Dziennik Ustaw - rok 2010 nr 195 poz. 1296

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

1) drukarz – symbol cyfrowy 825[01];

2) introligator – symbol cyfrowy 734[02];

3) mechanik maszyn i urządzeń drogowych – symbol cyfrowy 833[01];

4) technik administracji – symbol cyfrowy 343[01];

5) technik drogownictwa – symbol cyfrowy 311[45];

6) technik ekonomista – symbol cyfrowy 341[02];

7) technik ochrony fizycznej osób i mienia – symbol cyfrowy 515[01];

8) technik pojazdów samochodowych – symbol cyfrowy 311[52];

9) technik poligraf – symbol cyfrowy 311[28];

10) technik turystyki wiejskiej – symbol cyfrowy 341[08].

2. Podstawy programowe, o których mowa w ust. 1, stanowią załączniki nr 1–10 do rozporządzenia.

Minister Edukacji Narodowej: K. Hall

¹⁾ Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej – oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. Nr 216, poz. 1591).

²⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1705 oraz z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 30 września 2010 r. (poz. 1296)

Załącznik nr 1

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE DRUKARZ

SYMBOL CYFROWY 825[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

3) charakteryzować podstawowe procesy poligraficzne;

4) charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów poligraficznych;

5) rozróżniać podstawowe maszyny poligraficzne;

6) rozróżniać i przygotowywać podłoża i farby do drukowania;

7) charakteryzować podstawowe i dodatkowe techniki drukowania;

8) określać budowę i zasady działania maszyn drukujących oraz urządzeń pomocniczych;

9) przygotowywać i obsługiwać maszyny drukujące;

10) określać zasady drukowania nakładu;

11) obsługiwać systemy sterowania procesem drukowania;

12) obsługiwać urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;

13) eksploatować maszyny drukujące zgodnie z instrukcją obsługi;

14) wykonywać podstawowe operacje technologiczne;

15) stosować techniki komputerowego wspomagania procesów drukarskich;

16) określać zasady wykonywania form drukowych;

17) określać przyczyny powstawania wad odbitek drukarskich oraz sposoby ich usuwania;

18) przestrzegać norm dotyczących zapewnienia jakości produkcji i wyrobów poligraficznych;

19) oceniać estetykę i jakość odbitek drukarskich;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

23) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

25) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

26) korzystać z różnych źródeł informacji;

27) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie drukarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) przygotowanie i obsługa maszyn drukujących;

2) sterowanie maszynami drukującymi;

3) przygotowanie do drukowania materiałów i form drukowych;

4) wykonywanie i kontrolowanie procesu drukowania;

5) prowadzenie kontroli jakości odbitek drukarskich.

3. Zawód drukarz jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć wybranych technik i technologii drukowania.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy poligrafii;

2) technologia drukowania;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY POLIGRAFII

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) czytać rysunki techniczne;

3) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

4) rozróżniać podstawowe procesy i wyroby poligraficzne;

5) rozróżniać techniki drukowania;

6) charakteryzować materiały stosowane w procesach drukowania;

7) charakteryzować podstawowe maszyny i urządzenia poligraficzne;

8) oceniać estetykę i jakość odbitek drukarskich.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia poligraficzna;

2) podstawy rysunku technicznego;

3) dokumentacja techniczna i technologiczna;

4) procesy poligraficzne;

5) wyroby poligraficzne;

6) podstawy projektowania wyrobów poligraficznych;

7) podstawy procesów drukowania;

8) techniki drukowania;

9) materiały poligraficzne;

10) maszyny i urządzenia poligraficzne;

11) estetyka i jakość wyrobów poligraficznych.

BLOK: TECHNOLOGIA DRUKOWANIA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją technologiczną, normami i instrukcjami obsługi maszyn do drukowania;

2) charakteryzować technologie wykonywania form drukowych;

3) charakteryzować budowę oraz zasady działania maszyn drukujących;

4) przygotowywać i stosować podstawowe i pomocnicze materiały do drukowania;

5) przygotowywać podłoże i farby do procesu drukowania;

6) przygotowywać maszyny do drukowania;

7) posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

8) użytkować i obsługiwać maszyny drukujące;

9) określać zasady drukowania nakładu;

10) drukować na maszynach w technice offsetowej;

11) rozpoznawać przyczyny powstawania wad odbitek drukarskich oraz określać sposoby ich usuwania;

12) oceniać jakość wykonywanych prac;

13) użytkować komputer ze specjalistycznym oprogramowaniem.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja technologiczna;

2) formy drukowe i technologie wykonywania form drukowych;

3) normy i instrukcje obsługi maszyn drukujących;

4) pomocnicze materiały do drukowania;

5) podłoża drukowe;

6) farby drukowe;

7) maszyny drukujące;

8) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

9) eksploatacja maszyn drukujących;

10) proces technologiczny drukowania;

11) drukowanie w technice offsetowej;

12) wady druków;

13) ocena jakości wykonywanych prac;

14) techniki komputerowe w procesach drukowania.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia w zawodzie ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia projektowania graficznego;

2) pracownia materiałoznawstwa;

3) pracownia maszynoznawstwa;

4) pracownia technologii drukowania;

5) pracownia komputerowa;

6) warsztaty szkolne.

