Dziennik Ustaw - rok 2011 nr 167 poz. 998

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

1) technik awionik – symbol cyfrowy 314[06];

2) technik budownictwa okrętowego – symbol cyfrowy 311[05];

3) technik eksploatacji portów i terminali – symbol cyfrowy 342[03];

4) technik logistyk – symbol cyfrowy 342[04];

5) technik mechanik lotniczy – symbol cyfrowy 314[05];

6) technik mechanik okrętowy – symbol cyfrowy 314[03];

7) technik nawigator morski – symbol cyfrowy 314[01];

8) technik spedytor – symbol cyfrowy 342[02];

9) technik żeglugi śródlądowej – symbol cyfrowy 314[02].

2. Podstawy programowe, o których mowa w ust. 1, stanowią załączniki nr 1–9 do rozporządzenia.

Minister Edukacji Narodowej: K. Hall

¹⁾ Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej – oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. Nr 216, poz. 1591).

²⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1705, z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 139, poz. 814 i Nr 149, poz. 887.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 4 lipca 2011 r. (poz. 998)

Załącznik nr 1

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK AWIONIK

SYMBOL CYFROWY 314[06]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować zjawiska i prawa z zakresu elektrotechniki, elektroniki, techniki cyfrowej, automatyki lotniczej oraz mechaniki technicznej, termodynamiki, aerodynamiki i mechaniki lotu;

2) klasyfikować statki powietrzne według rozwiązań konstrukcyjnych i przeznaczenia;

3) odczytywać i wykonywać schematy logiczne, ideowe, blokowe, montażowe oraz szkice i rysunki techniczne układów oraz instalacji elektrycznych i elektronicznych występujących w sprzęcie lotniczym;

4) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów używanych w awionice;

5) mierzyć wielkości elektryczne i nieelektryczne oraz interpretować i interpolować wyniki pomiarów;

6) wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej, z zastosowaniem elektronarzędzi i narzędzi pneumatycznych;

7) wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne elementów elektrycznych i elektronicznych oraz prostych elementów mechanicznych;

8) posługiwać się dokumentacją technologiczną, eksploatacyjną i obsługi sprzętu lotniczego, sporządzoną w języku polskim i angielskim;

9) klasyfikować elementy i podzespoły wchodzące w skład awioniki statków powietrznych według ich przeznaczenia, zasady działania i budowy;

10) identyfikować procesy korozyjne zachodzące w sprzęcie lotniczym oraz usuwać korozję i zapobiegać jej powstawaniu;

11) korzystać z dokumentacji technicznej montażu, użytkowania i obsługi technicznej awioniki statków powietrznych, opracowanej w języku polskim i angielskim;

12) użytkować, konserwować i przechowywać urządzenia pomocnicze służące do obsługi statków powietrznych;

13) określać elektroniczne, cyfrowe i analogowe systemy statku powietrznego;

14) określać wyposażenie nawigacyjne statków powietrznych;

15) diagnozować stan elementów, układów i urządzeń wchodzących w skład awioniki statku powietrznego;

16) posługiwać się aparaturą kontrolno-pomiarową do oceny stanu technicznego awioniki;

17) wykonywać proste operacje montażowe, obsługowe i naprawcze awioniki statku powietrznego na podstawie dokumentacji technicznej;

18) dobierać i stosować środki bezpieczeństwa podczas wykonywania prac na statku powietrznym i w warsztatach;

19) określać wpływ zjawisk elektromagnetycznych na obsługę systemów elektronicznych statku powietrznego;

20) dobierać i stosować urządzenia pomiarowe oraz oceniać ich stan techniczny;

21) wypełniać dokumentację wykonawczą procesów produkcyjnych i obsługowych;

22) korzystać ze specjalistycznych programów komputerowych stosowanych w lotnictwie;

23) oceniać wpływ środowiska pracy na jakość wykonywanej pracy zawodowej;

24) współdziałać w zespole oraz samodzielnie podejmować decyzje w warunkach izolacji i niepełnej informacji;

25) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

26) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

27) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

28) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

29) kierować zespołem pracowników;

30) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

31) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

32) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

33) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik awionik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) realizacji i dokumentowania planowej obsługi technicznej awioniki;

2) stosowania procedur lokalizacji niesprawności w awionice i instalacjach elektrycznych statków powietrznych, z wykorzystaniem dokumentacji technicznej przeznaczonej do tego celu, oraz dokumentowania tych procesów;

3) określania zdatności do dalszej eksploatacji urządzeń i elementów wyposażenia awioniki statku powietrznego;

4) montażu i demontażu elementów awioniki oraz dokumentowania tych procesów;

5) udziału w przygotowaniach statków powietrznych do obsługi technicznej.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik awionik jest zgodna z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 2042/2003 z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych oraz wyrobów lotniczych, części i wyposażenia, a także w sprawie zezwoleń udzielanych instytucjom i personelowi zaangażowanym w takie zadania (Dz. Urz. UE L 315 z 28.11.2003, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 7, str. 541, z późn. zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem nr 2042/2003/WE”, w zakresie przygotowania zawodowego personelu poświadczającego obsługę statków powietrznych.

Treści kształcenia zawarte w blokach programowych odpowiadają wymaganiom niezbędnym do uzyskania licencji uprawniającej do poświadczania obsługi statków powietrznych, wprowadzonej załącznikiem III do rozporządzenia nr 2042/2003/WE. Załącznik ten i wprowadzona na jego podstawie licencja zwane są dalej odpowiednio „przepisem i licencją PART-66”. Dla zawodu technik awionik właściwą jest licencja PART-66, kategorii B2.

Zasady zatwierdzania standardów szkół i organizacji prowadzących kształcenie osób ubiegających się o wydanie licencji PART-66 określa załącznik IV do rozporządzenia nr 2042/2003/WE, zwany dalej „przepisem PART-147”.

Zasady zatwierdzania standardów organizacji obsługi technicznej statków powietrznych, mających także uprawnienia do prowadzenia kształcenia praktycznego osób ubiegających się o wydanie licencji PART-66, określają załączniki I i II do rozporządzenia nr 2042/2003/WE, zwane dalej odpowiednio „przepisami PART-M i PART-145”.

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy wiedzy lotniczej;

2) statki powietrzne i ich zespoły napędowe;

3) awionika statków powietrznych;

4) środowisko pracy i przepisy lotnicze;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY WIEDZY LOTNICZEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować systemy liczbowe dziesiętne, dwójkowe, ósemkowe, szesnastkowe oraz umieć przeliczać je z systemu dziesiętnego na dwójkowy, ósemkowy, szesnastkowy i odwrotnie;

2) stosować logarytmy naturalne i dziesiętne;

3) obliczać równania liniowe i równania II stopnia;

4) obliczać współrzędne prostokątne i biegunowe;

5) rozróżniać stany skupienia i określać ich parametry i zmiany;

6) obliczać siły, momenty i pary sił oraz przedstawiać je jako wektory;

7) obliczać środki masy (ciężkości);

8) obliczać naprężenia rozciągające, ściskające, zginające, tnące i skręcające;

9) obliczać siłę tarcia;

10) obliczać gęstość i ciężar właściwy oraz lepkość płynów;

11) interpretować i stosować prawo Bernoulliego;

12) obliczać ciśnienie statyczne, dynamiczne, całkowite oraz liczby Macha;

13) wyjaśniać pojęcia: ciepło, pojemność cieplna, ciepło właściwe, ciepło parowania, ciepło spalania, wymiana ciepła, rozszerzalność objętościowa;

14) stosować pierwsze i drugie prawo termodynamiki;

15) wyjaśniać pojęcia: ruch jednostajny prostoliniowy, ruch obrotowy, ruch okresowy, wahadłowy, drgania harmoniczne, rezonans;

16) wyjaśniać pojęcie sprawności układów mechanicznych stosowanych w konstrukcjach lotniczych;

17) wyjaśniać pojęcia: ruch falowy, fale mechaniczne, sinusoidalny ruch falowy, zjawiska interferencji, fale stojące;

18) wyjaśniać pojęcia: dźwięk, prędkość dźwięku, zjawisko Dopplera;

19) wyjaśniać prawa odbicia i załamania światła w różnych ośrodkach;

20) przeliczać jednostki miar między różnymi układami metrycznymi;

21) stosować pojęcia matematyczne i fizyczne do opisywania zjawisk dotyczących mechaniki lotu statków powietrznych, budowy, działania oraz obsługi urządzeń i podzespołów wchodzących w skład awioniki;

22) posługiwać się terminologią z zakresu elektrotechniki w języku polskim i angielskim;

23) charakteryzować podstawowe zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym;

24) stosować podstawowe prawa elektrotechniki do obliczania obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego występujących na statkach powietrznych;

25) wyjaśniać zasady działania i bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich zabezpieczeń;

26) wyjaśniać działanie maszyn prądu stałego i przemiennego oraz zasady sterowania parametrami ich pracy;

27) wyjaśniać działanie elementów elektronicznych i charakteryzować ich parametry;

28) wyjaśniać działanie i zastosowanie układów scalonych;

29) wyjaśniać budowę i sprawdzać działanie serwomechanizmów elektrycznych;

30) wyjaśniać działanie przetworników: analogowo-cyfrowego i cyfrowo-analogowego;

31) identyfikować sygnały elektryczne na poszczególnych wyprowadzeniach analogowych układów scalonych;

32) charakteryzować zasady propagacji fal elektromagnetycznych;

33) charakteryzować schematy obwodów logicznych stosowanych na statkach powietrznych;

34) wyjaśniać zastosowanie oraz identyfikować multipleksery w schematach logicznych;

35) wyjaśniać działanie i zastosowanie światłowodów w systemach statku powietrznego i w technice giroskopowej;

36) identyfikować podstawowe rodzaje wyświetlaczy stosowanych na statkach powietrznych (CRT, LED, LCD);

37) wyjaśniać zastosowania laserów w giroskopach lotniczych;

38) identyfikować typowe elektroniczne systemy statku powietrznego;

39) charakteryzować podstawowe właściwości oraz identyfikować materiały stosowane do budowy statków powietrznych;

40) charakteryzować właściwości kompozytów i materiałów niemetalowych najczęściej stosowanych w lotnictwie;

41) wyjaśniać istotę i przyczyny korozji oraz podatność materiałów na korozję;

42) dobierać i posługiwać się narzędziami ręcznymi i mechanicznymi;

43) dobierać i stosować materiały do obsługi urządzeń awioniki statku powietrznego;

44) wyjaśniać istotę powstawania sił aerodynamicznych i zależności między nimi;

45) interpretować krzywą biegunową profilu skrzydła samolotu;

46) wyjaśniać zasady określania granicznych parametrów lotu statku powietrznego, a w szczególności przeciągnięcia i kryzysu falowego na powierzchni skrzydła;

47) określać wpływ zjawisk elektromagnetycznych i wyładowań elektrostatycznych na użytkowanie systemów elektronicznych statku powietrznego;

48) wyjaśniać współzależność siły nośnej, siły oporu, siły ciężkości oraz siły ciągu w typowych stanach lotu;

49) znać podstawowe wzory mechaniki lotu do obliczania sił działających na statek powietrzny;

50) rozróżniać rodzaje prędkości w odniesieniu do prędkości dźwięku oraz liczby Macha;

51) określać rodzaje czynników warunkujących stateczność i sterowność statku powietrznego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) systemy numeryczne: dwójkowy, ósemkowy i szesnastkowy oraz wzajemne przeliczanie z systemem dziesiętnym;

2) logarytmy naturalne i dziesiętne;

3) równania liniowe i równania II stopnia;

4) proste konstrukcje geometryczne i odwzorowania graficzne, zależności trygonometryczne, współrzędne prostokątne i biegunowe;

5) właściwości fizyczne materii, związki chemiczne oraz stany skupienia;

6) siła, moment siły i para sił;

7) środek masy (ciężkości);

8) elementy teorii naprężeń i odkształceń: rozciąganie, ściskanie, ścinanie i skręcanie;

9) tarcie i jego rodzaje, współczynnik tarcia;

10) właściwości płynów: ciężar właściwy, gęstość, lepkość, opór przepływu;

11) prawo Bernoulliego, ciśnienie statyczne, ciśnienie dynamiczne oraz całkowite;

12) ruch: jednostajny prostoliniowy, obrotowy, okresowy i wahadłowy, podstawy teorii drgań;

13) pojęcie sprawności mechanicznej;

14) siła, praca, moc, energia (potencjalna, kinetyczna i całkowita), sprawność;

15) pęd, impuls siły, zachowanie pędu oraz zasada stateczności;

16) definicja ciepła, pojemność cieplna, ciepło właściwe, wymiana ciepła i rozszerzalność objętościowa;

17) termometry i skale temperatur;

18) pierwsze i drugie prawo termodynamiki;

19) prawa przemiany gazów i ich wykorzystanie w lotnictwie;

20) właściwości światła, prawa odbicia i załamania światła;

21) istota ruchu falowego, fale mechaniczne, interferencja, fale stojące;

22) powstawanie dźwięku, prędkość dźwięku, natężenie i wysokość dźwięku, zjawisko Dopplera;

23) struktura atomów, molekuł, jonów i związków chemicznych;

24) molekularna struktura przewodników, półprzewodników i izolatorów;

25) terminologia z zakresu elektrotechniki;

26) statyczna energia elektryczna, przewodzenie energii elektrycznej;

27) wytwarzanie energii elektrycznej, łączenie ogniw;

28) obwody prądu stałego i ich obliczanie, prawo Ohma, pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa;

29) potencjometry i reostaty;

30) rezystancja, rezystory stałe i nastawne, termistory i warystory, budowa i zastosowanie;

31) budowa i działanie mostka Wheatstone'a;

32) obliczanie mocy, pracy i energii prądu elektrycznego, rozpraszanie mocy przez rezystor;

33) kapacytancja, działanie, budowa i testowanie kondensatorów;

34) właściwości magnesu, magnetyzacja i demagnetyzacja, budowa i działanie elektromagnesów;

35) siła magnetoelektryczna, reluktancja natężenia komercyjnego, prądy wirowe;

36) indukcyjność, prawo Faradaya, prawo Lenza, podstawowe zastosowania cewki indukcyjnej;

37) teoria silnika prądu stałego i prądnicy;

38) teoria prądu przemiennego;

39) obwody rezystancyjne (R), pojemnościowe (C) i indukcyjne (L);

40) budowa i zasada działania transformatorów, obliczanie mocy, autotransformatory;

41) działanie i zastosowanie filtrów dolnoprzepustowych, górnoprzepustowych, środkowoprzepustowych i środkowozaporowych;

42) prądnice prądu przemiennego, alternatory jednofazowe, dwufazowe i trójfazowe;

43) silniki prądu przemiennego, metody sterowania prędkością i kierunkiem obrotów;

44) właściwości, budowa, oznaczenie i zastosowanie diod w obwodach, parametry diod;

45) części składowe, właściwości i symbole tranzystorów;

46) budowa i działanie tranzystorów PNP i NPN, testowanie i zastosowanie tranzystorów;

47) obwody zintegrowane, działanie i funkcje wzmacniacza operacyjnego, działanie i metody łączenia stopni wzmacniacza;

48) opis i zastosowanie obwodów drukowanych;

49) stosowanie pojęć: obwód zamknięty, obwód otwarty, dalsza obróbka, serwomechanizm, analogowy przetwornik, zero, tłumienie, sprzężenie zwrotne, strefa nieczułości;

50) rodzaje rysunków technicznych, wykresy i rzuty;

51) lotnicze i inne stosowane normy wraz z ISO, AN, MS, NAS i MIL;

52) specyfikacja 100 amerykańskiego Stowarzyszenia Transportu Lotniczego (ATA);

53) budowa, działanie i zastosowanie następujących części składowych łączy synchronicznych: przeliczniki, dyferencjały, transformatory E i I, nadajnik indukcyjny, nadajnik kapacytacyjny, nadajnik synchroniczny;

54) układy lotniczych przyrządów elektronicznych w kabinie statków powietrznych;

55) dane analogowe i dane cyfrowe, działanie i zastosowanie konwertorów;

56) działanie i wykorzystanie magistrali danych w systemach stosowanych na statkach powietrznych;

57) obwody logiczne, interpretacja schematów logicznych, określenie powszechnie stosowanych symboli;

58) działanie, układ i interfejsy głównych części składowych mikrokomputera wraz z systemami magistrali, działanie systemów archiwizacji danych;

59) działanie i funkcje mikroprocesorów oraz ich elementów składowych;

60) działanie i funkcje koderów i dekoderów;

61) działanie, stosowanie i identyfikacja multiplekserów i demultiplekserów;

62) stosowanie techniki światłowodowej na statkach powietrznych;

63) zasady działania elektronicznych monitorów ekranowych stosowanych na statkach powietrznych;

64) typowe elektroniczne i cyfrowe systemy stosowane na statkach powietrznych;

65) zasady postępowania z urządzeniami wrażliwymi na wyładowania elektrostatyczne;

66) oprogramowania do lotów i możliwe katastroficzne skutki wprowadzania niezatwierdzonych zmian;

67) wpływ środowiska elektromagnetycznego na obsługę techniczną systemów elektronicznych statków powietrznych;

68) charakterystyka, właściwości i identyfikacja stopów żelaza oraz metali nieżelaznych i ich stopów stosowanych do budowy statków powietrznych oraz badanie wyrobów żelaznych i metali nieżelaznych w celu określenia: twardości, wytrzymałości na rozciąganie, zmęczenie i udarność;

69) kompozyty i niemetale stosowane do budowy statków powietrznych, charakterystyka, właściwości i identyfikacja powszechnych kompozytów i niemetali, innych niż drewno, używanych do budowy statków powietrznych, spoiwa i uszczelniacze;

70) rodzaje, przyczyny korozji i ich identyfikacja, podatność na korozję, zapobieganie korozji;

71) elementy połączeń i ich stosowanie na statkach powietrznych: śruby, śruby dwustronne, wkręty, zatrzaski, nity;

72) rodzaje rur sztywnych i giętkich oraz ich złączy stosowanych na statkach powietrznych;

73) rodzaje sprężyn, materiały, właściwości i ich zastosowanie na statkach powietrznych;

74) rodzaje łożysk, ich budowa i zastosowanie;

75) rodzaje przekładni i ich zastosowanie na statkach powietrznych;

76) linki sterowe, budowa, części składowe i zastosowanie na statkach powietrznych;

77) wymiary graniczne, luzy, tolerancje;

78) wykresy instalacji elektrycznej i schematy ideowe;

79) rodzaje, budowa i zastosowanie przewodów elektrycznych oraz ich złączy, techniki ochrony instalacji elektrycznej: wiązanie przewodów i wsparcie wiązki przewodów, techniki koszulek ochronnych wraz z obwojem obkurczania cieplnego, ekranowanie;

80) techniki badania nieniszczącego wraz z metodami penetrantu, radiograficzną, prądów wirowych, ultradźwiękową i boroskopową, techniki wykrywania i usuwania usterek;

81) właściwości atmosfery;

82) zdarzenia nadzwyczajne, badanie po uderzeniu pioruna oraz penetracja HIRF;

83) podstawy aerodynamiki;

84) mechanika lotu statku powietrznego;

85) sterowanie statkiem powietrznym;

86) loty z dużymi prędkościami;

87) stateczność i sterowność statków powietrznych;

88) aerodynamika wiropłatu.

BLOK: STATKI POWIETRZNE I ICH ZESPOŁY NAPĘDOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować statki powietrzne według rozwiązań konstrukcyjnych i przeznaczenia;

2) wyjaśniać systemy identyfikacyjne przekroju konstrukcyjnego i strefowego statku powietrznego;

3) wyjaśniać działanie układu sterowania w kanale poprzecznym, podłużnym i kierunkowym statku powietrznego;

4) charakteryzować układy konstrukcyjne oraz wyjaśniać zasady działania silnika turboodrzutowego i turbośmigłowego;

5) charakteryzować cechy statku powietrznego jako obiektu automatycznej regulacji, wyjaśniać działanie urządzeń mechanizacji skrzydła;

6) wyjaśniać zasadę pracy wirnika nośnego (wiropłatu) i stabilizacji ruchu śmigłowca;

7) wyjaśniać działanie układu automatycznego sterowania wirnikiem nośnym;

8) rozróżniać rodzaje lotniczych przewodów sztywnych i miękkich oraz ich złączy;

9) rozróżniać stosowane na statku powietrznym: przewody elektryczne, łącza i ich kody identyfikacyjne;

10) wyjaśniać zasady działania zintegrowanych magistrali danych w systemach statku powietrznego;

11) dobierać przyrządy do wykonywania pomiarów elektrycznych;

12) korzystać z rysunków i schematów awioniki;

13) odczytywać i interpretować dane zawarte w tabelach rysunków;

14) łączyć, izolować i testować ciągłość przewodzenia instalacji elektrycznej statku powietrznego;

15) sprawdzać zabezpieczenie przewodów i wiązek oraz ich mocowanie na statku powietrznym;

16) łączyć przewody elektryczne techniką połączeń termokurczliwych, obciskaniem na gorąco, oplotów oraz ekranować;

17) lutować przewody (lutowanie miękkie) i dokonywać kontroli złącz lutowanych;

18) określać ogólne zasady obsługi statku powietrznego i jego konserwacji podczas postoju;

19) stosować kontrolę wykonanej obsługi;

20) stosować normy lotnicze przy doborze śrub, kołków i wkrętów stosowanych na statkach powietrznych;

21) korzystać z norm lotniczych, a w szczególności: ISO, AN, MS, NAS i MIL, w tym w języku angielskim;

22) wyjaśniać ogólne zasady działania systemów sterowania statkiem powietrznym w locie (ATA 27);

23) stosować środki bezpieczeństwa przy wykonywaniu prac w obsłudze statków powietrznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja statków powietrznych według konstrukcji i przeznaczenia;

2) systemy i instalacje statków powietrznych;

3) układy sterowania statków powietrznych;

4) zespoły napędowe statków powietrznych;

5) silniki turbinowe;

6) przyrządy silnikowe;

7) przewody i połączenia elektryczne stosowane w statkach powietrznych;

8) lutowanie i badanie złącz lutowanych;

9) urządzenia do ogólnej kontroli elektroniki lotniczej;

10) elementy teorii eksploatacji i obsługi technicznej;

11) obsługa i przechowywanie statku powietrznego;

12) ważenie i określanie położenia środka ciężkości statku powietrznego;

13) techniki montażu, demontażu elementów statku powietrznego;

14) badanie i naprawa uszkodzonych elementów;

15) rodzaje korozji, zabezpieczania przeciwkorozyjne, usuwanie korozji;

16) dokumentacja eksploatacyjna i obsługowa statków powietrznych;

17) procedury i realizacja obsługi technicznej statków powietrznych;

18) środki bezpieczeństwa w obsłudze statków powietrznych.

BLOK: AWIONIKA STATKÓW POWIETRZNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) odczytywać rysunki techniczne elementów konstrukcji i podzespołów statków powietrznych oraz opisy w języku angielskim;

2) odczytywać schematy blokowe, logiczne, ideowe i montażowe instalacji i podzespołów wchodzących w skład awioniki;

3) sprawdzać łączenia instalacji elektrycznej statku powietrznego;

4) stosować technikę wykrywania i usuwania usterek awioniki;

5) określać rodzaje kanałów sterowania automatycznego (kierunku, przechylenia, pochylenia);

6) dobierać i posługiwać się sprzętem podstawowym do sprawdzania awioniki;

7) opisywać rozmieszczenie i układ oraz funkcje przyrządów w kabinie pilotów;

8) stosować procedurę testowania autopilota;

9) wyjaśniać działanie systemu automatycznej regulacji mocy silnika;

10) wyjaśniać połączenie systemów nawigacyjnych z autopilotem i działanie układów zarządzania lotem (FMS);

11) określać systemy automatycznego lądowania i ich elementy;

12) wyjaśniać działanie systemów łączności VHF, HF i ACARS;

13) wyjaśniać działanie radiolatarni znakujących (MKB);

14) wyjaśniać działanie urządzeń i systemów radionawigacyjnych: VOR, ADF, DME, RNAV;

15) wyjaśniać działanie antykolizyjnego systemu ostrzeżeń w ruchu lotniczym (TCAS);

16) wyjaśniać działanie transpondera i wtórnego radaru nadzoru ruchu lotniczego;

17) wyjaśniać działanie radaru dopplerowskiego;

18) diagnozować działanie radaru pogodowego;

19) wyjaśniać zasady działania i wykorzystania systemów GPS i GLONASS;

20) testować radiowysokościomierz (LRRA);

21) testować radiokompas;

22) diagnozować działanie radiostacji pokładowych;

23) montować akumulator na statku powietrznym i oceniać jego działanie;

24) testować instalacje zasilania prądem stałym (DC) i prądem przemiennym (AC) oraz zasilania awaryjnego;

25) testować przetwornice, transformatory, prostowniki i regulatory napięć;

26) sprawdzać elementy zabezpieczenia obwodów;

27) wyjaśniać wymagania dotyczące elektronicznego sprzętu awaryjnego;

28) klasyfikować przyrządy pokładowe (ATA 31);

29) diagnozować działanie systemów pomiarowych: Pitota i Prandtla;

30) diagnozować działanie przyrządów zasilanych z instalacji powietrznych (wysokościomierz, prędkościomierz, wariometr, machometr, ciśnieniomierz);

31) testować przyrządy giroskopowe (wskaźnik ślizgu, girobusola, sztuczny horyzont);

32) obsługiwać rejestrator parametrów lotu;

33) testować systemy ostrzegania o niesprawnościach elementów statku powietrznego oraz centralny system ostrzegawczy;

34) testować systemy oświetlenia statku powietrznego;

35) wyjaśniać działanie oraz funkcje centralnego pokładowego komputera obsługowego;

36) wyjaśniać działanie systemu wprowadzania danych do komputera pokładowego zarządzania lotem oraz wykorzystanie biblioteki elektronicznej danych nawigacyjnych;

37) wyjaśniać zasady monitorowania stanu technicznego statku powietrznego;

38) wyjaśniać działanie elektronicznego sterowania zespołem napędowym i systemami paliwowymi (FADEC);

39) testować system wskazań parametrów pracy silnika;

40) wyjaśniać zasadę działania urządzeń: nawigacyjnych, kontroli ruchu lotniczego, antykolizyjnych;

41) wyjaśniać zasadę działania radarów i systemów radarowych;

42) wyjaśniać technikę demontażu i ponownego montażu elementów awioniki;

43) stosować procedury obsługowe awioniki statku powietrznego;

44) planować obsługę techniczną awioniki;

45) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunki techniczne elementów konstrukcji i podzespołów statków powietrznych oraz opisy w języku angielskim;

2) schematy blokowe, logiczne, ideowe i montażowe instalacji i podzespołów wchodzących w skład awioniki;

3) struktury systemów awioniki;

4) podstawy automatycznego sterowania lotem statku powietrznego;

5) systemy automatycznej regulacji mocy silników samolotu;

6) systemy automatycznego lądowania, tryby podejścia i przyziemienia oraz monitorowania przebiegu lotu;

7) automatyczne sterowanie statkiem powietrznym (ATA 22);

8) odbiorniki i nadajniki VHF, HF i ACARS;

9) awaryjne nadajniki lokalizacyjne (ELT);

10) pokładowe rejestratory parametrów lotu;

11) rejestratory korespondencji i komunikacji na pokładzie statku powietrznego;

12) radiolatarnie ogólnokierunkowe VOR;

13) radiokompas (ADF);

14) przyrządowy system lądowania (ILS);

15) system pomiaru odległości (DME);

16) system nawigacyjny (VLF/Omega);

17) systemy dopplerowskie;

18) system nawigacji RNAV;

19) system GPS oraz GLONASS;

20) radiowysokościomierz (LRRA);

21) transponder;

22) inercyjny system nawigacyjny;

23) układ antykolizyjny (TCAS);

24) radar pogodowy;

25) system komunikacji ARINC;

26) źródła, regulacja, obwody zasilania energią elektryczną instalacji i awioniki statku powietrznego (ATA 24);

27) sprzęt i wyposażenie statku powietrznego (ATA 25);

28) sterowanie lotem (ATA 27);

29) systemy przyrządów pokładowych (ATA 31);

30) urządzenia i układy pomiaru ciśnienia;

31) układy pomiarowe Pitota i Prandtla;

32) wysokościomierze, mierniki prędkości pionowej;

33) mierniki prędkości lotu i machometry;

34) układy ostrzegawcze wysokościowe;

35) komputery pokładowe z danymi przebiegu lotu;

36) zasady pracy przyrządów giroskopowych;

37) sztuczne horyzonty;

38) zakrętomierze;

39) busole giroskopowe;

40) pokładowe przyrządy elektroniczne;

41) systemy wskazań kątów natarcia i sygnalizacji o stanie przeciągnięcia;

42) układy pomiaru i wskazań ilości paliwa;

43) układy przyrządów kontroli działania zespołów napędowych;

44) oświetlenie statku powietrznego (ATA 33);

45) światła zewnętrzne pozycyjne, reflektory lądowania i kołowania;

46) światła w kabinie załogi statku powietrznego, światła użytkowe w kabinie pasażerskiej i w ładowni;

47) światła antykolizyjne (błyskowe, stroboskopowe);

48) centralny komputer pokładowy;

49) biblioteki elektroniczne;

50) systemy obsługowe na pokładzie (ATA 45);

51) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: ŚRODOWISKO PRACY I PRZEPISY LOTNICZE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) przewidywać zdarzenia, na które ma wpływ działanie człowieka, i zapobiegać błędom ludzkim;

2) oceniać ograniczenia psychofizyczne człowieka;

3) określać negatywne czynniki mające wpływ na wykonywanie zadań zawodowych;

4) stosować zasadę odpowiedzialności indywidualnej i zbiorowej;

5) uwzględniać warunki panujące w środowisku pracy przy wykonywaniu zadań zawodowych oraz przewidywać zagrożenia w miejscu pracy;

6) wyjaśniać modele i teorie błędów;

7) określać rodzaje błędów w czynnościach obsługowych;

8) przewidywać skutki błędów i podejmować działania w celu ich uniknięcia;

9) postępować w sytuacjach awaryjnych zgodnie z procedurami;

10) rozróżniać władze lotnicze krajowe i międzynarodowe oraz organizacje lotnicze, określać zakresy ich kompetencji;

11) wyjaśniać wzajemne zależności między przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi obsługi technicznej statków powietrznych: PART-M, PART-145, PART-66, PART-147 i JAR-OPS;

12) określać kompetencje personelu poświadczającego obsługę w oparciu o znajomość przepisów PART-66;

13) rozróżniać zatwierdzone organizacje obsługowe w oparciu o znajomość przepisów PART-145;

14) rozpoznawać oznakowania i napisy na statku powietrznym;

15) wyjaśniać zasady certyfikowania użytkowników statków powietrznych oraz zakresy ich odpowiedzialności;

16) określać rodzaje wymaganej dokumentacji statku powietrznego;

17) realizować program obsługi statku powietrznego;

18) posługiwać się dokumentacją obsługową i książkami pokładowymi;

19) sporządzać meldunki o wypadkach i przesłankach do wypadków.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) możliwości i ograniczenia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

2) czynniki mające wpływ na wykonywanie zadań zawodowych;

3) środowisko pracy;

4) przyczyny, rodzaje i skutki błędów;

5) przewidywanie błędów i ich unikanie;

6) rola Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO);

7) rola Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA);

8) rola władz lotniczych państw członkowskich Unii Europejskiej;

9) przepisy PART-M;

10) przepisy PART-145;

11) przepisy PART-66;

12) przepisy PART-147;

13) przepisy JAR-OPS;

14) zależności pomiędzy przepisami PART-M, PART-145, PART-66, PART-147 i JAR-OPS;

15) certyfikacja podmiotów gospodarczych prowadzących działalność lotniczą według JAR-OPS;

16) wymagana dokumentacja do prowadzenia działalności gospodarczej według JAR-OPS;

17) znakowanie statków powietrznych;

18) dokumentacja statku powietrznego;

19) certyfikacja użytkowników statków powietrznych;

20) odpowiedzialność użytkowników statków powietrznych;

21) programy obsługi technicznej;

22) dyrektywy zdatności do lotów;

23) biuletyny i informacja obsługowa producenta.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne lotniczych przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w języku angielskim, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w lotnictwie;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne lotniczych przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) język angielski zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) źródła informacji zawodowej;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia języka angielskiego;

3) pracownia technologii mechanicznej;

4) pracownia budowy i obsługi statków powietrznych oraz aerodynamiki i mechaniki lotu;

5) laboratorium elektrotechniki, elektroniki analogowej i cyfrowej;

6) pracownia wyposażenia elektrycznego, serwomechanizmów i napędów automatyki lotniczej;

7) pracownia przyrządów pokładowych, systemów pilotażowych, nawigacyjnych oraz komunikacyjnych statków powietrznych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) skaner i drukarki;

3) pakiet programów biurowych;

4) programy specjalistyczne;

5) rzutnik multimedialny.

