REKLAMA
Dziennik Ustaw - rok 2022 poz. 1736
OBWIESZCZENIE
MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI
z dnia 1 sierpnia 2022 r.
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix papa sp. n., Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner)
1. Na podstawie art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 grudnia 2012 r. w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. z 2013 r. poz. 97), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych:
1) rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 października 2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 1709);
2) rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 stycznia 2017 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 227);
3) rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 października 2018 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix papa sp. n., Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 2083).
2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity rozporządzenia nie obejmuje:
1) odnośnika nr 2 oraz § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 października 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 1709), które stanowią:
„2) Przepisy rozporządzenia wdrażają postanowienia decyzji wykonawczej Komisji 2014/679/UE z dnia 25 września 2014 r. zmieniającej decyzję wykonawczą 2012/270/UE w odniesieniu do okresu jej stosowania oraz w odniesieniu do przemieszczania do zakładów pakowania bulw ziemniaka pochodzących z wyznaczonych obszarów w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się w Unii organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. Urz. UE L 283 z 27.09.2014, str. 61).”
„§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.”;
2) odnośnika nr 2 oraz § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 stycznia 2017 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 227), które stanowią:
„2) Niniejsze rozporządzenie wykonuje postanowienia decyzji wykonawczej Komisji 2016/1359/UE z dnia 8 sierpnia 2016 r. zmieniającej decyzję wykonawczą 2012/270/UE w odniesieniu do środków nadzwyczajnych zapobiegających wprowadzaniu do Unii i rozprzestrzenianiu się w niej organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix simi-laris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. Urz. UE L 215 z 10.08.2016, str. 29).”
„§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.”;
3) odnośnika nr 2 oraz § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 października 2018 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix papa sp. n., Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 2083), które stanowią:
„2) Niniejsze rozporządzenie wykonuje decyzję wykonawczą Komisji (UE) 2018/5 z dnia 3 stycznia 2018 r. zmieniającą decyzję wykonawczą 2012/270/UE w odniesieniu do objawów występowania Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix papa sp. n., Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. Urz. UE L 2 z 05.01.2018, str. 11).”
„§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.”.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi: wz. R. Romanowski
Załącznik do obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 1 sierpnia 2022 r. (Dz. U. poz. 1736)
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI1)
z dnia 24 grudnia 2012 r.
w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix papa sp. n., Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner)2), 3)
Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1, 3 i 4, art. 20 ust. 1 pkt 4-6 oraz art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2019 r. poz. 972 i 2020)4) zarządza się, co następuje:
§ 1. Rozporządzenie określa:
1) szczegółowe sposoby postępowania przy zwalczaniu i zapobieganiu rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix papa sp. n., Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner), zwanych dalej „pchełką”, w tym:5)
a) metody zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się pchełki,
b) sposób wyznaczania stref, w których powinny być stosowane środki w celu zwalczania lub zapobiegania rozprzestrzenianiu się pchełki,
c) warunki prowadzenia produkcji, obrotu oraz przemieszczania roślin podatnych na porażenie przez pchełkę;
2) wymagania specjalne, jakie powinny spełniać rośliny podatne na porażenie przez pchełkę, wraz ze wskazaniem wymagań, które powinny być zawarte w świadectwie fitosanitarnym, jeżeli rośliny te są wprowadzane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczane przez to terytorium z państwa trzeciego;
3) rośliny podatne na porażenie przez pchełkę:
a) które zaopatruje się w paszport roślin lub świadectwo fitosanitarne i poddaje się kontroli zdrowotności,
b) których uprawianie, wprowadzanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczanie przez to terytorium mogą prowadzić podmioty wpisane do rejestru, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin4), zwanej dalej „ustawą”;
4) zakres, w jakim do pchełki stosuje się przepisy ustawy dotyczące organizmów kwarantannowych.