Pracownia projektowania graficznego powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) stanowiska przystosowane do wykonywania rysunków, szkiców, projektów (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę (czarną, białą bezpyłową, magnetyczną lub korkową);

5) materiały ilustracyjne dotyczące grafiki i liternictwa;

6) zestaw materiałów dotyczących: brył, perspektywy, wymiarowania, tolerancji;

7) materiały i narzędzia rysunkowe i malarskie;

8) oryginały i reprodukcje grafiki;

9) przykłady wyrobów poligraficznych;

10) projekty graficzne i typograficzne;

11) tablice: kroje pism, przykłady kompozycji tekstu i grafiki;

12) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracowania materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) zestaw materiałów do pisania, drukowania i oprawiania (papirus, pergamin);

5) stanowisko do czerpania papieru;

6) wzorniki papieru;

7) wzorniki farb drukarskich;

8) zestaw przykładowych form drukowych, właściwych dla różnych technik drukowania;

9) wzorniki materiałów introligatorskich;

10) zestaw przykładowych opraw introligatorskich;

11) materiały informacyjne firm produkujących i sprzedających materiały poligraficzne;

12) zestaw materiałów stosowanych w poligrafii;

13) urządzenia kontrolno-pomiarowe;

14) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) multimedialne animacje działania części maszyn i zespołów w maszynach;

5) modele części maszyn;

6) schematy lub modele maszyn i urządzeń drukujących;

7) katalogi maszyn i części maszyn drukujących;

8) instrukcje obsługi maszyn drukujących;

9) filmy: budowa, zasady działania, regulacji i konserwacji maszyn drukujących;

10) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia technologii drukowania powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) kserograf;

4) plansze i prezentacje multimedialne ilustrujące technologie procesów przygotowawczych, drukowania, introligatorskich i uszlachetniania (prepress, press, postpress);

5) zestaw półproduktów i wyrobów poligraficznych;

6) schematy procesów technologicznych;

7) dokumentacje technologiczne;

8) zestaw form drukowych i materiałów poligraficznych;

9) małogabarytowe urządzenia drukujące;

10) katalogi farb drukarskich;

11) katalogi maszyn i urządzeń poligraficznych;

12) materiały dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w poligrafii;

13) densytometr, przyrządy kontrolno-pomiarowe;

14) normy PN-ISO, ISO;

15) komputerowe programy symulacyjne;

16) czasopisma poligraficzne;

17) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) specjalistyczne oprogramowanie użytkowe;

4) projektor multimedialny, ekran;

5) tablicę białą bezpyłową;

6) drukarki;

7) skanery;

8) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) stanowiska do prac poligraficznych;

5) maszyny i urządzenia poligraficzne;

6) offsetowe maszyny drukujące;

7) narzędzia i przyrządy pomiarowe;

8) materiały poligraficzne;

9) instrukcje stanowiskowe;

10) normy PN-ISO, ISO.

Pracownie szkolne powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 2

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE INTROLIGATOR

SYMBOL CYFROWY 734[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

3) charakteryzować podstawowe procesy poligraficzne;

4) rozróżniać podstawowe techniki drukowania;

5) charakteryzować procesy introligatorskie;

6) charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów poligraficznych;

7) rozróżniać i przygotowywać materiały do prac introligatorskich;

8) rozróżniać podstawowe maszyny poligraficzne;

9) określać budowę oraz zasady działania urządzeń i maszyn introligatorskich;

10) wykonywać podstawowe operacje introligatorskie;

11) oceniać estetykę i jakość wyrobów poligraficznych;

12) eksploatować maszyny i urządzenia introligatorskie;

13) wykonywać pakowanie i ekspedycję wyrobów poligraficznych;

14) przestrzegać norm dotyczących zapewnienia jakości produkcji i wyrobów introligatorskich i wdrażać je;

15) gospodarować racjonalnie materiałami, energią i urządzeniami;

16) wykorzystywać techniki komputerowe w procesach wytwarzania wyrobów poligraficznych;

17) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

18) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

21) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) korzystać z różnych źródeł informacji;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie introligator powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) przygotowanie materiałów, półproduktów i wyrobów introligatorskich;

2) przygotowanie i obsługa maszyn i urządzeń introligatorskich;

3) wykonywanie operacji introligatorskich;

4) prowadzenie kontroli jakości półproduktów i wyrobów introligatorskich.

3. Zawód introligator jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) introligatorstwa rzemieślniczego;

2) introligatorstwa przemysłowego.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy poligrafii;

2) technologia introligatorstwa;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY POLIGRAFII

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) czytać rysunki techniczne;

3) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

4) rozróżniać podstawowe procesy i wyroby poligraficzne;

5) rozróżniać techniki drukowania;

6) określać podstawowe operacje introligatorskie;

7) charakteryzować maszyny poligraficzne;

8) rozróżniać materiały stosowane w procesach drukowania i introligatorskich;

9) rozróżniać materiały stosowane w introligatorstwie;

10) oceniać estetykę i jakość półproduktów i wyrobów poligraficznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia poligraficzna;

2) podstawy rysunku technicznego;

3) dokumentacja techniczna i technologiczna;

4) procesy poligraficzne;

5) wyroby poligraficzne;

6) podstawy procesów introligatorskich;

7) materiały poligraficzne;

8) podstawy projektowania wyrobów poligraficznych;

9) maszyny i urządzenia poligraficzne;

10) estetyka i jakość wyrobów poligraficznych.

BLOK: TECHNOLOGIA INTROLIGATORSTWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją technologiczną, normami i instrukcjami obsługi maszyn introligatorskich;

2) planować sposób wykonania i estetykę wyrobu introligatorskiego;

3) charakteryzować wyroby introligatorskie;

4) dobierać materiały stosowane w introligatorstwie;

5) charakteryzować budowę oraz zasady działania introligatorskich urządzeń, maszyn, linii potokowych;

6) określać możliwości techniczne maszyn i urządzeń introligatorskich;

7) eksploatować urządzenia i maszyny introligatorskie;

8) charakteryzować etapy procesów introligatorskich;

9) wykonywać operacje jednostkowe ręcznie i maszynowo;

10) wykonywać obróbkę arkuszy;

11) wykonywać obróbkę wkładów;

12) wykonywać i zdobić okładki;

13) wykonywać oprawy;

14) wykonywać produkty galanteryjne;

15) wykonywać uszlachetnianie druków;

16) wykonywać wyroby w postaci druków luźnych, łączonych;

17) wykonywać oprawy;

18) przeprowadzać kontrolę jakości wyrobów introligatorskich na poszczególnych etapach produkcji;

19) przygotowywać wyroby do ekspedycji;