Pracownia języka angielskiego powinna być wyposażona w:

1) podręczniki techniki lotniczej, czasopisma, katalogi i albumy o tematyce lotniczej;

2) dokumentację techniczną, planistyczną i obsługową;

3) specjalistyczne słowniki lotnicze;

4) plansze statków powietrznych, ich instalacji, zespołów i części, z opisami w języku angielskim;

5) foliogramy i plansze z frazeologią lotniczą i terminologią lotniczo-techniczną;

6) wykazy skrótów angielskich stosowanych w technice lotniczej.

Pracownia technologii mechanicznej powinna być wyposażona w:

1) próbki różnych materiałów konstrukcyjnych stosowanych w lotnictwie;

2) próbki różnych rodzajów korozji i zabezpieczeń przed korozją;

3) zestaw warsztatowych przyrządów pomiarowych;

4) stanowisko do wykonywania połączeń nitowanych, spawanych, lutowanych i klejonych;

5) stanowisko do wykonywania podstawowych prac ślusarskich;

6) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

7) zestaw norm rysunkowych;

8) katalogi typowych części maszyn;

9) przykładowe dokumentacje techniczne.

Pracownia budowy i obsługi statków powietrznych oraz aerodynamiki i mechaniki lotu powinna być wyposażona w:

1) modele różnych typów i rodzajów statków powietrznych: samolotów, śmigłowców i szybowców;

2) modele profili lotniczych;

3) eksponaty typowych półwyrobów i wyrobów stosowanych w lotnictwie, a w szczególności:

a) śruby, wkręty, kołki i nakrętki,

b) podkładki, zawleczki, przeciwnakrętki, druty, zamki szybkorozłączne, pierścienie sprężyste, zatyczki,

c) nity lotnicze,

d) przewody rurowe sztywne i miękkie oraz złącza stosowane w instalacjach statków powietrznych,

e) sprężyny,

f) łożyska, koła zębate, pasowe, łańcuchowe oraz łańcuchy, pasy, linki sterownicze;

4) tunel dymowy do wizualizacji przepływów;

5) stanowisko do badania rozkładu ciśnień wzdłuż profilu lotniczego w funkcji prędkości przepływu powietrza;

6) makiety (dioramy), plansze i fotografie sprzętu naziemnej obsługi statków powietrznych, a w szczególności: lotniskowych źródeł energii elektrycznej, urządzeń do holowania i podnoszenia samolotów, schodów, drabinek, pomostów, dystrybutorów paliwowych, tlenowych, mieszanek hydraulicznych, wody oraz urządzeń do odladzania;

7) makiety, modele, plansze, foliogramy i tablice instalacji samolotowych;

8) eksponaty i modele układów sterowania statków powietrznych;

9) eksponaty i modele elementów instalacji elektrycznych statków powietrznych;

10) eksponaty i modele urządzeń wchodzących w skład systemów łączności i radionawigacji;

11) modele i eksponaty instalacji pomiaru paliwa;

12) przeglądarkę z kompletem mikrofilmów dotyczących wybranych statków powietrznych;

13) plansze, filmy oraz instrukcje dotyczące przepisów bezpieczeństwa podczas obsługi statków powietrznych;

14) dokumenty lotnicze: przepisy Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO), Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA), Unii Europejskiej i krajowe przepisy lotnicze, polecenia nadzorów lotniczych (AD), programy obsługi statków powietrznych, typowe instrukcje obsługi, ilustrowane katalogi części zamiennych, schematy ideowe i montażowe, biuletyny serwisowe, dokumentację pokładową, dokumentację poświadczającą, procedury organizacyjne, instrukcje wykonawcze, karty zadaniowe;

15) przykładowe kopie certyfikatów statku powietrznego:

a) świadectwo typu,

b) świadectwo sprawności,

c) świadectwo rejestracji,

d) certyfikat hałasu,

e) protokół ważenia,

f) licencję radiostacji i jej homologację,

g) certyfikaty – świadectwa typu urządzeń awioniki,

h) certyfikat PART-M, PART-145, PART-147,

i) certyfikat przewoźnika lotniczego ze specyfikacjami;

16) modele i eksponaty lotniczych zespołów napędowych wraz z systemami wskazań parametrów pracy silnika i monitorowanie jego stanu;

17) tablice, plansze i foliogramy ilustrujące:

a) parametry Międzynarodowej Atmosfery Wzorcowej w funkcji wysokości,

b) przykłady rozwiązań układów mechanizacji skrzydła i efektów ich zastosowania,

c) systemy łączności VHF, HF i ACARS,

d) urządzenia i systemy radionawigacyjne: VOR, ADF, DME, RNAV,

e) systemy automatycznego sterowania,

f) systemy lądowania według przyrządów ILS i GPS,

g) systemy GPS i GLONASS;

18) zestawy przeźroczy i filmów wideo ilustrujących:

a) rodzaje typowych stanów lotu statków powietrznych,

b) rozkłady sił w typowych stanach lotu statków powietrznych,

c) działanie radiolatarni znakujących (MKB);

19) stanowisko symulacji komputerowych działania układów i instalacji statków powietrznych oraz wykonywania czynności obsługowych z oprogramowaniem (Computer Based Training – CBT) – jedno stanowisko dla dwóch uczniów do nauki:

a) budowy statków powietrznych, ich zespołów oraz instalacji,

b) wykonywania procedur obsługowych;

20) przeglądarkę z kompletem mikrofilmów (lub stanowisko komputerowe do prezentacji CD-ROM) dotyczących wybranych statków powietrznych;

21) plansze, filmy oraz instrukcje dotyczące przepisów bezpieczeństwa podczas obsługi statków powietrznych.

Laboratorium elektrotechniki, elektroniki analogowej i cyfrowej powinno być wyposażone w:

1) stanowisko pomiarowe wyposażone w:

a) zasilacz stabilizowany napięcia stałego 0–30 V,

b) zasilacz napięcia przemiennego ze stabilizowaną częstotliwością,

c) generator funkcji i sygnałowy,

d) oscyloskopy jedno- i dwupętlicowe,

e) mierniki analogowe i cyfrowe;

2) układy do badania i pomiaru: napięcia i natężenia prądu, rezystancji, pojemności, indukcyjności, mocy, obwodów z elementami RLC, transformatorów jednofazowych i silników elektrycznych małej mocy, instalacji elektrycznej, parametrów przyrządów półprzewodnikowych, prostowników i filtrów, wzmacniaczy, układów przerzutnikowych;

3) stanowisko do montażu i badania układów elektronicznych wyposażone w:

a) maty i opaski elektrostatyczne,

b) stacje lutownicze,

c) generator sygnałowy,

d) tester diod i tranzystorów,

e) zestawy elementów do budowy układów elektronicznych,

f) materiały i narzędzia do wykonywania obwodów drukowanych;

4) stanowisko do obsługi akumulatorów;

5) elementy obwodów elektrycznych: rezystory, kondensatory, cewki, przełączniki, transformatory;

6) elementy obwodów elektronicznych: diody, tranzystory, scalone układy analogowe i cyfrowe;

7) katalogi elementów elektrycznych i elektronicznych;

8) instrukcje użytkowania wybranych i powszechnie stosowanych urządzeń elektrycznych.

Pracownia wyposażenia elektrycznego, serwomechanizmów i napędów automatyki lotniczej powinna być wyposażona w:

1) mierniki uniwersalne wskaźnikowe i cyfrowe;

2) momentomierz;

3) prądnice lotnicze prądu stałego i przemiennego;

4) elektryczne silniki lotnicze: szeregowy, bocznikowy, synchroniczny i asynchroniczny;

5) zasilacz laboratoryjny;

6) prostownik;

7) przetwornice maszynowe i statyczne;

8) akumulator lotniczy kwasowy i zasadowy;

9) zestaw rezystorów suwakowych;

10) zestaw naczyń do przygotowania elektrolitu;

11) stanowisko do sprawdzania:

a) paliwomierzy i przepływomierzy,

b) obrotomierzy,

c) nadajników temperatury i ciśnienia,

d) wskaźników kątowego wychylenia i położenia elementów sterowania i mechanizacji skrzydła,

e) pracy silników i instalacji płatowca;

12) stanowisko do sprawdzania maszyn elektrycznych montowanych na statkach powietrznych;

13) stanowisko do sprawdzania lotniczych prądnic i lotniczych silników elektrycznych;

14) stanowisko do sprawdzania naprawy i obróbki lotniczych przewodów elektrycznych;

15) stanowisko do sprawdzania przyrządów podciśnieniowych;

16) działającą makietę oświetlenia statku powietrznego, świateł ostrzegawczych i awaryjnych;

17) plansze, filmy oraz instrukcje dotyczące przepisów bezpieczeństwa podczas obsługi urządzeń wyposażenia elektrycznego statków powietrznych.

Pracownia przyrządów pokładowych, systemów pilotażowych, nawigacyjnych oraz komunikacyjnych statków powietrznych powinna być wyposażona w:

1) makiety, plansze i fotografie tablic przyrządów w kabinie pilotów różnych typów i rodzajów statków powietrznych;

2) zestawy przyrządów pokładowego wyposażenia awionicznego statków powietrznych:

a) ciśnieniowych: wysokościomierz, wariometry: zwykłe i energii całkowitej, prędkościomierz, machometr, barometr, sygnalizator ciśnienia,

b) giroskopowych: sztuczny horyzont, zakrętomierz, giroskopowy wskaźnik kursu, platformy giroskopowe,

c) magnetycznych: busole, układy magnetyczno-giroskopowe,

d) bezpośredniego pomiaru temperatury i ciśnienia,

e) pilotażowo-nawigacyjnych,

f) systemów automatycznego sterowania,

g) rurki pomiarowe: Pitota i Prandtla;

3) stanowisko do sprawdzania:

a) przyrządów ciśnieniowych,

b) przyrządów giroskopowych,

c) pokładowych rejestratorów lotu,

d) urządzeń radionawigacyjnych,

e) urządzeń radiolokacyjnych;

4) stanowisko do sprawdzania urządzeń łączności oraz anten;

5) stanowisko do sprawdzania radiowysokościomierzy, transponderów i radarów pokładowych;

6) stanowisko do sprawdzania radiokompasów;

7) plansze, filmy oraz instrukcje dotyczące budowy i zasad użytkowania radaru pogodowego oraz radaru dopplerowskiego;

8) plansze, filmy oraz instrukcje dotyczące budowy i zasad wykorzystania radiowysokościomierza (LRRA);

9) stanowisko audiowizualne z zestawem slajdów i kaset magnetofonowych, płyt CD i DVD do nauki budowy, zasad działania i obsługi zespołów i instalacji oraz wyposażenia statków powietrznych;

10) plansze i foliogramy typowych elementów awioniki statku powietrznego;

11) stanowiska komputerowe (jedno dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem (Computer Based Training – CBT) dotyczącym awioniki oraz realizacji procedur obsługowych;

12) przeglądarkę z kompletem mikrofilmów dotyczących awioniki wybranych statków powietrznych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Pracownie przedmiotowe powinny być odpowiednio oświetlone, wyciszone, ogrzane i posiadać odpowiednią wilgotność.

Załącznik nr 2

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK BUDOWNICTWA OKRĘTOWEGO

SYMBOL CYFROWY 311[05]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią stosowaną w okrętownictwie;

2) czytać dokumentację kadłubową i maszynową;

3) sporządzać dokumentację konstrukcyjną i technologiczną, z wykorzystaniem technik komputerowych;

4) projektować procesy technologiczne obróbki, prefabrykacji sekcji i montażu kadłuba;

5) planować procesy technologiczne remontu kadłuba;

6) planować procesy technologiczne montażu wyposażenia statku;

7) trasować metodami tradycyjnymi i numerycznymi;

8) posługiwać się narzędziami ręcznymi i oprzyrządowaniem technologicznym;

9) wykonywać podstawowe pomiary kontrolne konstrukcji kadłuba i części maszynowych;

10) montować elementy sekcji kadłuba;

11) organizować i nadzorować budowę sekcji kadłuba;

12) organizować i nadzorować prace konserwacyjne podczas budowy i remontu statku;

13) wykonywać prace z zakresu prefabrykacji rurociągów oraz ślusarskiego wyposażenia okrętowego;

14) organizować i nadzorować montaż rurociągów okrętowych oraz innego wyposażenia statku;

15) kontrolować zgodność wykonania elementów i podzespołów z dokumentacją techniczną;

16) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

17) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

18) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) kierować zespołem pracowników;

21) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik budownictwa okrętowego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowania podstawowych procesów technologicznych;

2) wykonywania i nadzorowania prac związanych z trasowaniem, obróbką, prefabrykacją, montażem, wyposażeniem i remontem statku;

3) przygotowania oprzyrządowania do transportu, prefabrykacji sekcji i montażu kadłuba oraz jego wyposażenia;

4) badania właściwości mechanicznych i technologicznych materiałów oraz wykonywania badań nieniszczących;

5) wykonywania i nadzorowania prac konserwacyjnych kadłuba i jego wyposażenia podczas budowy i remontu statku;

6) organizowania, wykonywania i nadzorowania prac prefabrykacyjnych rurociągów i instalacji okrętowych;

7) organizowania, wykonywania i nadzorowania prac montażowych wyposażenia kadłuba i instalacji okrętowych podczas budowy i remontu statku;

8) wykonywania prac remontowych prostych mechanizmów i urządzeń okrętowych;

9) dozorowania pracy urządzeń okrętowych podczas próby statku na uwięzi i w morzu;

10) korzystania z przepisów Towarzystw Klasyfikacyjnych w procesie budowy i remontu statku.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy techniki i okrętownictwa;

2) konstrukcja i wyposażenie statku;

3) wytwarzanie i remont statku;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY TECHNIKI I OKRĘTOWNICTWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować podstawowe materiały metalowe i niemetalowe stosowane do budowy okrętów;

2) wykonywać podstawowe badania właściwości mechanicznych metali i ich stopów oraz interpretować wyniki;

3) charakteryzować półprodukty konstrukcyjne stosowane do budowy okrętów;

4) rozróżniać podstawowe materiały technologiczne stosowane w okrętownictwie;

5) sporządzać szkice i rysunki maszynowe oraz okrętowe w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

6) posługiwać się normami rysunku maszynowego i okrętowego oraz katalogami unifikacyjnymi;

7) wykonywać rysunki części maszyn, z uwzględnieniem przekrojów;

8) stosować zasady wymiarowania;

9) stosować zasady uproszczeń w rysunku maszynowym;

10) wykonywać rysunki, z wykorzystaniem programu komputerowego;

11) czytać techniczne rysunki okrętowe i maszynowe;

12) stosować podstawowe pojęcia i prawa statyki;

13) określać moment bezwładności, warunki równowagi układu sił dla elementarnych belek i kratownic;

14) obliczać naprężenia dopuszczalne, zredukowane i krytyczne oraz dobierać współczynniki bezpieczeństwa przy statycznym i dynamicznym charakterze obciążeń;

15) wyjaśniać istotę procesu zmęczenia i jego uwarunkowania;

16) wyjaśniać istotę wyboczenia elementów prostych i konstrukcji złożonych;

17) wyjaśniać charakter i uwarunkowania kruchego pękania konstrukcji;

18) stosować zasady i prawa kinematyki i dynamiki;

19) znać pojęcia: praca, energia, moc, sprawność oraz określać zależności między nimi;

20) analizować ruch postępowy, obrotowy, płaski i złożony;

21) wyjaśniać zasady drgań swobodnych, tłumionych, rezonansowych oraz interpretować podstawowe ich parametry i równania;

22) interpretować podstawowe prawa i pojęcia hydrostatyki i hydrodynamiki, wykorzystywane w okrętownictwie;

23) wykorzystywać podstawowe prawa i pojęcia termodynamiki technicznej;

24) projektować podstawowe części maszyn;

25) dobierać rurociągi i ich elementy, z uwzględnieniem połączeń, armatury, aparatury kontrolnej i pomiarowej oraz izolacji;

26) interpretować podstawowe pojęcia i prawa z zakresu elektrotechniki;

27) wykonywać podstawowe pomiary elektryczne;

28) rozróżniać działanie i budowę podstawowych maszyn i urządzeń oraz instalacji elektrycznych prądu stałego i zmiennego;

29) klasyfikować i rozróżniać rodzaje zespołów prądotwórczych;

30) określać wymagania stawiane elektrowniom okrętowym oraz zasady rozdziału energii;

31) czytać montażowe schematy elektryczne;

32) rozróżniać podstawowe elementy automatyki okrętowej;

33) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania pomiarów.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) materiały konstrukcyjne, eksploatacyjne i technologiczne, stosowane do budowy okrętów;

2) półprodukty konstrukcyjne kadłuba okrętowego, maszyn, urządzeń i instalacji okrętowych;

3) rysunek techniczny maszynowy;

4) techniczny rysunek okrętowy kadłubowy, rysunek zbrojenia i wyposażenia statku;

5) podstawowe pojęcia i prawa statyki, kinematyki i dynamiki;

6) stany naprężeń: osiowe, płaskie, przestrzenne, wytrzymałość złożona, naprężenia zredukowane;

7) obliczanie statyczne prętów i belek;

8) stateczność konstrukcji;

9) działanie karbu;

10) zmęczenie materiału, kruche pękanie materiałów i konstrukcji;

11) kinematyka i dynamika punktu i ciała sztywnego;

12) praca, energia, moc, sprawność;

13) podstawy hydrostatyki i hydrodynamiki;

14) wybrane zagadnienia termodynamiki technicznej;

15) podstawowe elementy, podzespoły i zespoły konstrukcyjne maszyn (połączenia, napędy i urządzenia), metodyka projektowania podstawowych części maszyn;

16) urządzenia, systemy i instalacje elektryczne statku;

17) automatyka okrętowa;

18) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: KONSTRUKCJA I WYPOSAŻENIE STATKU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać typy statków i określać ich funkcje;

2) rozróżniać główne elementy konstrukcyjne statku, napędy, urządzenia i systemy okrętowe;

3) stosować podstawowe prawa hydromechaniki, pływalności, stateczności, niezatapialności, statyki i dynamiki w procesie budowy, wodowania i eksploatacji statku;

4) interpretować skalę Bonjeana, krzywe hydrostatyczne, pantokareny, krzywe statyczne i dynamiczne ramion prostujących;

5) charakteryzować koncepcje niezatapialności statku, stateczności awaryjnej, interpretować krzywą grodziową;

6) określać rodzaje stosowanych pędników, ich parametry, warunki pracy, uszkodzenia oraz współpracę z kadłubem i układem napędowym;

7) charakteryzować rodzaje i etapy wodowania oraz określać momenty niebezpieczne;

8) interpretować wykresy wodowania;

9) charakteryzować metody i etapy projektowania statku;

10) określać siły i momenty działające na statek na wodzie spokojnej i sfalowanej;

11) wyjaśniać zasady podziału pionowego i poziomego kadłuba statku oraz podstawowe systemy wiązań statku;

12) korzystać z przepisów i publikacji Polskiego Rejestru Statków (PRS);

13) korzystać z przepisów towarzystw klasyfikacyjnych do analizy konstrukcji statku i jego węzłów konstrukcyjnych, wymaganych prób materiałowych i zdawczo-odbiorczych;

14) rozróżniać typy i konstrukcję sterów, zbiorników okrętowych, nadbudówek, fundamentów;

15) analizować konstrukcję kadłuba, jego elementy oraz węzły konstrukcyjne, z wykorzystaniem programów komputerowych;

16) charakteryzować typy siłowni okrętowych oraz określać ich podział funkcjonalny, topografię i lokalizację w kadłubie;

17) dobierać główne jednostki napędowe i układy przenoszenia napędu;

18) rozróżniać rodzaje i określać przeznaczenie: kotłów parowych, wymienników ciepła, sprężarek, wentylatorów i pomp okrętowych, zbiorników ciśnieniowych, instalacji rurociągowych i armatury, urządzeń oczyszczających oraz służących do wytwarzania wody i neutralizacji ścieków;

19) dobierać elementy podstawowych instalacji siłowni i ogólnookrętowych;

20) analizować rozplanowanie i wyposażenie pomieszczeń użytkowych na statku;

21) korzystać z dokumentacji technicznej statku.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) typy i funkcje statków;

2) systemy okrętowe, charakterystyka i terminologia konstrukcyjno-technologiczna;

3) hydromechanika, pływalność, stateczność i niezatapialność okrętu;

4) statyka statku w procesie budowy;

5) dynamika okrętu w procesie wodowania i eksploatacji;

6) pędniki okrętowe;

7) teoria wodowania, metody i niebezpieczeństwa;

8) elementy kształtu kadłuba;

9) zasady podziału konstrukcyjnego i funkcjonalnego różnych typów statków;

10) problemy ogólnej wytrzymałości kadłuba okrętowego;

11) konstrukcja sterów, ich elementów i systemów, według przepisów Polskiego Rejestru Statków (PRS);

12) elementy konstrukcji kadłuba według przepisów Polskiego Rejestru Statków (PRS);

13) nadbudówki, zbiorniki, fundamenty w przepisach Polskiego Rejestru Statków (PRS);

14) siłownia okrętu, jej charakterystyka, parametry;

15) systemy przenoszenia napędu głównego;

16) główne jednostki napędowe;

17) kotły, wymienniki ciepła;

18) pompy, wentylatory, sprężarki;

19) instalacje rurociągowe;

20) urządzenia wyposażenia maszynowego ogólnookrętowego, pokładowego i pomocniczego;

21) pomieszczenia użytkowe na statku;

22) plan generalny statku;

23) dokumentacja techniczna statku.

BLOK: WYTWARZANIE I REMONT STATKU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować strukturę stoczni produkcyjnej i remontowej oraz określać zadania poszczególnych wydziałów i organizację produkcji;

2) ustalać na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej kolejność operacji podstawowych procesów technologicznych z zakresu obróbki, prefabrykacji i montażu kadłuba;

3) posługiwać się przyrządami i sprzętem pomiarowym podczas obróbki, trasowania, montażu, prostowania elementów konstrukcji kadłuba i pomiarów kontrolnych;

4) wykonywać podstawowe operacje technologiczne z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej;

5) wykonywać pomiary warsztatowe;

6) określać zakres prac traserskich;

7) wykonywać niezbędne rodzaje szablonów;

8) dobierać narzędzia i metody do realizacji zadań traserskich na wydziałach obróbki, prefabrykacji i montażu kadłuba;

9) rozwijać proste blachy poszycia;

10) stosować podstawowe techniki, metody, narzędzia i urządzenia oraz materiały technologiczne do ręcznego, półautomatycznego i automatycznego cięcia, ukosowania i żłobienia;

11) określać warunki stosowania sprzętu spawalniczego w procesie montażu i spawania konstrukcji okrętowych;

12) stosować podstawowe narzędzia, oprzyrządowanie, urządzenia elektryczne, materiały spawalnicze, niezbędne do spawania ręcznego, półautomatycznego i automatycznego;

13) rozróżniać rodzaje korozji oraz stosowane w okrętownictwie metody i techniki prac konserwacyjno-malarskich;

14) rozpoznawać deformacje technologiczne konstrukcji kadłuba oraz określać przyczyny ich występowania, metody zapobiegania oraz warunki i metody ich usuwania;

15) dobierać elementarne procesy prostowania konstrukcji;

16) określać rodzaje, przyczyny oraz metody eliminacji wad powstających w wyniku cięcia, żłobienia, prostowania i montażu konstrukcji oraz jej elementów składowych;

17) charakteryzować metody badania, ujawniania i usuwania wad technologicznych;

18) projektować i wykonywać podstawowe operacje technologiczne obróbki mechanicznej;

19) projektować procesy technologiczne prefabrykacji wstępnej oraz prefabrykacji i montażu sekcji płaskich oraz nieskomplikowanych sekcji krzywoliniowych;

20) wykonywać operacje monterskie w zakresie sczepiania elementów konstrukcji kadłuba;

21) rozpisywać proces technologiczny montażu części skrajnych i kadłuba statku;

22) rozpisywać proces technologiczny budowy i montażu tylnicy, dziobnicy, steru, montażu trzonu sterowego, mechanizmów sterowania oraz śruby i wyposażenia pokładowego;

23) charakteryzować proces technologiczny przygotowania i montażu linii wałów i innych elementów, ze szczególnym uwzględnieniem metod i czynności kontrolno-pomiarowych;

24) charakteryzować procesy technologiczne obróbki, prefabrykacji i montażu systemów rurociągów okrętowych;

25) charakteryzować proces technologiczny montażu i prób spalinowych silników okrętowych, ze szczególnym uwzględnieniem metod i czynności pomiarowo-kontrolnych;

26) charakteryzować ramowy proces technologiczny montażu oraz prób głównych i pomocniczych okrętowych instalacji kotłowych;

27) projektować podstawowe procesy technologiczne remontu kadłuba statku, jego wyposażenia maszynowego i ogólnookrętowego oraz systemów okrętowych;

28) charakteryzować urządzenia i sposoby wodowania statku po jego zbudowaniu i remoncie;

29) określić zakres odbiorów i prób kadłubowych i maszynowych oraz metody ich realizacji w całym cyklu budowy jednostki;

30) oceniać stan zagrożenia podczas cięcia termicznego, spawania i montażu oraz prac konserwacyjno-malarskich w warsztacie i na statku;

31) stosować typowe nośniki danych wykorzystywane dla celów obróbki i montażu wyposażenia kadłuba;

32) identyfikować niesprawności podstawowego sprzętu i oprzyrządowania technologicznego;

33) postępować zgodnie z procedurą w sytuacji zagrożenia oraz wypadku przy pracy;

34) korzystać z Polskich Norm i dokumentacji technologicznej;

35) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac spawalniczych i monterskich w warsztacie i na statku.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) struktura organizacyjna stoczni produkcyjnej i remontowej;

2) proces technologiczny budowy statku;

3) składowanie blach, profili, rur oraz podzespołów konstrukcyjnych kadłuba statku;

4) metrologia okrętowa;

5) pomiary warsztatowe;

6) obróbka wstępna materiałów hutniczych;

7) metody trasowania;

8) procesy obróbki blach, profili i rur;

9) technologiczne i transportowe zabezpieczenie obróbki;

10) cięcie mechaniczne;

11) sprzęt i urządzenia do cięcia mechanicznego;

12) metody i techniki spawania i cięcia gazowego, gazowo-elektrycznego i laserowego;

13) sprzęt i urządzenia do spawania i cięcia gazowego, gazowo-elektrycznego i laserowego;

14) spoina: klasyfikacja, zastosowanie, oznaczenia, struktura;

15) podstawy spawania elektrycznego i gazowego;

16) sprzęt i urządzenia do spawania elektrycznego i laserowego;

17) metody i techniki spawania elektrycznego w okrętownictwie;

18) kontrola jakości spawania – standardy, wady;

19) naprężenia i odkształcenia spawalnicze;

20) prace konserwacyjno-malarskie;

21) prostowanie konstrukcji;

22) sczepianie elementów konstrukcji kadłuba;

23) metody i techniki żłobienia;

24) proces technologiczny montażu części skrajnych i kadłuba statku;

25) proces technologiczny budowy i montażu tylnicy, dziobnicy, steru, montażu trzonu sterowego, mechanizmów sterowania oraz śruby i wyposażenia pokładowego;

26) proces technologiczny przygotowania i montażu linii wałów i innych elementów, ze szczególnym uwzględnieniem metod i czynności kontrolno-pomiarowych;

27) procesy technologiczne obróbki, prefabrykacji i montażu systemów rurociągów okrętowych;

28) proces technologiczny montażu i prób spalinowych silników okrętowych;

29) proces technologiczny montażu oraz prób głównych i pomocniczych okrętowych instalacji kotłowych;

30) procesy technologiczne remontu kadłuba statku, jego wyposażenia maszynowego i ogólnookrętowego oraz systemów okrętowych;

31) technologiczne i transportowe zabezpieczenie prefabrykacji;

32) prefabrykacja elementów i podzespołów kadłuba okrętowego;

33) metrologia okrętowa na etapie prefabrykacji;

34) technologiczne i transportowe zabezpieczenie montażu;

35) montaż, remont i konserwacja kadłuba oraz elementy metrologii;

36) montaż, remont i konserwacja wyposażenia ogólnookrętowego, pokładowego i maszynowego;

37) montaż, remont i konserwacja systemu napędowego statku;

38) obróbka, prefabrykacja i montaż głównych systemów rurociągowych;

39) montaż kotłów i innych urządzeń systemu wytwarzania pary;

40) metody wodowania;

41) próby i odbiory okrętowe;

42) bazy i nośniki danych;

43) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) źródła informacji zawodowej;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia konstrukcji i technologii budowy okrętu;

3) pracownia siłowni i wyposażenia statku;

4) pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

5) pracownia techniczna i materiałoznawstwa;

6) warsztaty szkolne.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) pakiet programów biurowych;

4) programy do wspomagania projektowania typu CAD.

Pracownia konstrukcji i technologii budowy okrętu powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno dla jednego ucznia);

2) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

3) katalogi typowych części maszyn, podzespołów i zespołów;

4) zestaw norm rysunkowych;

5) eksponaty i modele części maszyn;

6) przykładowe rysunki konstrukcyjne i projekty;

7) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne;

8) modele różnych typów statków;

9) modele i materiały dydaktyczne, dotyczące typowych węzłów konstrukcyjnych kadłuba statku;

10) materiały dydaktyczne dotyczące statyki i dynamiki okrętu;

11) materiały dydaktyczne ilustrujące typowe krzywe projektowe okrętu;

12) przepisy towarzystw klasyfikacyjnych;

13) modele i materiały dydaktyczne, dotyczące podstawowych systemów i urządzeń spawalniczych;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) przykładowe schematy stoczniowych procesów technologicznych;

16) dokumentację technologiczną.

Pracownia siłowni i wyposażenia statku powinna być wyposażona w:

1) modele i eksponaty siłowni oraz innych systemów okrętowych i ich schematy;

2) plansze podstawowych systemów okrętowych i ich ważniejszych elementów;

3) zestawy rysunków wybranych elementów systemów okrętowych.

Pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki powinna być wyposażona w:

1) podstawowe mierniki wielkości elektrycznych;

2) typowe elementy układów elektronicznych;

3) schematy układów elektrycznych i elektronicznych;

4) modele maszyn i urządzeń elektrycznych;

5) podstawowe mechaniczne i elektryczne elementy automatyki oraz układy automatyki stosowane w okrętownictwie;

6) przykładowe zestawy pomiarowe właściwe technice tensometrycznej.

