Dziennik Ustaw - rok 2022 poz. 68

Na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. z 2021 r. poz. 272 i 2269) zarządza się, co następuje:

1) kotłów parowych,

2) szybkowarów ciśnieniowych,

3) kotłów cieczowych,

4) zbiorników stałych,

5) zbiorników przenośnych, z wyjątkiem zbiorników eksploatowanych jako transportowe naczynia ciśnieniowe w rozumieniu przepisów o przewozie towarów niebezpiecznych,

6) wytwornic acetylenu i rurociągów technologicznych acetylenu wraz z osprzętem, przeznaczonych do transportu acetylenu,

7) rurociągów technologicznych,

8) rurociągów pary łączących kocioł z turbogeneratorem

– o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym.

1) automatyka zabezpieczająca – obwody i systemy elektryczne, elektroniczne, programowalne elektroniczne oraz hydrauliczne i pneumatyczne realizujące funkcje bezpieczeństwa:

a) o których mowa w pkt 19 lit. a tiret drugie oraz w lit. b i c,

b) obwody wyłączników awaryjnych oraz łączników bezpieczeństwa,

c) urządzenia monitorujące realizujące funkcje bezpieczeństwa, o ile mają zastosowanie, takie jak: wskaźniki lub układy alarmowe, które umożliwiają podjęcie odpowiedniego automatycznego lub ręcznego działania, mającego na celu utrzymanie urządzenia ciśnieniowego w granicach parametrów dopuszczalnych;

2) bezpiecznik acetylenowy – urządzenie zabezpieczające wytwornicę acetylenu lub instalację acetylenową przed przedostaniem się do niej tlenu, płomienia, powietrza lub fali ciśnieniowej powstałej w wyniku cofnięcia płomienia z palnika acetylenowego;

3) bezpiecznik acetylenowy wodny – bezpiecznik acetylenowy, którego prawidłowe działanie jest uzależnione od określonego poziomu wody lub roztworu wodnego;

4) butla na gaz pędny – zbiornik ciśnieniowy służący do zasilania zbiornika na czynnik gaśniczy;

5) ciśnienie dopuszczalne – graniczną wartość nadciśnienia przestrzeni ciśnieniowej urządzenia w najwyższym punkcie przestrzeni ciśnieniowej, przy której organ właściwej jednostki dozoru technicznego zezwala na eksploatację urządzenia ciśnieniowego, oznaczone symbolem PD;

6) dopuszczalny stopień napełnienia zbiornika stałego – wyrażoną w procentach największą część pojemności zbiornika, która w najwyższej temperaturze dopuszczalnej może być napełniona gazem skroplonym lub skroplonym schłodzonym, oznaczony symbolem F;

7) gaśnica przenośna – gaśnicę o masie nieprzekraczającej 20 kg w stanie gotowym do użycia;

8) gaśnica przewoźna – gaśnicę o masie przekraczającej 20 kg w stanie gotowym do użycia;

9) instalacja awaryjnego odstawienia kotła sodowego – instalację składającą się co najmniej z instalacji szybkiego odstawienia kotła i instalacji awaryjnego spustu wody z kotła;

10) kocioł karłowaty – kocioł parowy o ciśnieniu dopuszczalnym PD < 5 barów i o pojemności całkowitej nie większej niż 5 litrów;

11) kocioł mały – kocioł parowy lub cieczowy o ciśnieniu dopuszczalnym PD < 5 barów, którego iloczyn ciśnienia dopuszczalnego PD i pojemności całkowitej V jest nie większy niż 300 barów × litr;

12) kocioł piekarski – palenisko wraz z zespołem rur grzejnych, w których wytwarzana jest para w celu przekazania energii cieplnej do komór wypiekowych;

13) kocioł sodowy – kocioł parowy, którego podstawowym paliwem są zagęszczone ługi powarzelne: miazga drzewna nasycona siarczynem sodu i wodorotlenkiem sodu;

14) ładunek karbidu – największą określoną przez wytwórcę masę karbidu umieszczaną jednorazowo w reaktorach wytwornicy acetylenu lub w zbiorniku karbidu, nie wliczając masy karbidu umieszczonego w zasobniku, przy czym:

a) dla wytwornic acetylenu szufladowych ładunek karbidu równy jest sumie ładunków umieszczanych we wszystkich jej szufladach,

b) dla wytwornic acetylenu o zasilaniu ciągłym jako ładunek karbidu przyjmuje się zużycie karbidu wyrażone w kilogramach w ciągu jednej godziny pracy wytwornicy acetylenu z najwyższą wydajnością;

15) naprawa metodą chemiczną – zespół czynności organizacyjno-technicznych polegających na oddziaływaniu na ścianki urządzenia technicznego lub jego elementy substancjami lub preparatami chemicznymi przez:

a) chemiczne czyszczenie – w celu usunięcia zanieczyszczeń i osadów powstałych w trakcie eksploatacji urządzenia oraz wytworzenia na oczyszczonych ściankach warstwy pasywnej,

b) trawienie – w celu usunięcia produktów korozji, środków konserwujących i zanieczyszczeń pomontażowych oraz wytworzenia na oczyszczonych ściankach warstwy pasywnej;

16) niebezpieczne uszkodzenie – nieprzewidziane uszkodzenie urządzenia ciśnieniowego, w wyniku którego urządzenie nie może być eksploatowane albo przy istnieniu którego dalsza jego eksploatacja stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska;

17) nieszczęśliwy wypadek – nagłe zdarzenie, które spowodowało obrażenia ciała albo śmierć;

18) osprzęt ciśnieniowy – urządzenia wykonujące funkcje eksploatacyjne i posiadające powłoki ciśnieniowe;

19) osprzęt zabezpieczający – urządzenia i obwody realizujące funkcje bezpieczeństwa, przeznaczone do zabezpieczania urządzeń ciśnieniowych przed przekroczeniem parametrów dopuszczalnych, w szczególności:

a) urządzenia do bezpośredniego ograniczenia ciśnienia, takie jak:

– zawory bezpieczeństwa, głowice bezpieczeństwa, pręty wyboczeniowe,

– sterowane układy zrzutu ciśnienia,

b) ograniczniki, które aktywują środki korekcyjne albo powodują wyłączenie lub wyłączenie i zablokowanie pracy, takie jak: wyłączniki ciśnieniowe lub temperaturowe albo wyłączniki sterowane poziomem płynu,

c) zabezpieczające pomiarowe urządzenia sterujące i regulujące;

20) piec piekarski – urządzenie, w skład którego wchodzą: kocioł piekarski, komory wypiekowe oraz urządzenia niezbędne do prowadzenia procesu wypieku;

21) płyn – gaz, ciecz i parę w postaci czystej, a także ich mieszaniny; płyn może zawierać zawiesiny ciał stałych;

22) próba funkcjonalna – przeprowadzone przez eksploatującego sprawdzenie funkcji bezpieczeństwa automatyki zabezpieczającej zgodnie z procedurami kontroli;

23) rurociąg technologiczny – system ciśnieniowy powstały przez połączenie ze sobą takich elementów, jak: rury, złączki, kształtki, kompensatory, osprzęt ciśnieniowy i osprzęt zabezpieczający oraz, we właściwych przypadkach, innych elementów ciśnieniowych (z powłokami ciśnieniowymi), służący do przemieszczania płynów w obrębie obiektu przemysłowego:

a) w instalacjach,

b) pomiędzy instalacjami,

c) pomiędzy instalacjami i zbiornikami magazynowymi;

24) rurociąg pary łączący kocioł z turbogeneratorem:

a) w bloku energetycznym:

– rurociąg prowadzący parę świeżą (pierwotnie przegrzaną) z przegrzewacza do części wysokoprężnej turbiny, pomiędzy głównym zaworem odcinającym parę lub złączem spawanym od strony kotła a złączem spawanym łączącym rurociąg z zaworem szybkozamykającym turbiny, bez tego zaworu,

– rurociąg prowadzący parę z wylotu części wysokoprężnej turbiny do przegrzewacza pary wtórnie przegrzanej, pomiędzy złączem łączącym rurociąg z zaworem zawrotnym na wylocie turbiny lub króćcem wylotowym z turbiny a złączem spawanym łączącym rurociąg z króćcem wlotowym przegrzewacza pary wodnej,

– rurociąg obejściowy wraz ze stacją redukcyjno-schładzającą, łączący rurociąg pary świeżej, prowadzonej do turbiny, z rurociągiem pary wylotowej z części wysokoprężnej turbiny,

– rurociąg prowadzący parę wtórnie przegrzaną z kotła do części średnioprężnej turbiny wraz z odgałęzieniami, prowadzącymi parę do stacji zrzutowej i do zaworów bezpieczeństwa, pomiędzy złączem spawanym łączącym rurociąg z króćcem wylotowym kotła a złączem spawanym łączącym rurociąg z zaworem szybkozamykającym części średnioprężnej turbiny,