20) użytkować specjalistyczne programy.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja technologiczna;

2) projektowanie wyrobów introligatorskich;

3) materiały stosowane w introligatorstwie;

4) normy i instrukcje obsługi maszyn introligatorskich;

5) półprodukty i wyroby introligatorskie;

6) eksploatacja maszyn i urządzeń introligatorskich;

7) technologie introligatorskie;

8) operacje introligatorskie;

9) druki luźne, łączone;

10) oprawy, typy opraw;

11) kontrola jakości wyrobów introligatorskich na poszczególnych etapach produkcji;

12) przygotowywanie wyrobów do ekspedycji;

13) techniki komputerowe w procesach introligatorskich.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia projektowania graficznego;

2) pracownia materiałoznawstwa;

3) pracownia maszynoznawstwa;

4) pracownia technologii introligatorstwa;

5) pracownia komputerowa;

6) warsztaty szkolne.

Pracownia projektowania graficznego powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) stanowiska do wykonywania rysunków, szkiców i projektów (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

5) materiały ilustracyjne dotyczące grafiki, liternictwa, zdobienia;

6) zestaw materiałów dotyczących brył, perspektywy;

7) materiały i narzędzia rysunkowe i malarskie;

8) oryginały i reprodukcje grafiki;

9) wyroby poligraficzne;

10) projekty graficzne i typograficzne;

11) tablice: kroje pism, przykłady kompozycji tekstu i grafiki;

12) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) zestaw przyrządów i materiałów do pisania, drukowania i oprawiania (papirus, pergamin);

5) stanowisko do czerpania papieru;

6) wzorniki papieru;

7) wzorniki farb drukarskich;

8) zestaw przykładowych form drukowych właściwych dla różnych technik drukowania;

9) wzorniki materiałów introligatorskich;

10) zestaw przykładowych opraw introligatorskich;

11) materiały informacyjne firm produkujących i sprzedających materiały poligraficzne;

12) zestaw materiałów pomocniczych stosowanych w poligrafii;

13) urządzenia kontrolno-pomiarowe;

14) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) multimedialne animacje działania maszyn i zespołów w maszynach;

5) modele części maszyn;

6) schematy lub modele maszyn i urządzeń poligraficznych;

7) katalogi maszyn i części maszyn introligatorskich;

8) instrukcje obsługi maszyn introligatorskich;

9) filmy dotyczące budowy, zasad działania, regulacji i konserwacji maszyn introligatorskich;

10) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia technologii introligatorstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) plansze i prezentacje multimedialne ilustrujące technologie procesów przygotowawczych, drukowania, introligatorskich i uszlachetniania (prepress, press, postpress);

4) zestaw półproduktów i wyrobów poligraficznych;

5) schematy procesów technologicznych;

6) dokumentacje technologiczne;

7) zestaw form drukowych i materiałów poligraficznych;

8) małogabarytowe urządzenia introligatorskie;

9) zestaw materiałów introligatorskich;

10) katalogi maszyn i urządzeń poligraficznych;

11) materiały dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w poligrafii;

12) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

13) normy PN-ISO, ISO;

14) czasopisma poligraficzne;

15) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) specjalistyczne oprogramowanie przeznaczone do obróbki i przygotowania materiałów do drukowania;

6) drukarki;

7) skanery;

8) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) maszyny i urządzenia introligatorskie;

5) narzędzia introligatorskie;

6) materiały introligatorskie;

7) półprodukty i wyroby poligraficzne;

8) schematy technologiczne maszyn;

9) dokumentację technologiczną;

10) instrukcje obsługi maszyn;

11) narzędzia do regulacji maszyn;

12) środki transportu wewnętrznego;

13) normy PN-ISO, ISO.

Pracownie szkolne powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 3

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK MASZYN I URZĄDZEŃ DROGOWYCH

SYMBOL CYFROWY 833[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) dokonywać prawidłowego doboru materiałów do robót drogowych i mostowych;

2) dobierać i użytkować narzędzia, sprzęt i urządzenia, stosowane przy robotach ziemnych, budowlanych i drogowych, których użytkowanie nie wymaga posiadania dodatkowych uprawnień;

3) sporządzać proste szkice części maszyn;

4) korzystać z dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR);

5) czytać normy i instrukcje;

6) ustalać ilość materiałów potrzebnych do wykonywania robót drogowych i mostowych;

7) przygotowywać mieszanki mineralno-betonowe i mineralno-bitumiczne, zgodnie z recepturami;

8) wykonywać nawierzchnie drogowe i nawierzchnie na drogowych obiektach inżynierskich;

9) utrzymywać drogi i drogowe obiekty inżynierskie;

10) wykonywać remonty i przebudowę dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

11) wykonywać przedmiary i obmiary robót drogowych i mostowych;

12) klasyfikować maszyny i urządzenia stosowane do robót ziemnych, budowlanych i drogowych, według ich budowy i przeznaczenia;

13) interpretować zasady działania oraz posługiwać się instrukcjami użytkowania i obsługi maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

14) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

15) rozpoznawać podstawowe materiały eksploatacyjne i charakteryzować ich własności;

16) obsługiwać wybrane maszyny do robót ziemnych i drogowych w zakresie umożliwiającym nabycie uprawnień do ich obsługi;

17) stosować wymienność zespołów i części maszyn i urządzeń;

18) wykonywać nieskomplikowane naprawy maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

19) wykonywać próby kontrolne maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych przed rozpoczęciem pracy i po naprawie;

20) organizować, użytkować i likwidować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami technologicznymi;

21) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

24) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

26) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

27) korzystać z różnych źródeł informacji;

28) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik maszyn i urządzeń drogowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie robót drogowych i mostowych z użyciem maszyn do robót ziemnych i drogowych;

2) demontaż nawierzchni drogowych, w tym nawierzchni na drogowych obiektach inżynierskich;

3) układanie nawierzchni drogowych, w tym nawierzchni na drogowych obiektach inżynierskich;

4) utrzymywanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich zgodnie z dokumentacją techniczną;

5) instalowanie, uruchamianie i przemieszczanie maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

6) przeprowadzanie przeglądów technicznych, ocenianie stanu technicznego, prowadzenie napraw bieżących maszyn do robót ziemnych i drogowych;

7) konserwowanie i przygotowywanie do transportu maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

8) przygotowanie do napraw średnich i głównych maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) technologia robót drogowych i mostowych;

2) budowa i eksploatacja maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNOLOGIA ROBÓT DROGOWYCH I MOSTOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) organizować, użytkować i likwidować stanowisko pracy w zakresie robót drogowych i mostowych, zgodnie z zasadami organizacji pracy, wymaganiami technologicznymi, przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisami ochrony środowiska i wymaganiami ergonomii;

2) rozróżniać i dobierać materiały stosowane w robotach drogowych i mostowych, określać ich cechy techniczne i przydatność oraz składować je i transportować na wyznaczone miejsce robót;

3) zamawiać i rozliczać na stanowisku pracy materiały do robót drogowych i mostowych;

4) posługiwać się narzędziami, sprzętem i urządzeniami do robót drogowych i mostowych, niewymagającymi posiadania dodatkowych uprawnień;

5) czytać dokumentację techniczną dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

6) wykonywać proste szkice budowlane;

7) posługiwać się normami i instrukcjami w zakresie wykonawstwa robót drogowych i mostowych;

8) posługiwać się prostym sprzętem pomiarowym;

9) wykonywać przedmiary, pomiary inwentaryzacyjne oraz obmiary robót drogowych i mostowych;

10) ręcznie i mechanicznie przygotowywać mieszanki mineralno-betonowe i mineralno-bitumiczne według otrzymanych receptur;

11) transportować, układać i zagęszczać mieszankę mineralno-betonową i mineralno-bitumiczną oraz pielęgnować świeży beton i nawierzchnię bitumiczną w różnych porach roku;

12) wykonywać roboty związane z budową i utrzymaniem dróg i drogowych obiektów inżynierskich zgodnie z technologią, normami i warunkami technicznymi;

13) wykonywać roboty drogowe i mostowe oraz roboty pomocnicze zgodnie z technologią, a także z zachowaniem dbałości o stan środowiska;

14) transportować na stanowisko pracy materiały budowlane do robót pomocniczych;

15) składować materiały budowlane do robót pomocniczych oraz magazynować sprzęt budowlany;

16) wykonywać proste roboty zbrojarskie i ciesielskie;

17) posługiwać się prostymi narzędziami ślusarskimi i wykonywać proste prace montażowe;

18) przygotowywać i montować zbrojenie nieskomplikowanych elementów żelbetowych;

19) przygotowywać podłoże do montowanego elementu stalowego;

20) czyścić powierzchnię i przygotowywać elementy stalowe do spawania;

21) wykonywać proste zabezpieczenia antykorozyjne zmontowanej konstrukcji stalowej;

22) wykonywać konserwację elementów konstrukcji stalowych;

23) demontować konstrukcje stalowe;

24) wykonywać proste deskowania;

25) układać w deskowaniu mieszankę betonową;

26) wykonywać ręczną i mechaniczną obróbkę drewna w zakresie operacji podstawowych;

27) montować proste elementy konstrukcji drewnianych: belki, słupy, ściany;

28) kontrolować jakość i prawidłowość wykonywanych przez siebie robót.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) wprowadzenie do zawodu;

2) podstawowe wiadomości o drogach i drogowych obiektach inżynierskich;

3) organizacja stanowiska pracy w zakresie robót drogowych i mostowych;

4) zaplecze budowy;

5) materiały do robót drogowych i mostowych;

6) narzędzia, sprzęt i urządzenia do robót drogowych i mostowych;

7) dokumentacje techniczne dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

8) normy i instrukcje dotyczące wykonawstwa robót drogowych i mostowych;

9) elementy miernictwa drogowego;

10) przedmiar i obmiar robót drogowych i mostowych;

11) układanie nawierzchni betonowych i bitumicznych;

12) budowa i utrzymanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

13) transport i składowanie prefabrykatów;

14) prefabrykowane konstrukcje betonowe i żelbetowe;

15) pomocnicze roboty przy montażu konstrukcji stalowych;

16) montaż prefabrykowanych konstrukcji drewnianych;

17) kontrola jakości wykonanych robót drogowych i mostowych;

18) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony środowiska dotyczące robót montażowych, rozbiórkowych i pomocniczych.

BLOK: BUDOWA I EKSPLOATACJA MASZYN I URZĄDZEŃ DO ROBÓT DROGOWYCH I MOSTOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia: proces produkcyjny, proces technologiczny, maszyna, urządzenie, element maszyny, zespół, podzespół, mechanizm;

2) klasyfikować typowe maszyny i urządzenia techniczne według ich przeznaczenia i budowy;

3) charakteryzować elementy maszyn i ich połączeń oraz analizować działania i budowę typowych mechanizmów z wykorzystaniem wiedzy z zakresu mechaniki technicznej;

4) rozróżniać i charakteryzować podstawowe połączenia rozłączne: gwintowane, wciskowe, klinowe, sworzniowe, wielowypustowe, rurowe;

5) rozróżniać podstawowe mechanizmy napędowe, części przesuwne oraz mechanizmy ruchu postępowego i obrotowego;

6) wyjaśniać budowę, zasady działania i przeznaczenie napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

7) charakteryzować i stosować typowe technologie łączenia materiałów i montażu elementów maszyn;

8) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) maszyn i urządzeń;

9) klasyfikować maszyny i urządzenia do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

10) wyjaśniać budowę, zasady działania i przeznaczenie typowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

11) rozróżniać maszyny do robót ziemnych i drogowych ze względu na ich rozwiązania konstrukcyjne i przeznaczenie;