Pracownia techniczna i materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów konstrukcyjnych i technologicznych;

2) kolekcję połączeń spawanych, lutowanych, zgrzewanych;

3) mikroskopy metalograficzne (jeden mikroskop na czterech uczniów);

4) zgłady metalograficzne;

5) typowe narzędzia i przyrządy pomiarowe stosowane w metrologii okrętowej;

6) rysunki i modele typowych półwyrobów stosowanych w okrętownictwie;

7) wykresy układów równowagi faz stopów metali;

8) normy dotyczące badania właściwości materiałów;

9) podstawowe rodzaje defektoskopów ultradźwiękowych i magnetycznych.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowisko ślusarskie;

2) stanowisko do trasowania;

3) stanowisko do spawania i cięcia;

4) obrabiarki: wiertarkę, tokarkę, frezarkę, strugarkę pionową;

5) przyrządy pomiarowe;

6) plansze obrazujące przebieg typowych operacji technologicznych produkcji okrętowej;

7) plansze obrazujące nieprawidłowości i wady technologiczne;

8) przepisy i plansze z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy;

9) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 3

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI

SYMBOL CYFROWY 342[03]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać zadania realizowane w czasie eksploatacji portów i terminali;

2) opisywać budowę portów i terminali oraz ich wyposażenie;

3) opisywać urządzenia transportu bliskiego;

4) obsługiwać automatyczne systemy składowania i identyfikacji towarów;

5) dokonywać doboru urządzeń transportu bliskiego do przeładunku towarów;

6) obsługiwać i eksploatować urządzenia przeładunkowe w portach i terminalach oraz posługiwać się statkowymi urządzeniami przeładunkowymi;

7) posługiwać się dokumentacją statku i sporządzać plan jego załadunku;

8) rozmieszczać ładunki sypkie, sztuki ciężkie i drobnicę luzem w ładowniach i na międzypokładach statku;

9) sztauować i mocować ładunki na statkach;

10) organizować obsługę samochodów, wagonów kolejowych, statków morskich, żeglugi śródlądowej oraz statków powietrznych w portach i terminalach;

11) organizować i realizować obsługę podróżnych w portach morskich i żeglugi śródlądowej oraz w terminalach kolejowych i lotniczych;

12) charakteryzować właściwości oraz składować ładunki masowe: płynne, gazowe i stałe oraz drobnicę luzem i w kontenerach;

13) stosować przepisy prawa dotyczące pracy portów i terminali oraz składowania ładunków;

14) opisywać zasady ruchu kolejowego i posługiwać się sygnalizacją kolejową;

15) organizować i dokonywać przeładunku towarów, w tym niebezpiecznych, ponadgabarytowych i żywych zwierząt, z wykorzystaniem infrastruktury portów i terminali;

16) eksploatować i oceniać stan techniczny urządzeń portowych i terminalowych oraz urządzeń transportu bliskiego, zgodnie z dokumentacją techniczną i warunkami technicznymi dozoru technicznego;

17) dokonywać przeglądów bieżących i okresowych urządzeń przeładunkowych i obsługowych w portach i terminalach;

18) klasyfikować i opisywać magazyny oraz ich wyposażenie;

19) montować, demontować i eksploatować regały magazynowe niskiego i wysokiego składowania;

20) obsługiwać regały magazynowe i obliczać wielkość powierzchni magazynowej oraz wskazywać miejsce składowania towarów, z wykorzystaniem oprogramowania specjalistycznego;

21) prowadzić gospodarkę opakowaniami i kontenerami;

22) przeprowadzać inwentaryzację magazynu i określać odpowiedzialność materialną, osobistą i wspólną, za powierzone mienie;

23) określać potrzeby i zakresy remontów infrastruktury portu, terminalu i magazynu;

24) obsługiwać środki łączności przewodowej i bezprzewodowej;

25) obliczać koszty przeładunku, operacji magazynowych i obsługi podróżnych;

26) sporządzać oferty handlowe na wykonywanie obsługi towarów i obsługi środków transportu w portach i terminalach;

27) wykonywać czynności z zakresu konfekcjonowania, przepakowywania i magazynowania towarów;

28) prowadzić dokumentację magazynową i ekspedycyjną w portach i terminalach;

29) posługiwać się dwoma językami obcymi, w tym językiem angielskim, w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

30) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

31) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

32) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

33) kierować zespołem pracowników;

34) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

35) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

36) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

37) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik eksploatacji portów i terminali powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) magazynowania ładunków, w tym ponadgabarytowych, materiałów niebezpiecznych i żywych zwierząt, w portach i terminalach;

2) obsługiwania ładunków, w tym kontenerowych, w portach i terminalach;

3) obsługiwania środków transportu w portach morskich i rzecznych, terminalach samochodowych, kolejowych i lotniczych;

4) sporządzania dokumentów związanych z przeładunkiem i magazynowaniem towarów;

5) dobierania środków transportu i urządzeń przeładunkowych do obsługi portów i terminali;

6) dobierania opakowań jednostkowych i transportowych oraz prowadzenia gospodarki opakowaniami i kontenerami;

7) obsługiwania zintegrowanych systemów informatycznych stosowanych w organizacji pracy portów i terminali;

8) rozpatrywania reklamacji zgodnie z trybem określonym w umowie, dotyczących obsługi ładunków lub osób w portach i terminalach;

9) obliczania kosztów przeładunku, magazynowania towarów i obsługi pasażerów;

10) organizowania i prowadzenia eksploatacji urządzeń transportu bliskiego;

11) organizowania i wykonywania konserwacji, przeglądów okresowych, napraw i badań diagnostycznych urządzeń transportu bliskiego.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy eksploatacji portów i terminali;

2) magazynowanie;

3) transport bliski w portach i terminalach;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY EKSPLOATACJI PORTÓW I TERMINALI

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu eksploatacji portów i terminali;

2) klasyfikować i opisywać środki transportu;

3) identyfikować elementy składowe systemów logistycznych w eksploatacji portów i terminali;

4) opisywać zasady bezpieczeństwa w terminalach lotniskowych;

5) opisywać zasady funkcjonowania służb obsługi statków powietrznych;

6) opisywać systemy i urządzenia do kontroli osób oraz bagażu w portach lotniczych;

7) opisywać porty i terminale, w tym drogowe, morskie, kolejowe, lotnicze i żeglugi śródlądowej;

8) opisywać wykonywane zadania przy obsłudze ładunków i podróżnych w portach i terminalach;

9) opisywać organizację transportu kolejowego i zasady ruchu kolejowego;

10) posługiwać się sygnalizacją w transporcie kolejowym;

11) klasyfikować ładunki;

12) określać właściwości ładunków;

13) przygotowywać ładunek do transportu;

14) określać podatność transportową ładunków;

15) zabezpieczać ładunki przed uszkodzeniem w czasie transportu;

16) opracowywać plan załadunku statku morskiego i żeglugi śródlądowej;

17) rozmieszczać ładunki sypkie, ciężkie i drobnicę luzem oraz kontenery w ładowniach statku i na jego międzypokładach;

18) sztauować i mocować ładunki na statku;

19) dobierać opakowania i kontenery oraz kompletować ładunki;

20) rozpatrywać reklamacje klientów dotyczące złej jakości wykonywanych usług;

21) obliczać czas realizacji usług w portach i terminalach;

22) przygotować przewóz materiałów niebezpiecznych i żywych zwierząt;

23) rozpoznawać oznakowania ładunków, w tym niebezpiecznych;

24) prowadzić dokumentację ekspedycyjną w portach i terminalach;

25) posługiwać się technologiami informatycznymi w realizacji zadań z zakresu obsługi ładunków w portach i terminalach;

26) obsługiwać środki łączności przewodowej i bezprzewodowej;

27) planować system transportowy ładunków w portach i terminalach, z uwzględnieniem dróg i ciągów transportowych oraz miejsc przeładunku towarów;

28) organizować infrastrukturę magazynową i transportu bliskiego;

29) klasyfikować opakowania;

30) kalkulować ceny obsługi ładunków w portach i terminalach;

31) obliczać koszty obsługi ładunków w portach i terminalach;

32) obliczać koszty eksploatacji urządzeń transportu bliskiego i usług w portach i terminalach;

33) stosować systemy identyfikacji ładunków oraz znakować ładunki;

34) obsługiwać system automatycznej identyfikacji towarów EAN.UCC;

35) optymalizować powierzchnię ładunkową środków transportu;

36) wystawiać faktury VAT za wykonane usługi;

37) obsługiwać statki morskie, żeglugi śródlądowej, statki powietrzne i wagony kolejowe;

38) obsługiwać podróżnych w portach i terminalach;

39) przygotowywać ładunki do odpraw celnych, sanitarnych i fitosanitarnych;

40) posługiwać się dwoma językami obcymi, w tym językiem angielskim, przy realizacji zadań zawodowych;

41) charakteryzować systemy gospodarowania odpadami i system ochrony środowiska;

42) wykonywać zadania w zakresie gospodarki odpadami, z zachowaniem zasad ekologistyki;

43) wykonywać usługi recyklingowe odpadów po opakowaniach i urządzeń transportu bliskiego wycofanych z eksploatacji w portach i terminalach;

44) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w portach i terminalach.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia z zakresu eksploatacji portów i terminali;

2) środki transportu morskiego, lotniczego, kolejowego i żeglugi śródlądowej;

3) logistyka i podstawowe struktury systemów logistycznych;

4) procesy logistyczne;

5) funkcje i rodzaje portów i terminali;

6) zasady bezpieczeństwa w terminalach lotniskowych;

7) organizacja transportu powietrznego, zasady obsługi statków powietrznych;

8) systemy i urządzenia do kontroli osób oraz bagażu w portach lotniczych;

9) infrastruktura, technika i technologia w procesach logistycznych;

10) obsługa ładunków i podróżnych w portach i terminalach;

11) organizacja transportu kolejowego;

12) zasady ruchu kolejowego;

13) sygnalizacja w transporcie kolejowym;

14) załadunek wagonów kolejowych i oznakowanie przewożonych ładunków;

15) zasady pracy manewrowej w transporcie kolejowym;

16) klasyfikacja ładunków;

17) właściwości ładunków;

18) zasady przygotowywania ładunków do transportu;

19) podatność transportowa ładunków;

20) zabezpieczanie ładunków przed uszkodzeniem w czasie transportu;

21) plan załadunku statku morskiego i żeglugi śródlądowej;

22) systemy informatyczne do sporządzania planu załadunku;

23) rozmieszczenie ładunków na statkach morskich i żeglugi śródlądowej;

24) sztauowanie i mocowanie ładunku;

25) procedury stosowane w razie uszkodzenia ładunku w transporcie;

26) systemy jakości – procedury ustalania krytycznych punktów kontroli (Hazard Analysis and Critical Control Point – HACCP);

27) certyfikaty jakości i usług;

28) reklamacje w sprawie złej jakości wykonywanych usług;

29) zasady określania terminów realizacji usług w portach i terminalach;

30) technologia przewozów materiałów niebezpiecznych i żywych zwierząt;

31) technologie informatyczne wspomagające realizację zadań z zakresu obsługi ładunków w portach i terminalach;

32) systemy elektronicznej wymiany dokumentów (Electronic Data Interchange – EDI);

33) obsługa zamówień przewozowych;

34) czas i koszty przeładunku towarów;

35) drogi i ciągi transportowe;

36) miejsca przeładunku towarów;

37) urządzenia do składowania towarów;

38) infrastruktura magazynowa;

39) infrastruktura transportu bliskiego;

40) klasyfikacja opakowań;

41) opakowania jednostkowe, zbiorcze i transportowe;

42) cennik obsługi ładunków w portach i terminalach;

43) rachunek kosztów obsługi ładunków w portach i terminalach;

44) koszty eksploatacji urządzeń oraz obsługi towarów i podróżnych w portach i terminalach;

45) fakturowanie usług w portach i terminalach;

46) optymalizacja powierzchni załadunku środków transportu;

47) obsługa statków morskich, żeglugi śródlądowej, statków powietrznych i wagonów kolejowych;

48) obsługa podróżnych w portach i terminalach;

49) zarządzanie infrastrukturą logistyczną;

50) planowanie operacyjne w portach i terminalach;

51) odprawy celne, sanitarne i fitosanitarne ładunków;

52) prowadzenie dokumentacji transportowej w językach obcych;

53) system ochrony środowiska w portach i terminalach;

54) ekologistyka w zarządzaniu odpadami stałymi;

55) ekologistyka w zarządzaniu odpadami opakowaniowymi;

56) usługi recyklingowe odpadów po opakowaniach i urządzeń transportu bliskiego wycofanych z eksploatacji w portach i terminalach;

57) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w portach i terminalach.

BLOK: MAGAZYNOWANIE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować magazyny;

2) wyposażać magazyny;

3) opisywać magazyny celne i wolne obszary celne oraz zasady ich funkcjonowania;

4) eksploatować regały magazynowe niskiego i wysokiego składowania;

5) stosować zasady zarządzania magazynem;

6) określać rolę i zadania magazynów w obsłudze portów i terminali;

7) realizować zadania magazynowe;

8) obliczać i zagospodarowywać przestrzeń składową magazynów;

9) przygotowywać strefy przyjęć i wydawania towarów;

10) przygotowywać strefy kompletacji towarów;

11) klasyfikować kontenery i opisywać ich budowę;

12) opisywać zasady składowania i mocowania kontenerów;

13) gospodarować opakowaniami transportowymi;

14) stosować systemy informatyczne i oprogramowanie wspomagające gospodarkę magazynową;

15) obliczać koszty magazynowania;

16) przestrzegać norm obciążenia regałów magazynowych i przepisów bezpieczeństwa przy obsłudze magazynu;

17) magazynować materiały niebezpieczne, ładunki ponadgabarytowe, żywe zwierzęta;

18) kontrolować straty w procesach przemieszczania, magazynowania i przechowywania towarów;

19) przeprowadzać inwentaryzację magazynów;

20) określać odpowiedzialność materialną, osobistą i wspólną, za powierzone mienie;

21) prowadzić dokumentację magazynową;

22) wykonywać czynności z zakresu konfekcjonowania, przepakowywania i ładowania w opakowania zbiorcze;

23) znakować i odczytywać oznakowania w językach obcych zamieszczone na ładunkach i opakowaniach.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja, funkcje i rodzaje magazynów;

2) zadania i zabezpieczenie magazynów;

3) wyposażenie magazynów;

4) przejścia graniczne;

5) procedury celne;

6) wolne obszary celne i magazyny celne;

7) wymogi Unii Europejskiej w zakresie procedur odprawy celnej i granicznej;

8) procesy magazynowe – przyjmowanie, wydawanie, składowanie i kompletacja;

9) eksploatacja magazynów niskiego i wysokiego składowania;

10) podział funkcjonalno-organizacyjny magazynu;

11) zarządzanie magazynem;

12) rola i zadania magazynów w portach i terminalach;

13) przestrzeń składowa magazynów;

14) zagospodarowanie strefy przyjęć i wydawania towarów;

15) gospodarowanie paletami i pojemnikami oraz kontenerami;

16) obsługa zwrotów opakowań transportowych;

17) strefa kompletacji;

18) klasyfikacja i budowa kontenerów;

19) składowanie kontenerów;

20) mocowanie kontenerów na środkach transportu;

21) terminale RO-RO;

22) magazynowe systemy informatyczne;

23) automatyczna identyfikacja przepływu towarów w obszarze magazynowania i dystrybucji;

24) koszty magazynowania;

25) normy obciążenia i przepisy bezpieczeństwa przy obsłudze magazynu;

26) magazynowanie materiałów niebezpiecznych;

27) magazynowanie ładunków ponadgabarytowych;

28) magazynowanie żywych zwierząt;

29) straty w procesach przemieszczania, magazynowania i przechowywania towarów;

30) inwentaryzacja magazynów;

31) odpowiedzialność osobista i wspólna za powierzone mienie;

32) dokumentacja magazynowa;

33) konfekcjonowanie, przepakowywanie i ładowanie towarów w opakowania zbiorcze;

34) znakowanie ładunków w językach obcych.

BLOK: TRANSPORT BLISKI W PORTACH I TERMINALACH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować urządzenia transportu bliskiego stosowane w portach i terminalach oraz w magazynach;

2) opisywać zasady doboru i eksploatacji urządzeń transportu bliskiego;

3) organizować załadunek i wykonywać wyładunek towarów w portach i terminalach, z wykorzystaniem urządzeń transportu bliskiego;

4) rozróżniać urządzenia transportu bliskiego stosowane w portach i terminalach, ze względu na ich przeznaczenie i rozwiązania konstrukcyjne;

5) charakteryzować elementy mechanizmów w urządzeniach transportu bliskiego w portach i terminalach oraz opisywać ich budowę i działanie;

6) odczytywać rysunki mechanizmów urządzeń transportu bliskiego;

7) odczytywać schematy instalacji elektrycznych i elektronicznych oraz rozróżniać rodzaje obwodów występujących w instalacjach elektrycznych urządzeń transportu bliskiego w portach i terminalach;

8) określać rolę i rodzaj elementów elektronicznych stosowanych w budowie urządzeń transportu bliskiego w portach i terminalach;

9) rozróżniać podstawowe mechanizmy napędowe, części przesuwane oraz mechanizmy ruchu postępowego i obrotowego urządzeń transportu bliskiego oraz wyjaśniać budowę, zasady działania i przeznaczenie typowych urządzeń transportu bliskiego stosowanych w portach i terminalach;

10) kontrolować stan techniczny urządzeń transportu bliskiego w portach i terminalach oraz ich zespołów i elementów, stosując odpowiednie metody diagnozowania i weryfikacji;

11) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) urządzeń transportu bliskiego stosowanych w portach i terminalach;

12) eksploatować urządzenia transportu bliskiego zgodnie z dokumentacją techniczną;

13) wykonywać operacje obsługowe i eksploatacyjne urządzeń transportu bliskiego, zgodnie z wymaganiami dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR);

14) rozróżniać i charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów eksploatacyjnych i dobierać je do określonych warunków eksploatacji urządzeń transportu bliskiego;

15) charakteryzować procesy zużycia oraz starzenia urządzeń transportu bliskiego oraz przeciwdziałać im;

16) charakteryzować procesy i czynniki mające wpływ na uszkodzenia urządzeń transportu bliskiego w portach i terminalach;

17) dokonywać obsługi codziennej, przeglądów bieżących i okresowych urządzeń transportu bliskiego;

18) obsługiwać komputerowe urządzenia sterujące urządzeniami transportu bliskiego w portach i terminalach;

19) obliczać koszty usług transportu bliskiego;

20) obliczać koszty eksploatacji urządzeń transportu bliskiego;

21) prowadzić dokumentację eksploatacyjną urządzeń transportu bliskiego w portach i terminalach;

22) stosować umowne sygnały przy pracy urządzeń dźwigowych;

23) zamawiać części zamienne i materiały eksploatacyjne do urządzeń transportu bliskiego;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas eksploatacji i remontów urządzeń transportu bliskiego w portach i terminalach.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja urządzeń transportu bliskiego stosowanych w portach i terminalach oraz w magazynach;

2) budowa i zasady działania urządzeń transportu bliskiego;

3) eksploatacja urządzeń transportu bliskiego;

4) organizacja załadunku i wyładunku towarów w portach i terminalach, z wykorzystaniem urządzeń transportu bliskiego;

5) mechanizmy i ich elementy w urządzeniach transportu bliskiego;

6) zasady działania mechanizmów stosowanych w urządzeniach transportu bliskiego;

7) budowa i zasady działania typowych urządzeń transportu bliskiego poziomego i pionowego w portach i terminalach;

8) czytanie rysunków technicznych mechanizmów urządzeń transportu bliskiego;

9) czytanie schematów instalacji elektrycznej i elektronicznej;

10) elementy elektroniczne i automatyki, stosowane w budowie urządzeń transportu bliskiego;

11) podstawowe mechanizmy napędowe w urządzeniach transportu bliskiego;

12) napędy i układy sterowania: hydrauliczne, pneumatyczne i elektryczne;

13) diagnostyka techniczna urządzeń transportu bliskiego;

14) podstawowe pojęcia eksploatacji urządzeń technicznych;

15) warunki techniczne eksploatacji urządzeń transportu bliskiego;

16) eksploatacja elementów jezdnych i roboczych urządzeń transportu bliskiego;

17) zasady rozpoznawania zużycia i uszkodzeń elementów i mechanizmów urządzeń transportu bliskiego;

18) dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR) urządzeń transportu bliskiego;

19) dokumentacja eksploatacyjna urządzeń transportu bliskiego;

20) zasady napraw urządzeń;

21) ogólne zasady projektowania procesów technologicznych montażu;

22) zasady montażu i demontażu urządzeń transportu bliskiego;

23) materiały, gazy i płyny eksploatacyjne;

24) uszczelnienia techniczne;

25) fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń;

26) korozja metali i powłoki ochronne;

27) obsługa codzienna, przeglądy bieżące i okresowe urządzeń transportu bliskiego;

28) stanowiska i urządzenia obsługowo-naprawcze;

29) organizacja prac eksploatacyjnych;

30) komputerowe sterowanie urządzeniami transportu bliskiego;

31) kalkulacja kosztów usług transportu bliskiego;

32) koszty eksploatacji urządzeń transportu bliskiego;

33) dokumentacja eksploatacyjna urządzeń transportu bliskiego w portach i terminalach;

34) sygnały umowne przy pracy urządzeń dźwignicowych;

35) zamawianie części zamiennych oraz materiałów eksploatacyjnych do urządzeń transportu bliskiego;

36) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas eksploatacji i remontów urządzeń transportu bliskiego.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w językach obcych, w tym w języku angielskim, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) źródła informacji zawodowej;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia urządzeń transportu bliskiego;

2) pracownia ładunkoznawstwa i towaroznawstwa;

3) laboratorium magazyn – port – terminal;

4) pracownia eksploatacji urządzeń transportu bliskiego.

Pracownia urządzeń transportu bliskiego powinna być wyposażona w:

1) modele i plansze figur płaskich i brył;

2) zestawy norm dotyczących rysunku technicznego maszynowego i elektrycznego;

3) przykładowe egzemplarze dokumentacji technicznych urządzeń transportu bliskiego oraz ich zespołów i podzespołów;

4) filmy dydaktyczne i foliogramy, przedstawiające urządzenia transportu bliskiego poziomego i pionowego;

5) filmy dydaktyczne i foliogramy, przedstawiające zasady bezpiecznej pracy urządzeń transportu bliskiego;

6) katalog środków transportu;

7) dokumentację obsługową i eksploatacyjną urządzeń transportu bliskiego poziomego i pionowego;

8) przepisy prawa z zakresu transportu;

9) stanowisko komputerowe z oprogramowaniem oraz z dostępem do Internetu;

10) modele, plansze, filmy prezentujące poszczególne rodzaje urządzeń i narzędzi do obróbki ręcznej i maszynowej;

11) dokumentacje procesów technologicznych montażu urządzeń transportu bliskiego;

12) schematy instalacji elektrycznych urządzeń transportu bliskiego;

13) podstawowe mierniki wielkości elektrycznych;

14) narzędzia i przyrządy pomiarowe stosowane w naprawach i eksploatacji urządzeń transportu bliskiego;

15) dokumentacje procesów technologicznych napraw urządzeń transportu bliskiego;

16) elementy i układy elektryczne i elektroniczne sterujące urządzeniami transportu bliskiego;

17) elementy automatyki stosowane w urządzeniach transportu bliskiego, układy mechaniczne i elektryczne;

18) modele (eksponaty) różnych typów urządzeń transportu bliskiego:

a) wózków transportowych,

b) wózków magazynowych,

c) wózków widłowych,

d) dźwignic,

e) cięgników,

f) suwnic,

g) żurawi,

h) układnic,

i) dźwigników,

j) dźwigów,

k) wyciągów towarowych,

l) wind towarowych,

m) przenośników taśmowych i rolkowych,

n) stołów hydraulicznych,

o) podestów ruchomych,

p) dźwignic linotorowych,

q) żurawi szynowych,

r) żurawi do przeładunku towarów masowych,

s) żurawi do przeładunku drobnicy,

t) przesuwnic,

u) mostowców,

v) żurawi samojezdnych;

19) osprzęt przeładunkowy:

a) trawery,

b) rozpornice,

c) liny,

d) haki;

20) urządzenia do mocowania ładunków ciężkich i drobnicy luzem na pokładach i w ładowniach statków;

21) stanowisko komputerowe wraz z oprogramowaniem do symulacji zjawisk i procesów zachodzących podczas eksploatacji w urządzeniach transportu bliskiego.

Pracownia ładunkoznawstwa i towaroznawstwa powinna być wyposażona w:

1) plansze i foliogramy przedstawiające:

a) normy i standardy dotyczące przewożonych towarów,

b) opakowania w transporcie morskim i żegludze śródlądowej,

c) przekroje ładowni z systemami wentylacyjnymi,

d) podstawowe typy statków, sztauplan,

e) magazyny ładunków niebezpiecznych,

f) magazyny ładunków masowych,

g) magazyny niskiego i wysokiego składowania;

2) modele:

a) ładowni statków, kontenerów i innych opakowań,

b) statków,

c) opakowań o małych gabarytach,

d) opakowań wielkogabarytowych,

e) magazynów ładunków niebezpiecznych,

f) magazynów masowych,

g) magazynów niskiego i wysokiego składowania,

h) regałów magazynowych;

3) wzory dokumentów, takich jak:

a) dokumentacja magazynowa,

b) dokumentacja ładunkowa,

c) dokumenty kontroli czystości;

4) próbki towarów:

a) płynnych,

b) sypkich,

c) stałych;

5) katalogi towarów i opakowań;

6) przepisy dotyczące przewozów towarów, zwierząt i materiałów niebezpiecznych;

7) filmy dydaktyczne i foliogramy dotyczące zasad ładowania i przewozu towarów;

8) wzory znakowania opakowań ładunków i urządzeń transportu;

9) stanowisko komputerowe z oprogramowaniem specjalistycznym wspomagającym gospodarkę magazynową oraz z dostępem do Internetu.

Laboratorium magazyn – port – terminal powinno być wyposażone w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), połączone w sieć, z dostępem do Internetu;

2) oprogramowanie komputerowe użytkowe:

a) edytor tekstu,

b) arkusz kalkulacyjny,

c) programy graficzne,

d) bazy danych,

e) program do prezentacji;

3) oprogramowanie komputerowe stosowane do optymalizacji:

a) rozmieszczenia ładunku w magazynie, w oparciu o ciągłe śledzenie stanu zapasów,

b) tras transportu bliskiego,

c) rozmieszczenia ładunków w środkach transportu;

4) oprogramowanie specjalistyczne w zakresie:

a) inwentaryzowania towarów,

b) kontroli stanów magazynowych,

c) przepływu materiałów w magazynie,

d) wprowadzania i wydawania towarów do i z magazynu,

e) znakowania opakowań towarów i przesyłek;

5) drukarki komputerowe (jedna drukarka na trzy komputery);

6) kserokopiarki (dwie sztuki);

7) oprogramowanie wspomagające zarządzanie magazynem;

8) drukarki kodów kreskowych;

9) skanery;

10) czytniki kodów kreskowych;

11) modele (eksponaty) różnych urządzeń transportu:

a) samochodów wraz z naczepami,

b) wagonów kolejowych,

c) statków morskich i żeglugi śródlądowej;

12) modele terminali:

a) magazynowych i kontenerowych,

b) osobowych;

13) modele portów:

a) morskich i śródlądowych,

b) lotniczych;

14) modele magazynów niskiego i wysokiego składowania;

15) urządzenia automatycznej identyfikacji towarów;

16) jednostki logistyczne oznakowane w systemie globalnym EAN.UCC;

17) instrukcje przepływu towarów przez terminal;

18) dokumentację magazynową;

19) dokumentację przeładunkową.