§ 2. Wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa, zwany dalej „wojewódzkim inspektorem”, w przypadku stwierdzenia w wyniku urzędowej kontroli występowania lub objawów występowania pchełki wyznacza:6)
1) strefę porażenia obejmującą zasięgiem co najmniej:
a)7) grunty przeznaczone pod uprawę lub na których prowadzi się jednolitą uprawę roślin w sposób zapewniający jednorodny stan fitosanitarny gruntu, lub na których składuje się rośliny, zwane dalej „polami”, na których stwierdzono występowanie lub objawy występowania pchełki,
b) pola, na których były lub są uprawiane rośliny porażone przez pchełkę,
2)8) strefę bezpieczeństwa wokół strefy porażenia, której granica przebiega w odległości co najmniej 500 m od granicy strefy porażenia, przy czym, jeżeli część pola znajduje się w odległości nie większej niż 500 m od granicy strefy porażenia, do strefy bezpieczeństwa włącza się całe takie pole
- mając w szczególności na uwadze biologię pchełki, stopień porażenia roślin przez pchełkę, rozmieszczenie roślin żywicielskich, zadomowienie się pchełki na danym obszarze, możliwości rozprzestrzenienia się pchełki poza obszar, na którym zostało stwierdzone jej występowanie, a także ukształtowanie terenu, występowanie naturalnych granic gruntów oraz możliwość stworzenia sztucznych granic między polem porażonym i sąsiadującymi polami.
§ 3. W strefie porażenia i w strefie bezpieczeństwa:
1) przeprowadza się zabiegi mające na celu zapobieżenie dalszemu rozprzestrzenieniu się pchełki, w tym, jeżeli jest to konieczne:
a) przeprowadza się zabiegi z użyciem środków ochrony roślin zwalczających pchełkę lub
b) przeprowadza się czyszczenie lub odkażanie maszyn, urządzeń, narzędzi, środków transportu, opakowań, miejsc przechowywania oraz innych przedmiotów, które miały kontakt z roślinami porażonymi przez pchełkę, w sposób zapobiegający rozprzestrzenianiu się pchełki;
2) wojewódzki inspektor:
a) wprowadza zakaz sadzenia roślin żywicielskich pchełki, jeżeli jest to konieczne dla zapobieżenia dalszemu rozprzestrzenieniu się tego organizmu,
b)9) przeprowadza regularne kontrole występowania i objawów występowania pchełki.
§ 4.10) Jeżeli podczas kontroli, o których mowa w § 3 pkt 2 lit. b, w strefie porażenia i w strefie bezpieczeństwa w okresie dwóch kolejnych lat nie zostanie stwierdzone występowanie lub objawy występowania pchełki, w strefach tych zaprzestaje się przeprowadzania tych kontroli oraz zabiegów, o których mowa w § 3 pkt 1, a także znosi się zakaz, o którym mowa w § 3 pkt 2 lit. a, jeżeli został wprowadzony.
§ 5. Bulwy ziemniaka, w tym bulwy ziemniaka przeznaczone do sadzenia, mogą być wprowadzane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z państwa trzeciego, w którym występuje pchełka, jeżeli:
1) w świadectwie fitosanitarnym, w które zostały zaopatrzone, w rubryce „dodatkowa deklaracja” są zawarte następujące informacje:
a) bulwy ziemniaka:
- pochodzą z obszaru państwa trzeciego, ustanowionego przez krajową organizację ochrony roślin tego państwa zgodnie z Międzynarodowym Standardem w zakresie Środków Fitosanitarnych11) jako obszar wolny od pchełki, przy czym nazwę tego obszaru umieszcza się w rubryce „miejsce pochodzenia”, lub
- zostały umyte lub oczyszczone i zawierają nie więcej niż 0,1% resztek gleby lub zostały poddane innemu zabiegowi zapewniającemu, że są wolne od pchełki,
-12) bezpośrednio przed wysyłką zostały poddane urzędowej kontroli, w wyniku której zostały uznane za wolne od pchełki i objawów występowania pchełki oraz stwierdzono, że zawierają nie więcej niż 0,1% resztek gleby,
b) opakowania lub materiały opakowaniowe, w których są przemieszczane, są wolne od gleby, resztek roślinnych oraz innych zanieczyszczeń stwarzających zagrożenie rozprzestrzenienia się pchełki;
2) w wyniku przeprowadzonej granicznej kontroli fitosanitarnej zostały uznane za wolne od pchełki oraz stwierdzono, że spełniają wymagania określone w pkt 1.
