Dziennik Ustaw - rok 2011 nr 234 poz. 1392

1) w art. 24:

a) ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„2. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom:

1) utrzymuje zapasy obowiązkowe gazu ziemnego w wielkości odpowiadającej co najmniej 30-dniowemu średniemu dziennemu przywozowi tego gazu, ustalonemu w sposób określony w art. 25 ust. 2 albo ust. 5, z zastrzeżeniem art. 74;

2) utrzymuje zapasy obowiązkowe gazu ziemnego w instalacjach magazynowych, których parametry techniczne zapewniają możliwość dostarczenia ich całkowitej ilości do systemu gazowego w okresie nie dłuższym niż 40 dni;

3) przedstawia operatorowi systemu przesyłowego gazowego lub operatorowi systemów połączonych gazowych charakterystykę instalacji magazynowej, w której utrzymuje zapasy obowiązkowe gazu ziemnego, w celu weryfikacji technicznych możliwości dostarczenia zapasów tego gazu do systemu gazowego.

3. Zapasy obowiązkowe gazu ziemnego utrzymuje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w instalacjach magazynowych przyłączonych do systemu przesyłowego lub dystrybucyjnego gazowego, z zastrzeżeniem art. 24a.”,

b) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom podlega zwolnieniu z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, jeżeli liczba jego odbiorców nie jest większa niż 100 tys. i przywóz gazu ziemnego nie przekracza w ciągu roku kalendarzowego 100 mln m³. Zwolnienia dokonuje minister właściwy do spraw gospodarki, na wniosek tego przedsiębiorstwa, w drodze decyzji, na czas określony lub do czasu zmiany stanu faktycznego będącego podstawą do zwolnienia z tego obowiązku.”,

c) po ust. 5 dodaje się ust. 5a–5c w brzmieniu:

„5a. Zwolnieniu z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, podlega także podmiot, który uzyskał promesę koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą, jeżeli uprawdopodobni, że liczba jego odbiorców nie będzie większa niż 100 tys. i przywóz gazu ziemnego nie przekroczy w ciągu roku kalendarzowego 100 mln m³; przepis ust. 5 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

5b. Podmiot, o którym mowa w ust. 5a, jest obowiązany dołączyć do wniosku o udzielenie zwolnienia z obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego oświadczenie o prognozowanej wielkości przywozu gazu ziemnego oraz kopie umów przedwstępnych sprzedaży gazu ziemnego, które zawarł z dostawcą gazu ziemnego.

5c. Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w ust. 5, zwolnione z obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, jest obowiązane:

1) przedstawić ministrowi właściwemu do spraw gospodarki pisemne, kwartalne sprawozdanie zawierające informacje o wielkościach zrealizowanego przywozu gazu ziemnego, w terminie 30 dni od upływu ostatniego dnia kwartału, którego informacje te dotyczą;

2) poinformować ministra właściwego do spraw gospodarki o:

a) przekroczeniu wielkości uprawniających do uzyskania zwolnienia z obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego oraz

b) podjętych działaniach mających na celu utworzenie zapasów obowiązkowych gazu ziemnego

– w terminie 15 dni od dnia wystąpienia każdego z tych zdarzeń.”,

d) ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„6. Nie podlegają zwolnieniu, o którym mowa w ust. 5 i 5a, przedsiębiorstwa energetyczne wchodzące w skład grupy kapitałowej – w rozumieniu art. 4 pkt 14 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, z późn. zm.⁴⁾) – jeżeli łączna liczba ich odbiorców jest większa niż 100 tys. i łączny przywóz gazu ziemnego przekracza w ciągu roku kalendarzowego 100 mln m³.”;

2) po art. 24 dodaje się art. 24a w brzmieniu:

„Art. 24a. 1. Zapasy obowiązkowe gazu ziemnego mogą być utrzymywane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – na terytorium innego państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w instalacjach magazynowych przyłączonych do systemu gazowego, pod warunkiem, że:

1) parametry techniczne instalacji magazynowych oraz sieci gazowych, do których instalacje te są przyłączone, będą zapewniać możliwość dostarczenia całkowitej ilości utrzymywanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zapasów obowiązkowych gazu ziemnego do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej krajowej w okresie nie dłuższym niż 40 dni;

2) zawarte umowy o świadczenie usług przesyłania gazu ziemnego oraz umowy o świadczenie usług magazynowania gazu ziemnego będą zapewniać możliwość dostarczenia całkowitej ilości utrzymywanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zapasów obowiązkowych gazu ziemnego do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej krajowej w okresie nie dłuższym niż 40 dni.

2. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom przedstawia operatorowi systemu przesyłowego gazowego lub operatorowi systemów połączonych gazowych dokumenty umożliwiające weryfikację technicznych możliwości dostarczenia do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej krajowej całkowitej ilości zapasów gazu ziemnego utrzymywanych w instalacjach magazynowych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności umowy, o których mowa w ust. 1 pkt 2.”;

3) w art. 25:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w ust. 1, ustala wielkość zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na podstawie wielkości jego przywozu, w okresie od dnia 1 kwietnia roku ubiegłego do dnia 31 marca danego roku, na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach statystycznych sporządzanych przez to przedsiębiorstwo.”,

b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. Podmiot, który uzyskał promesę koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą, ustala wielkość zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na podstawie prognozowanej wielkości jego przywozu.”,

c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Dane o wielkości zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, ustalonej zgodnie z ust. 2 lub 2a, przedsiębiorstwo, o którym mowa w ust. 1, lub podmiot, o którym mowa w ust. 2a, przedkładają, do dnia 15 maja każdego roku, Prezesowi URE, w celu ich weryfikacji. Prezes URE, w drodze decyzji, dokonuje weryfikacji tych danych.”;

4) w art. 27 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w ust. 1, przekazuje ministrowi właściwemu do spraw gospodarki oraz Prezesowi URE informacje o działaniach podjętych w okresie od dnia 1 kwietnia poprzedniego roku do dnia 31 marca danego roku, w celu zapewnienia bezpieczeństwa paliwowego państwa w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą oraz realizacji obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, do dnia 15 maja każdego roku.”;

5) w art. 28 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Koszty ponoszone przez przedsiębiorstwa, o których mowa w ust. 1, w związku z realizacją obowiązku utrzymywania, uruchamiania oraz uzupełniania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, są zaliczane do kosztów uzasadnionych ich działalności w rozumieniu art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne.”;

6) w art. 30:

a) ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:

„1. Prezes URE jest uprawniony do przeprowadzania kontroli przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom, w zakresie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 24, oraz spełnienia warunków określonych w art. 24a.

2. Czynności kontrolne wykonują upoważnieni pracownicy Urzędu Regulacji Energetyki po doręczeniu przedsiębiorstwu, o którym mowa w ust. 1, albo osobie przez niego upoważnionej upoważnienia do przeprowadzenia kontroli jego działalności.”,

b) w ust. 3 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„1) imię, nazwisko oraz stanowisko służbowe pracownika organu kontroli, uprawnionego do przeprowadzenia kontroli;”,

c) ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie:

„4. Kontrola, o której mowa w ust. 1, polega na analizie wyjaśnień oraz dokumentów przedstawionych przez przedsiębiorstwo energetyczne prowadzące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom.

5. Upoważnionym pracownikom, o których mowa w ust. 2, przysługuje prawo żądania od kontrolowanego przedsiębiorstwa:

1) ustnych i pisemnych wyjaśnień, a także przedstawienia dokumentów dotyczących przywozu gazu ziemnego za rok, w którym jest przeprowadzana kontrola i rok poprzedni, umożliwiających weryfikację poprawności ustalenia poziomu zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, do których tworzenia i utrzymywania jest obowiązane przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom;

2) przedstawienia dokumentów umożliwiających sprawdzenie zgodności stanu faktycznego z wielkością zapasów obowiązkowych gazu ziemnego ustaloną według zasad określonych w art. 25 ust. 2 albo ust. 5;

3) przedstawienia dokumentów potwierdzających jakość zapasów obowiązkowych gazu ziemnego;

4) przedstawienia dokumentów potwierdzających możliwość dostarczenia całkowitej ilości zapasów obowiązkowych gazu ziemnego do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej krajowej w okresie, o którym mowa w art. 24 ust. 2 pkt 2 oraz w art. 24a ust. 1 pkt 2, w szczególności kopii umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych;

5) dokonania innych czynności, jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych lub prawa Unii Europejskiej.”,

d) uchyla się ust. 6,

e) ust. 8 i 9 otrzymują brzmienie:

„8. W przypadku odmowy podpisania protokołu z kontroli przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom, kontrolujący dokonuje stosownej adnotacji w protokole. Odmowa podpisania protokołu nie stanowi przeszkody do jego podpisania przez kontrolującego i realizacji ustaleń kontroli.