Pracownia eksploatacji urządzeń transportu bliskiego powinna być wyposażona w:

1) stanowisko ślusarskie do obróbki ręcznej i mechanicznej za pomocą elektronarzędzi;

2) stanowisko do demontażu i montażu podzespołów urządzeń transportu bliskiego;

3) stanowisko do wykonywania połączeń nierozłącznych i rozłącznych;

4) stanowisko do montażu podzespołów i urządzeń mechanicznych, elektrycznych i elektronicznych;

5) stanowisko do montażu układów i urządzeń sterowania urządzeniami transportu bliskiego.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 4

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK LOGISTYK

SYMBOL CYFROWY 342[04]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu logistyki;

2) stosować przepisy i normy dotyczące działalności logistycznej przedsiębiorstw;

3) określać zadania realizowane w procesach logistycznych;

4) stosować standardy logistycznej obsługi klienta;

5) planować i organizować proces zaopatrzenia materiałowego w ramach produkcji i dystrybucji towarów;

6) stosować zasady optymalizacji zapasów magazynowych;

7) organizować prace związane z przyjęciem, składowaniem, kompletacją i wydawaniem towarów z magazynu;

8) dobierać środki transportu wewnętrznego i zewnętrznego do określonych zadań logistycznych;

9) planować i optymalizować trasy przewozu ładunków w ramach zadań logistycznych przedsiębiorstwa;

10) dobierać opakowania i przygotowywać towary do dystrybucji;

11) stosować standardy gospodarki elektronicznej w procesach logistycznych;

12) stosować technologie informacyjne w działaniach logistycznych;

13) organizować transport osób i ładunków w aglomeracji miejskiej;

14) organizować procesy logistyczne związane z gospodarką odpadami i ekologistyką;

15) stosować metody i narzędzia statystyczne do sporządzania analiz procesów logistycznych;

16) dokonywać analizy rynku usług logistycznych z wykorzystaniem narzędzi marketingowych;

17) kalkulować koszty logistycznej działalności przedsiębiorstwa;

18) stosować standardy jakości w realizacji procesów logistycznych;

19) kontrolować realizację zaplanowanych zadań logistycznych;

20) sporządzać dokumentację procesów logistycznych;

21) posługiwać się dwoma językami obcymi w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

23) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

24) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

25) kierować zespołem pracowników;

26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

27) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

28) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

29) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik logistyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowania i organizowania procesów logistycznych w łańcuchu dostaw;

2) sporządzania dokumentów związanych z realizacją zadań logistycznych co najmniej w dwóch językach obcych;

3) ustalania należności za usługi logistyczne, na podstawie obowiązujących taryf lub poniesionych kosztów;

4) prowadzenia rozliczeń finansowych z klientami krajowymi i zagranicznymi;

5) organizowania działań logistycznych w aglomeracjach miejskich;

6) oceniania jakości i efektywności świadczonych usług logistycznych;

7) zarządzania zapasami oraz ustalania planu dostaw materiałów i towarów;

8) planowania i organizowania gospodarki magazynowej;

9) planowania i organizowania działań transportowych w przedsiębiorstwie;

10) prowadzenia racjonalnej gospodarki opakowaniami w łańcuchu dostaw;

11) prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) logistyka;

2) podstawy transportu i spedycji;

3) gospodarka zapasami, gospodarka magazynowa;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: LOGISTYKA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać rolę i znaczenie logistyki w działalności przedsiębiorstwa;

2) charakteryzować elementy składowe systemów logistycznych;

3) rozpoznawać elementy łańcucha dostaw;

4) planować i organizować przepływ materiałów i towarów w łańcuchu dostaw;

5) planować zadania logistyczne związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa;

6) identyfikować elementy infrastruktury logistycznej;

7) określać znaczenie i miejsce centrów logistycznych w łańcuchu dostaw;

8) korzystać z zasobów logistycznych przedsiębiorstwa;

9) określać miejsce logistyki w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa, funkcje i zakresy obowiązków pracowników jednostek organizacyjnych związanych z działalnością logistyczną przedsiębiorstwa;

10) rozpoznawać problemy logistyczne miasta;

11) oceniać wykorzystanie infrastruktury logistycznej miasta;

12) oceniać rozwiązania logistyczne stosowane w aglomeracjach miejskich;

13) planować i realizować zadania logistyczne w zakresie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem zasad ekologistyki;

14) sporządzać analizy procesów logistycznych z zastosowaniem metod statystycznych;

15) opracowywać, interpretować i prezentować materiał statystyczny;

16) stosować wskaźniki i mierniki do analizy i oceny poziomu obsługi klienta;

17) oceniać poziom świadczonych usług logistycznych;

18) określać rodzaje opakowań stosowanych w procesach logistycznych;

19) dobierać opakowania przy formowaniu jednostek logistycznych;

20) określać cechy gospodarki elektronicznej;

21) organizować przepływ informacji wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa, z wykorzystaniem technik informatycznych;

22) obsługiwać system automatycznej identyfikacji towarów oparty na standardach GS1 (Global Standards and Solutions);

23) posługiwać się oprogramowaniem wspomagającym wykonywanie zadań logistycznych w przedsiębiorstwie;

24) stosować podstawowe zasady rachunkowości;

25) obliczać koszty zadań i usług logistycznych;

26) analizować strukturę kosztów działalności logistycznej przedsiębiorstwa;

27) kalkulować koszty usług logistycznych;

28) charakteryzować procesy logistyczne w działalności produkcyjno-usługowej przedsiębiorstwa;

29) charakteryzować proces planowania produkcji;

30) rozpoznawać i planować potrzeby materiałowe;

31) stosować zasady racjonalnego gospodarowania zasobami w przedsiębiorstwie;

32) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rola i znaczenie logistyki w działalności przedsiębiorstwa, fazowy i funkcjonalny podział logistyki;

2) systemy logistyczne;

3) łańcuchy i sieci dostaw;

4) infrastruktura logistyczna;

5) centra logistyczne i ich znaczenie w sieciach logistycznych;

6) zasoby logistyczne przedsiębiorstwa;

7) miejsce logistyki w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa;

8) logistyka miejska;

9) logistyczne aspekty gospodarki odpadami;

10) analiza statystyczna procesów logistycznych;

11) podstawy wnioskowania statystycznego;

12) logistyczna obsługa klienta;

13) opakowania w systemach logistycznych;

14) gospodarka elektroniczna;

15) automatyczna identyfikacja towarów w logistyce;

16) podstawy rachunkowości;

17) koszty działalności logistycznej przedsiębiorstwa;

18) procesy logistyczne w działalności produkcyjno-usługowej przedsiębiorstwa;

19) logistyka produkcji;

20) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY TRANSPORTU I SPEDYCJI

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować usługi transportowe i spedycyjne;

2) charakteryzować rodzaje i właściwości ładunków;

3) klasyfikować środki transportu według ich przeznaczenia i oddziaływania na środowisko;

4) dobierać środki transportu w zależności od rodzaju przewożonego ładunku;

5) określać koszty eksploatacji środków transportu;

6) określać popyt i podaż na rynku usług transportowych i spedycyjnych;

7) planować zadania transportowo-spedycyjne z uwzględnieniem różnych gałęzi transportu oraz obowiązujących przepisów;

8) stosować metody optymalizacji tras przewozu ładunków;

9) określać czynności związane z obsługą ładunków w różnych gałęziach transportu;

10) organizować czynności transportowe i spedycyjne;

11) stosować techniki informatyczne w procesach transportowych i spedycyjnych;

12) dobierać technologie przewozu do różnych systemów transportu intermodalnego;

13) kalkulować koszty usług transportowych i spedycyjnych na podstawie cenników i taryf przewozowych;

14) opracowywać dokumentację związaną z wykonywaniem zadań transportowych i spedycyjnych;

15) stosować mierniki oceny efektywności środków transportu;

16) oceniać jakość wykonywanych usług transportowych i spedycyjnych;

17) dokonywać wyboru dostawców usług transportowych;

18) szacować koszty działalności transportowej i spedycyjnej przedsiębiorstwa;

19) dokonywać wyboru usług ubezpieczeniowych dla transportu;

20) prowadzić badania rynku usług transportowych i spedycyjnych z wykorzystaniem narzędzi marketingowych;

21) stosować przepisy i normy dotyczące działalności transportowej i spedycyjnej;

22) kontrolować czas pracy kierowców;

23) podejmować współpracę z krajowymi i zagranicznymi podmiotami, organizacjami i stowarzyszeniami w zakresie transportu i spedycji;

24) korzystać z oprogramowania wspomagającego wykonywanie zadań transportowych i spedycyjnych;

25) stosować procedury zarządzania jakością w działalności transportowej i spedycyjnej;

26) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja usług transportowych i spedycyjnych;

2) rodzaje i właściwości ładunków;

3) gałęzie transportu, infrastruktura transportu i środki transportu;

4) zasady doboru środków transportu;

5) koszty eksploatacji środków transportu;

6) rynek usług transportowych i spedycyjnych;

7) zadania i czynności transportowe i spedycyjne;

8) obsługa ładunków w różnych gałęziach transportu;

9) przewozy intermodalne;

10) koszty usług transportowych i spedycyjnych, cenniki i taryfy przewozowe;

11) dokumentacja związana z wykonywaniem zadań transportowych i spedycyjnych;

12) mierniki oceny efektywności środków transportu i ocena jakości wykonywanych usług transportowo-spedycyjnych;

13) koszty działalności transportowej i spedycyjnej przedsiębiorstwa;

14) usługi ubezpieczeniowe dla transportu;

15) narzędzia marketingowe służące do badania rynku usług transportowych i spedycyjnych;

16) regulacje prawne działalności transportowej i spedycyjnej;

17) czas pracy kierowców;

18) współpraca z krajowymi i zagranicznymi podmiotami, organizacjami i stowarzyszeniami w zakresie transportu i spedycji;

19) oprogramowanie wspomagające wykonywanie zadań transportowych i spedycyjnych;

20) procedury zarządzania jakością w działalności transportowej i spedycyjnej;

21) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: GOSPODARKA ZAPASAMI, GOSPODARKA MAGAZYNOWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować zapasy według różnych kryteriów;

2) rozpoznawać podstawowe problemy gospodarki zapasami;

3) stosować zasady zarządzania zapasami;

4) klasyfikować materiały i towary na podstawie różnych kryteriów;

5) identyfikować składniki kosztów gospodarki zapasami;

6) prognozować zapotrzebowanie na materiały i towary;

7) charakteryzować elementy cyklu uzupełniania zapasów;

8) określać zależność wielkości zapasu od poziomu obsługi klienta;

9) obliczać poziom zapasu cyklicznego i zabezpieczającego;

10) ustalać ekonomiczną wielkość dostawy (EWD);

11) wyznaczać strukturę zapasu;

12) stosować podstawowe metody odnawiania zapasów;

13) sporządzać harmonogramy dostaw materiałów i towarów;

14) określać miejsce i rolę magazynu w łańcuchu dostaw;

15) klasyfikować magazyny według różnych kryteriów;

16) dobierać wyposażenie magazynu zgodnie z jego przeznaczeniem;

17) zaplanować optymalne zagospodarowanie przestrzeni składowej magazynu;

18) określać strefy i układy technologiczne magazynu;

19) organizować pracę w strefie przyjęć i wydań towarów w magazynie;

20) organizować pracę w strefie kompletacji towarów;

21) formować paletową jednostkę ładunkową;

22) gospodarować opakowaniami transportowymi;

23) obliczać koszty procesów magazynowych;

24) sporządzać dokumentację magazynową;

25) dokonywać inwentaryzacji majątku trwałego i obrotowego w magazynie;

26) stosować techniki identyfikacji materiałów i towarów w procesach magazynowania;

27) korzystać z oprogramowania wspomagającego zarządzanie zapasami i magazynem;

28) oceniać straty powstałe w procesach przemieszczania i przechowywania materiałów i towarów;

29) stosować mierniki oceny gospodarki zapasami i gospodarki magazynowej;

30) stosować procedury zarządzania jakością w procesach magazynowania materiałów i towarów;

31) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w zarządzaniu zapasami i magazynem.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja zapasów, podstawowe pojęcia i problemy gospodarki zapasami;

2) zasady zarządzania zapasami;

3) klasyfikacja materiałów i towarów;

4) koszty gospodarki zapasami;

5) zmienność i prognozowanie zapotrzebowania na materiały i towary;

6) wskaźniki poziomu obsługi klienta w zarządzaniu zapasami;

7) mierniki oceny gospodarki zapasami;

8) struktura zapasu materiałów i towarów;

9) metody odnawiania zapasów materiałów i towarów;

10) strategie gospodarki zapasami;

11) podstawowe pojęcia z zakresu gospodarki magazynowej;

12) infrastruktura magazynowa;

13) procesy magazynowe – przyjmowanie, składowanie, kompletowanie oraz wydawanie materiałów i towarów;

14) organizacja pracy w poszczególnych strefach magazynu;

15) opakowania stosowane w magazynowaniu i transporcie;

16) wydajność i koszty magazynowania;

17) dokumentacja magazynowa;

18) inwentaryzacja majątku trwałego i obrotowego w magazynie;

19) identyfikacja przepływu materiałów i towarów w procesach magazynowania, w tym identyfikacja automatyczna;

20) mierniki oceny gospodarki zapasami i gospodarki magazynowej;

21) procedury zarządzania jakością w procesach magazynowania;

22) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w zarządzaniu zapasami i magazynem.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w dwóch językach obcych, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) języki obce zawodowe w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) źródła informacji zawodowej;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia symulacyjna procesów logistycznych;

2) laboratorium magazynowe;

3) pracownia środków i systemów transportowych;

4) pracownia komputerowa.

Pracownia symulacyjna procesów logistycznych powinna być wyposażona w:

1) projektor multimedialny, ekran;

2) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) z dostępem do Internetu;

3) drukarkę kolorową;

4) pakiet programów użytkowych;

5) skaner;

6) lokalną sieć komputerową;

7) programy komputerowe symulujące procesy logistyczne;

8) programy komputerowe z zakresu obsługi finansowej przedsiębiorstwa;

9) wzory dokumentacji stosowane w procesach logistycznych;

10) multimedialne mapy tras komunikacyjnych;

11) materiały i urządzenia biurowe;

12) multimedialne pomoce dydaktyczne do prezentacji przebiegu procesów logistycznych;

13) literaturę zawodową.

Laboratorium magazynowe powinno być wyposażone w:

1) projektor multimedialny, ekran;

2) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) z dostępem do Internetu;

3) drukarkę kolorową;

4) pakiet programów użytkowych;

5) skaner;

6) lokalną sieć komputerową;

7) modele lub katalogi magazynów;

8) oprogramowanie wspomagające zarządzanie zapasami i magazynem;

9) oprogramowanie i urządzenia do automatycznej identyfikacji towarów;

10) modele opakowań;

11) modele środków transportu wewnątrzzakładowego;

12) przykłady dokumentacji magazynowej;

13) multimedialne pomoce dydaktyczne do prezentacji przebiegu procesów magazynowych;

14) literaturę zawodową.

Pracownia środków i systemów transportowych powinna być wyposażona w:

1) przenośny komputer i projektor multimedialny;

2) modele lub katalogi różnych środków transportu;

3) wzory dokumentacji transportowej;

4) mapy tras komunikacyjnych;

5) cenniki i taryfy przewozowe;

6) rozkłady jazdy;

7) urządzenia GPS;

8) tachografy;

9) multimedialne pomoce dydaktyczne do prezentacji przebiegu procesów transportowo-spedycyjnych;

10) przepisy prawa dotyczące transportu i spedycji;

11) wzory oznakowania ładunków;

12) literaturę zawodową.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) pakiet programów użytkowych: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, bazy danych, programy graficzne, programy statystyczne;

6) drukarki;

7) skanery;

8) literaturę zawodową.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 5

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK MECHANIK LOTNICZY

SYMBOL CYFROWY 314[05]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, termodynamiki, aerodynamiki, mechaniki lotu, elektrotechniki oraz automatyki lotniczej;

2) posługiwać się pojęciami z zakresu mechaniki technicznej, materiałoznawstwa oraz elektrotechniki;

3) posługiwać się podstawowymi technikami pomiarowymi wielkości fizycznych;

4) odczytywać i wykonywać schematy logiczne, ideowe, blokowe, montażowe oraz szkice i rysunki techniczne układów mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych oraz instalacji elektrycznych występujących w sprzęcie lotniczym;

5) klasyfikować statki powietrzne ze względu na rozwiązania konstrukcyjne i przeznaczenie;

6) klasyfikować elementy i podzespoły układów mechanicznych, hydraulicznych i pneumatycznych oraz wyposażenia elektrycznego i awionicznego statków powietrznych według ich przeznaczenia, zasady działania i budowy;

7) określać właściwości i zastosowanie materiałów stosowanych do budowy i eksploatacji sprzętu lotniczego;

8) wykonywać operacje obróbki ręcznej z użyciem elektronarzędzi i narzędzi pneumatycznych;

9) wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne elementów mechanicznych oraz prostych elementów elektrycznych;

10) wykonywać proste operacje montażowe, obsługowe oraz naprawcze statku powietrznego i jego zespołów na podstawie dokumentacji technicznej;

11) obsługiwać urządzenia mechaniczne, hydrauliczne, pneumatyczne, elektryczne, elektroniczne oraz układy automatyki statków powietrznych;

12) oceniać stan techniczny statków powietrznych oraz ich instalacji i podzespołów z zastosowaniem urządzeń diagnostycznych;

13) wykorzystywać zapisy rejestratorów parametrów lotu do diagnozowania instalacji i systemów statków powietrznych;

14) określać procesy zużycia i starzenia zachodzące w sprzęcie lotniczym;

15) rozpoznawać rodzaje procesów korozyjnych zachodzących w sprzęcie lotniczym oraz usuwać korozję i zapobiegać jej powstawaniu;

16) posługiwać się urządzeniami pomocniczymi służącymi do obsługi statków powietrznych, z zachowaniem zasad eksploatacji i bezpieczeństwa pracy;

17) użytkować i konserwować narzędzia uniwersalne i specjalistyczne służące do obsługi statków powietrznych;

18) korzystać ze specjalistycznych programów komputerowych stosowanych w lotnictwie;

19) czytać i opracowywać rysunki techniczne elementów konstrukcji, schematy logiczne, ideowe i montażowe statków powietrznych;

20) korzystać z dokumentacji technicznej montażu, użytkowania i obsługi technicznej statków powietrznych oraz ich podzespołów;

21) korzystać z norm, katalogów oraz poradników w celu wyszukiwania i stosowania informacji potrzebnych do wykonywania zawodu;

22) posługiwać się dokumentacją techniczną określającą zasady eksploatacji i obsługi sprzętu lotniczego, sporządzoną w języku polskim i angielskim;

23) opracowywać harmonogramy procesów obsługowych statków powietrznych;

24) wypełniać dokumentację wykonawczą procesów produkcyjnych i obsługowych;

25) klasyfikować materiały pędne, smary i płyny odladzające oraz określać ich właściwości i zasady doboru;

26) rozróżniać materiały niebezpieczne używane podczas obsługi statków powietrznych oraz określać rodzaje zagrożeń dla ludzi i sprzętu, spowodowanych ich stosowaniem;

27) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

28) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;

29) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

30) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

31) kierować zespołem pracowników;

32) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

33) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

34) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

35) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik mechanik lotniczy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywania i dokumentowania planowej obsługi technicznej statków powietrznych oraz ich instalacji i podzespołów;

2) wykonywania i dokumentowania modyfikacji i napraw statków powietrznych oraz ich instalacji i podzespołów;

3) stosowania procedur lokalizacji niesprawności w instalacjach i podzespołach statków powietrznych, z wykorzystaniem dokumentacji technicznej przeznaczonej do tego celu, oraz dokumentowania tych procesów;

4) prowadzenia gospodarki narzędziami i sprzętem do obsługi naziemnej statków powietrznych;

5) prowadzenia gospodarki materiałami eksploatacyjnymi i częściami zamiennymi statków powietrznych;

6) organizowania i nadzorowania procesów obsługi statków powietrznych;

7) udziału w przygotowaniach statków powietrznych do obsługi technicznej.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik mechanik lotniczy jest zgodna z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 2042/2003 z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych oraz wyrobów lotniczych, części i wyposażenia, a także w sprawie zezwoleń udzielanych instytucjom i personelowi zaangażowanym w takie działania (Dz. Urz. UE L 315 z 28.11.2003, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 7, str. 541, z późn. zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem nr 2042/2003/WE”, w zakresie przygotowania zawodowego personelu poświadczającego obsługę statków powietrznych.

Treści kształcenia zawarte w blokach programowych odpowiadają wymaganiom niezbędnym do uzyskania licencji uprawniającej do poświadczania obsługi statków powietrznych, wprowadzonej załącznikiem III do rozporządzenia nr 2042/2003/WE. Załącznik ten i wprowadzona na jego podstawie licencja zwane są dalej odpowiednio „przepisem i licencją PART-66”. Dla zawodu technik mechanik lotniczy właściwą jest licencja PART-66, kategorii B1.

Zasady zatwierdzania standardów szkół i organizacji prowadzących kształcenie osób ubiegających się o wydanie licencji PART-66 określa załącznik IV do rozporządzenia nr 2042/2003/WE, zwany dalej „przepisem PART-147”.

Zasady zatwierdzania standardów organizacji obsługi technicznej statków powietrznych, mających także uprawnienia do prowadzenia kształcenia praktycznego osób ubiegających się o wydanie licencji PART-66, określają załączniki I i II do rozporządzenia nr 2042/2003/WE, zwane dalej odpowiednio „przepisami PART-M i PART-145”.

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy wiedzy lotniczej;

2) budowa i eksploatacja statków powietrznych;

3) technologia obsługi statków powietrznych;

4) środowisko pracy i przepisy lotnicze;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY WIEDZY LOTNICZEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować systemy liczbowe dziesiętne, dwójkowe, ósemkowe, szesnastkowe oraz umieć przeliczać je z systemu dziesiętnego na dwójkowy, ósemkowy, szesnastkowy i odwrotnie;

2) stosować logarytmy naturalne i dziesiętne;

3) wykorzystywać tablice trygonometryczne do wykonywania obliczeń;

4) stosować i obliczać współrzędne prostokątne i biegunowe;

5) przeliczać jednostki miar między różnymi układami metrycznymi;

6) opisywać struktury atomów, molekuł, jonów i związków chemicznych;

7) określać zasady i parametry zmian stanów skupienia;

8) obliczać siły, momenty i pary sił oraz przedstawiać je jako wektory;

9) stosować prawa kinematyki i dynamiki ciał stałych;

10) wykonywać podstawowe obliczenia sił, prędkości, przyspieszeń, pracy, mocy i energii mechanicznej;

11) wyjaśniać zjawisko tarcia oraz rozróżniać jego rodzaje;

12) obliczać środek masy (ciężkości);

13) wykonywać proste obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn (zginanie, skręcanie, rozciąganie, wyboczenie, wytrzymałość złożona, zmęczeniowa), również z wykorzystaniem programów komputerowych;

14) stosować pojęcia z zakresu mechaniki technicznej, mechaniki płynów oraz termodynamiki;

15) obliczać gęstość, ciężar właściwy oraz lepkość płynów;

16) interpretować i stosować prawa Bernoulliego oraz Pascala dla cieczy i gazów;

17) obliczać ciśnienia statyczne, dynamiczne i całkowite;

18) wyjaśniać istotę powstawania sił aerodynamicznych oraz określać zależności zachodzące między nimi;

19) określać zasady i obliczać siły nośne i opory opływu;

20) wyjaśniać współzależność siły nośnej, siły oporu, siły ciężkości oraz siły ciągu w typowych stanach lotu;

21) stosować podstawowe wzory mechaniki lotu do obliczania sił działających na statek powietrzny;

22) określać rodzaje prędkości w odniesieniu do prędkości dźwięku oraz liczby Macha;

23) określać podstawowe czynniki warunkujące stateczność i sterowność statku powietrznego;

24) interpretować i stosować pierwszą i drugą zasadę termodynamiki;

25) rozróżniać i przeliczać temperatury w skalach Celsjusza, Fahrenheita i Kelvina;

26) wyjaśniać pojęcia ciepła, pojemności cieplnej, ciepła właściwego, ciepła parowania, ciepła spalania, wymiany ciepła, rozszerzalności objętościowej;

27) wyjaśniać prawa odbicia i załamania światła w różnych ośrodkach;

28) wyjaśniać zastosowania techniki światłowodowej w urządzeniach statków powietrznych;

29) posługiwać się terminologią z zakresu elektrotechniki i elektroniki;

30) stosować podstawowe prawa elektrotechniki do obliczania obwodów elektrycznych prądu stałego, zmiennego i przemiennego, występujących w statkach powietrznych;

31) wyjaśniać zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym;

32) wyjaśniać działanie maszyn prądu stałego i przemiennego oraz sterowania parametrami ich pracy;

33) rozróżniać elementy układów elektrycznych i elektronicznych;

34) wyjaśniać zasady działania i bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich zabezpieczeń;

35) projektować, czytać i interpretować schematy logiczne;

36) wykonywać szkice części maszyn;

37) wykonywać i czytać rysunki części maszyn, wymiarować i stosować oznaczenia zgodne z obowiązującymi normami rysunku technicznego;

38) czytać oraz wykorzystywać dokumentację techniczną statku powietrznego, jego zespołów i podzespołów;

39) użytkować programy komputerowe w zakresie wspomagania obsługi statków powietrznych oraz pozyskiwania i archiwizacji danych;

40) określać pojęcia oraz parametry niezawodnościowe i wykorzystywać je do określania stanu technicznego podzespołów i instalacji statków powietrznych;

41) charakteryzować materiały metalowe i niemetalowe stosowane w lotnictwie;

42) dobierać materiały konstrukcyjne na części lotnicze, posługując się normami i katalogami;

43) określać metody badania właściwości metali i ich stopów przeznaczonych do konstrukcji części lotniczych;

44) charakteryzować metody nieniszczące wykrywania wad w materiałach;

45) rozpoznawać zjawiska korozji oraz erozji w materiałach oraz określać ich skutki;

46) rozróżniać podstawowe procesy obróbki cieplnej, cieplno-chemicznej, chemicznej oraz materiałów stosowanych do budowy i naprawy statków powietrznych, oceniać ich wpływ na strukturę i właściwości mechaniczne metali;

47) dobierać rodzaje powłok ochronnych w zależności od rodzaju stosowanych materiałów oraz ich przeznaczenia;

48) charakteryzować metody regeneracji i naprawy części maszyn metodami galwanicznymi;

49) charakteryzować metody nanoszenia powłok lakierniczych ochronnych i regeneracyjnych;

50) określać cechy charakterystyczne połączeń lutowanych, klejonych, nitowanych oraz spawanych elektrycznie i gazowo;

51) określać zasady wykonywania i naprawy elementów z tworzyw przekładkowych (kompozytów);

52) określać cel i zakres stosowania podstawowych prac z zakresu obróbki ręcznej;

53) rozróżniać napędy stosowane w technice lotniczej;

54) określać budowę i zastosowanie osi, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców i mechanizmów stosowanych w konstrukcjach lotniczych;

55) dobierać i stosować narzędzia i części zamienne do wykonywania czynności obsługowych statków powietrznych;

56) rozróżniać materiały niebezpieczne używane w obsłudze statków powietrznych i rodzaje powodowanych przez nie zagrożeń dla ludzi i sprzętu;

57) stosować normy państwowe i międzynarodowe oraz wykorzystywać czasopisma i inną literaturę techniczną do wykonywania zadań zawodowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) systemy numeryczne: dwójkowy, ósemkowy i szesnastkowy oraz wzajemne przeliczanie z systemem dziesiętnym;

2) logarytmy naturalne i dziesiętne;

3) proste konstrukcje geometryczne i odwzorowania graficzne, związki trygonometryczne, współrzędne prostokątne i biegunowe;

4) jednostki miar wielkości fizycznych;

5) podstawy molekularnej budowy materii;

6) właściwości fizyczne materii, związki chemiczne oraz stany skupienia;

7) podstawy teorii drgań;

8) siła, moment, para sił;

9) tarcie i jego rodzaje;

10) masa ciała, środek masy (ciężkości);

11) momenty giroskopowe;

12) elementy teorii naprężeń i odkształceń;

13) wytrzymałość złożona i zmęczeniowa;

14) podstawy kinematyki płynów;

15) prawo Bernoulli'ego, prawo Pascala;

16) ciśnienie statyczne, dynamiczne i całkowite;

17) siła nośna, siła oporu, wypadkowa siła aerodynamiczna;

18) aerodynamika profili lotniczych;

19) podstawy mechaniki lotu statków powietrznych;

20) obciążenia statku powietrznego, siły działające na statek powietrzny;

21) loty z prędkościami poddźwiękowymi, okołodźwiękowymi i naddźwiękowymi;

22) stateczność i sterowność statku powietrznego;

23) elementy termodynamiki w statkach powietrznych;

24) definicja ciepła, pojemność cieplna, ciepło właściwe, wymiana ciepła;

25) termometry i skale temperatur;

26) stosowanie w urządzeniach statków powietrznych techniki światłowodowej;

27) terminologia dotycząca elektryczności;

28) statyczna energia elektryczna i przewodnictwo;

29) obwody prądu stałego, prawo Ohma, pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa;

30) pole elektryczne, magnetyczne i elektromagnetyczne;

31) indukcja elektromagnetyczna;

32) maszyny prądu stałego i przemiennego;

33) podstawy elektroniki;

34) zasady działania i bezpiecznego użytkowania maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich zabezpieczeń;

35) systemy lotniczych przyrządów elektronicznych w statkach powietrznych;

36) rysunek techniczny maszynowy;

37) programy komputerowe służące do wspomagania obsługi statków powietrznych oraz pozyskiwania, przetwarzania i archiwizacji danych;

38) dokumentacja techniczna statku powietrznego;

39) podstawy metrologii;

40) podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń, w tym statków powietrznych;

41) materiały konstrukcyjne stosowane w technice lotniczej;

42) metody badania materiałów konstrukcyjnych;

43) korozja materiałów konstrukcyjnych statków powietrznych i jej zapobieganie;

44) obróbka cieplna, cieplno-chemiczna i chemiczna materiałów stosowanych do budowy i naprawy statków powietrznych;

45) galwaniczne i lakiernicze powłoki ochronne;

46) naprawa i regeneracja części maszyn metodami galwanicznymi;

47) połączenia rozłączne i nierozłączne;

48) techniki wytwarzania oraz naprawa elementów statków powietrznych;

49) napędy stosowane w technice lotniczej;

50) narzędzia i wyposażenie do obsługi statków powietrznych;

51) części zamienne i materiały do obsługi statków powietrznych;

52) materiały niebezpieczne używane w obsłudze statków powietrznych i rodzaje powodowanych przez nie zagrożeń;

53) normy państwowe i międzynarodowe oraz czasopisma i inna literatura techniczna.

BLOK: BUDOWA I EKSPLOATACJA STATKÓW POWIETRZNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować statki powietrzne według rozwiązań konstrukcyjnych i przeznaczenia;

2) rozpoznawać rodzaje i części składowe struktury nośnej statków powietrznych;

3) opisywać układy i elementy konstrukcyjne oraz działanie podwozia stałego i chowanego statków powietrznych;

4) wyjaśniać działanie urządzeń sterowych, urządzeń mechanizacji skrzydła i innych pomocniczych układów sterowania;

5) wyjaśniać zasady działania różnych typów wirników nośnych oraz zasady stabilizacji ruchu śmigłowca;

6) wyjaśniać działanie układów sterowania wirnikiem nośnym;

7) wyjaśniać działanie instalacji pokładowych statków powietrznych: hydraulicznej, paliwowej, powietrznej, tlenowej, wodnej, przeciwpożarowej, klimatyzacji i regulacji ciśnienia oraz urządzeń wyposażenia wnętrza i wyposażenia awaryjnego;

8) wyjaśniać działanie urządzeń wyposażenia elektrycznego statków powietrznych;

9) wyjaśniać podstawowe zasady działania urządzeń awioniki statków powietrznych;

10) klasyfikować napędy statków powietrznych;

11) wyjaśniać budowę i zasadę działania silnika: tłokowego, turboodrzutowego i turbośmigłowego;

12) wyjaśniać zasadę działania śmigła i układów automatyki śmigła;

13) korzystać z dokumentacji technicznej statków powietrznych podczas wykonywania obsługi;

14) kontrolować poprawność pracy instalacji i podzespołów statków powietrznych oraz urządzeń do ich obsługi;

15) przeprowadzać regulację podstawowych parametrów pracy instalacji pokładowych;

16) określać prawdopodobne przyczyny niesprawności urządzeń i instalacji pokładowych na podstawie bezpośrednich objawów niesprawności oraz badań diagnostycznych;

17) interpretować wpływ czynników eksploatacyjnych na sprawność statku powietrznego;

18) przeprowadzać konserwacje instalacji i podzespołów statków powietrznych oraz sprzętu do ich obsługi;

19) określać rodzaje oraz właściwości gazów i płynów stosowanych w eksploatacji statków powietrznych;

20) zaopatrywać pokładowe instalacje statków powietrznych w materiały eksploatacyjne;

21) obsługiwać układy automatyki oraz urządzenia mechaniczne, elektryczne, elektroniczne, hydrauliczne i pneumatyczne statków powietrznych;

22) stosować zasady zarządzania obsługą techniczną statków powietrznych;

23) korzystać z komputerowego oprogramowania przeznaczonego do zarządzania eksploatacją i obsługą techniczną statków powietrznych;

24) opracowywać dokumentację wykonawczą obsługi technicznej zgodnie z wymaganiami przepisów lotniczych;

25) wykonywać podstawowe pomiary wielkości elektrycznych i mechanicznych;

26) dobierać i stosować przyrządy kontrolno-pomiarowe do badań diagnostycznych oraz interpretować wyniki badań;

27) wykonywać obsługę metrologiczną podstawowych przyrządów pomiarowych;

28) diagnozować pracę urządzeń i systemów awioniki, oceniać ich stan techniczny;

29) stosować zasady konserwacji i przechowywania materiałów i części zamiennych;

30) określać zapotrzebowanie na materiały techniczne i części zamienne do obsługi statków powietrznych;

31) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas eksploatacji statków powietrznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja statków powietrznych;

2) struktury nośne statków powietrznych;

3) podwozia statków powietrznych;

4) układy sterowania samolotami;

5) układy sterowania śmigłowcami;

6) wyposażenie wnętrza i wyposażenie awaryjne;

7) instalacje pokładowe statków powietrznych: hydrauliczna, paliwowa, powietrzna, tlenowa, wodna, przeciwpożarowa, klimatyzacji i regulacji ciśnienia;

8) wyposażenie elektryczne statków powietrznych;

9) urządzenia awioniki statków powietrznych;

10) tłokowe silniki lotnicze;

11) turbinowe silniki lotnicze;

12) śmigło samolotu i wirnik nośny śmigłowca;

13) napędy śmigłowe statków powietrznych;

14) napędy odrzutowe statków powietrznych;

15) dokumentacja techniczna statków powietrznych;

16) pomiary, kontrola i regulacja parametrów pracy instalacji statków powietrznych;

17) elementy teorii niezawodności maszyn i urządzeń statków powietrznych;

18) zdatność statku powietrznego do lotu;

19) materiały eksploatacyjne oraz zasady właściwego ich doboru;

20) zaopatrywanie pokładowych instalacji statków powietrznych w materiały eksploatacyjne;

21) teoria eksploatacji, użytkowanie i obsługiwanie statków powietrznych;

22) zasady projektowania i zarządzania obsługą techniczną statków powietrznych;

23) zasady planowania i realizacji obsługi technicznej statków powietrznych;

24) komputerowe oprogramowanie przeznaczone do zarządzania eksploatacją i obsługą techniczną statków powietrznych;

25) dokumentacja wykonawcza obsługi technicznej;

26) techniki pomiarowe stosowane w lotnictwie;

27) przyrządy kontrolno-pomiarowe stosowane w diagnostyce lotniczej;

28) obsługa metrologiczna podstawowych przyrządów pomiarowych;

29) konserwacja statków powietrznych, przechowywanie zespołów, materiałów i części zamiennych statków powietrznych;

30) ewidencja części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych;

31) systemy i procedury dystrybucji części zamiennych i materiałów;

32) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas eksploatacji statków powietrznych.