12) odczytywać schematy instalacji elektrycznych oraz rozróżniać rodzaje obwodów występujących w instalacjach elektrycznych maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

13) określać rolę i rodzaje elementów elektronicznych stosowanych w budowie maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

14) charakteryzować warunki techniczne eksploatacji maszyn do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

15) instalować, przygotowywać do pracy i przeprowadzać rozruch nowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

16) kontrolować stan techniczny maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych oraz ich zespołów i elementów, stosując odpowiednie metody diagnozowania i weryfikacji;

17) charakteryzować procesy i czynniki mające wpływ na uszkodzenia urządzeń technicznych;

18) rozróżniać typowe niedomagania i uszkodzenia maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych oraz systematyzować je w relacji: postać – przyczyna – skutek;

19) wykonywać operacje monterskie, obsługowe i naprawcze, zgodnie z wymaganiami dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR);

20) posługiwać się narzędziami, przyrządami i urządzeniami stosowanymi w montażu i demontażu osprzętu maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

21) rozróżniać i charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów eksploatacyjnych;

22) wyjaśniać istotę smarowania oraz systemy smarowania olejem i smarem stałym;

23) dobierać materiały smarowe do łożysk, przekładni mechanicznych, silników spalinowych;

24) określać czynniki powodujące powstawanie korozji oraz rozróżniać podstawowe metody zabezpieczania metali przed korozją;

25) charakteryzować procesy zużycia oraz starzenia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych oraz przeciwdziałać im;

26) dokonywać przeglądów bieżących i okresowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

27) obsługiwać komputerowe urządzenia sterujące maszynami i urządzeniami do robót ziemnych i drogowych;

28) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montażu i demontażu maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) charakterystyka produkcji urządzeń technicznych;

2) klasyfikacja maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

3) mechanizmy i elementy maszyn do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

4) budowa i zasady działania typowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

5) napędy i sterowania hydrauliczne, pneumatyczne i elektryczne;

6) instalacje elektryczne w maszynach i urządzeniach do robót ziemnych i drogowych;

7) podstawowe pojęcia eksploatacji urządzeń technicznych;

8) zasady rozpoznawania zużycia i uszkodzeń elementów maszyn;

9) diagnostyka stanu technicznego maszyn i urządzeń;

10) eksploatacja maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych;

11) podstawy projektowania procesów technologicznych montażu;

12) zasady montażu i demontażu;

13) fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń;

14) materiały i płyny eksploatacyjne;

15) korozja metali i powłoki ochronne;

16) uszczelnienia techniczne;

17) zasady napraw maszyn i urządzeń;

18) organizacja prac naprawczych;

19) stanowiska i urządzenia obsługowo-naprawcze;

20) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montażu i demontażu maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na przygotowanie uczniów (słuchaczy) do uzyskania uprawnień do obsługi co najmniej jednej maszyny do robót drogowych lub ziemnych, spośród wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz. U. Nr 118, poz. 1263).

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia robót drogowych i mostowych;

2) pracownia rysunku i dokumentacji technicznej;

3) pracownia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

4) pracownia komputerowa.

Pracownia robót drogowych i mostowych powinna być wyposażona w:

1) próbki podstawowych materiałów i elementów do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

2) modele nawierzchni drogowych;

3) modele mostów i innych drogowych obiektów inżynierskich;

4) podstawowy sprzęt mierniczy stosowany podczas robót drogowych i mostowych;

5) urządzenia do oceniania stanu nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

6) modele, plansze i filmy instruktażowe dotyczące wykonawstwa robót drogowych i mostowych;

7) podstawowe narzędzia i sprzęt do wykonywania robót drogowych i mostowych;

8) komplety dokumentacji technicznych i instrukcji wykonania robót drogowych i mostowych;

9) atesty materiałów stosowanych w budowie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

10) środki ochrony indywidualnej;

11) apteczkę z wyposażeniem do udzielania pierwszej pomocy;

12) fantom do resuscytacji i koc z folii aluminiowej.

Pracownia rysunku i dokumentacji technicznej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe z kompletem przyborów rysunkowych (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) modele i plansze figur płaskich i brył

3) komplety norm budowlanych i maszynowych dotyczących sporządzania rysunków;

4) przykładowe dokumentacje techniczne stosowane przy budowie dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz dokumentacje techniczno-ruchowe (DTR) maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych.

Pracownia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych powinna być wyposażona w:

1) modele, plansze, filmy prezentujące maszyny do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

2) modele najczęściej występujących części maszyn;

3) filmy instruktażowe prezentujące wykonawstwo robót drogowych i mostowych;

4) instrukcje obsługi wybranych rodzajów maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych;

5) wzory dokumentacji techniczno-ruchowych (DTR) stosowanych przy eksploatacji maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych;

6) układy symulacyjne prezentujące zasady animacji, użytkowania i obsługi maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) oprogramowanie wspomagające wykonywanie prostych rysunków technicznych budowlanych i maszynowych;

3) drukarki (jedna drukarka na trzy stanowiska komputerowe).

Pracownie szkolne powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Specyficznym zagadnieniem związanym z praktyczną nauką zawodu jest nauka obsługi wybranych maszyn do robót ziemnych i drogowych w zakresie umożliwiającym uzyskanie uprawnień do ich obsługi.