9. Prezes URE może wezwać przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom do usunięcia uchybień określonych w protokole z kontroli, wyznaczając termin ich usunięcia.”;

7) art. 53 otrzymuje brzmienie:

„Art. 53. Jeżeli w ocenie operatora systemu przesyłowego gazowego lub operatora systemów połączonych gazowych działania, o których mowa w art. 50 i art. 52, nie spowodują przywrócenia stanu bezpieczeństwa paliwowego państwa w zakresie gazu ziemnego, operator ten, z własnej inicjatywy lub na podstawie informacji uzyskanych od przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom, zgłasza ministrowi właściwemu do spraw gospodarki potrzebę wprowadzenia ograniczeń w poborze gazu ziemnego, zgodnie z planami wprowadzania ograniczeń, o których mowa w art. 58 ust. 1.”;

8) w art. 63:

a) w ust. 1:

– pkt 19 otrzymuje brzmienie:

„19) będąc osobą kierującą działalnością przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom, nie usunie, w wyznaczonym terminie, uchybień, do czego został zobowiązany na podstawie art. 30 ust. 9;”,

– po pkt 19 dodaje się pkt 19a i 19b w brzmieniu:

„19a) będąc osobą kierującą działalnością przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 24 ust. 5, nie przedstawi, w wyznaczonym terminie, dokumentów lub informacji, o których mowa w art. 24 ust. 5c, albo przedstawi dokumenty lub informacje nieprawdziwe;

19b) będąc osobą kierującą działalnością przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom, nie złoży wyjaśnień lub nie przedstawi w wyznaczonym terminie dokumentów, o których mowa w art. 30 ust. 5, albo złoży nieprawdziwe wyjaśnienia lub przedstawi nieprawdziwe dokumenty;”,

b) po ust. 15 dodaje się ust. 15a w brzmieniu:

„15a. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 19a i 19b, kara pieniężna wynosi od dwukrotnego do dziesięciokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, obowiązującego w kwartale, w którym nastąpiło niedopełnienie obowiązku.”;

9) w art. 64:

a) w ust. 1:

– pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„1) pkt 1–3, 6, 11, 16, 19 i 19b – wymierza Prezes URE;”,

– pkt 7 otrzymuje brzmienie:

„7) pkt 17 i 19a – wymierza minister właściwy do spraw gospodarki.”,

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Prezes URE wymierza kary, o których mowa w art. 63 ust. 1 pkt 1–3, 6, 11, 16, 19 i 19b, w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów.”;

10) w art. 66 dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:

„4. Bieg terminu do nałożenia kary pieniężnej zostaje zawieszony od dnia:

1) wydania przez organ postanowienia o zawieszeniu postępowania, gdy rozstrzygnięcie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd;

2) wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję w sprawie nałożenia kary pieniężnej.

5. Termin do nałożenia kary pieniężnej biegnie dalej od dnia następującego po dniu, w którym:

1) decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się;

2) orzeczenie sądu administracyjnego stało się prawomocne.”;

11) użyte w art. 24 w ust. 1, w art. 25 w ust. 1 i 6, w art. 26 w ust. 3 i 4, w art. 27 w ust. 1, w art. 28 w ust. 1, w art. 49 w ust. 1, w art. 50 w ust. 1 i w ust. 2 w zdaniu wstępnym, w art. 51 w ust. 2, w art. 52 w ust. 4, w art. 61 w ust. 1 oraz w art. 74 w ust. 2 w różnym przypadku wyrazy „przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego” zastępuje się użytymi w odpowiednim przypadku wyrazami „przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom”.