BLOK: TECHNOLOGIA OBSŁUGI STATKÓW POWIETRZNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

2) wykonywać połączenia elementów z zastosowaniem różnych metod;

3) wykonywać pomiary warsztatowe;

4) oceniać stan techniczny urządzeń i systemów statków powietrznych;

5) diagnozować instalacje statków powietrznych;

6) dobierać materiały, narzędzia i przyrządy do rodzaju wykonywanych prac naprawczych;

7) demontować, oceniać stan techniczny, naprawiać lub wymieniać niesprawne elementy oraz przeprowadzać montaż i konserwację podzespołów statków powietrznych;

8) dobierać metody i przyrządy pomiarowe do kontroli wykonanych napraw;

9) korzystać z dokumentacji technicznej statków powietrznych;

10) prowadzić dokumentację obsługową i eksploatacyjną statków powietrznych;

11) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas obsługi statków powietrznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) techniki prac warsztatowych;

2) technologie wykonywania połączeń rozłącznych oraz nierozłącznych struktur i systemów statków powietrznych;

3) pomiary warsztatowe;

4) ocena stanu technicznego urządzeń i systemów statków powietrznych;

5) diagnostyka urządzeń i systemów statków powietrznych;

6) technologie obsługi i naprawy instalacji i podzespołów statków powietrznych;

7) narzędzia i wyposażenie do obsługi oraz naprawy statków powietrznych i ich podzespołów;

8) części zamienne do obsługi oraz naprawy statków powietrznych i ich podzespołów;

9) dokumentacja techniczna obsługi i naprawy urządzeń, instalacji i podzespołów statków powietrznych;

10) dokumentacja obsługowa i eksploatacyjna statków powietrznych i ich podzespołów;

11) przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas obsługi statków powietrznych.

BLOK: ŚRODOWISKO PRACY I PRZEPISY LOTNICZE

1. Cele kształcenia

Uczeń w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) przewidywać zdarzenia w lotnictwie, na które ma wpływ działanie człowieka;

2) oceniać ograniczenia psychofizyczne człowieka;

3) określać negatywne czynniki mające wpływ na wykonywanie zadań zawodowych;

4) stosować zasadę odpowiedzialności indywidualnej i zbiorowej;

5) definiować negatywne czynniki mające wpływ na wykonywanie zadań zawodowych;

6) uwzględniać warunki panujące w środowisku pracy;

7) klasyfikować rodzaje błędów w czynnościach obsługowych;

8) przewidywać skutki błędów i podejmować działania dla ich uniknięcia;

9) przewidywać zagrożenia w miejscu pracy;

10) sporządzać meldunki o wypadkach i przesłankach do wypadków;

11) postępować w sytuacjach awaryjnych zgodnie z procedurami;

12) rozróżniać władze i organizacje lotnicze, krajowe i międzynarodowe oraz ich zakresy kompetencji;

13) wyjaśniać wzajemne zależności między przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi obsługi technicznej statków powietrznych: PART-M, PART-145, PART-66, PART-147 i JAR-OPS;

14) wyjaśniać zakresy i zasady certyfikacji statków powietrznych oraz organizacji ich projektowania i wytwarzania;

15) określać kompetencje personelu poświadczającego obsługę w oparciu o znajomość przepisów PART-66;

16) rozróżniać rodzaje certyfikacji w lotnictwie;

17) wyjaśniać zasady certyfikowania użytkowników statków powietrznych oraz zakresy ich odpowiedzialności;

18) rozpoznawać oznakowania i napisy na statku powietrznym;

19) rozróżniać rodzaje wymaganej dokumentacji statku powietrznego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) możliwości i ograniczenia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych w lotnictwie;

2) czynniki mające wpływ na wykonywanie zadań zawodowych;

3) skutki niewłaściwie wykonanego zadania w lotnictwie;

4) środowisko pracy;

5) rodzaje błędów, przyczyny, rodzaje i skutki błędów w lotnictwie;

6) przewidywanie skutków błędów i ich unikanie;

7) historia uregulowań dotyczących lotnictwa cywilnego;

8) Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego (ICAO);

9) Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA);

10) Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC);

11) przepisy PART-M;

12) przepisy PART-145;

13) przepisy PART-66;

14) przepisy PART-147;

15) przepisy JAR-OPS;

16) zależności pomiędzy przepisami PART-M, PART-145, PART-66, PART-147 i JAR-OPS;

17) certyfikacja lotniczych organizacji obsługowych;

18) certyfikacja lotniczych organizacji szkoleniowych;

19) certyfikacja organizacji użytkujących statki powietrzne;

20) certyfikacja organizacji projektujących i produkujących statki powietrzne;

21) certyfikowanie statków powietrznych;

22) znakowanie operatorów i statków powietrznych;

23) rodzaje wymaganej dokumentacji statku powietrznego.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne lotniczych przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w języku angielskim, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w lotnictwie;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne lotniczych przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) język angielski zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) źródła informacji zawodowej;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia technologii mechanicznej i rysunku technicznego;

3) laboratorium elektrotechniki i elektroniki;

4) pracownia języka angielskiego;

5) pracownia aerodynamiki i mechaniki lotu;

6) pracownia lotniczych zespołów napędowych;

7) pracownia badań nieniszczących konstrukcji lotniczych;

8) laboratorium materiałoznawstwa i struktur kompozytowych;

9) pracownia awioniki, automatyki i wyposażenia elektrycznego;

10) pracownia budowy i eksploatacji statków powietrznych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) ploter;

4) skaner;

5) rzutnik multimedialny;

6) pakiet programów biurowych;

7) programy komputerowe wspomagające realizację zadań zawodowych.

Pracownia technologii mechanicznej i rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

3) próbki różnych materiałów konstrukcyjnych stosowanych w lotnictwie;

4) eksponaty elementów stosowanych w lotnictwie:

a) śruby, wkręty, kołki i nakrętki,

b) podkładki, zawleczki, przeciwnakrętki, druty, zamki szybkorozłączne, zatyczki,

c) nity,

d) rury, przewody i złącza stosowane w instalacjach statków powietrznych,

e) łożyska,

f) koła: zębate, pasowe, łańcuchowe oraz łańcuchy i pasy,

g) przewody elektryczne i złącza,

h) linki sterownicze i ich osprzęt,

i) elementy struktury płatowca – kształtowniki, podłużnice, żebra, dźwigary, wręgi, okucia, węzły mocowania;

5) zestaw warsztatowych przyrządów do pomiaru wielkości geometrycznych, masy, siły, czasu, o różnych zakresach pomiarowych i różnych dokładnościach;

6) mikroskop metalograficzny;

7) próbki do badań mikroskopowych;

8) przykładowe dokumentacje techniczne;

9) programy do wspomagania projektowania typu CAD;

10) model rzutni;

11) plansze figur płaskich i modele brył geometrycznych;

12) rysunki brył ściętych i przenikających się;

13) zestaw norm rysunkowych, katalogi typowych części maszyn;

14) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne;

15) plansze, przeźrocza, prezentacje komputerowe, rysunki, zdjęcia urządzeń do wykonywania badań wytrzymałościowych;

16) filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania prób wytrzymałościowych materiałów i elementów konstrukcji mechanicznych.

Laboratorium elektrotechniki i elektroniki powinno być wyposażone w:

1) stanowiska laboratoryjne do montażu i badania układów elektronicznych (jedno stanowisko dla trzech uczniów) wyposażone w:

a) maty i opaski elektrostatyczne,

b) przyrządy do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych: mierniki analogowe i cyfrowe (po jednym mierniku każdego typu),

c) stanowiska do lutowania wyposażone w lutownice, stopy lutownicze (miękkie), pasty lutownicze i odsysacze,

d) generator sygnałowy,

e) oscyloskop,

f) zasilacz laboratoryjny o regulowanym napięciu i natężeniu prądu stałego od 0 do 24 V i od 0 do 10 A oraz napięciu i natężeniu prądu przemiennego od 0 do 300 V i od 0 do 20 A,

g) tester diod i tranzystorów,

h) zestawy elementów do budowy układów elektronicznych;

2) elementy obwodów elektrycznych: cewki, przełączniki, przekaźniki, transformatory;

3) elementy obwodów elektronicznych: rezystory, kondensatory, diody, tranzystory, scalone układy analogowe i cyfrowe;

4) układy prostownikowe;

5) katalogi elementów elektrycznych i elektronicznych;

6) instrukcje użytkowania wybranych urządzeń elektrycznych powszechnie stosowanych w lotnictwie;

7) filmy dydaktyczne i plansze dotyczące bezpiecznej obsługi urządzeń elektrycznych.

Pracownia języka angielskiego powinna być wyposażona w:

1) podręczniki techniczne, czasopisma, katalogi i albumy o tematyce lotniczej;

2) dokumentację techniczną, planistyczną i obsługową;

3) specjalistyczne słowniki;

4) plansze przedstawiające statki powietrzne, ich instalacje, zespoły, podzespoły i elementy z opisami w języku angielskim.

Pracownia aerodynamiki i mechaniki lotu powinna być wyposażona w:

1) modele profili lotniczych;

2) modele statków powietrznych: samolotów, śmigłowców i szybowców, odzwierciedlające różnorodność rozwiązań aerodynamicznych i konstrukcyjnych statków powietrznych;

3) aerodynamiczny tunel dymowy do wizualizacji przepływów;

4) stanowisko do badania rozkładu ciśnień i prędkości przepływu;

5) tablice i plansze ilustrujące:

a) zmiany właściwości atmosfery związane ze wzrostem wysokości,

b) charakterystyki geometryczne i aerodynamiczne wybranych profili aerodynamicznych,

c) przykłady rozwiązań układów mechanizacji skrzydła i efektów ich zastosowania;

6) zestaw przeźroczy i filmów dydaktycznych ilustrujących:

a) rodzaje startów i lądowań różnych typów statków powietrznych,

b) rodzaje i fazy lotów, w tym figury akrobacyjne;

7) podręczniki, czasopisma specjalistyczne, poradniki, albumy, katalogi i instrukcje.

Pracownia lotniczych zespołów napędowych powinna być wyposażona w:

1) plansze, fotografie, rysunki, modele różnych typów i rodzajów silników lotniczych;

2) plansze, fotografie, rysunki i modele podzespołów, takich jak: wentylatory i sprężarki, komory spalania, turbiny, odwracacze ciągu;

3) wybrane elementy silników – łopatki sprężarek i turbin, komory spalania, wtryskiwacze paliwa, pompy paliwowe i olejowe;

4) plansze, fotografie, rysunki i modele śmigieł, wirników nośnych oraz reduktorów;

5) plansze, tablice i modele instalacji silnikowych:

a) automatyki paliwowej,

b) olejowych,

c) rozruchowych,

d) zapłonowych,

e) przeciwpompażowych,

f) powietrznych,

g) hydraulicznych;

6) plansze, tablice i modele przyrządów do demontażu, montażu, obsługi i transportu silników lotniczych;

7) plansze i tablice ilustrujące parametry i ograniczenia eksploatacyjne silników oraz procedury przeprowadzania prób naziemnych;

8) filmy dydaktyczne do prezentacji budowy, zasad działania oraz obsługi lotniczych zespołów napędowych;

9) plansze, filmy dydaktyczne oraz instrukcje dotyczące przepisów bezpieczeństwa podczas obsługi lotniczych zespołów napędowych.

Pracownia badań nieniszczących konstrukcji lotniczych powinna być wyposażona w:

1) aparaturę do przeprowadzania badań różnymi metodami:

a) defektoskop do badań metodą prądów wirowych,

b) defektoskop ultradźwiękowy,

c) urządzenie do badań metodą magnetyczną,

d) zestawy do boroskopii,

e) zestaw do badań metodą penetracyjną;

2) próbki badanych elementów statków powietrznych z wykrytymi wadami;

3) fotografie oraz inną dokumentację wykrytych wad;

4) filmy dydaktyczne ilustrujące technologię wykonywania badań różnymi metodami.

Laboratorium materiałoznawstwa i struktur kompozytowych powinno być wyposażone w:

1) próbki różnych materiałów konstrukcyjnych stosowanych w lotnictwie: drewna, metali, strukturalnych materiałów kompozytowych, tkanin, żywic, wypełniaczy, uszczelniaczy;

2) materiały technologiczne do wykonywania napraw struktur kompozytowych: tkaniny szklane i węglowe, różne rodzaje wypełniaczy;

3) sprzęt do produkcji elementów i naprawy struktur kompozytowych:

a) nagrzewnice,

b) koce grzewcze,

c) termometry różnych typów,

d) pompy próżniowe z wyposażeniem,

e) formy i wzorniki;

4) zestaw do anodowania elementów wykonanych ze stopów aluminium;

5) próbki różnych rodzajów korozji;

6) próbki zabezpieczeń przed korozją;

7) mikroskop metalograficzny;

8) próbki do badań mikroskopowych;

9) plansze i tablice ilustrujące oznaczenia i właściwości materiałów konstrukcyjnych;

10) plansze i tablice prezentujące zastosowanie materiałów kompozytowych w produkcji i naprawie statków powietrznych;

11) przeźrocza lub prezentacje komputerowe przedstawiające uszkodzenia i wady struktur kompozytowych;

12) filmy dydaktyczne przedstawiające technologie napraw struktur kompozytowych.

Pracownia awioniki, automatyki i wyposażenia elektrycznego powinna być wyposażona w:

1) makiety, plansze i fotografie tablic przyrządów w kabinie pilotów;

2) zestaw prezentacyjny przyrządów pokładowego wyposażenia awionicznego statków powietrznych:

a) ciśnieniowych,

b) kontroli pracy silników i instalacji płatowcowych,

c) giroskopowych,

d) pilotażowo-nawigacyjnych;

3) plansze typowych systemów elektronicznych/cyfrowych statku powietrznego;

4) stanowiska i przyrządy do sprawdzania działania:

a) paliwomierzy i przepływomierzy,

b) przyrządów ciśnieniowych,

c) obrotomierzy,

d) nadajników temperatury i ciśnienia,

e) wskaźników kątowego wychylenia i położenia elementów sterowania i mechanizacji skrzydła;

5) stanowisko do określania charakterystyk maszyn elektrycznych;

6) plansze, filmy oraz instrukcje dotyczące przepisów bezpieczeństwa podczas obsługi urządzeń wyposażenia elektrycznego i awionicznego.

Pracownia budowy i eksploatacji statków powietrznych powinna być wyposażona w:

1) modele redukcyjne samolotów, śmigłowców i szybowców różnych typów;

2) makiety (dioramy), plansze i fotografie sprzętu naziemnej obsługi statków powietrznych: lotniskowych źródeł energii elektrycznej, hydraulicznej i pneumatycznej, urządzeń do holowania i podnoszenia statków powietrznych, schodów, drabinek oraz pomostów, dystrybutorów paliwowych, tlenowych, mieszanek hydraulicznych i wody, urządzeń do odladzania;

3) makiety, modele, plansze, tablice instalacji i podzespołów statków powietrznych;

4) stanowisko audiowizualne do nauki budowy, zasad działania, obsługi zespołów, instalacji oraz wyposażenia statków powietrznych;

5) stanowisko symulacji komputerowych działania instalacji statków powietrznych i wykonywania czynności obsługowych z oprogramowaniem (Computer Based Training – CBT);

6) przeglądarkę z kompletem mikrofilmów lub stanowisko komputerowe do prezentacji wybranych statków powietrznych;

7) plansze, filmy oraz instrukcje dotyczące przepisów bezpieczeństwa podczas obsługi statków powietrznych;

8) przepisy Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO), Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) i Unii Europejskiej oraz krajowe przepisy lotnicze, polecenia nadzorów lotniczych (AD), programy obsługi statków powietrznych, typowe instrukcje obsługi, ilustrowane katalogi części zamiennych, schematy ideowe i montażowe, biuletyny serwisowe, przykłady dokumentacji pokładowej i dokumentacji poświadczającej, procedur organizacyjnych, instrukcji wykonawczych, kart zadaniowych i innych dokumentów związanych z eksploatacją i obsługą sprzętu lotniczego;

9) certyfikaty statku powietrznego i organizacji lotniczych (kopie):

a) świadectwo typu,

b) świadectwo zdatności,

c) świadectwo rejestracji,

d) certyfikat hałasu,

e) protokół ważenia,

f) licencja radiostacji i jej homologacja,

g) certyfikat PART-M, PART-145, PART-147,

h) certyfikat przewoźnika lotniczego ze specyfikacjami.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Pracownie przedmiotowe powinny być odpowiednio oświetlone, wyciszone, ogrzane i posiadać odpowiednią wilgotność.

Załącznik nr 6

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK MECHANIK OKRĘTOWY

SYMBOL CYFROWY 314[03]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) wyjaśniać statykę i dynamikę statku na podstawie praw fizyki;

2) rozpoznawać podstawowe materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne oraz charakteryzować ich właściwości;

3) rozpoznawać elementy kadłuba okrętowego;

4) rozpoznawać maszyny i urządzenia stosowane w siłowni okrętowej;

5) posługiwać się dokumentacją techniczną;

6) przygotowywać do pracy, włączać, obsługiwać i wyłączać maszyny, urządzenia i systemy okrętowe;

7) przygotowywać do pracy, włączać, obsługiwać i wyłączać siłownię okrętową;

8) lokalizować podstawowe usterki maszyn, urządzeń i systemów okrętowych oraz podejmować działania zapobiegające uszkodzeniom;

9) posługiwać się narzędziami i przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

10) wykonywać podstawowe operacje obróbki ręcznej i mechanicznej;

11) przeprowadzać podstawowe naprawy i remonty maszyn, urządzeń i systemów okrętowych;

12) wykonywać podstawowe prace konserwacyjne w siłowni okrętowej;

13) stosować zasady organizacji pracy załóg na statku w dziale maszynowym;

14) stosować zasady obowiązujące podczas przejmowania, pełnienia i przekazywania wachty maszynowej;

15) stosować programy komputerowe do wspomagania projektowania;

16) korzystać z komputerowych baz danych stosowanych w dziale maszynowym statku;

17) postępować zgodnie z procedurami bezpieczeństwa w sytuacjach zagrożenia mienia, zdrowia i życia na statku oraz na morzu;

18) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

19) przestrzegać przepisów konwencji międzynarodowych, administracji morskich, instytucji klasyfikacyjnych;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

23) kierować zespołem pracowników;

24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

25) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

26) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

27) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

Proces kształcenia powinien być realizowany zgodnie z wymaganiami Międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht, 1978, sporządzonej w Londynie dnia 7 lipca 1978 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 39, poz. 201 oraz z 1999 r. Nr 30, poz. 286).

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik mechanik okrętowy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) obsługi maszyn i urządzeń oraz systemów okrętowych;

2) wykonywania konserwacji oraz podstawowych remontów maszyn i urządzeń okrętowych;

3) pełnienia wachty maszynowej;

4) utrzymywania zdolności żeglugowej statku;

5) udziału w prowadzonych przez załogę statku akcjach ratunkowych i ratowniczych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy wiedzy technicznej;

2) podstawy wiedzy okrętowej;

3) budowa i obsługa maszyn i urządzeń okrętowych;

4) technologia remontów maszyn i urządzeń okrętowych;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY WIEDZY TECHNICZNEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać szkice części maszyn i urządzeń;

2) wykonywać rysunki techniczne w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

3) wykonywać rysunki techniczne z uwzględnieniem zasad wykonywania przekrojów;

4) stosować zasady wymiarowania;

5) stosować zasady uproszczeń w rysunku technicznym;

6) stosować na rysunkach oznaczenia zgodne z normami;

7) odczytywać rysunki techniczne części maszyn;

8) wykonywać rysunki techniczne z wykorzystaniem programów komputerowych;

9) interpretować prawa mechaniki technicznej, mechaniki płynów, wykorzystywane w budowie maszyn i urządzeń okrętowych;

10) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn, również z wykorzystaniem programów komputerowych;

11) rozróżniać połączenia stosowane w budowie maszyn;

12) charakteryzować osie i wały, łożyska, przekładnie, sprzęgła, hamulce i mechanizmy;

13) definiować podstawowe pojęcia i wskaźniki niezawodności oraz trwałości maszyn i urządzeń;

14) klasyfikować i charakteryzować materiały stosowane w budowie maszyn i urządzeń okrętowych;

15) dobierać materiały konstrukcyjne wykorzystywane na statku na podstawie norm i katalogów, z uwzględnieniem warunków pracy;

16) określać metody badania metali i stopów oraz sposoby wykrywania wad;

17) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz stosować środki zapobiegające korozji;

18) wyjaśniać istotę obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz jej wpływ na strukturę i właściwości mechaniczne stali;

19) wykonywać podstawowe rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

20) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

21) wykonywać podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem, dobierać parametry obróbki, narzędzia i oprzyrządowanie;

22) charakteryzować rodzaje połączeń stosowanych w budowie maszyn;

23) wykonywać połączenia spajane: lutowane, klejone, spawane elektrycznie i gazowo;

24) planować przebieg montażu i demontażu maszyn i urządzeń;

25) stosować podstawowe metody regeneracji i naprawy części maszyn;

26) stosować komputerowe programy do wspomagania projektowania;

27) korzystać z komputerowych baz danych podczas nadzoru oraz dokumentowania i rozliczania prac prowadzonych na statku;

28) posługiwać się dokumentacją techniczną, instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń, normami, procedurami i listami kontrolnymi;

29) korzystać z literatury technicznej;

30) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych operacji obróbki metali, montażu i demontażu maszyn i urządzeń oraz regeneracji i naprawy części maszyn.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) szkice części maszyn;

2) zasady wykonywania rzutów i przekrojów;

3) znormalizowany zapis informacji (wymiarów, tolerancji, pasowań, stanu powierzchni i innych) na różnych rysunkach;

4) zasady wykonywania rysunków z wykorzystaniem programów komputerowych;

5) podstawy mechaniki technicznej, wytrzymałości materiałów i mechaniki płynów;

6) rodzaje połączeń stosowanych w budowie maszyn;

7) obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn;

8) osie i wały, łożyska, przekładnie, sprzęgła, hamulce i mechanizmy;

9) podstawowe pojęcia i wskaźniki niezawodności oraz trwałości maszyn i urządzeń;

10) materiały stosowane w budowie maszyn i urządzeń okrętowych;

11) metody badania metali i stopów oraz sposoby wykrywania wad;

12) rodzaje i skutki korozji, zapobieganie korozji;

13) podstawowe procesy obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej stali;

14) metody regeneracji i naprawy części maszyn;

15) podstawowe sposoby spajania: lutowanie, klejenie, spawanie elektryczne i gazowe;

16) podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

17) podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem, parametry obróbki, narzędzia i oprzyrządowanie;

18) montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

19) komputerowe bazy danych;

20) programy komputerowe do wspomagania projektowania oraz programy do nadzoru, dokumentowania i rozliczania prac prowadzonych na statku;

21) dokumentacja techniczna, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, normy, procedury i listy kontrolne;

22) przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych operacji obróbki metali, montażu i demontażu maszyn i urządzeń oraz regeneracji i naprawy części maszyn.

BLOK: PODSTAWY WIEDZY OKRĘTOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować główne elementy konstrukcji kadłuba okrętowego;

2) mierzyć poziom i określać ilość cieczy w zbiornikach okrętowych;

3) interpretować podstawowe prawa z zakresu statyki i dynamiki statku;

4) określać stateczność, przegłębienie i naprężenia kadłuba;

5) określać znaczenie wodoszczelności kadłuba dla bezpieczeństwa statku;

6) wykonywać podstawowe czynności członków załogi w przypadku utraty pływalności początkowej statku;

7) wyjaśniać zasady przeciwdziałania zatonięciu statku;

8) charakteryzować wyposażenie pokładowe statku;

9) charakteryzować podstawowe urządzenia nawigacyjne;

10) identyfikować podstawowe morskie znaki nawigacyjne;

11) klasyfikować i charakteryzować pędniki okrętowe;

12) interpretować zjawiska zachodzące w procesie spalania oraz rozwoju pożaru;

13) charakteryzować i stosować środki ochrony przed pożarem na statku;

14) opisywać budowę i przeznaczenie instalacji do wykrywania i gaszenia pożarów na statkach;

15) posługiwać się podstawowym sprzętem przeciwpożarowym;

16) stosować środki zapobiegające zanieczyszczeniom środowiska morskiego;

17) stosować procedury zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska morskiego;

18) stosować techniki ratowania życia na morzu;

19) podejmować działania w przypadku choroby lub wypadku na statku, korzystając z poradnika medycznego lub informacji przekazywanych drogą radiową (Medical Radio);

20) stosować procedury alarmowe opuszczenia statku;

21) obsługiwać tratwę i łódź ratunkową oraz wyposażenie do ich opuszczania;

22) obsługiwać wyposażenie radiowe i osobisty sprzęt ratunkowy;

23) posługiwać się sprzętem ratunkowym i ratowniczym;

24) stosować techniki ratunkowe i ratownicze;

25) wyjaśniać zasady prowadzenia akcji ratunkowych i ratowniczych na morzu;

26) określać podstawowe rodzaje alarmów i stosować sposoby ich ogłaszania;

27) stosować procedury obowiązujące w stanach awaryjnych i zagrożenia, zgodnie z rozkładami alarmowymi;

28) wykonywać komendy na ster i telegraf maszynowy;

29) określać i wykonywać obowiązki załogi;

30) stosować przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa na morzu i statku oraz przepisy dotyczące ochrony środowiska morskiego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) konstrukcja kadłuba okrętowego;

2) zbiorniki okrętowe;

3) podstawowe prawa z zakresu statyki i dynamiki statku;

4) opory statku, stateczność, przegłębienie i naprężenia kadłuba;

5) wodoszczelność kadłuba, podstawowe przepisy klasyfikacyjne;

6) podstawowe czynności członków załogi statku w przypadku utraty pływalności początkowej statku;

7) zasady przeciwdziałania zatonięciu statku;

8) wyposażenie pokładowe statku;

9) podstawowe urządzenia nawigacyjne;

10) podstawowe morskie znaki nawigacyjne;

11) pędniki okrętowe;

12) proces spalania i rozwoju pożaru;

13) zapobieganie pożarom na statkach;

14) środki ochrony przed pożarem;

15) instalacje do wykrywania i gaszenia pożarów na statkach;

16) podstawowy sprzęt przeciwpożarowy na statku;

17) ochrona środowiska morskiego przed zanieczyszczeniami;

18) środki i procedury zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska morskiego;

19) techniki ratowania życia na morzu;

20) poradnik medyczny i Medical Radio;

21) procedury alarmowe opuszczenia statku;

22) obsługa tratwy i łodzi ratunkowej, wyposażenie do ich opuszczania, wyposażenie radiowe, osobisty sprzęt ratunkowy;

23) techniki ratunkowe i ratownicze;

24) zasady prowadzenia akcji ratunkowych i ratowniczych na morzu;

25) procedury postępowania w stanach awaryjnych i zagrożenia, rozkłady alarmowe;

26) komendy na ster i telegraf maszynowy;

27) obowiązki załogi na statku;

28) przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa na morzu i statku oraz przepisy dotyczące ochrony środowiska morskiego.

BLOK: BUDOWA I OBSŁUGA MASZYN I URZĄDZEŃ OKRĘTOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować i charakteryzować siłownie okrętowe;

2) klasyfikować i charakteryzować silniki okrętowe;

3) klasyfikować i charakteryzować źródła prądu elektrycznego stosowane na statku;

4) klasyfikować i charakteryzować elementy oraz systemy elektryczne i elektroniczne stosowane na statku;

5) klasyfikować i charakteryzować maszyny elektryczne stosowane na statku;

6) klasyfikować i charakteryzować elementy i systemy hydrauliczne stosowane na statku;

7) klasyfikować i charakteryzować elementy i systemy pneumatyczne stosowane na statku;

8) klasyfikować i charakteryzować urządzenia i mechanizmy pomocnicze;

9) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać z ruchu siłownię okrętową;

10) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać z ruchu silnik okrętowy;

11) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać elektryczne maszyny i systemy okrętowe;

12) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać systemy hydrauliczne;

13) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać systemy pneumatyczne;

14) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać urządzenia i mechanizmy pomocnicze statku;

15) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać systemy okrętowe;

16) dobierać przyrządy kontrolno-pomiarowe oraz odczytywać wyniki pomiarów;

17) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń na statku na podstawie parametrów pracy;

18) wykrywać i usuwać niesprawności systemów okrętowych na podstawie parametrów pracy;

19) wykrywać oraz usuwać typowe niesprawności w systemach sterowania i nadzoru maszyn i urządzeń w siłowni okrętowej;

20) oceniać przydatność płynów eksploatacyjnych stosowanych na statku;

21) posługiwać się dokumentacją techniczną statku;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas użytkowania i obsługi maszyn i urządzeń okrętowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja i charakterystyka siłowni okrętowych;

2) klasyfikacja i charakterystyka silników okrętowych;

3) klasyfikacja i charakterystyka źródeł prądu na statku;

4) klasyfikacja i charakterystyka elementów oraz systemów elektrycznych i elektronicznych stosowanych na statku;

5) klasyfikacja i charakterystyka maszyn elektrycznych stosowanych na statku;

6) klasyfikacja i charakterystyka elementów i systemów hydraulicznych na statku;

7) klasyfikacja i charakterystyka elementów i systemów pneumatycznych na statku;

8) klasyfikacja i charakterystyka urządzeń i mechanizmów pomocniczych na statku;

9) budowa, typowe parametry i obsługa siłowni okrętowej;

10) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa silników okrętowych;

11) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa elektrycznych maszyn i systemów okrętowych;

12) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa systemów hydraulicznych;

13) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa systemów pneumatycznych;

14) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa urządzeń i mechanizmów pomocniczych statku;

15) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa systemów okrętowych: zęzowego, balastowego, parowego, transportu, oczyszczania i zasilania paliwa, wody sanitarnej i pitnej, ochrony przeciwpożarowej, sprężonego powietrza, chłodniczych i klimatyzacji, wentylacji, oczyszczania wód zaolejonych, oczyszczania ścieków sanitarnych, otwierania ładowni;

16) budowa, zasada działania, zakres stosowania, dokładność i obsługa przyrządów kontrolno-pomiarowych;

17) diagnostyka maszyn i urządzeń na statku;

18) diagnostyka systemów siłowni okrętowej;

19) podstawy automatyki siłowni okrętowej;

20) płyny eksploatacyjne stosowane na statku;

21) dokumentacja techniczna statku;

22) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas użytkowania i obsługi maszyn i urządzeń okrętowych.