– rurociągi odgałęźne od wymienionych w tiret pierwszym-czwartym, w tym do osprzętu zabezpieczającego, odwadniające i odpowietrzające – do pierwszej armatury zaporowej,

b) w układzie kolektorowym:

– rurociąg między wylotem pary z przegrzewacza a kolektorem lub kolektorami,

– kolektor wraz z połączonymi rurociągami,

– rurociąg łączący kolektor z turbogeneratorem,

– rurociągi odgałęźne od wymienionych w tiret pierwszym-trzecim, w tym do osprzętu zabezpieczającego, odwadniające i odpowietrzające – do pierwszej armatury zaporowej;

25) szybkowar ciśnieniowy – naczynie kuchenne o pojemności całkowitej do 25 litrów, ciśnieniu roboczym w zakresie 0,4–1,5 bara i ciśnieniu dopuszczalnym nie wyższym niż 1,5 bara, wyposażone w zdejmowaną pokrywę, która jest mocowana w celu umożliwienia gotowania produktów spożywczych w wodzie lub parze wodnej pod ciśnieniem, przy czym naczynie to może być przeznaczone do pracy na płycie grzejnej lub być wyposażone we własne zintegrowane źródło ciepła;

26) temperatura dopuszczalna – wartość najwyższej lub najniższej temperatury roboczej, przy której organ właściwej jednostki dozoru technicznego zezwala na eksploatację urządzenia ciśnieniowego, oznaczana symbolem TD;

27) wytwornica acetylenu niskociśnieniowa – wytwornicę acetylenu, której najwyższe ciśnienie dopuszczalne nie przekracza 0,1 bara;

28) wytwornica acetylenu przenośna – wytwornicę acetylenu, której ładunek karbidu nie przekracza 10 kg, a wytworzony w niej acetylen jest doprowadzany do miejsc użytkowania:

a) wężami elastycznymi albo

b) rurociągiem stalowym – w przypadku ustawienia wytwornicy acetylenu w wydzielonym pomieszczeniu i zasilania nie więcej niż dwóch stanowisk poboru acetylenu wyposażonych w bezpieczniki stanowiskowe;

29) wytwornica acetylenu stała – wytwornicę acetylenu inną niż wymieniona w pkt 28;

30) wytwornica acetylenu średniociśnieniowa – wytwornicę acetylenu, której najwyższe ciśnienie dopuszczalne jest większe niż 0,1 bara, ale nie przekracza 1,5 bara;

31) zbiornik gaśnicy na czynnik gaśniczy – zbiornik ciśnieniowy zawierający czynnik gaśniczy pod stałym ciśnieniem gazu pędnego albo pod ciśnieniem wynikającym z prężności par czynnika gaśniczego lub zbiornik ciśnieniowy z czynnikiem gaśniczym zasilany gazem pędnym z butli na gaz pędny;

32) zbiornik przeznaczony na gaz skroplony – zbiornik, w którym gaz skroplony jest przechowywany w temperaturze równej lub zbliżonej do temperatury otoczenia;

33) zbiornik przeznaczony na gaz skroplony schłodzony – zbiornik, w którym temperatura gazu skroplonego i wynikające z tej temperatury ciśnienie nasycenia są utrzymywane drogą odparowania bądź sztucznego schładzania gazu lub za pomocą izolacji;

34) zbiornik podziemny – zbiornik o osi poziomej umieszczony nad lub pod poziomem gruntu, przykryty lub obsypany warstwą ziemi o grubości co najmniej 0,5 m, lub zbiornik o osi pionowej, którego najwyżej położony punkt górnego dna znajduje się co najmniej 0,5 m poniżej powierzchni otaczającego terenu;

35) zbiornik przenośny – zbiornik gaśnicy na czynnik gaśniczy, butlę aparatu oddechowego, butlę aparatu do nurkowania lub zbiornik urządzenia specjalnego;

36) zbiornik urządzenia specjalnego – zbiornik przenośny inny niż zbiornik gaśnicy na czynnik gaśniczy lub butla aparatu oddechowego, lub butla aparatu do nurkowania, który nie jest naczyniem ciśnieniowym lub innym urządzeniem w rozumieniu przepisów o przewozie towarów niebezpiecznych;

37) zbiornik w instalacji ziębniczej – zbiornik wchodzący w skład instalacji, w której czynnik ziębniczy odparowuje i skrapla się w obiegu zamkniętym;

38) zbiornik wypełniony katalizatorem lub złożem aktywnym – zbiornik z wypełnieniem, które może ulec uszkodzeniu lub zmianie właściwości, w tym przez dezaktywację katalizatora lub sorbentu w wyniku kontaktu z powietrzem lub wilgocią, w trakcie usuwania ze zbiornika i ponownego zasypu.

1) w sposób zapewniający ich bezpieczną eksploatację w określonym czasie i warunkach możliwych do przewidzenia;

2) z materiałów właściwych dla danego czynnika roboczego.

1) spełniać wymagania określone w Polskich Normach lub w specyfikacjach technicznych, o których mowa w ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym, uzgodnionych z organem właściwej jednostki dozoru technicznego;

2) być dostarczone z dokumentami kontroli odbiorczej, ustalonymi z organem właściwej jednostki dozoru technicznego na etapie uzgadniania dokumentacji technicznej dotyczącej wytwarzania, naprawy lub modernizacji.

2. Urządzenia ciśnieniowe nieobjęte w zakresie wytwarzania przepisami o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku wytwarza się zgodnie ze specyfikacjami technicznymi uzgodnionymi z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

1) być odpowiednie do takiego zastosowania w takich urządzeniach i ich elementach oraz zachowywać własności określone w projektowej dokumentacji technicznej lub dokumentacji, o której mowa w § 11 ust. 2, w założonym okresie eksploatacji, o ile nie przewiduje się wcześniejszej wymiany elementów wykonanych z tych materiałów;

2) posiadać odpowiednie właściwości do warunków eksploatacji dających się racjonalnie przewidzieć;

3) być odporne chemicznie w założonym okresie eksploatacji;

4) być odpowiednie do przewidywanej technologii wytwarzania, napraw i modernizacji;

5) być tak dobierane, aby uniknąć niepożądanych skutków łączenia różnych materiałów.

2. Złącza spajane urządzeń ciśnieniowych, przeróbkę plastyczną i obróbkę cieplną wykonuje się zgodnie z instrukcjami technologicznymi, uzgodnionymi z organem właściwej jednostki dozoru technicznego, na podstawie kwalifikowanej przez właściwą jednostkę dozoru technicznego technologii spajania, przeróbki plastycznej i obróbki cieplnej. Zakres badań elementów próbnych i kryteria ich akceptacji powinny być zgodne z Polskimi Normami lub specyfikacjami technicznymi uzgodnionymi z organem właściwej jednostki dozoru technicznego i określonymi w dokumentacji projektowej.

3. Wytwórca urządzenia ciśnieniowego wystawia dokument poświadczający, że urządzenie zostało wykonane i zbadane zgodnie z projektową dokumentacją techniczną i warunkami określonymi w warunkach uprawnienia, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym.

1) podlegających obowiązkowej ocenie zgodności, dla których określono wymagania w bezpośrednio stosowanym unijnym prawodawstwie harmonizacyjnym lub przepisach wdrażających unijne prawodawstwo harmonizacyjne;

2) poddanych w toku eksploatacji istotnym zmianom ich oryginalnej charakterystyki lub przeznaczenia, do których zastosowano przepisy dotyczące projektowania i wytwarzania, o których mowa w pkt 1.

2. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, eksploatujący dołącza, w postaci papierowej w dwóch egzemplarzach albo w postaci elektronicznej, dokumentację zawierającą w szczególności:

1) opis techniczny urządzenia ciśnieniowego;

2) dokumenty dostarczone przez wytwarzającego wraz z urządzeniem ciśnieniowym, określone w przepisach dotyczących oznakowania CE w rozumieniu art. 2 pkt 20 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiającego wymagania w zakresie akredytacji i uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz. Urz. UE L 218 z 13.08.2008, str. 30, z późn. zm.³⁾), zwanego dalej „CE”, dla urządzeń wytworzonych zgodnie z przepisami o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku albo, po uzgodnieniu z organem właściwej jednostki dozoru technicznego, dokumentację umożliwiającą ocenę wyjściowego poziomu bezpieczeństwa urządzenia;

3) rysunek urządzenia ciśnieniowego z podaniem nominalnej i minimalnej grubości ścianek głównych elementów, w szczególności płaszcza i den, oraz wykazem materiałów użytych do jego budowy; informacje o nominalnej i minimalnej grubości ścianek mogą być podane w innym dokumencie;

4) o ile ma to zastosowanie:

a) schemat technologiczny instalacji z zaznaczeniem lokalizacji urządzenia, źródeł zasilania, osprzętu ciśnieniowego oraz osprzętu zabezpieczającego i automatyki zabezpieczającej, a w przypadku automatyki zabezpieczającej dodatkowo:

– wykaz elementów automatyki zabezpieczającej z podaniem typów, wytwórców lub zamiennie innych charakterystycznych parametrów elementów automatyki zabezpieczającej mających znaczenie dla projektowanej niezawodności automatyki i umożliwiających prawidłową ocenę doboru elementów w przypadku konieczności wymiany w toku dalszej eksploatacji, zakresów pomiarowych i wartości nastaw oraz, jeżeli ma to zastosowanie, także ich oznaczeń technologicznych,

– schematy elektryczne obwodowe i logiczne układu automatyki zabezpieczającej,

– opis sposobu oraz częstotliwość przeprowadzenia prób funkcjonalnych, z uwzględnieniem uruchomienia środków korekcyjnych lub przejścia urządzenia w stan bezpieczny,

– dokumentację dodatkową określoną w zastosowanych specyfikacjach technicznych automatyki zabezpieczającej, w szczególności: instrukcje obsługi i konserwacji zainstalowanego wyposażenia automatyki zabezpieczającej, aktualne protokoły kalibracji i nastaw członów pomiarowych oraz przetworników,

b) plan usytuowania urządzenia ciśnieniowego, z uwzględnieniem rozmieszczenia sąsiednich urządzeń lub budynków,

c) opis doboru osprzętu zabezpieczającego, automatyki zabezpieczającej, osprzętu ciśnieniowego, elementów urządzenia ciśnieniowego i ich połączeń oraz źródeł zasilania, wraz z ich dokumentacją;

5) instrukcję eksploatacji urządzenia ciśnieniowego w języku polskim, zwaną dalej „instrukcją eksploatacji”.

3. Przed uzyskaniem decyzji zezwalającej na eksploatację urządzenia ciśnieniowego, w oparciu o instrukcję eksploatacji, można przeprowadzić rozruch w pełni wyposażonego urządzenia, zespołu urządzeń lub instalacji w celu sprawdzenia działania i regulacji osprzętu zabezpieczającego i osprzętu ciśnieniowego.

4. Wymóg dołączenia dokumentów, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 3 i 4, nie dotyczy zbiorników przenośnych, o których mowa w § 1 pkt 5, oraz urządzeń ciśnieniowych zainstalowanych i eksploatowanych w jednostkach sił zbrojnych państw obcych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

1) nazwę i adres eksploatującego;

2) dane techniczne, numer fabryczny i oznakowanie urządzenia ciśnieniowego;

3) określenie parametrów źródeł zasilania oraz, jeżeli ma to zastosowanie, parametrów paleniska, charakterystyk i rodzajów czynników grzewczych i ogrzewanych, rodzaju paliwa oraz wydajności palników;

4) wykaz i sposób zabudowy osprzętu zabezpieczającego i osprzętu ciśnieniowego oraz wykaz nastaw osprzętu zabezpieczającego i automatyki zabezpieczającej;

5) informację o przeznaczeniu urządzenia ciśnieniowego wraz z opisem jego pracy.

1) charakterystykę urządzenia ciśnieniowego;

2) opis czynności związanych z uruchomieniem, ruchem i zatrzymaniem urządzenia ciśnieniowego, w tym z zatrzymaniem awaryjnym tego urządzenia;

3) informacje o sposobie przygotowania urządzenia ciśnieniowego do badań technicznych, w tym określenie miejsc i sposobu odcięcia urządzenia od instalacji przed wejściem do jego wnętrza, najwyższą temperaturę płynu, w której może nastąpić otwarcie urządzenia, oraz wyszczególnienie sprzętu i środków ochrony indywidualnej;

4) wymagania określone w przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

5) wymagania dotyczące konserwacji i kontroli stanu urządzenia ciśnieniowego oraz jego osprzętu, w szczególności sposób i częstotliwość kontroli osprzętu ciśnieniowego, osprzętu zabezpieczającego oraz zamknięć szybko działających, a w przypadku automatyki zabezpieczającej także opis sposobu przeprowadzenia prób funkcjonalnych i kryteria akceptacji ich wyników;

6) opis sposobu postępowania w przypadku wystąpienia uszkodzeń, nieprawidłowości lub zakłóceń w pracy urządzenia ciśnieniowego;

7) opis sposobu i zakresu rejestracji parametrów eksploatacyjnych, o ile ma to zastosowanie;

8) opis sposobu posadowienia urządzenia ciśnieniowego, o ile ma to zastosowanie;

9) opis dodatkowych wymagań eksploatacyjnych określonych przez eksploatującego urządzenie ciśnieniowe.

2. Instrukcja eksploatacji jest umieszczona w miejscu dostępnym dla obsługującego urządzenie ciśnieniowe.

3. W przypadku wprowadzenia zmian w wyposażeniu urządzenia ciśnieniowego lub w instalacji, które mają wpływ na sposób eksploatacji urządzenia ciśnieniowego, lecz nie zwiększają poziomu zagrożeń, należy dokonać stosownych zmian w instrukcji eksploatacji i przedłożyć aktualną instrukcję eksploatacji organowi właściwej jednostki dozoru technicznego.

4. W zależności od konstrukcji urządzenia ciśnieniowego i jego warunków eksploatacji instrukcja eksploatacji danego urządzenia ciśnieniowego może być ujęta w instrukcji eksploatacji:

1) agregatu,

2) maszyny,

3) zespołu urządzeń ciśnieniowych,

4) instalacji technologicznej

– w której jest zainstalowane urządzenie ciśnieniowe.

5. W przypadku wyposażenia urządzenia ciśnieniowego w osprzęt zabezpieczający i osprzęt ciśnieniowy, który powoduje wyłączenie urządzenia po wystąpieniu zakłóceń, bez możliwości jego uszkodzenia, w instrukcji eksploatacji określa się warunki użytkowania urządzenia ciśnieniowego bez stałej obecności osób je obsługujących oraz czynności związane z jego obsługą, mające na celu przywrócenie normalnej pracy urządzenia.

6. W przypadku zbiorników przenośnych, o których mowa w § 1 pkt 5, wprowadzanych do obrotu w zespole urządzeń ciśnieniowych oznakowanym CE instrukcja eksploatacji urządzenia ciśnieniowego ogranicza się do instrukcji użytkowania dołączonej przez wytwórcę tego zespołu.

2. Urządzenia ciśnieniowe mogą być eksploatowane tylko wtedy, gdy ich stan techniczny nie budzi zastrzeżeń, osprzęt zabezpieczający, osprzęt ciśnieniowy i automatyka zabezpieczająca są sprawne oraz nie zostały wyłączone z działania.

2. Wejście do urządzeń ciśnieniowych, w których może nastąpić przekroczenie dopuszczalnych temperatur lub stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia ludzkiego, jest dopuszczalne po dokonaniu neutralizacji, przewietrzenia oraz innych czynności gwarantujących bezpieczeństwo zgodnie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.

1) manometrów i termometrów;

2) armatury zaporowej;

3) przyrządów cieczowskazowych;

4) zaworów redukcyjnych;

5) zaworów bezpieczeństwa;

6) urządzeń zasilających przestrzeń roboczą urządzenia ciśnieniowego;

7) podzespołów układu automatyki zabezpieczającej.

2. Nowo zainstalowane elementy, o których mowa w ust. 1, w razie potrzeby są zastępowane elementami określonymi w dokumentacji, o której mowa w § 11 ust. 2, lub księdze rewizyjnej urządzenia.

3. Nowo instalowane zawory bezpieczeństwa lub nastawialne elementy automatyki zabezpieczającej powinny posiadać protokół nastawy wystawiony przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. Nie jest wymagany protokół nastawy wystawiony przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego w przypadku zaworów bezpieczeństwa lub nastawialnych elementów automatyki zabezpieczającej, instalowanych po raz pierwszy, oznakowanych CE, dostarczonych z deklaracją zgodności, o której mowa w art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. z 2021 r. poz. 514 i 925), z instrukcją eksploatacji i poświadczeniem nastawy przez wytwórcę.

4. Uszkodzone lub zużyte elementy zamknięć, połączeń rozłącznych, takie jak: śruby, nakrętki, uszczelki, rygle, klamry, kabłąki, oraz elementy instalacji elektrycznych, takie jak: przewody elektryczne, styczniki i przekaźniki, zastępuje się odpowiednimi elementami, zgodnie z dokumentacją, o której mowa w § 11 ust. 2.

5. Wymiana elementów, o których mowa w ust. 1 i 4, powinna być nadzorowana przez osoby odpowiedzialne za nadzór eksploatacyjny urządzenia ciśnieniowego i udokumentowana przez eksploatującego.

1) parametrów pracy urządzenia ciśnieniowego;

2) kontroli osprzętu zabezpieczającego;

3) stopnia napełnienia urządzenia ciśnieniowego;

4) istotnych zakłóceń w pracy urządzenia ciśnieniowego oraz wykonywanych czynności konserwacyjnych;

5) innych wykonywanych czynności określonych w instrukcji eksploatacji.

2. Wpisów można dokonywać w książce ruchu urządzenia lub w książce ruchu zespołów urządzeń ciśnieniowych i instalacji, w których urządzenie jest zabudowane.