1) w art. 33 ust. 1a otrzymuje brzmienie:

„1a. Prezes URE udziela koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą wnioskodawcy, który:

1) posiada własne pojemności magazynowe lub

2) zawarł umowę przedwstępną o świadczenie usługi magazynowania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, o których mowa w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz. U. Nr 52, poz. 343, z późn. zm.⁶⁾), w wielkości ustalonej zgodnie z art. 25 ust. 2 tej ustawy, lub

3) został zwolniony z obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy wymienionej w pkt 2.”;

2) w art. 35:

a) ust. 1a otrzymuje brzmienie:

„1a. Wniosek o udzielenie koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą powinien ponadto określać prognozowaną wielkość przywozu gazu ziemnego oraz sposób utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub państwa członkowskiego Unii Europejskiej, lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zgodnie z ustawą wymienioną w art. 33 ust. 1a pkt 2, lub zawierać informację o wydaniu przez ministra właściwego do spraw gospodarki decyzji, o której mowa w art. 24 ust. 5a tej ustawy, wraz z dołączoną kopią tej decyzji.”,

b) po ust. 1a dodaje się ust. 1b w brzmieniu:

„1b. Wnioskodawca, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej wyłącznie w zakresie wywozu gazu ziemnego, jest zwolniony z obowiązku dołączenia do wniosku o udzielenie koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą informacji o wydaniu przez ministra właściwego do spraw gospodarki decyzji, o której mowa w art. 24 ust. 5a ustawy wymienionej w art. 33 ust. 1a pkt 2.”;

3) w art. 41 ust. 2a otrzymuje brzmienie:

„2a. Prezes URE cofa koncesję na obrót gazem ziemnym z zagranicą również w przypadku nieutrzymywania, przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzedaży odbiorcom, zapasów obowiązkowych gazu ziemnego lub niezapewnienia ich dostępności zgodnie z art. 24 ust. 1 i 2, art. 24a oraz art. 25 ust. 2 albo ust. 5 ustawy wymienionej w art. 33 ust. 1a pkt 2.”;

4) w art. 43:

a) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. Do wniosku o wydanie promesy stosuje się odpowiednio art. 35, z zastrzeżeniem ust. 6.”,

b) dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„6. Wniosek o udzielenie promesy koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą powinien określać prognozowaną wielkość przywozu gazu ziemnego oraz sposób utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub państwa członkowskiego Unii Europejskiej, lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy wymienionej w art. 33 ust. 1a pkt 2, lub zawierać zobowiązanie do wystąpienia do ministra właściwego do spraw gospodarki o wydanie decyzji, o której mowa w art. 24 ust. 5a tej ustawy.”.

„4) w art. 30 po ust. 2a dodaje się ust. 2b w brzmieniu:

„2b. Wzory sprawozdań, o których mowa w ust. 1 i 2, opracowuje i udostępnia Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.”;”.

2. Zachowują ważność decyzje wydane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy na podstawie art. 24 ust. 5 ustawy zmienianej w art. 1.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: B. Komorowski

¹⁾ Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich:

1) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 2003/50/WE (Dz. Urz. UE L 211 z 14.08.2009, str. 94);

2) dyrektywy Rady 2004/67/WE z dnia 26 kwietnia 2004 r. dotyczącej środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego (Dz. Urz. UE L 127 z 29.04.2004, str. 92; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 12, t. 3, str. 19).

²⁾ Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne oraz ustawę z dnia 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz niektórych innych ustaw.

³⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 157, poz. 976, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, z 2010 r. Nr 81, poz. 532, Nr 182, poz. 1228 i Nr 229, poz. 1496 oraz z 2011 r. Nr 171, poz. 1016 i Nr 205, poz. 1208.

⁴⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 99, poz. 660 i Nr 171, poz. 1206, z 2008 r. Nr 157, poz. 976, Nr 223, poz. 1458 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 157, poz. 1241 oraz z 2011 r. Nr 34, poz. 173.

⁵⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, poz. 1217, z 2007 r. Nr 21, poz. 124, Nr 52, poz. 343, Nr 115, poz. 790 i Nr 130, poz. 905, z 2008 r. Nr 180, poz. 1112 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 69, poz. 586, Nr 165, poz. 1316 i Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 21, poz. 104 i Nr 81, poz. 530 oraz z 2011 r. Nr 94, poz. 551, Nr 135, poz. 789, Nr 205, poz. 1208 i Nr 233, poz. 1381.

⁶⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 157, poz. 976, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, z 2010 r. Nr 81, poz. 532, Nr 182, poz. 1228 i Nr 229, poz. 1496 oraz z 2011 r. Nr 171, poz. 1016, Nr 205, poz. 1208 i Nr 234, poz. 1392.