła decyzję o użyciu środka;

2) w części B - księga ewidencji nieletnich umieszczonych w izbie izolacyjnej - zawiera: imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę umieszczenia, przyczynę umieszczenia, imię i nazwisko osoby podejmującej decyzję o umieszczeniu, uwagi i spostrzeżenia osób sprawujących opiekę nad nieletnim w czasie jego pobytu w izbie oraz datę i godzinę zwolnienia z izby;

3) w części C - księga ewidencji prewencyjnego użycia środków przymusu bezpośredniego - zawiera: imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę użycia środka, określenie celu, imię i nazwisko osoby, która podjęła decyzję o użyciu środka.