Załącznik nr 4

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ADMINISTRACJI

SYMBOL CYFROWY 343[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować i stosować przepisy prawa;

2) interpretować akty prawne właściwe dla urzędu;

3) załatwiać indywidualne sprawy administracyjne;

4) uczestniczyć w przygotowywaniu projektów aktów normatywnych i administracyjnych oraz umów cywilnoprawnych i innych dokumentów właściwych dla urzędu;

5) przyjmować, segregować i klasyfikować dokumenty w jednostce organizacyjnej;

6) prowadzić rejestr dokumentów przychodzących i wychodzących z jednostki organizacyjnej;

7) stosować zasady obiegu dokumentacji zgodnie z instrukcją kancelaryjną;

8) przechowywać dokumenty zgodnie z obowiązującymi przepisami;

9) gromadzić i wykorzystywać informacje niezbędne przy prowadzeniu spraw administracyjnych;

10) stosować zasady obiegu dokumentów w urzędach administracji publicznej i przedsiębiorstwach;

11) organizować przepływ informacji pomiędzy działami instytucji;

12) przygotowywać narady, zebrania, konferencje, sesje;

13) wyjaśniać istotę funkcjonowania władzy publicznej, rządowej i samorządowej;

14) posługiwać się podstawowymi pojęciami i kategoriami ekonomicznymi;

15) interpretować procesy gospodarcze;

16) posługiwać się metodami analizy ekonomicznej, statystycznej, finansowej i księgowej;

17) sporządzać i posługiwać się podstawową dokumentacją finansowo-księgową jednostek organizacyjnych;

18) określać zasady organizacji i zarządzania przedsiębiorstwami;

19) sporządzać harmonogramy prac, szacować ich czasochłonność oraz analizować koszty;

20) obsługiwać interesantów zgodnie z zasadami Kodeksu postępowania administracyjnego;

21) prezentować stanowisko urzędu;

22) użytkować urządzenia i sprzęt biurowy;

23) płynnie wypowiadać się w mowie i piśmie;

24) prowadzić korespondencję, redagować pisma urzędowe, sporządzać sprawozdania, protokoły i notatki służbowe;

25) kierować się zasadami praworządności oraz etyki i kultury zawodu;

26) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

27) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

28) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

29) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

30) kierować zespołem pracowników;

31) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

32) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

33) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

34) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik administracji powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) gromadzenie i wykorzystywanie dokumentacji oraz informacji ekonomicznych i statystycznych;

2) prowadzenie spraw administracyjnych;

3) załatwianie skarg i wniosków kierowanych przez instytucje i osoby fizyczne;

4) przygotowywanie projektów aktów normatywnych i rozstrzygnięć;

5) organizowanie spotkań służbowych;

6) obsługiwanie interesantów i udzielanie informacji;

7) prowadzenie podstawowej dokumentacji finansowo-księgowej;

8) zestawianie danych statystycznych służących do analiz i sprawozdań statystycznych.

3. Zawód technik administracji jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania ucznia. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) spraw lokalowych i ewidencji ludności;

2) gospodarki nieruchomościami;

3) spraw obywatelskich;

4) pomocy społecznej;

5) ochrony środowiska;

6) przygotowywania projektów działań współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) prawny;

2) ekonomiczny;

3) administracyjny;

4) praca biurowa;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać i określać podstawowe pojęcia prawne;

2) rozróżniać podstawowe dziedziny i gałęzie prawa stosowane w administracji;

3) korzystać z przepisów prawnych;

4) analizować i interpretować podstawowe akty prawne;

5) charakteryzować strukturę organów władzy państwowej oraz ich kompetencje;

6) charakteryzować instytucje i porządek prawny w Unii Europejskiej;

7) stosować prawno-administracyjne zasady zarządzania majątkiem publicznym;

8) gromadzić, analizować i oceniać informacje dotyczące jednostki organizacyjnej;

9) promować nowoczesny model administracji publicznej oparty na zasadzie służebnej roli wobec obywatela;

10) określać podstawowe instytucje prawa cywilnego;

11) rozróżniać formy własności i prawne zasady jej ochrony;

12) stosować przepisy prawa rodzinnego i opiekuńczego;

13) stosować przepisy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych;

14) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;

15) korzystać z różnych źródeł prawa;

16) wyjaśniać prawne aspekty ochrony środowiska;

17) interpretować i stosować przepisy prawa samorządu terytorialnego;

18) aktualizować wiedzę prawniczą;

19) zapobiegać korupcji i nadużywaniu władzy w środowisku pracy.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia prawne;

2) rodzaje prawa stosowane w administracji;

3) stosowanie i przestrzeganie prawa;

4) władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w Polsce;

5) źródła współczesnego konstytucjonalizmu;

6) instytucje i porządek prawny w Unii Europejskiej;

7) geneza praw oraz wolności obywatelskich i osobistych;

8) organy władzy i administracji rządowej;

9) administracja publiczna i prawo administracyjne;

10) ogólne pojęcia prawa cywilnego;

11) prawo pracy i system zabezpieczenia społecznego;

12) przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej;

13) prawne aspekty ochrony środowiska;

14) struktura i zadania samorządu terytorialnego;

15) nadzór nad samorządem terytorialnym;

16) patologie społeczne.

BLOK: EKONOMICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi;

2) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

3) wyjaśniać zasady funkcjonowania sektora finansów publicznych;

4) stosować zasady rachunkowości;

5) stosować klasyfikację budżetową;

6) sporządzać podstawową dokumentację księgową i finansową;

7) wypełniać formularze statystyczne;

8) obliczać i interpretować wskaźniki statystyczne;

9) obliczać podstawowe wielkości ekonomiczne;

10) planować koszty i przychody;

11) sporządzać harmonogramy prac prowadzonych przez jednostkę organizacyjną;

12) sporządzać kalkulacje;

13) dokonywać analizy ekonomicznej;

14) prowadzić działalność gospodarczą;

15) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia ekonomiczne;

2) tworzenie i podział dochodu narodowego;

3) zasady funkcjonowania gospodarki rynkowej;

4) zasady funkcjonowania sektora finansów publicznych;

5) opracowywanie materiału statystycznego;

6) prezentacja i analiza danych statystycznych;

7) zasady księgowości ogólnej i budżetowej;

8) ewidencja operacji gospodarczych;

9) dokumentacja księgowa;

10) sprawozdania finansowe;

11) system cen w gospodarce rynkowej;

12) wskaźniki analizy ekonomicznej;

13) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej.