BLOK: TECHNOLOGIA REMONTÓW MASZYN I URZĄDZEŃ OKRĘTOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) obsługiwać maszyny, urządzenia i systemy okrętowe;

2) podejmować decyzje dotyczące remontu maszyn i urządzeń okrętowych oraz kierować załogą statku;

3) stosować technologie demontażu i montażu maszyn, urządzeń i systemów okrętowych;

4) oceniać stan techniczny maszyn, urządzeń i elementów systemów okrętowych;

5) dobierać technologie naprawy maszyn i urządzeń okrętowych;

6) dobierać i stosować narzędzia do prac remontowych i konserwacyjnych na statku;

7) wykonywać podstawowe prace ślusarskie i operacje obróbki mechanicznej skrawaniem;

8) stosować podstawowe techniki spajania;

9) stosować techniki regeneracji części maszyn i urządzeń okrętowych;

10) posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

11) usuwać nieszczelności występujące w maszynach, urządzeniach i systemach okrętowych;

12) dobierać metody konserwacji i ochrony przed korozją, nakładać powłoki ochronne;

13) posługiwać się dokumentacją techniczną;

14) sprawować nadzór nad wykonywaniem napraw i remontów;

15) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac konserwacyjno-remontowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) obsługa maszyn, urządzeń i systemów okrętowych;

2) demontaż i montaż maszyn, urządzeń i systemów okrętowych;

3) ocena stanu technicznego maszyn i urządzeń systemów okrętowych;

4) technologia napraw maszyn i urządzeń okrętowych;

5) narzędzia i przyrządy stosowane do prac remontowych i konserwacyjnych;

6) podstawowe prace ślusarskie;

7) obróbka mechaniczna skrawaniem;

8) podstawowe techniki spajania stosowane na statku;

9) techniki regeneracji części maszyn i urządzeń okrętowych;

10) przyrządy kontrolno-pomiarowe stosowane na statku;

11) uszczelnienia maszyn i urządzeń okrętowych;

12) uszczelnienia systemów okrętowych;

13) korozja i ochrona przeciwkorozyjna;

14) dokumentacja techniczna;

15) organizacja prac związanych z remontem maszyn i urządzeń okrętowych;

16) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac konserwacyjno-remontowych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w języku angielskim, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) język angielski zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach;

17) wpływ zmęczenia na efektywność pracy;

18) profilaktyka zagrożeń w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) źródła informacji zawodowej;

22) zasady etyki.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia rysunku technicznego i komputerowego wspomagania projektowania;

3) laboratorium silników okrętowych;

4) laboratorium maszyn i urządzeń pomocniczych;

5) laboratorium elektrotechniki i elektroniki;

6) laboratorium automatyki okrętowej;

7) laboratorium chemii technicznej;

8) pracownia materiałoznawstwa;

9) laboratorium remontów i badań nieniszczących;

10) symulator siłowni okrętowej;

11) warsztaty szkolne;

12) ośrodek szkoleniowy ratownictwa morskiego;

13) statek do celów szkoleniowych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) zestaw audiowizualny;

4) pakiet programów biurowych;

5) oprogramowanie specjalistyczne.

Pracownia rysunku technicznego i komputerowego wspomagania projektowania powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno dla jednego ucznia);

2) stanowiska komputerowe (jedno dla jednego ucznia);

3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

4) eksponaty i modele części maszyn;

5) zestaw norm rysunkowych;

6) przykładową dokumentację techniczną;

7) programy do wspomagania projektowania typu CAD.

Laboratorium silników okrętowych powinno być wyposażone w:

1) stanowisko z silnikiem okrętowym obciążonym prądnicą lub hamulcem wodnym, wyposażone w:

a) przyrządy kontrolno-pomiarowe do analizy pracy silnika i oceny jego stanu technicznego,

b) urządzenie do indykowania silnika, także elektroniczne,

c) urządzenie do pomiaru średniego ciśnienia indykowanego;

2) stanowisko z silnikiem okrętowym przeznaczonym do przeglądu i remontu;

3) stanowisko do sprawdzania wtryskiwaczy;

4) narzędzia do demontażu i montażu urządzeń;

5) stanowisko do mycia części maszyn;

6) plansze z przekrojami:

a) dwusuwowego silnika okrętowego,

b) czterosuwowego silnika okrętowego,

c) turbodoładowarki,

d) pomp wtryskowych;

7) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Laboratorium maszyn i urządzeń pomocniczych powinno być wyposażone w:

1) stanowisko pomp;

2) stanowisko sprężarek;

3) stanowisko urządzeń oczyszczających (wirówek);

4) stanowisko z przemysłowym urządzeniem chłodniczym;

5) narzędzia do montażu i demontażu urządzeń;

6) stanowisko do mycia części maszyn;

7) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Laboratorium elektrotechniki i elektroniki powinno być wyposażone w:

1) stanowisko do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych, z wykorzystaniem mierników analogowych i cyfrowych;

2) stanowisko do badania transformatorów;

3) stanowisko do badania akumulatorów;

4) stanowisko do badania silników elektrycznych;

5) stanowisko do badania prądnicy;

6) stanowisko do badania zasilaczy energoelektronicznych;

7) stanowisko do badania układów i elementów elektronicznych;

8) stanowisko do pomiaru stanu izolacji;

9) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Laboratorium automatyki okrętowej powinno być wyposażone w:

1) stanowisko do badania regulatorów proporcjonalnych (P);

2) stanowisko do badania regulatorów proporcjonalno-całkujących (PI);

3) stanowisko do badania regulatorów proporcjonalno-całkująco-różniczkujących (PID);

4) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Laboratorium chemii technicznej powinno być wyposażone w:

1) stanowisko do badania wody kotłowej i chłodzącej:

a) przenośny zestaw statkowy do badania wody kotłowej,

b) przenośny zestaw statkowy do badania wody chłodzącej;

2) stanowisko lub przenośny zestaw statkowy do badania olejów oraz podstawowych właściwości olejów smarowych;

3) stanowisko lub zestaw przenośny do badania podstawowych właściwości paliw okrętowych;

4) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów stosowanych w okrętownictwie;

2) mikroskop metalograficzny;

3) zgłady metalograficzne;

4) przyrządy do pomiaru twardości;

5) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Laboratorium remontów i badań nieniszczących powinno być wyposażone w:

1) stanowisko do demontażu i montażu urządzeń;

2) stanowisko do mycia części;

3) stanowisko do pomiarów;

4) stanowiska do badań nieniszczących:

a) ultradźwiękowych,

b) magnetyczno-proszkowych,

c) radiograficznych,

d) elektrycznych;

5) stanowisko do diagnostyki wibroakustycznej;

6) przyrządy do endoskopii;

7) stanowisko do hydraulicznych prób ciśnieniowych;

8) stanowisko z urządzeniem do hydraulicznego napinania śrub;

9) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Symulator siłowni okrętowej powinien być wyposażony w:

1) symulator operacyjny:

a) centralę manewrowo-kontrolną z pulpitem i główną tablicą rozdzielczą,

b) siłownię z lokalnymi stanowiskami sterowania,

c) oprogramowanie do symulacji wszystkich stanów siłowni;

2) stanowisko instruktorskie;

3) schematy systemów;

4) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowisko ślusarskie;

2) podstawowe przyrządy pomiarowe:

a) suwmiarki,

b) mikrometry,

c) średnicówki,

d) szczelinomierze,

e) macki pomiarowe,

f) wysokościomierze,

g) głębokościomierze,

h) czujniki zegarowe,

i) wzorce zarysu gwintu;

3) wiertarkę ręczną;

4) szlifierkę ręczną;

5) szlifierkę stołową;

6) tokarkę;

7) wiertarkę stołową;

8) strugarkę;

9) frezarkę;

10) stanowisko do cięcia i spawania gazowego;

11) stanowisko do cięcia i spawania elektrycznego;

12) stanowisko do lutowania;

13) stanowisko do klejenia;

14) stanowisko do prac elektrycznych;

15) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Ośrodek szkoleniowy ratownictwa morskiego powinien posiadać certyfikat uznania ośrodka, wydany na podstawie przepisów o bezpieczeństwie morskim przez właściwy terytorialnie organ administracji morskiej do prowadzenia szkoleń w zakresie:

a) indywidualnych technik ratunkowych,

b) ochrony przeciwpożarowej stopnia podstawowego,

c) elementarnych zasad udzielania pierwszej pomocy medycznej,

d) bezpieczeństwa własnego i odpowiedzialności wspólnej.

Statek do celów szkoleniowych, jego urządzenia, systemy i wyposażenie powinny spełniać wszystkie wymagania określone dla statków o danej pojemności brutto, uprawiających odpowiedni rodzaj żeglugi, zgodnie z przepisami o żegludze śródlądowej lub zgodnie z Kodeksem morskim, a także wypełniać wymagania konwencji międzynarodowych, w tym dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu oraz o zapobieganiu zanieczyszczeniom morza przez statki.

Wyposażenie statku powinno umożliwiać nabycie praktycznych umiejętności zawodowych określonych w blokach podstawy programowej.

Wszystkie pomieszczenia powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 7

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK NAWIGATOR MORSKI

SYMBOL CYFROWY 314[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) pełnić wachtę morską i portową w dziale pokładowym zgodnie z obowiązującymi zasadami i procedurami;

2) wydawać i wykonywać, w języku polskim i angielskim, komendy na ster i do maszyny oraz podczas manewrów cumowniczych, kotwicznych i holowania;

3) sterować statkiem, prowadzić obserwację słuchową i wzrokową;

4) podawać namiary sygnałów dźwiękowych, świetlnych i znaków nawigacyjnych;

5) porozumiewać się z oficerami, pilotem i marynarzami w języku polskim i angielskim;

6) planować podróż statku w żegludze krajowej, z uwzględnieniem wymagań bezpieczeństwa żeglugi, bezpieczeństwa statku oraz kosztów eksploatacyjnych;

7) prowadzić nawigację statku zgodnie z przepisami ruchu i postoju statków, zasadami praktyki morskiej, z uwzględnieniem warunków nawigacyjnych i hydrometeorologicznych;

8) identyfikować oznakowanie nawigacyjne, światła i znaki dzienne statków;

9) określać pozycję statku wszystkimi dostępnymi metodami oraz prowadzić obliczenia i pomiary nawigacyjne z wymaganą dokładnością, w określonych odstępach czasu;

10) prowadzić prace na mapach nawigacyjnych oraz korzystać z wydawnictw nawigacyjnych polskojęzycznych i anglojęzycznych;

11) dobierać nastawy urządzeń nawigacyjnych zapewniające optymalną ich pracę oraz wykrywać i interpretować błędy działania;

12) dobierać sposób sterowania statkiem do aktualnych warunków oraz przewidywać i zapobiegać niebezpiecznym zjawiskom towarzyszącym żegludze na fali i w warunkach zalodzenia;

13) określać cechy manewrowe statków i oddziaływanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych na dynamikę statku;

14) postępować zgodnie z procedurami w sytuacjach zagrożenia;

15) wykonywać manewry statkiem, łodzią ratunkową i ratowniczą w akcji poszukiwawczo-ratowniczej;

16) prowadzić pomiary instrumentami meteorologicznymi;

17) interpretować wyniki pomiarów meteorologicznych i obserwacji warunków pogodowych oraz komunikaty i ostrzeżenia meteorologiczne w języku polskim i angielskim;

18) korzystać z Międzynarodowego Kodu Sygnałowego, nadawać i odbierać świetlne sygnały Morse'a oraz nawiązywać i utrzymywać łączność foniczną w języku polskim i angielskim;

19) rozpoznawać sygnały wzywania pomocy oraz stosować procedury alarmowe zgodnie z zatwierdzonymi planami i instrukcjami;

20) klasyfikować napędy, stery i urządzenia pokładowe statków oraz eksploatować je zgodnie z wymaganiami bezpiecznej żeglugi;

21) oceniać statek, jego urządzenia i wyposażenie pod względem technicznym, warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, warunków sanitarnych oraz ochrony środowiska i posiadanych dokumentów warunkujących jego zdolność żeglugową;

22) korzystać z dokumentacji statecznościowej statku;

23) sprawdzać stateczność statyczną i dynamiczną statku oraz kąty przechyłu i przegłębienia kadłuba;

24) charakteryzować ładunki i ich opakowania, korzystać z kodeksów i poradników dotyczących bezpiecznego przeładunku, mocowania i przewozu ładunków;

25) planować i przeprowadzać operacje ładunkowe oraz mocowanie ładunków w sposób zapewniający stateczność statku, zgodnie z planem ładunkowym i obowiązującymi procedurami i wymaganiami;

26) kontrolować oraz utrzymywać wymagane warunki w pomieszczeniach ładunkowych i podejmować działania w sytuacji stwierdzenia odchyleń od wymaganego stanu;

27) realizować przewozy pasażerskie zgodnie z obowiązującymi procedurami;

28) prowadzić, w języku polskim i angielskim, wymaganą dokumentację związaną z prowadzeniem nawigacji, postojem statku w porcie, przewozem ładunków, eksploatacją statku oraz wypadkami morskimi;

29) planować wydatki i prowadzić rozliczenia finansowe oraz sporządzać, w języku polskim i angielskim, korespondencję dotyczącą zamówień i zaopatrzenia statku;

30) wykonywać i nadzorować prace pokładowe i konserwacyjne urządzeń oraz wyposażenia pokładowego;

31) planować prace remontowe na statku;

32) stosować Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu (Kodeks ISM) oraz Międzynarodowy kodeks ochrony statku i obiektów portowych (Kodeks ISPS);

33) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

34) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

35) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

36) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

37) kierować zespołem pracowników;

38) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

39) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach;

40) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

41) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

Proces kształcenia powinien być realizowany zgodnie z wymaganiami Międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht, 1978, sporządzonej w Londynie dnia 7 lipca 1978 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 39, poz. 201 oraz z 1999 r. Nr 30, poz. 286).

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik nawigator morski powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) pełnienia wacht morskich i portowych w dziale pokładowym w żegludze międzynarodowej, przybrzeżnej i krajowej;

2) planowania podróży statku;

3) prowadzenia nawigacji i manewrowania statkiem w żegludze krajowej;

4) planowania i przeprowadzania operacji przeładunkowych oraz mocowania ładunków na statku;

5) kontrolowania oraz utrzymywania wymaganych warunków w pomieszczeniach ładunkowych statku;

6) prowadzenia obliczeń statecznościowych i wytrzymałościowych;

7) realizowania przewozów pasażerskich zgodnie z obowiązującymi procedurami;

8) prowadzenia wymaganej dokumentacji związanej z nawigacją, postojem w porcie, przewozem ładunków i eksploatacją statku oraz wypadkami morskimi;

9) planowania wydatków i zaopatrzenia statku oraz sporządzania zamówień i rozliczeń finansowych;

10) kierowania załogą statku;

11) wykonywania i nadzorowania prac pokładowych;

12) planowania prac remontowych na statku.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta zawierają następujące bloki programowe:

1) nawigacja;

2) przewozy morskie i kontrola operacji statkowych;

3) bezpieczeństwo na morzu i statku;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: NAWIGACJA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) porozumiewać się, w języku polskim i angielskim, w sprawach związanych z bezpieczeństwem statku, manewrowaniem, nawigacją i ratownictwem;

2) przekazywać, w języku polskim i angielskim, komendy na ster, do maszyny oraz w czasie akcji poszukiwawczo-ratowniczej, a także związane z cumowaniem, holowaniem i kotwiczeniem;

3) stosować podstawowe określenia z zakresu nawigacji i kartografii;

4) określać: kurs i kąt drogi statku, prędkość po wodzie i nad dnem oraz namiar i kąt kursowy;

5) obliczać deklinację oraz określać dewiację i całkowitą poprawkę kompasu;

6) identyfikować oznakowania nawigacyjne międzynarodowego systemu oznakowania IALA;

7) interpretować informacje zawarte na mapach nawigacyjnych oraz w publikacjach i ostrzeżeniach nawigacyjnych, w języku polskim i angielskim;

8) posługiwać się mapą nawigacyjną oraz korzystać z wydawnictw nawigacyjnych opracowanych w języku polskim i angielskim;

9) posługiwać się systemem map elektronicznych (ECS) oraz systemem obrazowania elektronicznych map i informacji nawigacyjnej (ECDIS);

10) aktualizować mapy na podstawie danych z „Wiadomości Żeglarskich” i innych wydawnictw nawigacyjnych w języku polskim i angielskim;

11) oceniać wpływ wiatru i prądu na ruch statku oraz określać pozycję zliczoną;

12) określać pozycję obserwowaną statku wszystkimi dostępnymi metodami, z wymaganą dokładnością, w odpowiednich odstępach czasu;

13) określać wysokość wód oraz parametry prądów pływowych;

14) określać pozycje statku z wykorzystaniem metod astronawigacyjnych;

15) stosować zasady żeglugi po loksodromie oraz określać zasady żeglugi oceanicznej po ortodromie;

16) określać wpływ aktualnych warunków na rozchodzenie się fal radiowych oraz możliwości wykrywcze urządzeń radarowych;

17) włączać i wyłączać radar nawigacyjny, ustawiać zobrazowanie radarowe, interpretować obraz radarowy;

18) wykonywać meldunek radarowy i ręczny nakres radarowy;

19) wykorzystywać radar do celów antykolizyjnych zgodnie z międzynarodowymi przepisami o zapobieganiu zderzeniom na morzu;

20) stosować reflektory radarowe, latarnie radarowe i wzmacniacze ech radarowych;

21) określać pozycję statku radarem, stosować technikę linii równoległych;

22) obsługiwać automatyczne pomoce nakresowe oraz korzystać z ich wskazań;

23) charakteryzować systemy i urządzenia nawigacyjne, elektronawigacyjne i radionawigacyjne stosowane na statkach morskich;

24) stosować statkowe urządzenia i systemy nawigacyjne, elektronawigacyjne i radionawigacyjne oraz interpretować ich wskazania;

25) dobierać nastawy urządzeń nawigacyjnych, elektronawigacyjnych i radionawigacyjnych, zapewniające optymalną pracę w danych warunkach oraz sprawdzać i określać błędy ich wskazań, zgodnie z zaleceniami producenta i dobrą praktyką morską;

26) posługiwać się zarówno polskojęzyczną, jak i angielskojęzyczną dokumentacją techniczną i instrukcjami obsługi urządzeń i systemów nawigacyjnych, elektronawigacyjnych, radiolokacyjnych oraz radionawigacyjnych;

27) stosować wymagania prawne dotyczące wyposażenia statków w mapy, wydawnictwa nawigacyjne oraz urządzenia nawigacyjne, zgodnie z przepisami w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznego uprawiania żeglugi przez statki morskie;

28) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu meteorologii i oceanografii;

29) wykonywać pomiary instrumentami meteorologicznymi;

30) odbierać i przekazywać informacje meteorologiczne w języku polskim i angielskim;

31) interpretować wyniki pomiarów, obserwacji warunków pogodowych oraz komunikaty i ostrzeżenia meteorologiczne;

32) posługiwać się określeniami stosowanymi w międzynarodowych przepisach o zapobieganiu zderzeniom na morzu;

33) prowadzić obserwację na morzu za pomocą wszystkich dostępnych środków;

34) identyfikować światła i znaki statków oraz sygnały dźwiękowe i świetlne;

35) identyfikować i stosować sygnały wzywania pomocy;

36) stosować zasady zachowania się statków wzajemnie widocznych oraz w warunkach ograniczonej widzialności;

37) stosować zasady dobrej praktyki morskiej oraz przepisy dotyczące bezpieczeństwa żeglugi;

38) planować podróż statku w żegludze krajowej, z uwzględnieniem wymagań eksploatacyjnych, bezpieczeństwa żeglugi i ochrony bezpieczeństwa statku;

39) przyjmować, pełnić i zdawać wachtę morską i portową w dziale pokładowym, zgodnie z określonymi zasadami i procedurami;

40) prowadzić żeglugę statkiem zgodnie z przepisami ruchu i postoju statków, zasadami dobrej praktyki morskiej oraz z uwzględnieniem warunków nawigacyjnych i hydrometeorologicznych;

41) stosować procedury i zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych;

42) prowadzić zapisy manewrów i czynności związanych z wachtą nawigacyjną portową, w języku polskim i angielskim;

43) korzystać z Międzynarodowego lotniczego i morskiego poradnika poszukiwania i ratowania (IAMSAR);

44) określać zasady ratowania życia i mienia na morzu oraz organizację służb ratownictwa morskiego;

45) charakteryzować wyposażenie ratunkowe statku, stosować Międzynarodowy kodeks środków ratunkowych (Kodeks LSA);

46) organizować i prowadzić akcję poszukiwawczo-ratowniczą;

47) przygotowywać statek do zdania chorego i podjęcia rozbitków;

48) stosować procedury postępowania podczas alarmu: człowiek za burtą;

49) korzystać z Międzynarodowego Kodu Sygnałowego oraz nadawać i odbierać świetlne sygnały Morse'a;

50) klasyfikować napędy, stery i urządzenia pokładowe statków;

51) sterować statkiem i dobierać sposób sterowania odpowiedni do panujących warunków i zamierzonych manewrów;

52) charakteryzować zasady eksploatacji silników spalinowych, turbin parowych i agregatów statkowych;

53) charakteryzować budowę, przeznaczenie i zasady wykorzystania podstawowych systemów statkowych;

54) stosować statkowe urządzenia sygnalizacyjne i alarmowe;

55) wyjaśniać zasadę działania śrub napędowych stałych i nastawnych;

56) charakteryzować współpracę układu silnik – śruba – kadłub oraz określać siły działające na statek w czasie manewrowania;

57) określać cechy manewrowe statku oraz wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na manewrowanie i prowadzenie statku;

58) określać zasady wykonywania podstawowych manewrów statkiem oraz manewrów awaryjnych;

59) wykonywać manewry statkiem, łodzią ratunkową i ratowniczą podczas akcji poszukiwawczo-ratowniczej ze szczególnym uwzględnieniem akcji ratowania ludzi;

60) prowadzić żeglugę w lodach oraz w warunkach sztormowych;

61) oceniać statek, jego urządzenia i wyposażenie pod względem technicznym, warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, warunków sanitarnych, przepisów ochrony środowiska oraz na podstawie posiadanych dokumentów potwierdzających zdolność żeglugową statku.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) słownictwo i zwroty w języku polskim i angielskim zgodne z Morskim Słownikiem Frazeologicznym;

2) podstawowe określenia dotyczące urządzeń, systemów i wyposażenia cumowniczego, kotwicznego, nawigacyjnego i ratowniczego, w języku polskim i angielskim;

3) elementy nawigacji i kartografii, odwzorowanie Merkatora;

4) trójkąt loksodromiczny, drogowy i Merkatora;

5) kurs i kąt drogi statku, prędkość po wodzie i nad dnem, namiar i kąt kursowy;

6) magnetyzm Ziemi i statku, kompas magnetyczny i całkowita poprawka kompasu;

7) oznakowania nawigacyjne, międzynarodowy system oznakowania IALA;

8) mapy nawigacyjne i publikacje oraz ostrzeżenia nawigacyjne, w języku polskim i angielskim;

9) system map elektronicznych (ECS) i system obrazowania elektronicznych map i informacji nawigacyjnej (ECDIS);

10) aktualizacja map na podstawie danych z „Wiadomości Żeglarskich” i innych wydawnictw nawigacyjnych w języku polskim i angielskim;

11) pozycja zliczona z uwzględnieniem wiatru i prądu;

12) pozycja obserwowana statku, zalecenia Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) dotyczące dokładności prowadzenia nawigacji;

13) pływy i prądy pływowe;

14) elementy astronawigacji;

15) żegluga przybrzeżna i oceaniczna, loksodroma i ortodroma;

16) zasady rozchodzenia się fal radiowych;

17) radiolokacja i urządzenia radarowe;

18) zasada działania i obsługi radaru nawigacyjnego oraz zasady interpretacji obrazu radarowego;

19) meldunek radarowy i nakres radarowy, wykorzystanie radaru do celów antykolizyjnych, międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu;

20) reflektory radarowe, latarnie radarowe i wzmacniacze ech radarowych;

21) technika linii równoległych, określanie pozycji statku radarem i nawigacyjne wykorzystanie radaru;

22) budowa, zasada działania, błędy wskazań, wykorzystanie automatycznych pomocy nakresowych;

23) systemy i urządzenia nawigacyjne, elektronawigacyjne i radionawigacyjne, stosowane na statkach morskich;

24) obsługa, wykorzystanie i interpretacja wskazań statkowych urządzeń nawigacyjnych, elektronawigacyjnych i radionawigacyjnych;

25) dokumentacja techniczna, instrukcje obsługi urządzeń i systemów nawigacyjnych, elektronawigacyjnych, radiolokacyjnych oraz radionawigacyjnych, w języku polskim i angielskim;

26) wymagania prawne dotyczące wyposażenia statków w mapy, wydawnictwa nawigacyjne oraz urządzenia nawigacyjne;

27) podstawy meteorologii i oceanografii;

28) obserwacje i pomiary meteorologiczne na statku;

29) systemy morskiej służby meteorologicznej – zasady odbioru, przekazu i interpretacji informacji, w języku polskim i angielskim;

30) międzynarodowe przepisy o zapobieganiu zderzeniom na morzu;

31) metody prowadzenia obserwacji na morzu;

32) światła i znaki statków, sygnały dźwiękowe i świetlne;

33) sygnały wzywania pomocy;

34) zasady zachowania się statków wzajemnie widocznych oraz w warunkach ograniczonej widzialności;

35) dobra praktyka morska, przepisy dotyczące bezpieczeństwa żeglugi;

36) planowanie podróży statku w żegludze krajowej z uwzględnieniem wymagań eksploatacyjnych, bezpieczeństwa żeglugi i ochrony bezpieczeństwa statku;

37) zasady organizacji i pełnienia wacht morskich i portowych, procedury wachtowe;

38) bezpieczeństwo żeglugi w różnych warunkach nawigacyjnych i hydrometeorologicznych;

39) procedury i zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych;

40) dokumentacja wacht nawigacyjnych i portowych, w języku polskim i angielskim;

41) Międzynarodowy lotniczy i morski poradnik poszukiwania i ratowania (IAMSAR);

42) ratownictwo życia i mienia na morzu, organizacja służb ratownictwa morskiego;

43) wyposażenie ratunkowe statku, Międzynarodowy kodeks środków ratunkowych (Kodeks LSA);

44) organizacja i prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratowniczych;

45) zasady przygotowywania statku do zdania chorego i podjęcia rozbitków;

46) procedury postępowania podczas alarmu: człowiek za burtą;

47) Międzynarodowy Kod Sygnałowy;

48) sygnalizacja świetlna alfabetem Morse'a;

49) urządzenia sterowe, sterowanie statkiem w sposób odpowiedni do panujących warunków i zamierzonych manewrów;

50) urządzenia pokładowe;

51) urządzenia napędowe i elektroenergetyczne statku, podstawy budowy i eksploatacji silników spalinowych i turbin parowych;

52) podstawowe systemy statkowe;

53) statkowe urządzenia sygnalizacyjne i alarmowe;

54) śruby napędowe stałe i nastawne;

55) współpraca układu silnik – śruba – kadłub, siły działające na statek w czasie manewrowania;

56) cechy manewrowe statku i sposoby ich określania;

57) zasady wykonywania podstawowych manewrów statkiem, manewry awaryjne;

58) zasady wykonywania manewrów statkiem oraz łodzią ratunkową i ratowniczą podczas akcji poszukiwawczo-ratowniczej;

59) żegluga w lodach oraz w warunkach sztormowych;

60) ocena statku oraz jego urządzeń i wyposażenia pod względem technicznym, warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, warunków sanitarnych, przepisów ochrony środowiska oraz na podstawie posiadanych dokumentów potwierdzających jego zdolność żeglugową.

BLOK: PRZEWOZY MORSKIE I KONTROLA OPERACJI STATKOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać i charakteryzować systemy transportowe ładunków jednostkowych i masowych oraz rodzaje statków i technologie ich przeładunku;

2) charakteryzować ładunki i ich opakowania;

3) określać mikroklimat ładowni oraz zasady wentylacji ładowni;

4) charakteryzować urządzenia i osprzęt przeładunkowy, sprzęt do mocowania ładunków i materiały sztauerskie, stosować odpowiednie nazewnictwo w języku polskim i angielskim;

5) porozumiewać się w języku polskim i angielskim w sprawach związanych z ładunkiem, przeładunkiem i mocowaniem;

6) korzystać z Kodeksu morskiego oraz poradników, dokumentów i instrukcji opracowanych w języku polskim i angielskim, dotyczących ładunków i sposobu ich przeładunku, mocowania i przewozu;

7) identyfikować ładunki niebezpieczne, szkodliwe i zanieczyszczające środowisko oraz stosować zasady ich przeładunku, separacji, mocowania i przewozu;

8) charakteryzować zasady przyjmowania ładunku na statek oraz jego separacji i sztauowania;

9) charakteryzować zasady balastowania statku w czasie operacji przeładunkowych;

10) przygotowywać ładownię do przyjęcia ładunku;

11) określać technologie załadunku i przewozu wybranych ładunków;

12) przygotowywać plany ładunkowe na różne typy statków z uwzględnieniem wymagań statecznościowych i wytrzymałościowych kadłuba oraz ograniczeń zanurzeniowych;

13) planować załadunek i mocowanie ładunków na statku w sposób zapewniający stateczność i minimalizowanie naprężeń kadłuba podczas całej podróży statku;

14) planować separację poszczególnych partii ładunku zgodnie z wymaganiami dotyczącymi bezpiecznego przewozu ładunków;

15) planować i przeprowadzać operacje przeładunkowe i mocowania różnego typu ładunków zgodnie z obowiązującymi procedurami i wymaganiami, możliwościami technicznymi statku i jego wyposażenia oraz zasadami dobrej praktyki morskiej;

16) podejmować działania w sytuacji stwierdzenia odchyleń od normalnego stanu i specyfikacji ładunku;

17) obliczać ilość ładunku na podstawie zanurzenia statku;

18) przygotowywać raport ulażowy dla zbiornikowca;

19) wykorzystywać programy komputerowe oraz tablice i diagramy do obliczeń statecznościowych i wytrzymałościowych;

20) utrzymywać właściwe warunki w pomieszczeniach ładunkowych oraz opiekować się ładunkiem w czasie transportu;

21) obsługiwać i konserwować urządzenia i osprzęt przeładunkowy;

22) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac przeładunkowych;

23) oceniać szkody ładunkowe i podejmować działania w przypadku ich wystąpienia;

24) prowadzić, w języku polskim i angielskim, dokumentację dotyczącą prac przeładunkowych oraz transportu ładunków, w tym ładunków niebezpiecznych, szkodliwych i zanieczyszczających środowisko;

25) charakteryzować zasady przewozu pasażerów oraz realizować przewozy pasażerskie zgodnie z obowiązującymi procedurami;

26) stosować przepisy dotyczące ochrony środowiska morskiego;

27) stosować obowiązujące procedury postępowania ze śmieciami, odpadami i zanieczyszczeniami pochodzącymi ze statku;

28) zapobiegać rozlewom nieczystości oraz obsługiwać sprzęt i urządzenia do przetwarzania, przechowywania i usuwania zanieczyszczeń;

29) sporządzać i wysyłać raporty w języku polskim i angielskim dotyczące zanieczyszczenia środowiska morskiego;

30) określać rolę i zadania instytucji klasyfikacyjnych oraz wyjaśniać pojęcie klasy statku;

31) analizować plan ogólny statku oraz nazywać w języku polskim i angielskim części i elementy konstrukcyjne statku, jego sprzęt, osprzęt i urządzenia;

32) charakteryzować systemy balastowe, zęzowe, paliwowe, ładunkowe i ochrony przeciwpożarowej oraz stosować ich nazwy w języku polskim i angielskim;

33) interpretować wymiary i parametry charakteryzujące statek oraz charakterystyki eksploatacyjne, posługując się językiem polskim i angielskim;

34) określać siły działające na statek wywierane przez ładunek, balasty, paliwo, zapasy i wodę;

35) stosować komputerowe programy do obliczania stateczności oraz posługiwać się dokumentacją statecznościową opracowaną w języku polskim i angielskim;

36) określać siły tnące i momenty gnące działające na statek;

37) sprawdzać stateczność statyczną i dynamiczną statku zgodnie z wymaganiami Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) i Polskiego Rejestru Statków (PRS);

38) obliczać kąt przechyłu, zanurzenia i przegłębienie statku;

39) określać wpływ przyjęcia, zdjęcia i przesunięcia masy na warunki pływalności i stateczność statku;

40) stosować praktyczne metody kontroli stateczności;

41) charakteryzować niezatapialność statku i jej kryteria;

42) obliczać stateczność statku podpartego oraz w stanie uszkodzonym;

43) przewidywać niebezpieczne zjawiska towarzyszące zachowaniu się statku na fali i zapobiegać ich wystąpieniu;

44) interpretować i stosować przepisy prawa morskiego oraz stosować wymagane dokumenty regulujące żeglugę krajową i międzynarodową, w języku polskim i angielskim, dotyczące w szczególności: bezpieczeństwa żeglugi, bezpieczeństwa statku, odpraw portowych, inspekcji, ochrony zdrowia pasażerów i załogi, prawa pracy i sytuacji awaryjnych;