§ 6. Bulwy ziemniaka, w tym bulwy ziemniaka przeznaczone do sadzenia, wprowadzone na obszar Unii Europejskiej z państw trzecich, w których występuje pchełka, mogą być przemieszczane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:
1) spełniają wymagania określone w § 5;
2) zostały zaopatrzone w paszport roślin;
3) podmioty, które wprowadzają lub przemieszczają je na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zostały wpisane do rejestru, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy4).
§ 7. Bulwy ziemniaka, w tym bulwy ziemniaka przeznaczone do sadzenia, pochodzące ze strefy porażenia lub strefy bezpieczeństwa albo pochodzące z obszarów innych państw członkowskich objętych takimi strefami, wyznaczonymi w związku ze stwierdzeniem występowania pchełki, mogą być przemieszczane przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wprowadzane do innych państw członkowskich pod nadzorem wojewódzkiego inspektora, jeżeli:
1) podmioty, które:
a) uprawiały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rośliny ziemniaka, z których pochodzą te bulwy, zostały wpisane do rejestru, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy4),
b) wprowadzają lub przemieszczają te bulwy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zostały wpisane do rejestru, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy4);
2) zostały:
a) umyte lub oczyszczone i zawierają nie więcej niż 0,1% resztek gleby lub zostały poddane innemu zabiegowi zapewniającemu, że są wolne od pchełki,
b) zaopatrzone w paszport roślin,
c)13) zapakowane lub zapakowane i magazynowane na obszarze strefy porażenia lub strefy bezpieczeństwa lub - jeżeli nie stwarza to ryzyka rozprzestrzenienia się pchełki - zapakowane lub zapakowane i magazynowane w pobliżu tych stref w miejscu pakowania ustalonym z wojewódzkim inspektorem;
3) opakowania lub materiały opakowaniowe, w których są przemieszczane, są wolne od gleby, resztek roślinnych oraz innych zanieczyszczeń stwarzających zagrożenie rozprzestrzenienia się pchełki.
§ 7a.14) 1. Bulwy ziemniaka, w tym bulwy ziemniaka przeznaczone do sadzenia, pochodzące ze strefy porażenia lub strefy bezpieczeństwa albo z obszarów innych państw członkowskich objętych takimi strefami, wyznaczonymi w związku ze stwierdzeniem występowania pchełki, mogą być pakowane w pobliżu strefy porażenia lub strefy bezpieczeństwa, jeżeli:
1) zostały spełnione wymagania, o których mowa w § 7 pkt 1;
2) na polach, na których były uprawiane rośliny ziemniaka, z których pochodzą te bulwy:
a) były wykonywane zabiegi z zastosowaniem środków ochrony roślin zwalczających pchełkę,
b)15) zostały przeprowadzone kontrole, w wyniku których nie stwierdzono występowania pchełki i objawów występowania pchełki;
3) wojewódzki inspektor został poinformowany przez podmiot, który uprawiał rośliny ziemniaka, z których pochodzą te bulwy, o terminie przemieszczenia tych bulw do miejsca pakowania, nie później niż na 7 dni przed terminem ich przemieszczenia;
4) bulwy te podczas transportu były zaopatrzone w dokument potwierdzający ich pochodzenie i miejsce przeznaczenia przez podmiot, który uprawiał rośliny ziemniaka, z których pochodzą te bulwy;
5) bulwy te:
a) były transportowane do miejsca pakowania w środkach transportu lub opakowaniach wolnych od gleby, resztek roślinnych oraz innych zanieczyszczeń stwarzających zagrożenie rozprzestrzenienia się pchełki, zamkniętych w sposób uniemożliwiający rozprzestrzenienie się pchełki,
b) niezwłocznie po dostarczeniu do miejsca pakowania zostały poddane zabiegowi, o którym mowa w § 7 pkt 2 lit. a.
2. W przypadku pakowania bulw ziemniaka, o których mowa w ust. 1, wojewódzki inspektor:
1) prowadzi kontrole występowania pchełki w odległości co najmniej 100 m od miejsca pakowania tych bulw;
2) informuje podmioty zajmujące się produkcją, obrotem lub przetwarzaniem bulw ziemniaka w pobliżu miejsca pakowania tych bulw o zagrożeniach stwarzanych przez pchełkę oraz o sposobach zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się pchełki, udostępniając te dane co najmniej na stronie internetowej administrowanej przez urząd go obsługujący.