BLOK: ADMINISTRACYJNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać istotę i zakres prawa administracyjnego;

2) identyfikować źródła prawa administracyjnego;

3) charakteryzować podstawowe instytucje prawa administracyjnego;

4) wskazywać podmioty administrujące;

5) określać prawne formy działania administracji;

6) przedstawiać strukturę naczelnych i centralnych organów administracji państwowej;

7) rozróżniać kompetencje administracji rządowej i samorządowej;

8) przedstawiać prawa i obowiązki pracownika administracji;

9) przedstawiać prawa, wolności oraz obowiązki człowieka i obywatela;

10) określać sytuację prawno-administracyjną obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, obywatela jednego z państw Unii Europejskiej i cudzoziemca przebywającego w Rzeczypospolitej Polskiej;

11) przedstawiać zasady porządku i bezpieczeństwa publicznego;

12) ustalać organ właściwy do rozpatrzenia sprawy;

13) planować przebieg załatwiania spraw;

14) stosować obowiązujące procedury obiegu dokumentów;

15) gromadzić dowody i akty prawne dotyczące sprawy;

16) przeprowadzać wizję lokalną i rozprawę administracyjną;

17) sporządzać sprawozdania, odpisy, protokoły, notatki służbowe;

18) redagować pisma urzędowe;

19) przygotowywać projekty aktów normatywnych i administracyjnych;

20) wykonywać kontrolę i nadzór administracyjny;

21) prowadzić egzekucję administracyjną;

22) stosować pieniężne i niepieniężne środki egzekucji;

23) sporządzać skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego;

24) rozpatrywać skargi i wnioski;

25) stosować procedury gospodarowania mieniem publicznym;

26) przechowywać, zabezpieczać i przygotowywać do archiwizacji dokumenty;

27) identyfikować główne podmioty życia społecznego w środowisku lokalnym;

28) wskazywać źródła konfliktów lokalnych;

29) inicjować działania innowacyjne dostosowane do potrzeb społeczności lokalnej;

30) porównywać europejskie i polskie standardy prawa administracyjnego procesowego;

31) opisywać europejskie modele administracji publicznej;

32) wyjaśniać zasady zarządzania jakością.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) istota i zakres prawa administracyjnego;

2) źródła prawa administracyjnego;

3) podstawowe instytucje prawa administracyjnego;

4) podmioty administrujące;

5) prawne formy działania administracji;

6) struktura naczelnych i centralnych organów administracji państwowej;

7) prawa i obowiązki pracownika administracji;

8) zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracownika;

9) kompetencje administracji rządowej i samorządowej;

10) prawa, wolności i obowiązki człowieka i obywatela;

11) porządek i bezpieczeństwo publiczne;

12) publicznoprawna reglamentacja działalności gospodarczej;

13) zasady ogólne Kodeksu postępowania administracyjnego;

14) akty normatywne zewnętrzne i wewnętrzne;

15) decyzja administracyjna a postanowienie;

16) ugoda administracyjna;

17) tryb i zasady wydawania zaświadczeń;

18) postępowanie administracyjne specjalne (np. Ordynacja podatkowa);

19) postępowanie egzekucyjne w administracji;

20) sądowa kontrola postępowania administracyjnego;

21) umowy cywilno- i publicznoprawne;

22) struktura organizacyjna urzędu, przedsiębiorstwa;

23) zasady wykonywania prac kancelaryjnych;

24) prowadzenie zbioru dokumentów i zasady ich archiwizacji;

25) przyjmowanie, rozpatrywanie i załatwianie skarg i wniosków;

26) zasady gospodarowania mieniem publicznym;

27) zasady życia społecznego w środowisku lokalnym;

28) nadzór i kontrola nad działaniami administracji;

29) europejskie modele administracji publicznej;

30) zasady zarządzania jakością.

BLOK: PRACA BIUROWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) przedstawiać usytuowanie komórki organizacyjnej w strukturze jednostki organizacyjnej;

2) organizować stanowisko pracy administracyjno-biurowej zgodnie z wymaganiami ergonomii;

3) sporządzać zakres czynności i regulamin stanowiska pracy administracyjno-biurowej;

4) zarządzać czasem na stanowisku pracy administracyjno-biurowej;

5) użytkować urządzenia i sprzęt biurowy;

6) korzystać z komputerowych programów użytkowych;

7) projektować bazy danych, korzystać z dostępnych baz danych;

8) stosować typowe programy graficzne;

9) stosować obowiązujące procedury obiegu dokumentów biurowych;

10) gromadzić i przechowywać dokumenty zgodnie z procedurami obowiązującymi w jednostce organizacyjnej;

11) stosować metodę mnemotechniczną w pisaniu na komputerze;

12) stosować techniki sporządzania estetycznego maszynopisu;

13) redagować treść pism zgodnie z obowiązującymi wzorami;

14) prowadzić korespondencję w sprawach służbowych;

15) obsługiwać interesantów zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego;

16) organizować narady, zebrania, konferencje, sesje;

17) sporządzać dokumentację spotkań służbowych;

18) stosować zasady obiegu dokumentacji przyjęte w jednostce organizacyjnej;

19) korzystać z sieci informatycznych i poczty elektronicznej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) organizacja biura i stanowiska pracy biurowej;

2) elementy ergonomii;

3) charakterystyka i zasady działania urządzeń i sprzętu biurowego;

4) komputerowe programy użytkowe;

5) uruchamianie i wykorzystywanie grafiki komputerowej;

6) obieg i przechowywanie dokumentów;

7) pisanie metodą mnemotechniczną;

8) wzory pism służbowych;

9) organizacja spotkań służbowych;

10) obsługiwanie interesantów;

11) obieg informacji w jednostce organizacyjnej;

12) zasady korzystania z sieci informatycznych i poczty elektronicznej;

13) kształtowanie wizerunku jednostki organizacyjnej.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

2) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

3) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

4) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

8) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

9) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

10) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

11) prowadzić negocjacje;

12) formułować na piśmie i ustnie oraz czytać i słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym związanych z realizacją zadań zawodowych;

13) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

14) podejmować decyzje;

15) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, oprogramowania użytkowego i doradztwa specjalistycznego;

16) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

17) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

2) metody poszukiwania pracy;

3) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) prawo pracy i przepisy dotyczące działalności gospodarczej;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

8) elementy fizjologii i higieny pracy;

9) zasady i metody komunikowania się;

10) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych: czytania, pisania, rozumienia ze słuchu i mówienia;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

13) formy doskonalenia zawodowego;

14) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia prawa, ekonomii i administracji;

2) pracownia techniki biurowej;

3) pracownia komputerowa.