45) stosować przepisy i zasady dotyczące ubezpieczeń morskich;

46) stosować Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu (Kodeks ISM), ze szczególnym uwzględnieniem procedur postępowania po wypadkach morskich;

47) stosować Międzynarodowy kodeks ochrony statku i obiektów portowych (Kodeks ISPS);

48) charakteryzować, w języku polskim i angielskim, formy eksploatacji statku oraz związane z nimi dokumenty;

49) sporządzać, w języku polskim i angielskim, dokumentację statkową oraz dokumentację obsługi różnych typów statków w porcie;

50) planować wydatki i zaopatrzenie statku oraz prowadzić rozliczenia wydatków;

51) charakteryzować, w języku polskim i angielskim, łańcuchy i liny stosowane na statkach;

52) określać przyczyny korozji kadłuba i sposoby jej zapobiegania;

53) stosować procedury obsługi, konserwacji oraz wykonywania prób sprzętu, osprzętu i elementów konstrukcyjnych statku;

54) posługiwać się dokumentacją techniczną statku oraz instrukcjami obsługi maszyn, urządzeń, systemów i wyposażenia statkowego, opracowanymi w języku polskim i angielskim;

55) wykonywać i nadzorować prace pokładowe i remontowe w dziale pokładowym oraz prowadzić ich dokumentację w języku polskim i angielskim;

56) przygotowywać statek do remontu i dokowania;

57) porozumiewać się w języku polskim i angielskim w sprawach związanych z bezpieczeństwem żeglugi, bezpieczeństwem i eksploatacją statku z innymi członkami załogi, pasażerami, inspektorami, operatorami, służbami kontroli ruchu, pilotem, przedstawicielami władz portowych, granicznych i sanitarnych, armatorem, załadowcą i sztauerami;

58) prowadzić korespondencję statkową w języku polskim i angielskim.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) systemy transportowe ładunków jednostkowych i masowych oraz rodzaje statków i technologie ich przeładunku;

2) ładunki i ich opakowania;

3) mikroklimat ładowni, zasady wentylacji ładowni;

4) urządzenia i osprzęt przeładunkowy, sprzęt do mocowania ładunków i materiały sztauerskie, nazewnictwo w języku polskim i angielskim;

5) słownictwo polskie i angielskie dotyczące ładunku, przeładunku i mocowania;

6) Kodeks morski, poradniki, dokumenty i instrukcje, opracowane w języku polskim i angielskim, dotyczące ładunków i sposobu ich przeładunku, mocowania i przewozu;

7) ładunki niebezpieczne, szkodliwe i zanieczyszczające środowisko oraz zasady ich przeładunku, separacji, mocowania i przewozu;

8) zasady przyjmowania ładunku na statek oraz jego separacji i sztauowania;

9) zasady balastowania statku w czasie operacji przeładunkowych;

10) zasady przygotowania ładowni do przyjęcia ładunku;

11) technologie załadunku i przewozu wybranych ładunków;

12) zasady przygotowywania planów ładunkowych na różne typy statków, z uwzględnieniem wymagań dotyczących stateczności i wytrzymałości kadłuba oraz ograniczeń zanurzeniowych;

13) plany załadunku – ilość, dozwolone sąsiedztwo, kryteria stateczności i wytrzymałości kadłuba;

14) przeładunek i mocowanie różnego typu ładunków zgodnie z obowiązującymi procedurami i wymaganiami, możliwościami technicznymi statku i jego wyposażenia oraz zasadami dobrej praktyki morskiej;

15) linie ładunkowe, znaki zanurzenia i obliczenia statecznościowe;

16) raport ulażowy dla zbiornikowca;

17) programy komputerowe, tablice i diagramy do obliczeń statecznościowych i wytrzymałościowych;

18) warunki w pomieszczeniach ładunkowych, opieka nad ładunkiem w czasie transportu;

19) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac przeładunkowych;

20) szkody ładunkowe – zasady oceniania i postępowanie zabezpieczające;

21) dokumentacja dotycząca prac przeładunkowych oraz transportu ładunków, sporządzona w języku polskim i angielskim;

22) zasady i procedury przewozu pasażerów;

23) przepisy prawa i konwencje dotyczące zapobiegania i zwalczania zanieczyszczeń środowiska morskiego;

24) środki, sprzęt i sposoby zapobiegania i zwalczania zanieczyszczeń środowiska morskiego;

25) bunkrowanie paliwa;

26) urządzenia, środki i sposoby przechowywania oraz obróbki śmieci i ścieków, plan postępowania ze śmieciami, książka zapisów śmieciowych (Garbage Record Book);

27) zdawanie wód zaolejonych, systemy i instalacje do oczyszczania wód zaolejonych, książka zapisów olejowych (Oil Record Book), plan zwalczania zanieczyszczeń olejowych;

28) zgłaszanie zanieczyszczeń środowiska morskiego;

29) instytucje klasyfikacyjne, klasa statku;

30) plan ogólny statku, części i elementy konstrukcyjne statku, ich nazwy w języku polskim i angielskim;

31) podział kadłuba, sprzęt, osprzęt i urządzenia statkowe, ich nazwy w języku polskim i angielskim;

32) systemy balastowe, zęzowe, paliwowe, ładunkowe i ochrony przeciwpożarowej, ich nazwy w języku polskim i angielskim;

33) wymiary i parametry charakteryzujące statek, charakterystyki eksploatacyjne oraz ich nazwy w języku polskim i angielskim;

34) siły działające na statek wywierane przez ładunek, balasty, paliwo, zapasy, wodę;

35) komputerowe programy do obliczania stateczności, dokumentacja statecznościowa statku w języku polskim i angielskim;

36) siły tnące, momenty gnące działające na statek;

37) stateczność statyczna i dynamiczna statku, wymagania Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) i Polskiego Rejestru Statków (PRS);

38) stateczność wzdłużna, zanurzenie i przegłębienie statku, kąt przechyłu statku;

39) wpływ przyjęcia, zdjęcia i przesunięcia masy na warunki pływalności i stateczność statku;

40) metody kontroli stateczności;

41) niezatapialność statku i jej kryteria;

42) stateczność statku podpartego oraz w stanie uszkodzonym;

43) zachowanie się statku na fali, zasady sztormowania;

44) prawo morskie, Kodeks morski;

45) przepisy dotyczące zatrudnienia i warunków pracy marynarzy;

46) ubezpieczenia morskie;

47) przepisy prawa i dokumenty związane z bezpieczeństwem i ochroną statku, ludzi i ładunku, w języku polskim i angielskim;

48) Międzynarodowe kodeksy: zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu (Kodeks ISM) oraz ochrony statku i obiektów portowych (Kodeks ISPS);

49) formy eksploatacji statku, prowadzenie dokumentacji w języku polskim i angielskim;

50) dokumentacja statkowa i dokumentacja obsługi różnych typów statków w porcie, w języku polskim i angielskim;

51) odprawy, inspekcje i obsługa statku w porcie, prowadzenie dokumentacji w języku polskim i angielskim;

52) planowanie wydatków i zaopatrzenie statku oraz rozliczenia wydatków;

53) łańcuchy i liny stosowane na statku, nazewnictwo w języku polskim i angielskim;

54) korozja kadłuba i sposoby jej zapobiegania;

55) obsługa, konserwacja, próby sprzętu, osprzętu i elementów konstrukcyjnych statku;

56) dokumentacja techniczna statku oraz instrukcje obsługi maszyn, urządzeń, systemów i wyposażenia statkowego, w języku polskim i angielskim;

57) prace pokładowe i remontowe w dziale pokładowym oraz remonty i dokowanie statku;

58) dokumentacja prac pokładowych i remontowych, w języku polskim i angielskim;

59) porozumiewanie się w języku polskim i angielskim w zakresie spraw związanych z bezpieczeństwem żeglugi oraz bezpieczeństwem i eksploatacją statku z innymi członkami załogi, pasażerami, inspektorami, operatorami, służbami kontroli ruchu, pilotem, przedstawicielami władz portowych, granicznych i sanitarnych, armatorem, załadowcą i sztauerami;

60) korespondencja statkowa, w języku polskim i angielskim.

BLOK: BEZPIECZEŃSTWO NA MORZU I STATKU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wodować statkowe środki ratunkowe i ratownicze;

2) podnosić z wody statkową łódź ratunkową i ratowniczą;

3) korzystać z wyposażenia środków ratunkowych i ratowniczych;

4) przeprowadzać ewakuację ludzi statkowymi systemami ewakuacyjnymi;

5) wykonywać manewry łodzią ratunkową i ratowniczą;

6) pełnić funkcję dowódcy środka ratunkowego i ratowniczego;

7) korzystać z Poradnika Pierwszej Pomocy Medycznej (MFAG);

8) stosować procedury zwiększające możliwości przetrwania ludzi w zbiorowych środkach ratunkowych;

9) stosować środki pirotechniczne i radiowe w sytuacji zagrożenia;

10) określać zasady prewencji pożarowej na statkach i nadzorować ich przestrzeganie;

11) przeprowadzać ćwiczenia w zakresie ochrony przeciwpożarowej;

12) organizować walkę z pożarem na statku;

13) kierować akcją zwalczania pożaru;

14) nadzorować użytkowanie sprzętu pożarniczego oraz instalacji gaśniczych, wykrywczych i alarmowych;

15) badać przyczyny pożarów;

16) prowadzić dokumentację działań prewencyjnych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz opracowywać odpowiednie raporty;

17) wykorzystywać radiową służbę morską;

18) charakteryzować wyposażenie i dokumenty radiostacji Światowego Morskiego Systemu Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa (GMDSS);

19) obsługiwać statkowe wyposażenie GMDSS zgodnie z uprawnieniami posiadacza Ograniczonego Świadectwa Operatora (ROC);

20) nawiązywać i prowadzić łączność alarmową i bezpieczeństwa, w języku polskim i angielskim;

21) odbierać morskie informacje bezpieczeństwa (MSI), w języku polskim i angielskim;

22) prowadzić łączność w zakresie pomocy medycznej, w języku polskim i angielskim;

23) nawiązywać i prowadzić łączność publiczną, w języku polskim i angielskim;

24) stosować regulaminy i procedury radiokomunikacji morskiej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje, wyposażenie i zasady wykorzystywania statkowych środków ratunkowych i ratowniczych oraz systemów ewakuacyjnych;

2) zasady przetrwania na morzu w zbiorowych środkach ratunkowych;

3) Poradnik Pierwszej Pomocy Medycznej (MFAG);

4) sygnalizacja środkami pirotechnicznymi i radiowymi w sytuacji zagrożenia;

5) prewencja pożarowa na statkach;

6) organizacja i procedury walki z pożarem;

7) obsługa techniczna i użytkowanie sprzętu pożarniczego oraz instalacji gaśniczych, wykrywczych i alarmowych;

8) badanie przyczyny pożaru;

9) dokumentacja działań prewencyjnych, raporty;

10) radiowa służba morska;

11) wyposażenie i dokumenty statkowej radiostacji Światowego Morskiego Systemu Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa (GMDSS);

12) cyfrowe selektywne wywołanie (DSC);

13) budowa, zasady obsługi radiostacji statkowej i przenośnej VHF, radiopława awaryjna EPIRB i transponder radarowy SART;

14) zasady łączności alarmowej, bezpieczeństwa oraz w zakresie pomocy medycznej, w języku polskim i angielskim;

15) morskie informacje bezpieczeństwa (MSI), w języku polskim i angielskim;

16) regulaminy i procedury radiokomunikacji morskiej.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w języku angielskim, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) język angielski zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) źródła informacji zawodowej;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia nawigacji;

2) pracownia urządzeń i systemów nawigacyjnych, elektronawigacyjnych i radionawigacyjnych;

3) pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

4) pracownia komputerowa;

5) pracownia towaroznawstwa i ładunkoznawstwa;

6) pracownia języka angielskiego;

7) warsztat prac bosmańskich;

8) pracownia symulatora manewrowego;

9) pracownia symulatora radarowego;

10) pracownia symulatora Światowego Morskiego Systemu Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa (GMDSS);

11) pracownia symulatora systemu obrazowania elektronicznych map i informacji nawigacyjnych (ECDIS);

12) poligon pożarowy do prowadzenia podstawowego i wyższego szkolenia pożarowego;

13) poligon do ćwiczeń z zakresu indywidualnych technik ratowniczych i ćwiczeń łodzią ratowniczą;

14) statek do celów szkoleniowych.

Pracownia nawigacji powinna być wyposażona w:

1) mapy i publikacje nawigacyjne, niezbędne do planowania i prowadzenia podróży;

2) locje;

3) spisy świateł;

4) spisy sygnałów radiowych;

5) tablice nawigacyjne;

6) „Wiadomości Żeglarskie”;

7) przybory i przyrządy nawigacyjne.

Pracownia urządzeń i systemów nawigacyjnych, elektronawigacyjnych i radionawigacyjnych powinna być wyposażona w:

1) stanowisko kompasu magnetycznego z dewiaskopem;

2) stanowisko żyrokompasów;

3) stanowisko autopilotów i systemów kontroli drogi;

4) stanowisko logów;

5) stanowisko echosond;

6) stanowisko odbiorników naziemnych i satelitarnych systemów radionawigacyjnych klasycznych i różnicowych;

7) stanowisko systemu automatycznej identyfikacji statków (AIS);

8) stanowisko rejestratora danych z podróży VDR lub uproszczonego rejestratora danych z podróży S-VDR.

Pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki powinna być wyposażona w:

1) stanowisko do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych z wykorzystaniem mierników analogowych i cyfrowych;

2) stanowisko do badania transformatorów, silnika elektrycznego i prądnicy oraz akumulatorów;

3) stanowisko automatyki okrętowej z możliwością badania regulatorów proporcjonalnych (P), proporcjonalno-całkujących (PI), proporcjonalno-całkująco-różniczkujących (PID), w szczególności regulatorów autopilota i pracy silnika głównego.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno dla jednego ucznia);

2) drukarkę z połączeniem sieciowym;

3) pakiet programów biurowych: edytor tekstu, edytor rysunku, arkusz kalkulacyjny, bazę danych;

4) programy specjalistyczne z zakresu nawigacji, stateczności i ładunków.

Pracownia towaroznawstwa i ładunkoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) próbki towarów płynnych, sypkich i stałych;

2) opakowania towarów o małych gabarytach;

3) modele opakowań wielkogabarytowych;

4) przykładowe dokumentacje ładunkowe;

5) Kodeksy: Kodeks bezpiecznego przewozu stałych ładunków masowych (Kodeks BC), Kodeks bezpiecznego postępowania przy rozmieszczaniu i mocowaniu ładunków (Kodeks CSS), Międzynarodowy kodeks budowy i wyposażenia statków przewożących niebezpieczne chemikalia luzem (Kodeks IBC), Międzynarodowy kodeks budowy i wyposażenia statków przewożących skroplone gazy luzem (Kodeks IGC) i Międzynarodowy morski kodeks towarów niebezpiecznych (Kodeks IMDG);

6) Poradnik Pierwszej Pomocy Medycznej (MFAG);

7) poradniki i instrukcje mocowania ładunków;

8) tablice i diagramy do obliczeń stateczności, przegłębień i naprężeń;

9) przykładowe plany ładunkowe kontenerowca, masowca, statku drobnicowego i ro-ro oraz raporty ulażowe dla zbiornikowca;

10) katalogi symboli towarów i opakowań;

11) foliogramy i filmy dydaktyczne przedstawiające zasady pakowania towarów małogabarytowych w opakowania zbiorcze;

12) foliogramy i filmy dydaktyczne przedstawiające załadunek i wyładunek towarów ze statków morskich;

13) wzory oznakowania ładunków;

14) foliogramy i filmy dydaktyczne przedstawiające zasady separacji ładunków.

Pracownia języka angielskiego powinna być wyposażona w:

1) podręczniki techniczne, czasopisma, katalogi i albumy o tematyce zawodowej;

2) dokumentację techniczną i obsługową;

3) specjalistyczne słowniki;

4) plansze statków morskich i ich wyposażenia, z opisami w języku angielskim.

Warsztat prac bosmańskich powinien być wyposażony w następujące stanowiska:

1) stanowisko prac taklarskich – urządzenia do przygotowywania i eksploatacji lin stalowych i włókiennych (łącznie z małogabarytową zaciskarką hydrauliczną);

2) stanowisko ślusarsko-montażowe, narzędzia i urządzenia do wykonywania podstawowych operacji ślusarskich, głównie z użyciem elektronarzędzi (wiertarek, szlifierek, nożyc);

3) stanowisko prac konserwacyjno-malarskich, narzędzia i urządzenia do przygotowywania powierzchni metalowych i drewnianych do malowania oraz do nanoszenia powłok malarskich z użyciem pistoletów hydrodynamicznych i pneumatycznych;

4) stanowisko obróbki drewna z odpowiednimi narzędziami.

Pracownia symulatora manewrowego powinna być wyposażona w sprzęt i oprogramowanie do ćwiczenia prób manewrowych i manewrów modelami statków o różnych zdolnościach manewrowych (w tym statku dwuśrubowego) na akwenie ograniczonym i nieograniczonym.

Pracownia symulatora radarowego powinna być wyposażona w:

1) nawigacyjny mostek szkolny z układami sterowania kursem i prędkością statku własnego, wskaźnikami radarowymi i pomocami do automatycznego wykonywania nakresów radarowych (ARPA, ATA, EPA), radiotelefonem oraz możliwością nadawania i odbioru sygnałów dźwiękowych;

2) oprogramowanie umożliwiające prezentację na ekranach radarów i ARPA zakłóceń obrazu radarowego oraz ech linii brzegowej i co najmniej dwudziestu ech obcych statków;

3) mapy i pomoce nawigacyjne odpowiednie dla akwenu ćwiczeń oraz pomoce do ręcznego wykonywania nakresów;

4) instrukcje do ćwiczeń.

Pracownia symulatora Światowego Morskiego Systemu Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa (GMDSS) powinna być wyposażona w:

1) radiotelefon pasma VHF umożliwiający utrzymanie łączności radiotelefonicznej oraz cyfrowe selektywne wywołanie (DSC), z wbudowanym odbiornikiem nasłuchowym DSC na kanale 70;

2) radiotelefony przenośne VHF z urządzeniem do ładowania akumulatorów;

3) radiopławę satelitarną EPIRB na częstotliwość 406 MHz lub 1,6 GHz, wyposażoną w zwalniak hydrostatyczny;

4) transponder radarowy SART;

5) odbiornik NAVTEX;

6) urządzenie do komputerowej symulacji obsługi radiotelefonu VHF z przystawką DSC.

Pracownia symulatora systemu obrazowania elektronicznych map i informacji nawigacyjnych (ECDIS) powinna być wyposażona w:

1) symulator mostka nawigacyjnego;

2) symulator systemu ECDIS;

3) elektroniczne mapy nawigacyjne (ENC) wektorowe;

4) nawigacyjne mapy rastrowe (RNC).

Poligon pożarowy powinien być wyposażony w:

1) zespół pomieszczeń: kabinę instruktora, korytarz, pomieszczenie tablicy rozdzielczej i pomieszczenie imitujące przestrzeń siłowni statkowej z podłogą gretingową oraz plac ćwiczeń pożarowych wraz z szatnią, toaletą i prysznicem;

2) generator i zasysacz piany oraz wytwornicę piany średniej;

3) agregat gaśniczy pianowy oraz proszkowy;

4) generator dymu;

5) paleniska wannowe do ćwiczeń gaszenia pożarów;

6) stanowisko do demonstracji zapłonu i samozapłonu cieczy palnych;

7) hydranty z zasilaniem wodnym;

8) węże pożarnicze oraz prądownice mgłowe, uniwersalne i piany ciężkiej;

9) rozdzielacze i łącznik międzynarodowy;

10) gaśnice wodne, CO₂ i proszkowe oraz ładunki do wszystkich typów gaśnic;

11) komplety ubrań ognioochronnych z hełmami i zestawami wyposażenia osobistego;

12) eksplozymetr, linki ratownicze, topory ciężkie i lampy bezpieczeństwa;

13) aparaty oddechowe na sprężone powietrze (co najmniej dwóch różnych typów) i aparat oddechowy ucieczkowy;

14) sprężarki do ładowania aparatów oddechowych na sprężone powietrze;

15) radiotelefony do łączności dwukierunkowej;

16) manekin do nauki technik resuscytacyjnych;

17) nosze statkowe, zestaw pierwszej pomocy i aparat reanimacyjny;

18) plan ochrony przeciwpożarowej;

19) instrukcje ćwiczeń pożarowych;

20) modele (przekroje) wszystkich typów gaśnic;

21) karty informacyjne ładunków niebezpiecznych;

22) schematy aparatów oddechowych.

Poligon pożarowy powinien zapewniać zbliżone do rzeczywistych warunki gaszenia dużych pożarów w pomieszczeniach statkowych (siłowni, ładowni, pomieszczeniach mieszkalnych).

Poligon do ćwiczeń z zakresu indywidualnych technik ratowniczych i ćwiczeń łodzią ratunkową powinien być wyposażony w:

1) basen o głębokości minimalnej 3,0 m (pod wieżą) z wieżą do skoków o minimalnej wysokości 2,5 m;

2) stanowiska do opuszczania łodzi ratunkowo-ratowniczej oraz pneumatycznej tratwy ratunkowej;

3) pneumatyczne tratwy ratunkowe i łódź ratunkowo-ratowniczą;

4) kombinezony, pasy i koła ratunkowe;

5) pętlę ewakuacyjną i kosz ewakuacyjny;

6) komplet wyposażenia łodzi ratunkowej i ratowniczej oraz pneumatycznej tratwy ratunkowej;

7) radiopławę awaryjną i transponder radarowy;

8) pirotechniczne środki do wzywania pomocy i nadawania sygnałów optycznych;

9) szalupową apteczkę pierwszej pomocy;

10) manekin;

11) nosze statkowe;

12) model haka łodziowego do praktycznej demonstracji;

13) reflektor poszukiwawczy;

14) radiotelefon przenośny UKF.

Statek do celów szkoleniowych, jego urządzenia, systemy i wyposażenie powinny spełniać wszystkie wymagania określone dla statków o danej pojemności brutto, uprawiających odpowiedni rodzaj żeglugi, zgodnie z przepisami o żegludze śródlądowej lub zgodnie z Kodeksem morskim, a także wypełniać wymagania konwencji międzynarodowych, w tym dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu oraz o zapobieganiu zanieczyszczeniom morza przez statki.

Wyposażenie statku powinno umożliwiać nabycie praktycznych umiejętności zawodowych określonych w blokach podstawy programowej.

Wszystkie pomieszczenia powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 8

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK SPEDYTOR

SYMBOL CYFROWY 342[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu transportu i spedycji;

2) stosować przepisy i normy dotyczące organizacji procesów przewozowych;

3) określać zadania realizowane w procesach transportowo-spedycyjnych;

4) planować i organizować wykonywanie czynności transportowo-spedycyjnych;

5) określać rodzaje i właściwości ładunków;

6) dobierać środki transportu do realizacji zadań przewozowych;

7) planować trasy przewozu ładunków;

8) obliczać i kontrolować czas pracy kierowców;

9) organizować obsługę ładunków w portach morskich, rzecznych oraz terminalach kolejowych, samochodowych i lotniczych;

10) stosować technologie informacyjne do kontroli i monitorowania procesów przewozowych i podczas wykonywania czynności spedycyjnych;

11) organizować przewóz ładunków różnymi środkami transportu;

12) kalkulować koszty usług transportowo-spedycyjnych;

13) sporządzać dokumentację transportowo-spedycyjną;

14) stosować zasady ekonomii w działalności transportowo-spedycyjnej;

15) organizować obsługę celną ładunków;

16) stosować standardy logistycznej obsługi klienta w procesach transportowo-spedycyjnych;

17) stosować strategie marketingowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem transportowo-spedycyjnym;

18) ubezpieczać obsługiwane ładunki;

19) stosować metody i narzędzia statystyczne do sporządzania analiz procesów transportowych i spedycyjnych;

20) stosować standardy zarządzania jakością w realizacji usług transportowo-spedycyjnych;

21) współpracować z krajowymi i zagranicznymi organizacjami oraz zrzeszeniami przedsiębiorstw transportowo-spedycyjnych;

22) stosować procedury rozpatrywania reklamacji oraz roszczeń dotyczących wykonywanych usług;

23) posługiwać się dwoma językami obcymi w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

24) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

25) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

26) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

27) kierować zespołem pracowników;

28) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

29) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

30) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

31) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik spedytor powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowania i organizowania procesów transportowo-spedycyjnych;

2) planowania i optymalizowania tras przewozu ładunków;

3) prowadzenia dokumentacji przewozowej;

4) wykonywania czynności związanych z ubezpieczaniem ładunków;

5) przygotowywania ładunków do odprawy celnej;

6) monitorowania procesu przewozowego;

7) ustalania należności za usługi transportowo-spedycyjne;

8) prowadzenia rozliczeń finansowych z klientami krajowymi i zagranicznymi;

9) sporządzania dokumentacji na potrzeby postępowania reklamacyjnego;

10) prowadzenia negocjacji z kontrahentami.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) transportowo-spedycyjny;

2) podstawy logistyki;

3) prawno-ekonomiczny;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TRANSPORTOWO-SPEDYCYJNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować usługi transportowo-spedycyjne;

2) charakteryzować rodzaje i właściwości ładunków;

3) planować zadania transportowo-spedycyjne, z uwzględnieniem różnych gałęzi transportu;

4) klasyfikować środki transportu według ich przeznaczenia i oddziaływania na środowisko;

5) dobierać środki transportu w zależności od rodzaju przewożonego ładunku;

6) przestrzegać zasad eksploatacji środków transportu;

7) określać koszty eksploatacji środków transportu;

8) planować optymalne trasy przewozu ładunków;

9) obliczać i kontrolować czas pracy kierowców;

10) wykonywać czynności związane z obsługą ładunków w portach morskich, rzecznych oraz terminalach kolejowych, samochodowych i lotniczych;

11) stosować technologie informatyczne w procesach transportowo-spedycyjnych;

12) organizować czynności transportowo-spedycyjne;

13) dobierać technologie przewozu do różnych systemów transportu intermodalnego;

14) szacować koszty usług transportowo-spedycyjnych;

15) korzystać z cenników i taryf przewozowych przy ustalaniu należności za wykonane usługi;

16) opracowywać dokumentację transportowo-spedycyjną;

17) nadzorować wykonywanie czynności transportowo-spedycyjnych;

18) przygotowywać ładunki i dokumenty do odprawy celnej;

19) wykonywać czynności zgodnie ze standardami logistycznej obsługi klienta;

20) stosować narzędzia marketingowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem transportowo-spedycyjnym;

21) stosować różne techniki negocjacji z klientami;

22) ubezpieczać ładunki i środki transportu;

23) oceniać jakość świadczonych usług transportowo-spedycyjnych;

24) wykorzystywać wskaźniki do oceny jakości usług transportowo-spedycyjnych;

25) stosować procedury postępowania dotyczące reklamacji i roszczeń;

26) stosować zasady racjonalnej gospodarki zasobami;

27) stosować przepisy i normy dotyczące organizacji procesów przewozowych;

28) stosować przepisy i normy dotyczące działalności transportowej i spedycyjnej;

29) podejmować współpracę z krajowymi i zagranicznymi podmiotami w zakresie usług transportowo-spedycyjnych;

30) korzystać z doradztwa i poradnictwa specjalistycznego;

31) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja usług transportowo-spedycyjnych;

2) rodzaje i właściwości ładunków;

3) zadania transportowo-spedycyjne w różnych gałęziach transportu;

4) kryteria klasyfikacji środków transportu;

5) zasady doboru środków transportu;

6) zasady eksploatacji środków transportu;

7) koszty eksploatacji środków transportu;

8) metody optymalizacji tras przewozu ładunków;

9) czas pracy kierowców;

10) obsługa ładunków w portach morskich, rzecznych oraz terminalach kolejowych, samochodowych i lotniczych;

11) technologie informatyczne w procesach transportowo-spedycyjnych;

12) czynności transportowo-spedycyjne;

13) technologie przewozu stosowane w transporcie intermodalnym;

14) koszty usług transportowo-spedycyjnych;

15) cenniki i taryfy przewozowe;

16) dokumentacja transportowo-spedycyjna;

17) nadzorowanie wykonywania czynności transportowo-spedycyjnych;

18) odprawa celna ładunków;

19) standardy logistycznej obsługi klienta;

20) marketing w zarządzaniu przedsiębiorstwem transportowo-spedycyjnym;

21) techniki negocjacji z klientami;

22) formy ubezpieczenia ładunków i środków transportu;

23) ocena jakości usług transportowo-spedycyjnych;

24) reklamacje i roszczenia;

25) racjonalna gospodarka zasobami;

26) przepisy i normy dotyczące organizacji procesów przewozowych;

27) regulacje prawne działalności transportowej i spedycyjnej;

28) współpraca z krajowymi i zagranicznymi podmiotami w zakresie usług transportowo-spedycyjnych;

29) doradztwo i poradnictwo specjalistyczne;

30) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY LOGISTYKI

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać rolę i znaczenie logistyki w działalności transportowo-spedycyjnej;

2) charakteryzować cechy oraz rodzaje usług logistycznych;

3) charakteryzować elementy systemów logistycznych;

4) rozpoznawać elementy infrastruktury logistycznej;

5) rozpoznawać elementy łańcucha dostaw;

6) określać rodzaje i wielkości zapasów materiałowych;

7) charakteryzować rodzaje magazynów i ich wyposażenie;

8) organizować transport ładunków w łańcuchu dostaw;

9) określać znaczenie i miejsce centrów logistycznych w łańcuchu dostaw;

10) korzystać z zasobów logistycznych przedsiębiorstwa;

11) kalkulować koszty usług logistycznych;

12) wykorzystywać technologie informatyczne w logistyce;

13) dobierać opakowania do rodzajów przewożonych ładunków;

14) korzystać z systemów automatycznej identyfikacji towarów;

15) oceniać poziom jakości świadczonych usług logistycznych;

16) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rola i znaczenie logistyki w działalności transportowo-spedycyjnej;

2) usługi logistyczne;

3) systemy logistyczne;

4) elementy infrastruktury logistycznej;

5) łańcuch dostaw;

6) rodzaje i wielkości zapasów materiałowych;

7) klasyfikacja magazynów i ich wyposażenie;

8) zasady organizacji transportu ładunków w łańcuchu dostaw;

9) centra logistyczne w łańcuchu dostaw;

10) zasoby logistyczne przedsiębiorstwa;

11) koszty usług logistycznych;

12) technologie informatyczne w logistyce;

13) rodzaje i funkcje opakowań;

14) systemy automatycznej identyfikacji towarów;

15) ocena jakości usług logistycznych;

16) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PRAWNO-EKONOMICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować zasady rachunkowości w przedsiębiorstwie transportowo-spedycyjnym;

2) klasyfikować składniki majątku przedsiębiorstwa;

3) dokonywać analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa;

4) podejmować decyzje dotyczące działalności przedsiębiorstwa na podstawie wyników ekonomiczno-finansowych przedsiębiorstwa;

5) prowadzić dokumentację związaną z usługami i obrotem towarowym;

6) stosować specjalistyczne programy komputerowe do prowadzenia rachunkowości w przedsiębiorstwie;

7) opracowywać plan marketingowy przedsiębiorstwa;

8) opracowywać dane statystyczne dotyczące działalności przedsiębiorstwa, z wykorzystaniem różnych źródeł informacji;

9) określać zasady, formy i sposoby ubezpieczeń obiektów i urządzeń;

10) dokonywać wyboru ofert ubezpieczeniowych;

11) klasyfikować koszty przedsiębiorstwa;

12) obliczać wynagrodzenia, wydajność pracy, amortyzację, ubytki, zapasy materiałowe oraz określać ceny usług;

13) prowadzić ewidencję procesów gospodarczych;

14) prowadzić rozliczenia z tytułu podatków, opłat i ubezpieczeń społecznych;

15) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) zasady rachunkowości w przedsiębiorstwie transportowo-spedycyjnym;

2) składniki majątku przedsiębiorstwa;

3) analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa;

4) wynik ekonomiczno-finansowy przedsiębiorstwa;

5) dokumentacja związana z usługami i obrotem towarowym;

6) specjalistyczne programy komputerowe do prowadzenia rachunkowości w rzedsiębiorstwie;

7) plan marketingowy przedsiębiorstwa;

8) dane statystyczne dotyczące działalności przedsiębiorstwa;

9) ubezpieczenia obiektów i urządzeń;

10) oferty ubezpieczeniowe;

11) klasyfikacja kosztów przedsiębiorstwa;

12) wynagrodzenia i wydajność pracy;

13) amortyzacja, ubytki, zapasy materiałowe oraz ceny usług;

14) zasady ewidencji procesów gospodarczych;

15) podatki, opłaty i ubezpieczenia społeczne;

16) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w dwóch językach obcych, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) języki obce zawodowe w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) źródła informacji zawodowej;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) laboratorium symulacyjne przedsiębiorstwa spedycyjnego;

2) pracownia środków transportu;

3) pracownia towaroznawstwa i ładunkoznawstwa;

4) pracownia komputerowa.