3. Książki ruchu, o których mowa w ust. 2, mogą być prowadzone w postaci elektronicznej.

2. Program badań eksploatacyjnych opracowuje się na podstawie analizy bezpieczeństwa eksploatacji urządzenia i w oparciu o standardy techniczne, odpowiednie normy, specyfikacje techniczne uzgodnione z organem właściwej jednostki dozoru technicznego oraz znajomość stanu technicznego urządzenia. Przez analizę bezpieczeństwa eksploatacji rozumie się udokumentowany proces obejmujący identyfikację zagrożeń związanych z eksploatacją urządzenia oraz określenie potencjalnych mechanizmów degradacji i miejsc ich występowania oraz sposobu wykrywania przy zastosowaniu odpowiednich badań diagnostycznych, mający na celu ocenę przydatności urządzenia do bezpiecznej eksploatacji w określonym analizą okresie.

3. Program badań eksploatacyjnych uzgadnia się z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

1) odbiorcze – w warunkach gotowości do pracy;

2) okresowe – w terminach określonych dla danego rodzaju urządzenia w załączniku nr 1 do rozporządzenia;

3) doraźne – wynikające z bieżących potrzeb, w szczególności: eksploatacyjne, powypadkowe, poawaryjne lub wykonywane w ramach nadzoru i kontroli, o których mowa w art. 37 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym.

2. Badania odbiorcze obejmują:

1) sprawdzenie, czy urządzenie ciśnieniowe jest zainstalowane i wyposażone zgodnie z dokumentacją, o której mowa w § 11 ust. 2;

2) sprawdzenie działania osprzętu zabezpieczającego i osprzętu ciśnieniowego, a w razie potrzeby dokonanie ich regulacji;

3) dodatkowe badania, w tym próby funkcjonalne, zgodnie z wymaganiami szczegółowymi odpowiednio do rodzaju urządzenia ciśnieniowego oraz wymaganiami zawartymi w instrukcji eksploatacji i dokumentacji, o której mowa w § 11 ust. 2;

4) dodatkowe badania umożliwiające ocenę wyjściowego poziomu bezpieczeństwa urządzenia, o której mowa w § 11 ust. 2 pkt 2.

3. W ramach badań odbiorczych, w technicznie uzasadnionych przypadkach, badania, które zostały wykonane i udokumentowane w ramach procesu oceny zgodności urządzenia lub zespołu urządzeń ciśnieniowych, nie muszą być ponownie wykonywane.

4. Badania okresowe i doraźne są wykonywane jako:

1) rewizje wewnętrzne, a dla rurociągów jako rewizja główna;

2) próby ciśnieniowe;

3) rewizje zewnętrzne.

5. Badania zbiorników przenośnych wykonuje się z uwzględnieniem wymagań, o których mowa w rozdziale 7.

6. Badania rurociągów wykonuje się z uwzględnieniem wymagań, o których mowa w rozdziale 9.

2. W technicznie uzasadnionych przypadkach, po uzgodnieniu z organem właściwej jednostki dozoru technicznego, ocena wizualna, o której mowa w ust. 1, może być uzupełniona lub zastąpiona innymi badaniami.

2. Podczas wykonywania próby ciśnieniowej wartość ciśnienia próbnego oraz sposób przeprowadzenia próby przyjmuje się zgodnie z dokumentacją, o której mowa w § 11 ust. 2, w szczególności instrukcją eksploatacji urządzenia ciśnieniowego lub specyfikacją techniczną, zgodnie z którą urządzenie ciśnieniowe zostało zaprojektowane. Jeżeli wartość ciśnienia próbnego dla badania okresowego nie jest określona, przyjmuje się jego wartość równą 1,25 × ciśnienie dopuszczalne PD.

3. Organ właściwej jednostki dozoru technicznego może ustalić inną niż określona w ust. 2 wartość ciśnienia próbnego w zależności od parametrów eksploatacyjnych i warunków pracy.

4. W przypadku konieczności ustalenia innej wartości ciśnienia próbnego, o której mowa w ust. 3, należy uzgodnić przeprowadzenie próby ciśnieniowej z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

5. Temperatura płynu próbnego nie powinna być niższa niż 10°C i wyższa niż 50°C, o ile w dokumentacji urządzenia ciśnieniowego, o której mowa w § 11 ust. 2, nie została ustalona inna temperatura próby ciśnieniowej.

6. Podczas przeprowadzania próby ciśnieniowej, o ile dokumentacja urządzenia ciśnieniowego, o której mowa w § 11 ust. 2, nie stanowi inaczej:

1) ciśnienie podnosi się równomiernie aż do osiągnięcia ciśnienia próbnego, przy czym szybkość wzrostu ciśnienia od dopuszczalnego do próbnego nie powinna przekraczać 1 bar/min;

2) ciśnienie próbne utrzymuje się przez co najmniej 30 minut;

3) obniża się ciśnienie do ciśnienia dopuszczalnego i dokonuje się oględzin urządzenia wraz z osprzętem.

2. Próba ciśnieniowa może być wykonywana bez zdejmowania izolacji zewnętrznej lub po częściowym zdjęciu izolacji w miejscach wskazanych przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.

3. Wynik próby ciśnieniowej uznaje się za pozytywny, jeżeli podczas tej próby nie stwierdzono odkształceń trwałych, uszkodzeń lub nieszczelności ścianek i połączeń urządzenia ciśnieniowego.

1) zmiany miejsca zainstalowania urządzenia ciśnieniowego;

2) naprawy urządzenia ciśnieniowego, w tym naprawy metodami chemicznymi, lub jego modernizacji;

3) wymiany elementów urządzenia ciśnieniowego, z wyłączeniem nienastawialnych elementów, o których mowa w § 17 ust. 1, oraz elementów spełniających wymagania określone w § 17 ust. 3;

4) zmiany nastaw osprzętu zabezpieczającego;

5) zmiany charakterystyki lub rodzaju urządzeń zasilających;

6) zmiany rodzaju paliwa urządzenia zasilającego;

7) zmiany dokonywanej w instalacji współpracującej z urządzeniem ciśnieniowym, mającej wpływ na warunki eksploatacji urządzenia ciśnieniowego;

8) stwierdzenie nieszczelności lub uszkodzeń ścianek urządzenia ciśnieniowego;

9) uzasadnionym stanem technicznym urządzenia ciśnieniowego;

10) zmiany eksploatującego skutkującej zmianami warunków eksploatacji urządzenia ciśnieniowego.

2. Jeżeli zakres badania doraźnego eksploatacyjnego uzgodnionego z organem właściwej jednostki dozoru technicznego odpowiada badaniu okresowemu, badanie doraźne eksploatacyjne wykonywane jest jako badanie okresowe.

2. W przypadku niebezpiecznego uszkodzenia urządzenia ciśnieniowego, które może spowodować zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska, eksploatujący niezwłocznie podejmuje działania mające na celu wyeliminowanie zagrożenia.

3. Po wystąpieniu niebezpiecznego uszkodzenia urządzenia ciśnieniowego lub nieszczęśliwego wypadku organ właściwej jednostki dozoru technicznego ustala zakres badań i przeprowadza badania doraźne powypadkowe lub poawaryjne w celu ustalenia przyczyn zdarzenia, sformułowania wniosków dotyczących działań zapobiegawczych oraz ich wdrożenia.

4. Do czasu przeprowadzenia czynności, o których mowa w ust. 3, eksploatujący zabezpiecza miejsce zdarzenia w sposób pozwalający na zebranie dowodów i ustalenie przyczyn zaistniałego niebezpiecznego uszkodzenia lub nieszczęśliwego wypadku.

5. Na miejscu zdarzenia dopuszcza się wykonanie prac wynikających z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji urządzeń sąsiadujących.

2. W przypadku urządzeń ciśnieniowych objętych programem badań eksploatacyjnych uzgodnionym z organem właściwej jednostki dozoru technicznego zakres tych badań powinien uwzględniać wymagania, o których mowa w § 22 ust. 2, § 23 ust. 4 oraz § 25.

3. Dla urządzeń, o których mowa w pozycji 82 załącznika nr 1 do rozporządzenia, po przeprowadzeniu przez eksploatującego analizy warunków eksploatacji, okresową próbę ciśnieniową oraz rewizję wewnętrzną można zastąpić nadzorem nad eksploatacją i okresową analizą warunków eksploatacji w zakresie uzgodnionym z organem właściwej jednostki dozoru technicznego. W takim przypadku rewizję wewnętrzną i próbę ciśnieniową wykonuje się podczas naprawy lub modernizacji.

4. Eksploatujący przygotowuje urządzenia ciśnieniowe do badań, o których mowa w ust. 1 i 2, w sposób zapewniający bezpieczeństwo osób wykonujących badania oraz zapewnia obsługę techniczną do ich wykonania.