§ 7b.14) 1. Środki transportu, opakowania i materiały opakowaniowe służące do transportu bulw ziemniaka, przed poddaniem tych bulw zabiegowi wskazanemu w § 7 pkt 2 lit. a, poddaje się czyszczeniu oraz dezynfekcji przed ich przemieszczeniem poza strefę porażenia lub strefę bezpieczeństwa, lub miejsce pakowania tych bulw, w sposób zapewniający zwalczenie pchełki.
2. Maszyny, urządzenia i narzędzia wykorzystywane w miejscu pakowania bulw ziemniaka, o których mowa w § 7a ust. 1, które miały kontakt z tymi bulwami, poddaje się czyszczeniu oraz dezynfekcji niezwłocznie po kontakcie z tymi bulwami, w sposób zapewniający zwalczenie pchełki.
3. Glebę i resztki roślinne powstałe podczas pakowania bulw ziemniaka, o których mowa w § 7a ust. 1, unieszkodliwia się w sposób uniemożliwiający rozprzestrzenienie się pchełki.
§ 8. Do pchełki przepisy ustawy4) dotyczące organizmów kwarantannowych stosuje się w zakresie określonym w art. 9 ustawy4).
§ 9. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia16).
1) Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej - rolnictwo, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 października 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. poz. 1950).
2) Tytuł w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 stycznia 2017 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 227), które weszło w życie z dniem 22 lutego 2017 r.
3) Przepisy rozporządzenia wdrażają postanowienia decyzji wykonawczej Komisji 2012/270/UE z dnia 16 maja 2012 r. w odniesieniu do środków nadzwyczajnych zapobiegających wprowadzaniu do Unii i rozprzestrzenianiu się w niej organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gentner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. Urz. UE L 132 z 23.05.2012, str. 18, Dz. Urz. UE L 283 z 27.09.2014, str. 61, Dz. Urz. UE L 215 z 10.08.2016, str. 29 oraz Dz. Urz. UE L 2 z 05.01.2018, str. 11).
4) Ustawa utraciła moc na podstawie art. 84 ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o ochronie roślin przed agrofagami (Dz. U. z 2021 r. poz. 256 oraz z 2022 r. poz. 1370), która weszła w życie z dniem 14 marca 2020 r.; zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o ochronie roślin przed agrofagami dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 10 ust. 1, art. 20 ust. 1-3, art. 22 ust. 1b, art. 23 ust. 5 oraz art. 30 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2019 r. poz. 972 i 2020) zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 81 ust. 1-7 i 9 ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o ochronie roślin przed agrofagami, nie dłużej jednak niż do dnia 14 grudnia 2029 r., i mogą być zmieniane lub uchylane na podstawie art. 81 ust 1-7 i 9 ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o ochronie roślin przed agrofagami.
5) Wprowadzenie do wyliczenia w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2.
6) Wprowadzenie do wyliczenia w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 października 2018 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix papa sp. n., Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 2083), które weszło w życie z dniem 15 listopada 2018 r.
7) W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 6.
8) W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 3 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 2.
9) W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 6.
10) W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 3 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 6.
11) Międzynarodowy Standard w zakresie Środków Fitosanitarnych - International Standards for Phytosanitary Measures, Part 4 - Pest Surveillance, Requirements for the establishment of Pest Free Areas, Publication No 4, FAO, Rome, przyjęty na podstawie art. X Międzynarodowej konwencji ochrony roślin, sporządzonej w Rzymie dnia 6 grudnia 1951 r. (Dz. U. z 2001 r. poz. 151 oraz z 2007 r. poz. 485).
12) W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 4 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 6.
13) Dodana przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 października 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów Epitrix cucumeris (Harris), Epitrix similaris (Gertner), Epitrix subcrinita (Lec.) i Epitrix tuberis (Gentner) (Dz. U. poz. 1709), które weszło w życie z dniem 10 listopada 2015 r.
14) Dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 13.
15) W brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 5 rozporządzenia, o którym mowa w odnośniku 6.
16) Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 21 stycznia 2013 r.
- Data ogłoszenia: 2022-08-18
- Data wejścia w życie: 2022-08-18
- Data obowiązywania: 2022-08-18
- Dokument traci ważność: 2029-12-14
REKLAMA
Dziennik Ustaw
REKLAMA
REKLAMA