Laboratorium symulacyjne przedsiębiorstwa spedycyjnego powinno być wyposażone w:

1) stanowiska komputerowe (jedno dla jednego ucznia);

2) oprogramowanie komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych, w tym:

a) optymalizację tras i czasu przejazdu,

b) kalkulację kosztów przewozu,

c) identyfikację i oznaczanie ładunków,

d) elektroniczną wymianę danych,

e) projektowanie etykiet,

f) prowadzenie księgowości elektronicznej;

3) czytnik kodów kreskowych;

4) drukarki (jedna na trzy stanowiska komputerowe) i skanery;

5) materiały i urządzenia biurowe;

6) akty prawne dotyczące transportu krajowego i międzynarodowego;

7) cenniki i taryfy przewozowe;

8) formularze druków stosowanych w działalności transportowo-spedycyjnej;

9) dokumentację transportowo-spedycyjną;

10) literaturę i czasopisma zawodowe.

Pracownia środków transportu powinna być wyposażona w:

1) katalogi środków transportu;

2) mapy tras komunikacyjnych, krajowych i międzynarodowych;

3) rozkłady jazdy;

4) urządzenia GPS;

5) tachografy;

6) przykłady dokumentacji środków transportu;

7) modele różnych rodzajów środków transportu;

8) pomoce dydaktyczne dotyczące transportu intermodalnego;

9) multimedialne pomoce dydaktyczne dotyczące zasad bezpiecznego transportu i ochrony środowiska;

10) przepisy prawa dotyczące transportu i spedycji;

11) literaturę i czasopisma zawodowe.

Pracownia towaroznawstwa i ładunkoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) próbki towarów płynnych, stałych i sypkich;

2) opakowania towarów;

3) katalogi towarów i opakowań;

4) akty prawne dotyczące przewozu ładunków;

5) multimedialne pomoce dydaktyczne dotyczące zasad załadunku, przewozu i wyładunku ładunków;

6) multimedialne pomoce dydaktyczne dotyczące pakowania towarów;

7) wzory oznakowań ładunków.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) specjalistyczne programy komputerowe,

4) projektor multimedialny, ekran;

5) tablicę białą bezpyłową;

6) oprogramowanie użytkowe;

7) drukarki;

8) skanery;

9) literaturę i czasopisma zawodowe.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 9

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ

SYMBOL CYFROWY 314[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) klasyfikować statki według przeznaczenia i rozwiązań konstrukcyjnych;

2) wskazywać i charakteryzować elementy kadłuba statkowego;

3) oceniać statek śródlądowy oraz jego urządzenia i wyposażenie pod względem technicznym, warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, warunków sanitarnych, ochrony środowiska naturalnego i posiadanych dokumentów warunkujących jego zdolność żeglugową;

4) interpretować podstawowe prawa z zakresu statyki i dynamiki statku śródlądowego;

5) prowadzić żeglugę statkiem śródlądowym zgodnie z przepisami o żegludze śródlądowej, z uwzględnieniem prawa wodnego, w szczególności w zakresie warunków nawigacyjnych, hydrologicznych i meteorologicznych;

6) klasyfikować śródlądowe drogi wodne;

7) określać pozycję statku w każdych warunkach pogodowych;

8) posługiwać się urządzeniami nawigacyjnymi: radarem nawigacyjnym, wskaźnikiem prędkości kątowej oraz urządzeniami łączności radiokomunikacyjnej;

9) obsługiwać urządzenia nawigacyjne i pokładowe oraz sprzęt ratunkowy, ratowniczy i pozostały osprzęt statkowy;

10) posługiwać się pomocami nawigacyjnymi: mapami nawigacyjnymi, locjami dróg wodnych, instrukcjami i ostrzeżeniami nawigacyjnymi;

11) wydawać i wykonywać komendy na ster i telegraf maszynowy oraz wykonywać komendy wydawane w czasie akcji ratunkowych i ratowniczych;

12) określać rodzaj i ilość ładunku statkowego oraz materiałów pomocniczych;

13) prowadzić załadunek i wyładunek statku oraz stosować procedury przewozu ładunków, w tym ładunków niebezpiecznych;

14) wykonywać prace bosmańskie;

15) prowadzić gospodarkę materiałową;

16) przygotować do pracy, włączać, obsługiwać i wyłączać z pracy maszyny, urządzenia i systemy statkowe;

17) lokalizować typowe usterki maszyn, urządzeń i systemów statkowych oraz podejmować działania zapobiegające awariom statku;

18) wykonywać typowe naprawy i remonty maszyn, urządzeń i systemów statkowych;

19) wykonywać prace konserwacyjne na pokładzie i w siłowni statkowej;

20) posługiwać się dokumentacją techniczną;

21) stosować zasady obowiązujące przy przejmowaniu, pełnieniu i przekazywaniu wachty pokładowej i maszynowej;

22) prowadzić dokumentację statkową;

23) organizować pracę własną i załogi statku, podejmować decyzje i kierować zespołem pracowników;

24) stosować zasady prawidłowego żywienia i zakwaterowania na statku żeglugi śródlądowej;

25) opracowywać i stosować procedury w stanach awaryjnych i stanach zagrożenia;

26) wykorzystywać programy komputerowe do realizacji zadań zawodowych;

27) posługiwać się językami obcymi, w szczególności językiem angielskim i niemieckim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

28) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

29) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

30) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

31) kierować zespołem pracowników;

32) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

33) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

34) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

35) prowadzić działalność gospodarczą.

Proces kształcenia powinien być realizowany zgodnie z wymaganiami Międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht, 1978, sporządzonej w Londynie dnia 7 lipca 1978 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 39, poz. 201 oraz z 1999 r. Nr 30, poz. 286).

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie procesu kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik żeglugi śródlądowej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) utrzymywania zdolności żeglugowej statku;

2) przygotowania statku śródlądowego do odbycia podróży;

3) prowadzenia bezpiecznej żeglugi;

4) obsługi urządzeń pokładowych, nawigacyjnych i radiokomunikacyjnych;

5) prowadzenia załadunku i wyładunku statku;

6) przewożenia ładunków, w tym materiałów niebezpiecznych;

7) wykonywania przewozów specjalnych;

8) przewożenia pasażerów;

9) pełnienia dozoru statku, wacht morskich i portowych w dziale pokładowym i maszynowym;

10) eksploatacji siłowni statkowej;

11) prowadzenia bieżących przeglądów, napraw i remontów oraz konserwacji kadłuba i wyposażenia statku;

12) udziału w przygotowaniach statku do przeglądów i remontów wymaganych przez nadzór administracyjny i nadzór klasyfikacyjny;

13) udziału w pracach związanych z utrzymaniem szlaku żeglugowego.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy wiedzy technicznej;

2) podstawy wiedzy o statku;

3) locja i nawigacja;

4) siłownie, mechanizmy i urządzenia pomocnicze statków;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY WIEDZY TECHNICZNEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać szkice części maszyn;

2) wykonywać rysunki techniczne w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

3) wykonywać rysunki techniczne, z uwzględnieniem przekrojów;

4) stosować zasady wymiarowania;

5) stosować zasady uproszczeń w rysunku technicznym;

6) stosować na rysunkach technicznych oznaczenia zgodne z normą;

7) sporządzać rysunki techniczne z wykorzystaniem programów komputerowych;

8) czytać rysunki techniczne części maszyn;

9) interpretować zasady i prawa mechaniki technicznej, wytrzymałości materiałów, mechaniki płynów wykorzystywane w budowie maszyn i urządzeń statkowych;

10) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn, również z wykorzystaniem programów komputerowych;

11) rozróżniać połączenia stosowane w budowie maszyn;

12) charakteryzować osie i wały, łożyska, przekładnie, sprzęgła, hamulce i mechanizmy;

13) definiować podstawowe pojęcia i wskaźniki niezawodności oraz trwałości maszyn i urządzeń;

14) klasyfikować i charakteryzować materiały stosowane w budowie maszyn i urządzeń statkowych;

15) dobierać z norm i katalogów materiały konstrukcyjne stosowane w budowie maszyn i urządzeń statkowych;

16) określać metody badania metali i stopów oraz sposoby wykrywania wad;

17) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz stosować środki zapobiegające korozji;

18) wyjaśniać istotę obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz wpływ na strukturę i właściwości mechaniczne stali;

19) wykonywać podstawowe rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

20) stosować podstawowe metody regeneracji i naprawy części maszyn oraz nanoszenia powłok ochronnych i regeneracyjnych;

21) charakteryzować rodzaje połączeń stosowanych w budowie maszyn i urządzeń statkowych;

22) wykonywać połączenia spajane: lutowane, klejone, spawane elektrycznie i gazowo;

23) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

24) wykonywać podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem, dobierać parametry obróbki, narzędzia i oprzyrządowanie;

25) planować przebieg montażu i demontażu maszyn i urządzeń;

26) stosować programy komputerowe do wspomagania projektowania;

27) korzystać z komputerowych baz danych podczas nadzoru oraz dokumentowania i rozliczania prac prowadzonych na statku;

28) posługiwać się dokumentacją techniczną, instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń, normami, procedurami i listami kontrolnymi oraz korzystać z literatury technicznej;

29) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych operacji obróbki metali, montażu i demontażu maszyn i urządzeń oraz regeneracji i naprawy części maszyn.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) szkice części maszyn;

2) zasady wykonywania rzutów i przekrojów stosowane w rysunku technicznym;

3) znormalizowany zapis informacji (wymiarów, tolerancji, pasowań, stanu powierzchni i innych) na różnych rysunkach;

4) zasady sporządzania rysunków z wykorzystaniem programów komputerowych;

5) podstawowe zasady i prawa mechaniki technicznej, wytrzymałości materiałów, mechaniki płynów;

6) rodzaje połączeń stosowanych w budowie maszyn;

7) osie i wały, łożyska, przekładnie, sprzęgła, hamulce i mechanizmy;

8) podstawowe pojęcia i wskaźniki niezawodności oraz trwałości maszyn i urządzeń;

9) materiały stosowane w budowie maszyn i urządzeń statkowych;

10) metody badania metali i stopów oraz sposoby wykrywania wad;

11) rodzaje i skutki korozji, zapobieganie korozji;

12) podstawowe procesy obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej stali;

13) metody regeneracji i naprawy części maszyn oraz nanoszenia powłok ochronnych i regeneracyjnych;

14) podstawowe sposoby spajania: lutowanie, klejenie, spawanie elektryczne i gazowe;

15) podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

16) podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem, parametry obróbki, narzędzia i oprzyrządowanie;

17) montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

18) programy komputerowe do wspomagania projektowania;

19) komputerowe bazy danych do nadzoru, dokumentowania i rozliczania prac prowadzonych na statku;

20) dokumentacja techniczna, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, normy, procedury i listy kontrolne, literatura techniczna;

21) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych operacji obróbki metali, montażu i demontażu maszyn i urządzeń oraz regeneracji i naprawy części maszyn.

BLOK: PODSTAWY WIEDZY O STATKU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśnić rozwój transportu wodnego;

2) klasyfikować statki żeglugi śródlądowej;

3) wskazywać i charakteryzować główne elementy konstrukcji i wyposażenia kadłuba statkowego;

4) interpretować podstawowe prawa z zakresu statyki i dynamiki statku;

5) określać znaczenie wodoszczelności kadłuba dla bezpieczeństwa statku;

6) interpretować przepisy klasyfikacyjne;

7) wyjaśniać i stosować zasady przeciwdziałania zatonięciu statku;

8) charakteryzować podstawowe urządzenia nawigacyjne statku;

9) oceniać pod względem technicznym oraz obsługiwać urządzenia i wyposażenie pokładowe statku;

10) klasyfikować i charakteryzować pędniki statkowe;

11) wydawać i wykonywać komendy na statku;

12) określać obowiązki załogi;

13) organizować pracę własną i załogi na statku;

14) pełnić wachtę pokładową i maszynową w czasie rejsu i na postoju;

15) stosować zasady eksploatacji statku;

16) określać podatność transportową ładunku;

17) stosować zasady gospodarki materiałowej w zakresie dotyczącym eksploatacji statku;

18) prowadzić załadunek, przeładunek i przewóz ładunku;

19) składować oraz zabezpieczać ładunek przed uszkodzeniem;

20) prowadzić zaokrętowanie, przewóz i wyokrętowanie pasażerów;

21) prowadzić dokumentację statkową;

22) wykonywać prace bosmańskie;

23) identyfikować zagrożenia, ogłaszać alarmy oraz postępować zgodnie z procedurami;

24) interpretować zjawiska zachodzące podczas procesu spalania i rozwoju pożaru;

25) charakteryzować środki podjęte celem zapobieżenia pożarom na statkach;

26) obsługiwać sprzęt i instalacje do wykrywania i gaszenia pożarów na statkach;

27) posługiwać się sprzętem ratowniczym i ratunkowym oraz awaryjnym;

28) stosować techniki ratunkowe i ratownicze;

29) wyjaśniać zasady prowadzenia akcji ratunkowych i ratowniczych;

30) udzielać podstawowej pomocy medycznej;

31) charakteryzować procedury i środki podejmowane w celu ograniczenia zanieczyszczenia środowiska;

32) przestrzegać przepisów i zasad dotyczących bezpieczeństwa załogi, statku, ruchu żeglugowego i ochrony środowiska naturalnego: międzynarodowe konwencje, kodeksy, rozporządzenia i zarządzenia administracji żeglugowej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) transport wodny i jego rozwój;

2) klasyfikacja statków żeglugi śródlądowej;

3) budowa i wyposażenie statku;

4) statyka i dynamika statku, opory statku, stateczność, przechył, przegłębienie i naprężenia kadłuba;

5) wodoszczelność kadłuba i bezpieczeństwo statku;

6) nadzór klasyfikacyjny statków;

7) zasady przeciwdziałania zatonięciu statku;

8) urządzenia nawigacyjne statku;

9) obsługa wyposażenia pokładowego statku;

10) klasyfikacja, budowa i zasada działania pędników statkowych;

11) komendy wydawane na statku;

12) skład, kwalifikacje i obowiązki załogi statku;

13) organizacja pracy załogi na statku;

14) zasady pełnienia wacht;

15) eksploatacja statku;

16) ładunkoznawstwo;

17) materiały eksploatacyjne statku;

18) załadunek, przeładunek i przewóz ładunku;

19) techniki składowania i zabezpieczania ładunku przed uszkodzeniem;

20) obsługa ruchu pasażerskiego;

21) dokumentacja statkowa;

22) prace bosmańskie;

23) procedury postępowania w stanach awaryjnych i zagrożenia;

24) zjawiska zachodzące podczas procesu spalania i rozwoju pożaru;

25) zapobieganie pożarom na statkach;

26) sprzęt i instalacje do wykrywania i gaszenia pożarów na statkach;

27) sprzęt ratowniczy i ratunkowy oraz awaryjny na statkach;

28) techniki ratunkowe i ratownicze;

29) zasady prowadzenia akcji ratunkowych i ratowniczych;

30) podstawowa pomoc medyczna;

31) ochrona środowiska wodnego przed zanieczyszczeniami;

32) środki, procedury i dokumenty związane z zapobieganiem zanieczyszczeniom środowiska;

33) przepisy oraz zasady dotyczące bezpieczeństwa załogi, bezpieczeństwa statku, ruchu żeglugowego i ochrony środowiska naturalnego, w tym konwencje międzynarodowe.

BLOK: LOCJA I NAWIGACJA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać i stosować zasady manewrowania statkiem, zestawem pchanym, sprzężonym i holowanym, z uwzględnieniem oddziaływania czynników wewnętrznych i zewnętrznych;

2) prowadzić żeglugę statkiem i zestawem pchanym, sprzężonym lub holowanym na śródlądowych drogach wodnych;

3) prowadzić żeglugę statkiem i zestawem pchanym, sprzężonym lub holowanym na wodach morskich;

4) posługiwać się urządzeniami nawigacyjnymi;

5) korzystać z pomocy i wydawnictw nawigacyjnych;

6) wykorzystywać informacje hydrologiczno-meteorologiczne oraz komunikaty służb administracji drogi wodnej;

7) posługiwać się wzrokową i dźwiękową sygnalizacją statków;

8) stosować się do znaków nawigacyjnych regulujących ruch żeglugowy na drogach wodnych;

9) posługiwać się środkami łączności na statku;

10) prowadzić akcję ratunkową z wykorzystaniem statku lub łodzi;

11) stosować tryb postępowania po wypadkach żeglugowych;

12) planować i prowadzić podróż w obrębie europejskich dróg wodnych;

13) oceniać parametry eksploatacyjne szlaku żeglownego;

14) określać jakość drogi wodnej na podstawie obowiązującej klasyfikacji;

15) korzystać z urządzeń wodnych;

16) korzystać z technicznego wyposażenia portów i przeładowni;

17) tworzyć bezpieczne systemy ruchu statków;

18) określać zasady bezpieczeństwa ruchu żeglugowego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) teoria i praktyka manewrowania statkiem, zestawem pchanym, sprzężonym i holowanym;

2) nawigacja śródlądowa;

3) nawigacja morska;

4) nawigacja techniczna;

5) przepisy dotyczące żeglugi na śródlądowych drogach wodnych;

6) przepisy dotyczące żeglugi na wodach morskich;

7) locja śródlądowa i morska;

8) meteorologia i hydrologia;

9) wzrokowa i dźwiękowa sygnalizacja statków;

10) oznakowanie nawigacyjne na drogach wodnych;

11) środki łączności na statku;

12) ratownictwo wodne;

13) tryb postępowania powypadkowego;

14) planowanie podróży drogą wodną w obrębie europejskich dróg wodnych;

15) klasyfikacja śródlądowych dróg wodnych;

16) utrzymanie szlaku żeglownego;

17) budowle hydrotechniczne;

18) techniczne wyposażenie portów i przeładowni;

19) zasady bezpieczeństwa ruchu żeglugowego.

BLOK: SIŁOWNIE, MECHANIZMY I URZĄDZENIA POMOCNICZE STATKÓW

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować i klasyfikować siłownie statkowe;

2) charakteryzować i klasyfikować silniki statkowe;

3) charakteryzować i klasyfikować źródła prądu elektrycznego na statku;

4) charakteryzować i klasyfikować systemy elektryczne i elektroniczne;

5) charakteryzować i klasyfikować maszyny elektryczne stosowane na statku;

6) charakteryzować i klasyfikować elementy i systemy hydrauliczne stosowane na statku;

7) charakteryzować i klasyfikować elementy i systemy pneumatyczne stosowane na statku;

8) charakteryzować i klasyfikować urządzenia i mechanizmy pomocnicze;

9) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać siłownię statkową;

10) uruchamiać, obsługiwać i wyłączać silnik statkowy;

11) obsługiwać źródła prądu elektrycznego na statku;

12) obsługiwać systemy hydrauliczne;

13) obsługiwać systemy pneumatyczne;

14) obsługiwać urządzenia oraz mechanizmy pomocnicze;

15) obsługiwać systemy statkowe: zęzowy, balastowy, parowy, transportowy, oczyszczania i zasilania paliwa, wody sanitarnej i pitnej, ochrony przeciwpożarowej, sprężonego powietrza, chłodniczy, wentylacji i klimatyzacji, oczyszczania wód zaolejonych, oczyszczania ścieków sanitarnych, otwierania ładowni;

16) dobierać, obsługiwać i dokonywać odczytu przyrządów kontrolno-pomiarowych;

17) oceniać stan techniczny urządzeń na podstawie parametrów pracy;

18) wykrywać i usuwać niesprawności systemów siłowni statkowych na podstawie parametrów pracy;

19) wykrywać i usuwać typowe niesprawności w systemach sterowania i nadzoru maszyn i urządzeń w siłowni statkowej;

20) klasyfikować, charakteryzować, użytkować i oceniać przydatność płynów eksploatacyjnych stosowanych na statku;

21) stosować strategie obsługiwania maszyn, urządzeń i systemów statkowych;

22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

23) stosować odpowiednie technologie montażu i demontażu maszyn, urządzeń i systemów statkowych;

24) oceniać stan techniczny maszyn, urządzeń i elementów systemów statkowych;

25) dobierać technologie naprawy maszyn i urządzeń statkowych;

26) stosować narzędzia i przyrządy podczas remontu statku;

27) stosować wybrane techniki warsztatowe w zakresie podstawowych prac ślusarskich i obróbki mechanicznej skrawaniem;

28) stosować wybrane techniki warsztatowe w zakresie podstawowych sposobów spajania;

29) stosować wybrane techniki warsztatowe w zakresie regeneracji części maszyn i urządzeń;

30) stosować przyrządy kontrolno-pomiarowe;

31) usuwać nieszczelności w maszynach, urządzeniach i systemach statkowych;

32) dobierać metody konserwacji i ochrony przed korozją oraz nakładać powłoki ochronne;

33) sprawować nadzór podczas wykonywania napraw i remontów;

34) uczestniczyć w przygotowaniu siłowni statkowej do remontu stoczniowego;

35) posługiwać się dokumentacją techniczną;

36) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac konserwacyjno-remontowych siłowni statkowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) charakterystyka i klasyfikacja siłowni statkowych;

2) charakterystyka i klasyfikacja silników statkowych;

3) charakterystyka i klasyfikacja źródeł prądu elektrycznego na statku;

4) charakterystyka i klasyfikacja systemów elektrycznych i elektronicznych;

5) charakterystyka i klasyfikacja maszyn elektrycznych stosowanych na statku;

6) charakterystyka i klasyfikacja elementów i systemów hydraulicznych stosowanych na statku;

7) charakterystyka i klasyfikacja elementów i systemów pneumatycznych stosowanych na statku;

8) charakterystyka i klasyfikacja urządzeń i mechanizmów pomocniczych;

9) budowa, typowe parametry i obsługa siłowni statkowej;

10) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa silników statkowych;

11) źródła prądu elektrycznego na statku;

12) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa systemów hydraulicznych;

13) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa systemów pneumatycznych;

14) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa urządzeń i mechanizmów pomocniczych statku;

15) budowa, zasada działania, parametry pracy i obsługa systemów statkowych: zęzowego, balastowego, parowego, transportu, oczyszczania i zasilania paliwa, wody sanitarnej i pitnej, ochrony przeciwpożarowej, sprężonego powietrza, chłodniczego, wentylacji i klimatyzacji, oczyszczania wód zaolejonych, oczyszczania ścieków sanitarnych, otwierania ładowni;

16) budowa, zasada działania, zakres stosowania i obsługa przyrządów kontrolno-pomiarowych;

17) diagnostyka maszyn i urządzeń na statku;

18) diagnostyka systemów siłowni statkowych;

19) podstawy automatyki siłowni statkowej;

20) płyny eksploatacyjne stosowane w siłowniach statkowych;

21) strategie obsługiwania maszyn, urządzeń i systemów statkowych;

22) ergonomia stanowiska pracy;

23) montaż i demontaż maszyn, urządzeń oraz systemów statkowych;

24) ocena stanu technicznego maszyn, urządzeń i elementów systemów statkowych;

25) technologia naprawy maszyn i urządzeń statkowych;

26) narzędzia i przyrządy stosowane podczas remontu statku;

27) podstawowe prace ślusarskie i obróbka mechaniczna skrawaniem;

28) podstawowe sposoby spajania stosowane na statku;

29) wybrane techniki regeneracji części maszyn i urządzeń stosowane na statku;

30) przyrządy kontrolno-pomiarowe na statku;

31) uszczelnienia maszyn, urządzeń i systemów statkowych;

32) korozja i ochrona przed korozją;

33) nadzór nad naprawami i remontami;

34) przygotowanie siłowni statkowej do remontu stoczniowego;

35) dokumentacja techniczna;

36) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac konserwacyjno-remontowych siłowni statkowych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w językach obcych, w szczególności w języku angielskim i niemieckim, związane z realizacją zadań zawodowych;

6) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

7) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

9) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

10) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

11) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

14) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) korzystać z różnych źródeł informacji w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) języki obce, w szczególności język angielski i niemiecki w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

8) metody poszukiwania pracy;

9) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) elementy ergonomii;

15) środki ochrony indywidualnej;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higieny pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) źródła informacji zawodowej;

23) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

III. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia locji i nawigacji;

2) pracownia silników statkowych, maszyn i urządzeń pomocniczych;

3) warsztat prac bosmańskich;

4) pracownia komputerowa;

5) pracownia rysunku technicznego i komputerowego wspomagania projektowania;

6) pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

7) pracownia materiałoznawstwa;

8) pracownia remontów i badań nieniszczących;

9) symulator siłowni statkowej;

10) warsztaty szkolne;

11) statek żeglugi śródlądowej do celów szkoleniowych.

Pracownia locji i nawigacji powinna być wyposażona w:

1) modele statków i urządzeń wodnych;

2) znaki żeglugowe;

3) przyrządy i przybory nawigacyjne;

4) mapy, informatory, zbiory przepisów, pomoce i wydawnictwa nawigacyjne;

5) przyrządy do pomiarów meteorologicznych i hydrologicznych;

6) radiotelefony i środki łączności wewnętrznej na statku;

7) radar i modele reflektorów radarowych;

8) kompas magnetyczny;

9) urządzenia do nadawania sygnałów dźwiękowych i alarmowych;

10) tablice do ćwiczeń ze światłami sygnalizacji statków w ruchu i na postoju.

Pracownia silników statkowych, maszyn i urządzeń pomocniczych powinna być wyposażona w:

1) stanowisko z silnikiem statkowym obciążonym prądnicą lub hamulcem wodnym wyposażone w:

a) przyrządy kontrolno-pomiarowe do analizy pracy silnika i oceny jego stanu technicznego,

b) urządzenie do indykowania silnika,

c) wyposażenie do pomiaru średniego ciśnienia indykowanego;

2) stanowisko z silnikiem statkowym przeznaczonym do przeglądów i remontów;

3) stanowisko do sprawdzania wtryskiwaczy;

4) stanowisko pomp;

5) stanowisko sprężarek;

6) stanowisko urządzeń oczyszczających – wirówek;

7) stanowisko chłodnicze;

8) narzędzia do demontażu i montażu urządzeń;

9) stanowisko do mycia części maszyn;

10) plansze z przekrojami:

a) dwusuwowego silnika statkowego,

b) czterosuwowego silnika statkowego,

c) turbodoładowarki,

d) pomp wtryskowych;

11) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Stanowiska w pracowni powinny być wyposażone w programy symulacyjne wymienionych urządzeń.

Warsztat prac bosmańskich powinien być wyposażony w:

1) stanowisko do prac taklarskich (linowych);

2) stanowisko do prac ślusarsko-montażowych;

3) stanowisko do prac konserwacyjno-malarskich (wyposażone w ręczne i mechaniczne narzędzia oraz urządzenia do przygotowywania powierzchni metalowych i drewnianych do malowania);

4) stanowisko do obróbki drewna i tworzyw sztucznych (wyposażone w elektronarzędzia do obróbki drewna);

5) stanowisko do spawania gazowego;

6) stanowisko do spawania elektrycznego.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) rzutnik multimedialny;

4) oprogramowanie specjalistyczne.

Pracownia rysunku technicznego i komputerowego wspomagania projektowania powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno dla jednego ucznia);

2) stanowiska komputerowe (jedno dla jednego ucznia);

3) drukarki;

4) modele części maszyn;

5) eksponaty części maszyn;

6) przykładową dokumentację techniczną;

7) oprogramowanie do wspomagania projektowania typu CAD.

Pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki powinna być wyposażona w:

1) stanowisko do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych, z wykorzystaniem typowych przyrządów – mierników analogowych i cyfrowych;

2) stanowisko do badania transformatorów;

3) stanowisko do badania akumulatorów;

4) stanowisko do badania silników elektrycznych;

5) stanowisko do badania prądnicy;

6) stanowisko do badania zasilaczy energoelektronicznych;

7) stanowisko do badania układów i elementów elektronicznych;

8) stanowisko do pomiaru stanu izolacji;

9) stanowisko do badania urządzeń radiokomunikacji;

10) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów stosowanych w okrętownictwie;

2) mikroskop metalograficzny;

3) zgłady metalograficzne;

4) przyrządy do pomiaru twardości;

5) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Pracownia remontów i badań nieniszczących powinna być wyposażona w:

1) stanowisko do demontażu i montażu urządzeń;

2) stanowisko do pomiarów;

3) następujące stanowiska do badań nieniszczących:

a) stanowisko do badań ultradźwiękowych,

b) stanowisko do badań magnetyczno-proszkowych,

c) stanowisko do badań radiograficznych,

d) stanowisko do badań elektrycznych;

4) stanowisko do diagnostyki wibroakustycznej;

5) przyrządy do endoskopii;

6) stanowisko do hydraulicznych prób ciśnieniowych;

7) stanowisko z urządzeniem do hydraulicznego napinania śrub;

8) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Symulator siłowni statkowej powinien być wyposażony w:

1) symulator operacyjny:

a) centralę manewrowo-kontrolną z pulpitem i główną tablicą rozdzielczą,

b) siłownię z lokalnymi stanowiskami sterowania,

c) oprogramowanie do symulacji wszystkich stanów siłowni;

2) stanowisko instruktorskie;

3) schematy systemów;

4) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowisko do prac ślusarskich;

2) podstawowe przyrządy pomiarowe:

a) suwmiarki,

b) mikrometry,

c) średnicówki,

d) macki pomiarowe,

e) wysokościomierze,

f) głębokościomierze,

g) czujniki zegarowe,

h) wzorce zarysu gwintu;

3) wiertarkę ręczną;

4) szlifierkę ręczną;

5) szlifierkę kątową;

6) tokarkę;

7) wiertarkę stołową;

8) strugarkę;

9) frezarkę;

10) szlifierkę stołową;

11) stanowisko do cięcia i spawania gazowego;

12) stanowisko do cięcia i spawania elektrycznego;

13) stanowisko do lutowania;

14) stanowisko do klejenia;

15) stanowisko do prac elektrycznych;

16) dokumentację techniczną i instrukcje stanowiskowe.

Statek żeglugi śródlądowej do celów szkoleniowych, jego urządzenia, systemy i wyposażenie powinny spełniać wszystkie wymagania określone dla statków o danej pojemności brutto, uprawiających odpowiedni rodzaj żeglugi, zgodnie z przepisami o żegludze śródlądowej lub zgodnie z Kodeksem morskim, a także wypełniać wymagania konwencji międzynarodowych, w tym dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu oraz o zapobieganiu zanieczyszczeniom morza przez statki.

Wyposażenie statku powinno umożliwiać nabycie praktycznych umiejętności zawodowych określonych w blokach podstawy programowej.

Wszystkie pomieszczenia powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.

W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.