2. W przypadkach uzasadnionych w szczególności stanem technicznym urządzenia ciśnieniowego, intensywnością oddziaływania mechanizmów degradacji na urządzenie ciśnieniowe oraz mającymi wpływ na bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń ciśnieniowych warunkami tej eksploatacji lub gdy wynika to z programu badań eksploatacyjnych, terminy badań mogą zostać skrócone przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.

3. Dla urządzeń ciśnieniowych określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia jako „pozostałe”, o których mowa w pozycjach: 16, 18, 21, 26, 29, 33, 85, oraz urządzeń ciśnieniowych, o których mowa w pozycjach 96–102 tego załącznika, organ właściwej jednostki dozoru technicznego może na podstawie norm, specyfikacji technicznych, ekspertyz technicznych, analiz lub na podstawie powszechnie uznanego stanu wiedzy technicznej ustalić dla urządzenia ciśnieniowego:

1) parametry dopuszczalne;

2) ciśnienie próbne;

3) formę dozoru technicznego inną niż określona w załączniku nr 1 do rozporządzenia;

4) rodzaj, zakres i terminy badań technicznych inne niż określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia;

5) konieczność prowadzenia książki ruchu.

2. Dla zbiorników podziemnych organ właściwej jednostki dozoru technicznego, w przypadku wyposażenia zbiorników w funkcjonującą elektrochemiczną ochronę przed korozją, może odroczyć termin wykonania rewizji wewnętrznej albo wyrazić zgodę na zastąpienie jej innymi badaniami, uwzględniając, że powinna ona być wykonywana nie rzadziej niż co 12 lat, a na stacjach tankowania pojazdów nie rzadziej niż co 10 lat.

1) bezzwłocznie zostaną podjęte działania mające na celu doprowadzenie do właściwego funkcjonowania wszystkich przyrządów wodowskazowych;

2) w instrukcji eksploatacji określono warunki eksploatacji kotła z niesprawnym przyrządem wodowskazowym.

1) bezzwłocznie zostaną podjęte działania mające na celu doprowadzenie do właściwego funkcjonowania wszystkich urządzeń zasilających;

2) w instrukcji eksploatacji określono warunki eksploatacji kotła z niesprawnym urządzeniem zasilającym.

2. Sprawdzenie zaworów bezpieczeństwa w ruchu przeprowadza się w taki sposób, aby można było sprawdzić prawidłowość działania zaworów głównych oraz poszczególnych obwodów sterujących.

2. Komory kotłów parowych o wydajności pary większej niż 100 t/h poddaje się rewizji wewnętrznej nie rzadziej niż co:

1) 10 lat – w przypadku temperatury dopuszczalnej TD ≥ 500°C;

2) 15 lat – w przypadku temperatury dopuszczalnej 350°C ≤ TD < 500°C;

3) 20 lat – w przypadku temperatury dopuszczalnej TD < 350°C.

3. Komory kotłów, o których mowa w ust. 1, o średnicy wewnętrznej nie większej niż 160 mm nie podlegają okresowym rewizjom wewnętrznym.

1) pobierania z kotła próbek organicznego nośnika ciepła w celu przeprowadzania badań;

2) zakresu badań organicznego nośnika ciepła;

3) potrzeby regeneracji lub wymiany organicznego nośnika ciepła.

1) wymagania dotyczące uruchamiania instalacji awaryjnego odstawienia kotła sodowego oraz częstotliwości i sposobu sprawdzania instalacji;

2) terminy przeprowadzenia pomiarów grubości ścianek rur powierzchni ogrzewalnej nie dłuższe niż terminy, o których mowa w ust. 3 i 4.

2. W odniesieniu do kotła sodowego dodatkowe badanie, o którym mowa w § 21 ust. 2 pkt 3, obejmuje wykonanie pomiarów grubości ścianek rur powierzchni ogrzewalnej. Liczbę i rozmieszczenie punktów pomiaru grubości ścianek uzgadnia się z organem właściwej jednostki dozoru technicznego. Protokół pomiarów grubości ścianek wraz z rysunkami i szkicami powierzchni ogrzewalnej kotła sodowego z naniesionymi punktami pomiaru grubości ścianek dołącza się do dokumentacji kotła sodowego.

3. Badanie okresowe kotła sodowego obejmuje czynności określone w § 21 ust. 4 oraz pomiary grubości ścianek rur powierzchni ogrzewalnej w miejscach ustalonych przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. Pomiary wykonuje się, licząc od dnia zakończenia badania odbiorczego kotła sodowego:

1) po trzech latach – pierwszy pomiar;

2) po pięciu latach – drugi pomiar.

4. Po upływie terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, pomiary wykonuje się w zależności od stanu technicznego rur, nie rzadziej niż co dwa lata.

5. Eksploatujący powiadamia organ właściwej jednostki dozoru technicznego o każdym odstawieniu kotła sodowego, a po awaryjnym spuście wody zgłasza kocioł do badań doraźnych. Zakres badań doraźnych ustala organ właściwej jednostki dozoru technicznego.

2. Piec piekarski zbudowany z pętli rur może być eksploatowany, o ile liczba uszkodzeń rur nie przekracza wartości dopuszczalnych określonych w instrukcji eksploatacji.

3. Przepisów § 34–39 nie stosuje się do kotłów piekarskich.

1) 90% pojemności zbiornika stałego przeznaczonego na gaz lub mieszaninę gazów palnych lub trujących;

2) 95% pojemności zbiornika stałego przeznaczonego na gaz lub mieszaninę gazów innych niż wymienione w pkt 1.

2. Wartość dopuszczalnego stopnia napełnienia zbiornika stałego przeznaczonego na gaz skroplony schłodzony nie może być większa niż:

1) 95% pojemności zbiornika stałego przeznaczonego na gaz lub mieszaninę gazów palnych, utleniających lub trujących;

2) 98% pojemności zbiornika stałego przeznaczonego na gaz lub mieszaninę gazów innych niż wymienione w pkt 1.

3. Stopień napełnienia zbiornika stałego przeznaczonego na gaz skroplony lub zbiornika stałego przeznaczonego na gaz skroplony schłodzony może być określony:

1) wagowo, metodą bezpośredniego ważenia napełnionego zbiornika stałego;

2) pojemnościowo.

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

G – wartość wagową stopnia napełnienia zbiornika stałego,

F – wartość dopuszczalnego stopnia napełnienia zbiornika stałego określoną w § 41 ust. 1 i 2,

V – pojemność zbiornika stałego, wyrażoną w m³ lub litrach,

γ_m – gęstość gazu skroplonego lub gazu skroplonego schłodzonego w najwyższej temperaturze dopuszczalnej zbiornika stałego, wyrażoną odpowiednio w kg/m³ lub kg/litr.

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

F_n – wartość pojemnościową stopnia napełnienia zbiornika stałego,

γ_m – gęstość gazu skroplonego lub gazu skroplonego schłodzonego w najwyższej temperaturze dopuszczalnej zbiornika stałego, wyrażoną odpowiednio w kg/m³ lub kg/litr,

γ_n – gęstość gazu skroplonego lub gazu skroplonego schłodzonego w temperaturze napełnienia, wyrażoną odpowiednio w kg/m³ lub kg/litr,

F – wartość dopuszczalnego stopnia napełnienia zbiornika stałego określoną w § 41 ust. 1 i 2.

1) wytworzeniu się mieszaniny wybuchowej lub palnej w zbiorniku stałym;

2) obniżeniu się temperatury ścianek zbiornika stałego do temperatury niższej niż najniższa temperatura dopuszczalna zbiornika stałego.

1) datę napełnienia;

2) nazwę gazu wprowadzonego do zbiornika stałego wraz z jego objętością oraz potwierdzenie zgodności składu chemicznego z odpowiednimi dokumentami odniesienia;

3) stopień napełnienia zbiornika stałego;

4) temperaturę napełnienia dla gazów, o których mowa w § 41 ust. 1;

5) nazwę firmy oraz imię i nazwisko osoby, która dokonała napełnienia;

6) potwierdzenie informacji, o których mowa w pkt 1–5, przez eksploatującego lub jego służbę eksploatacyjną.

2. Kontrolę działania i nastawy zaworów bezpieczeństwa przeprowadza eksploatujący w obecności inspektora dozoru technicznego nie rzadziej niż co 9 lat, o ile wytwarzający zawory nie określił krótszego terminu, a na stacjach tankowania pojazdów nie rzadziej niż co 8 lat.

2. Bezpośrednio przed przykryciem zbiornika stałego ziemią organ właściwej jednostki dozoru technicznego, w ramach badania odbiorczego, przeprowadza wizualne badanie zewnętrznych powierzchni zbiornika stałego w celu wykrycia uszkodzeń, które mogły powstać podczas jego transportu lub posadowienia.

3. Okresową rewizję wewnętrzną zbiornika stałego w przypadku stwierdzenia uszkodzeń wewnętrznej powierzchni uzupełnia się o oględziny zewnętrznych powierzchni, po uprzednim częściowym lub całkowitym odkopaniu zbiornika stałego.

1) antykorozyjnymi, służącymi do ochrony ścianek zbiornika przed chemicznym działaniem płynu;

2) izolacyjnymi, służącymi do ochrony ścianek zbiornika przed przekroczeniem temperatury dopuszczalnej;

3) antyerozyjnymi, chroniącymi ścianki zbiornika przed mechanicznym ich zużyciem;

4) chroniącymi zawartość zbiornika przed niepożądanym wpływem materiału ścianki.

2. Urządzenia i wyposażenie niezbędne do przeprowadzenia kontroli, częstotliwość kontroli oraz sposoby, warunki i kryteria oceny wyników kontroli powinny być określone w dokumentacji technicznej lub instrukcji eksploatacji zbiornika z wykładziną.

3. Wynik kontroli wykładziny zbiornika wpisuje się do książki ruchu zbiornika.

2. W przypadku przekroczenia temperatury dopuszczalnej należy bezzwłocznie powiadomić organ właściwej jednostki dozoru technicznego.

3. W instrukcji eksploatacji zbiornika z wymurówką lub inną wykładziną izolacyjną powinna być podana dopuszczalna szybkość nagrzewania i studzenia zbiornika.

4. Kontrolę stanu wymurówki warników celulozy i parników drewna przeprowadza się w odstępach czasu nie dłuższych niż miesiąc.

2. Rewizja wewnętrzna zbiornika z wykładziną może być przeprowadzona bez usuwania wykładziny, jeżeli podczas jej kontroli nie wykryto uszkodzeń.

3. Zbiornik z wykładziną zgłasza się do doraźnej rewizji wewnętrznej w przypadku:

1) usunięcia całej wykładziny;

2) usunięcia wykładziny z powierzchni większej niż 1 m²;

3) stwierdzenia wżerów korozyjnych w ściance zbiornika;

4) stwierdzenie uszkodzenia wykładziny.

2. Eksploatujący jest obowiązany posiadać co najmniej jeden rezerwowy zawór bezpieczeństwa dla każdego typu zaworów stosowanych w instalacji ziębniczej.

3. Jeżeli dokumentacja instalacji ziębniczej przewiduje okresowe kontrole działania automatyki zabezpieczającej, eksploatujący potwierdza wykonanie tych czynności wpisami w przeznaczonej do tego książce, która może być częścią książki ruchu urządzenia ciśnieniowego.

2. Po wykonaniu badań odbiorczych z wynikiem pozytywnym organ właściwej jednostki dozoru technicznego oznacza zbiornik przenośny informacją o dacie następnego badania okresowego, wskazując rok i miesiąc. Oznaczenie nanosi się trwale, np. przez wytłoczenie, grawerowanie lub wytrawianie. Sposób i miejsce oznaczenia zbiornika przenośnego eksploatujący uzgadnia z organem właściwej jednostki dozoru technicznego. Wzór trwałego oznaczenia na zbiorniku przenośnym określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

3. Termin następnego badania okresowego powinien być wyznaczony, licząc od daty wyprodukowania zbiornika przenośnego.

4. W przypadku zgłoszenia do badań odbiorczych zbiorników przenośnych, dla których upłynął termin przewidzianego badania okresowego, zakres badania odbiorczego uzupełnia się o badania przewidziane w ramach badań okresowych.

5. Dla zbiorników, o których mowa w ust. 4, stosuje się oznakowanie stosowane po badaniu okresowym.

2. Na zbiornikach przenośnych, o ile ich konstrukcja pozwala, w szczególności butlach aparatów oddechowych i butlach aparatów do nurkowania oraz zbiornikach gaśnic na dwutlenek węgla, zamiast oznaczenia, o którym mowa w ust. 1, nanosi się trwałe oznaczenie na zbiorniku przenośnym określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia. W przypadku zbiorników kompozytowych oznaczenia, o których mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia, nanosi się zgodnie z instrukcją eksploatacji, o ile sposób naniesienia został w niej określony, lub na trwałej tabliczce, która jest naklejona na zbiornik przenośny i zabezpieczona przed zniszczeniem.

2. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się dwa egzemplarze wykazu zbiorników przenośnych podlegających badaniu według wzoru uzgodnionego z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

3. Eksploatujący lub działający w jego imieniu przedstawiciel przygotowuje zbiorniki przenośne do badań technicznych po uzgodnieniu z organem właściwej jednostki dozoru technicznego sposobu ich przygotowania.

2. Czynności, o których mowa w ust. 1, powinny obejmować sprawdzenie:

1) właściwego oznakowania i cech identyfikacyjnych zbiornika przenośnego;

2) stanu technicznego zbiornika przenośnego;

3) zgodności czynnika, którym zbiornik przenośny ma być napełniony, z oznaczeniami na zbiorniku lub instrukcją eksploatacji.

3. Zbiorniki przenośne nie mogą być napełniane, jeżeli:

1) upłynął termin badania okresowego lub nie posiadają wyznaczonego terminu badania okresowego;

2) nie mają sprawnego osprzętu, w tym zaworu odcinającego;

3) mają uszkodzone ścianki;

4) były poddane działaniu płomienia;

5) nie są oznakowane czytelnie i zgodnie z obowiązującymi przepisami.

4. Każdy napełniony zbiornik przenośny powinien być opatrzony znakiem identyfikującym wyłącznie ostatni zakład napełniający. Oznaczenie znakiem identyfikującym powinno zawierać się w powierzchni o wymiarach 5 cm × 5 cm, a sposób jego naniesienia nie powinien naruszać powłoki zbiornika.

5. Zbiorniki przenośne mogą być napełniane tylko przez osoby, które posiadają zaświadczenia kwalifikacyjne wydane przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.

6. Dla zbiorników przenośnych używanych jako próbniki do poboru czynnika w instalacjach petrochemicznych nie mają zastosowania przepisy ust. 1 i 4.

2. Zbiornik niedopuszczony do eksploatacji, o którym mowa w ust. 1, powinien zostać pozbawiony cech użytkowych przez eksploatującego lub na jego zlecenie, w sposób uniemożliwiający jego dalszą eksploatację.

1) oznakowania zbiornika przenośnego przez szlifowanie;

2) trwałego oznakowania identyfikującego zbiornik przenośny;

3) naniesionego przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego oznaczenia zbiornika przenośnego informującego o dacie następnego badania okresowego.

2. Wytwornicę acetylenu przenośną eksploatuje się na otwartej przestrzeni lub w pomieszczeniu, z uwzględnieniem wymagań określonych w przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

1) temperatura powietrza nie powinna być niższa niż 5°C;

2) po zakończeniu pracy wszystkie elementy wytwornicy acetylenu i bezpieczniki acetylenowe wodne narażone na zamarznięcie powinny być opróżnione z wody;

3) wytwornica acetylenu i bezpieczniki acetylenowe wodne, w których zamarzła woda, powinny być rozmrożone przy użyciu gorącej wody lub pary wodnej, a następnie zgłoszone do właściwej jednostki dozoru technicznego w celu przeprowadzenia badania doraźnego przed rozpoczęciem ponownej eksploatacji;

4) wytwornice acetylenu przenośne powinny być oddalone od otwartego ognia co najmniej o 5 m;

5) równoległe łączenie wytwornic acetylenu przenośnych jest niedopuszczalne;

6) równoległe łączenie wytwornic acetylenu stałych przeznaczonych do pracy we wspólnej instalacji wymaga uzyskania zgody organu właściwej jednostki dozoru technicznego;

7) masa stosowana do chemicznego oczyszczania acetylenu nie powinna tworzyć związków chemicznych z acetylenem;

8) odstojnik na muł wapienny i silos na proszek wapienny powinny znajdować się poza budynkiem acetylenowni i być tak usytuowane, aby wydobywający się z nich acetylen nie przedostawał się do acetylenowni lub innych budynków;

9) przed transportem wytwornicę acetylenu opróżnia się i transportuje w pozycji pionowej, przy czym przez transport wytwornicy acetylenu rozumie się każdą zmianę miejsca pracy wytwornicy acetylenu stałej albo przeniesienie albo przewiezienie wytwornicy acetylenu przenośnej poza teren zakładu lub budowy, gdzie była eksploatowana.

2. Podczas eksploatacji, montażu albo demontażu wytwornicy acetylenu, która jest albo była eksploatowana, oraz do otwierania bębnów zawierających karbid stosowanie urządzeń lub przedmiotów mogących wywołać zapłon acetylenu jest niedopuszczalne.

1) plan usytuowania wytwornicy acetylenu i acetylenowni, odstojników, silosów oraz magazynu karbidu z oceną zagrożenia wybuchem wraz z wyznaczeniem stref zagrożenia wybuchem, zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach przeciwpożarowych;

2) dokumenty wystawione przez instytucję niezależną od wykonawcy budynku i eksploatującego, potwierdzające spełnienie przez acetylenownię wymagań dotyczących obiektów zagrożonych wybuchem w rozumieniu przepisów prawa budowlanego.

1) prawidłowości montażu wytwornicy acetylenu;

2) działania wytwornicy acetylenu i jej wyposażenia podczas rozruchu, pracy i przerwania poboru gazu;

3) znajomości instrukcji eksploatacji przez osoby obsługujące wytwornicę acetylenu.

1) w przypadku wytwornicy acetylenu niskociśnieniowej i bezpiecznika acetylenowego niskociśnieniowego:

a) wartości hydrostatycznego ciśnienia słupa wody, jeżeli nie ma możliwości zaślepienia wszystkich otworów,

b) 0,5 bara, jeżeli jest możliwość zaślepienia otworów;

2) 2,5 bara w przypadku wytwornicy acetylenu średniociśnieniowej i jej wyposażenia, z wyjątkiem bezpiecznika acetylenowego średniociśnieniowego;

3) 30 barów w przypadku wodnego bezpiecznika acetylenowego średniociśnieniowego;

4) w przypadku bezpiecznika acetylenowego innego niż wodny, wartości określonej w instrukcji eksploatacji lub w dokumentacji uzgodnionej z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

2. Podczas próby ciśnieniowej bezpiecznika acetylenowego sprawdza się szczelność i działanie zaworu zwrotnego.

2. Stosowanie cieczy niezamarzającej w temperaturze niższej niż 0°C do napełniania bezpieczników acetylenowych wodnych wymaga uzgodnienia z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

1) schemat przestrzennego ułożenia rurociągu z oznaczeniem jego wymiarów, w tym rozmieszczenie zawieszeń i podparć, granic i kierunku przepływu, pochyleń i odwodnień;

2) dane techniczne ochrony przeciwkorozyjnej i izolacji, jeżeli zostały zastosowane;

3) wykaz zawieszeń i podparć z określeniem nastaw roboczych oraz nastaw w warunkach próby hydraulicznej;

4) protokół z pomiarów początkowego położenia elementów rurociągu w przypadku użytkowania rurociągu w warunkach pełzania materiału lub w podwyższonych temperaturach, jeżeli zostały określone w dokumentacji, o której mowa w § 11 ust. 2.

2. W przypadku rurociągów podziemnych, bezpośrednio przed przykryciem rurociągu ziemią, organ właściwej jednostki dozoru technicznego, w ramach badania odbiorczego, przeprowadza wizualne badanie zewnętrznych powierzchni rurociągu w celu wykrycia uszkodzeń, które mogły powstać podczas jego transportu lub posadowienia.

1) dane dotyczące zastosowanych czynników roboczych w obwodach impulsowych i sterujących;

2) opis sposobu sprawdzania działania obwodu sterującego zaworów głównych w ruchu oraz działania układów sygnalizacyjnych i alarmowych.

2. Sprawdzenie zaworów w ruchu przeprowadza się w taki sposób, aby można było sprawdzić prawidłowość działania zaworów głównych oraz poszczególnych obwodów sterujących.

1) ocenę warunków eksploatacji rurociągu technologicznego i rurociągu pary łączącego kocioł z turbogeneratorem w oparciu o dokumentację, o której mowa w § 73;

2) ocenę wizualną powierzchni rurociągu technologicznego i rurociągu pary łączącego kocioł z turbogeneratorem w miejscach dostępnych, w tym powłok i izolacji, elementów zabudowy i posadowienia, osprzętu ciśnieniowego i osprzętu zabezpieczającego, a w miarę możliwości także sprawdzenie działania tego osprzętu;

3) ocenę wyników badań określonych w dokumentacji, o której mowa w § 73, lub ustalonych z organem właściwej jednostki dozoru technicznego;

4) inne badania określone w dokumentacji, o której mowa w § 73.

1) ocenie wizualnej ścianek rurociągu i jego zabudowy w zakresie określonym w dokumentacji, o której mowa w § 73, lub ustalonym z organem właściwej jednostki dozoru technicznego, oraz

2) ocenie wyników badań określonych w dokumentacji, o której mowa w § 73, lub ustalonych z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

2. Osprzęt i wyposażenie rurociągu technologicznego i rurociągu pary łączącego kocioł z turbogeneratorem powinny być zdemontowane w zakresie uzgodnionym z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

3. Przepis § 22 ust. 2 stosuje się odpowiednio

2. Przepis § 25 stosuje się odpowiednio.

1) dane techniczne, numer ewidencyjny i fabryczny urządzenia oraz opis zakresu modernizacji wraz z analizą wpływu modernizacji na bezpieczeństwo eksploatacji urządzenia oraz urządzeń współpracujących;

2) wykaz zastosowanych specyfikacji technicznych;

3) rysunki urządzenia, w szczególności: rysunki zestawieniowe i rysunki elementów, schematy elektryczne, hydrauliczne, pneumatyczne, w tym schematy podzespołów, obwodów, odpowiednio do zakresu modernizacji i zastosowanych dokumentów odniesienia, umożliwiające ocenę zakresu i technologii planowanej modernizacji;

4) wykaz materiałów, elementów i podzespołów mających zastosowanie do modernizacji, z przywołaniem odpowiadających im specyfikacji technicznych oraz wymaganych dokumentów kontroli;

5) instrukcje technologiczne wykonania połączeń nierozłącznych, obróbki cieplnej, przeróbki plastycznej, jeżeli technologie te mają zastosowanie;

6) obliczenia projektowe, w tym obliczenia wytrzymałościowe, jeżeli modernizacja wiąże się ze zmianą konstrukcji, materiałów lub parametrów urządzenia;

7) wyniki prób i inne dane techniczne umożliwiające sprawdzenie doboru elementów, jeżeli jest to uzasadnione zakresem modernizacji w przypadku projektowania metodą doświadczalną;

8) plan badań i kontroli planowanych w trakcie i po zakończeniu modernizacji;

9) uaktualnioną instrukcję eksploatacji lub jej część obejmującą zmiany wynikające z modernizacji, jeżeli zakres modernizacji ma wpływ na sposób eksploatacji urządzenia;

10) wykaz osprzętu zabezpieczającego z podaniem jego typu;

11) pozostałe informacje i dokumentację wymagane w zastosowanych specyfikacjach technicznych z uwzględnieniem zakresu modernizacji;

12) w przypadku modernizacji automatyki zabezpieczającej:

a) oryginalną dokumentację automatyki zabezpieczającej albo w razie jej braku albo braku aktualizacji – jej aktualizację lub szczegółową dokumentację techniczną stanu wyjściowego automatyki zabezpieczającej oraz opis wymagań bezpieczeństwa dla stanu projektowanego automatyki zabezpieczającej,

b) opis zakresu modernizacji automatyki zabezpieczającej z określeniem zastosowanych dokumentów odniesienia,

c) analizę wpływu modernizacji automatyki zabezpieczającej na bezpieczeństwo eksploatacji urządzenia,

d) wartości innych wielkości mające wpływ na nastawy automatyki zabezpieczającej,

e) schemat technologiczny i rysunek zawierające rozmieszczenie elementów automatyki zabezpieczającej realizującej funkcje bezpieczeństwa danego urządzenia ciśnieniowego,

f) wykaz elementów automatyki zabezpieczającej z podaniem ich oznaczeń technologicznych, typów, wytwórców, zakresów pomiarowych i wartości nastaw,

g) diagram przyczyn i skutków lub algorytm działania automatyki zabezpieczającej dla każdej z realizowanych funkcji bezpieczeństwa, a w przypadku zastosowania swobodnie programowalnej jednostki logicznej realizującej funkcje bezpieczeństwa – także kod oprogramowania aplikacyjnego tej jednostki lub schemat logiczny realizacji funkcji bezpieczeństwa wewnątrz tej jednostki logicznej,

h) dokumentację dodatkową określoną w zastosowanych specyfikacjach technicznych dotyczących automatyki zabezpieczającej,

i) schematy elektryczne obwodowe, a w przypadku rozbudowanych układów – również schematy ideowe,

j) wytyczne dotyczące częstotliwości i sposobu testowania funkcji bezpieczeństwa w toku eksploatacji urządzenia zawierające opis sposobu przeprowadzenia prób funkcjonalnych oraz opis poprawnej reakcji automatyki zabezpieczającej.

2. Dokumentacja techniczna naprawy urządzeń ciśnieniowych metodami chemicznymi zawiera:

1) dane techniczne, numer ewidencyjny i fabryczny urządzenia oraz zakres naprawy metodami chemicznymi;

2) instrukcję technologiczną naprawy metodami chemicznymi, której minimalny zakres określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

3. Dokumentacja techniczna naprawy elementów urządzenia obciążonych ciśnieniem zawiera:

1) dane techniczne, numer ewidencyjny i fabryczny urządzenia;

2) zakres naprawy oraz sposób i warunki jej wykonania;

3) technologie mające zastosowanie przy naprawie;

4) metody i zakres badań niszczących i nieniszczących, o ile mają zastosowanie, z określeniem kryteriów ich akceptacji.

4. Dokumentację techniczną modernizacji urządzenia, o której mowa w ust. 1, oraz dokumentację techniczną, o której mowa w ust. 2 i 3, należy przedłożyć organowi właściwej jednostki dozoru technicznego w postaci papierowej w dwóch egzemplarzach albo w postaci elektronicznej wraz z wnioskiem o uzgodnienie modernizacji lub naprawy.

5. Złącza spajane urządzeń ciśnieniowych, przeróbkę plastyczną i obróbkę cieplną wykonuje się zgodnie z instrukcjami technologicznymi, uzgodnionymi z organem właściwej jednostki dozoru technicznego, na podstawie kwalifikowanej przez właściwą jednostkę dozoru technicznego technologii spajania, przeróbki plastycznej i obróbki cieplnej. Zakres badań elementów próbnych i kryteria ich akceptacji powinny być zgodne z Polskimi Normami lub specyfikacjami technicznymi uzgodnionymi z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

2. Do poświadczenia wykonania naprawy lub modernizacji, o ile ma to zastosowanie, dołącza się:

1) wykaz materiałów i elementów wbudowanych w urządzenie techniczne wraz z dokumentami kontroli;

2) wykaz zastosowanych instrukcji technologicznych wykonania połączeń nierozłącznych, obróbki cieplnej lub przeróbki plastycznej;

3) wykaz osób posiadających zaświadczenia kwalifikacyjne, wykonujących połączenia nierozłączne, przeróbkę plastyczną, obróbkę cieplną w ramach wykonanej naprawy lub modernizacji;

4) protokoły wykonanych operacji obróbki cieplnej i przeróbki plastycznej;

5) protokoły przeprowadzonych badań nieniszczących lub niszczących;

6) protokoły pomiarów początkowego położenia elementów urządzenia technicznego w przypadku jego użytkowania w warunkach pełzania materiału lub podwyższonych temperaturach, jeżeli wymaganie takie określono w projektowej dokumentacji technicznej;

7) wykaz zamontowanego osprzętu ciśnieniowego i automatyki zabezpieczającej oraz wykaz i nastawy osprzętu zabezpieczającego i automatyki zabezpieczającej;

8) protokoły pomiarów ochrony przeciwporażeniowej i ciągłości połączeń wyrównawczych, jeżeli modernizacja obejmowała ingerencję w układ połączeń elektrycznych lub wyrównawczych.

3. W trakcie uzgadniania modernizacji lub naprawy urządzenia ciśnieniowego organ właściwej jednostki dozoru technicznego może określić dodatkowe dokumenty niezbędne do oceny prawidłowości wykonania naprawy lub modernizacji.

2. Wraz z poświadczeniem naprawy urządzenia ciśnieniowego metodami chemicznymi naprawiający przedkłada organowi właściwej jednostki dozoru technicznego dokumentację zawierającą:

1) sprawozdanie z uzgodnienia instrukcji technologicznej naprawy metodami chemicznymi;

2) instrukcję technologiczną naprawy metodami chemicznymi.

Minister Rozwoju i Technologii: P. Nowak

¹⁾ Minister Rozwoju i Technologii kieruje działem administracji rządowej - gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 października 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rozwoju i Technologii (Dz. U. poz. 1945).

²⁾ Niniejsze rozporządzenie zostało notyfikowane Komisji Europejskiej w dniu 31 sierpnia 2021 r. pod numerem 2021/569/PL, zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039 oraz z 2004 r. poz. 597), które wdraża dyrektywę (UE) 2015/1535 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 września 2015 r. ustanawiającą procedurę udzielania informacji w dziedzinie przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (ujednolicenie) (Dz. Urz. UE L 241 z 17.09.2015, str. 1).

³⁾ Zmiana wymienionego rozporządzenia została ogłoszona w Dz. Urz. UE L 169 z 25.06.2019, str. 1.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii
z dnia 17 grudnia 2021 r. (poz. 68)

Załącznik nr 1

FORMY DOZORU TECHNICZNEGO I MAKSYMALNE TERMINY BADAŃ TECHNICZNYCH

Załącznik nr 2

WZÓR TRWAŁEGO OZNACZENIA NA ZBIORNIKU PRZENOŚNYM

[O rr/mm RR]

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

O – cechę inspektora,

rr/mm – datę badania (rok – dwie ostatnie cyfry, miesiąc – dwie cyfry, oddzielone ukośną kreską),

RR – datę następnego badania [dwie ostatnie cyfry roku].

Przy nanoszeniu oznaczenia należy zachować odstęp między „rr/mm” i „RR” co najmniej 12 mm. Odstęp ma zapewnić miejsce na umieszczenie cechy inspektora przy następnym badaniu.

W przypadku technicznych trudności naniesienia oznaczenia w sposób określony powyżej (np. ograniczone miejsce) oznaczenie może być naniesione w następujący sposób:

O rr/mm

RR

gdzie ostatnie dwie cyfry roku następnego badania RR są naniesione dokładnie pod ostatnimi dwiema cyframi roku badania rr.

Załącznik nr 3

MINIMALNY ZAKRES INSTRUKCJI TECHNOLOGICZNEJ NAPRAWY METODAMI CHEMICZNYMI

Instrukcja technologiczna naprawy metodami chemicznymi powinna zawierać następujące informacje i dokumenty:

1) zakres naprawy metodami chemicznymi;

2) datę ostatniej naprawy metodami chemicznymi;

3) gatunki materiałów, z których zbudowane jest urządzenie lub jego element objęty naprawą;

4) wielkość oczyszczanej powierzchni i obliczenie ilości osadu do usunięcia;

5) obliczenia teoretycznego zapotrzebowania środka czyszczącego wynikające z wyliczenia stechiometrycznego dla poszczególnych składników osadu określonych analizą chemiczną badanej próbki osadu;

6) opis wykonania i wyniki prób rozpuszczania osadu;

7) pojemność czyszczonego układu (z uwzględnieniem instalacji pomocniczej) oraz wyliczenia zapotrzebowania środka czyszczącego na podstawie wykonanych prób rozpuszczania osadu;

8) wielkości spodziewanych ubytków materiałowych;

9) harmonogram procesu z wyszczególnieniem następujących po sobie operacji z podaniem ich parametrów: składu chemicznego, stężenia, temperatury, ciśnienia oraz planowanego czasu trwania;

10) opis realizacji procesu ze szczególnym uwzględnieniem:

a) przygotowania urządzenia lub jego elementu do naprawy metodami chemicznymi oraz zabezpieczenia elementów urządzenia, które nie będą oczyszczane, poprzez, w szczególności, zaślepienie, odcięcie, demontaż, napełnienie wodą, utrzymywanie ustalonego poziomu kąpieli,

b) możliwości uzyskania odpowiednich prędkości przepływu we wszystkich częściach czyszczonego urządzenia lub jego elementu, np. przez określenie stopnia drożności rur,

c) sposobu podgrzewania roztworów,

d) dawkowania inhibitorów,

e) odpowietrzenia i odgazowania układu,

f) usuwania chemikaliów,

g) warunków bezpiecznej pracy urządzenia w czasie naprawy metodami chemicznymi, jeżeli jest przewidziana praca urządzenia,

h) zastrzeżenia realizacyjnego o konieczności powtórzenia niektórych operacji w przypadku niecałkowitego usunięcia osadu;

11) zakres, metody i częstotliwość kontroli w trakcie naprawy metodami chemicznymi, zapewniające utrzymanie parametrów procesu;

12) opis działań zabezpieczających urządzenie albo element urządzenia przed korozją obejmujących:

a) kontrolę dawkowania inhibitorów,

b) kontrolę poszczególnych etapów procesu,

c) neutralizację i płukanie,

d) pasywację,

e) usunięcie środka pasywującego,

f) zabezpieczenie czasowe przed korozją atmosferyczną w okresie postoju, przed włączeniem do eksploatacji;

13) oświadczenie osoby odpowiedzialnej za naprawę metodami chemicznymi oraz kontrolę jakości, że dokona pełnej i skutecznej neutralizacji i utylizacji stosowanych roztworów, zgodnie z obowiązującymi przepisami;

14) oświadczenie osoby odpowiedzialnej za naprawę metodami chemicznymi oraz kontrolę jakości o znajomości wszystkich przepisów i warunków BHP przy prowadzeniu procesu oraz przepisów i warunków BHP obowiązujących w miejscu prowadzenia naprawy metodami chemicznymi;

15) schemat technologiczny instalacji do naprawy metodami chemicznymi, który powinien zawierać:

a) rysunek czyszczonego lub trawionego urządzenia lub jego elementu,

b) istotne dla procesu szczegóły, takie jak: lokalizacja zaślepek, odpowietrzenia oraz doprowadzenie i odprowadzenie roztworów roboczych do neutralizacji,

c) skrócony opis podłączenia instalacji naprawy metodami chemicznymi do urządzenia, w tym:

– typ pompy i jej parametry (wysokość podnoszenia, wydajność),

– materiały instalacji (rodzaj i średnica rur),

– materiał i wielkość zbiorników pomocniczych (rodzaj i pojemność),

– sposób podłączenia instalacji do urządzenia (przy połączeniach nietypowych – opis szczegółowy).