Pracownia prawa, ekonomii i administracji powinna być wyposażona w:

1) teksty aktów prawnych z komentarzami i orzecznictwem: Kodeksu postępowania administracyjnego. Kodeksu cywilnego. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Kodeksu postępowania cywilnego. Kodeksu pracy;

2) wzory wyciągów z rejestrów i ewidencji prowadzonych przez właściwe organy;

3) wzory testamentów;

4) wzory aktów normatywnych i administracyjnych;

5) wzory umów;

6) wzory pism procesowych w sprawach cywilnych;

7) statuty związków zawodowych;

8) druki zamówień publicznych;

9) regulaminy wewnętrzne przedsiębiorstw;

10) wzory sprawozdania finansowego i statystycznego;

11) druki weksla i czeku;

12) teksty aktów prawnych regulujących ustrój i postępowanie przed sądami administracyjnymi;

13) statuty, instrukcje, regulaminy.

Pracownia techniki biurowej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) telefon z automatyczną sekretarką;

3) faks – 2 sztuki;

4) dyktafon;

5) kserokopiarkę i skaner;

6) testery, bindownice, niszczarki, laminatory, sprzęt audiowizualny, kamery wideo;

7) materiały pomocnicze: segregatory, skoroszyty, teczki, obwoluty i przybory biurowe;

8) dziennik podawczy;

9) instrukcje kancelaryjne;

10) typowe formularze;

11) wykazy akt i akta spraw.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) pakiet programów użytkowych;

4) programy specjalistyczne: finansowo-księgowe, kadrowo-płacowe, statystyczne.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk dla uczniów.

Załącznik nr 5

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK DROGOWNICTWA

SYMBOL CYFROWY 311[45]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki budowli, materiałoznawstwa, technologii budowlanej;

2) czytać i wykonywać rysunki techniczne elementów konstrukcji budowlanych, dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

3) projektować nieskomplikowane odcinki dróg;

4) projektować nieskomplikowane drogowe obiekty inżynierskie;

5) rozpoznawać typowe materiały do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz określać ich właściwości;

6) klasyfikować elementy dróg i nawierzchni drogowych;

7) kontrolować stan nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich, wykrywać usterki oraz ustalać zakres robót naprawczych;

8) opracowywać procesy technologiczne i harmonogramy robót drogowych i mostowych;

9) organizować i prowadzić roboty związane z budową, remontem, przebudową i utrzymaniem dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

10) stosować odpowiednie materiały do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

11) organizować, użytkować i likwidować stanowisko pracy w zakresie robót drogowych, w tym prowadzonych na drogowych obiektach inżynierskich;

12) organizować zaplecza budowy;

13) określać zasady organizacji robót drogowych i mostowych;

14) korzystać z komputerowego oprogramowania wspomagającego prowadzenie robót drogowych i mostowych;

15) stosować zasady prowadzenia ruchu drogowego oraz sygnalizację drogową i urządzenia zabezpieczenia ruchu drogowego w czasie trwania robót drogowych;

16) rozpoznawać rodzaje gruntów budowlanych;

17) dokonywać pomiarów sytuacyjno-wysokościowych, wytyczać i niwelować trasy komunikacyjne;

18) klasyfikować maszyny i urządzenia stosowane do robót ziemnych, budowlanych i drogowych, według ich budowy i przeznaczenia;

19) oceniać efektywność i celowość stosowania maszyn do robót drogowych i mostowych;

20) prowadzić ewidencję dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

21) opracowywać projekty planów finansowych budowy, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich;

22) stosować zasady inżynierii ruchu;

23) stosować przepisy prawa budowlanego;

24) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;

25) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

26) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

27) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

28) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

29) kierować zespołem pracowników;

30) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

31) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

32) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

33) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik drogownictwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie i nadzorowanie procesów budowlanych, ze szczególnym uwzględnieniem doboru materiałów, narzędzi i maszyn oraz parametrów technologicznych, zgodnie z dokumentacją;

2) dozorowanie pracy maszyn i urządzeń stosowanych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych oraz ocenianie ich stanu technicznego;

3) przeprowadzanie kontroli jakości wykonywanych robót;

4) ocenianie stanu technicznego dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

5) kwalifikowanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich do naprawy;

6) projektowanie nieskomplikowanych dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz sporządzanie ich dokumentacji konstrukcyjno-technologicznej;

7) projektowanie podstawowych procesów budowy, przebudowy i remontu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz sporządzanie ich dokumentacji technologicznej;

8) sporządzanie kosztorysów i dokumentacji technicznej wykonywanych prac;

9) prowadzenie dokumentacji planistycznej i ewidencyjnej dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

10) opracowywanie projektów planów finansowych budowy, utrzymania oraz ochrony dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

11) wykonywanie robót interwencyjnych oraz bieżącej konserwacji dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

12) przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników;

13) utrzymywanie zieleni przydrożnej;

14) organizowanie zaopatrzenia w materiały stosowane w robotach drogowych i mostowych, określanie ich cech technicznych i przydatności oraz warunków składowania i transportu na wyznaczone miejsce robót;

15) realizowanie zadań w zakresie inżynierii ruchu;

16) przeprowadzanie okresowych kontroli stanu technicznego dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz pomiarów parametrów charakteryzujących obciążenie ruchem drogowym;

17) prowadzenie racjonalnej gospodarki elementami odzyskanymi podczas robót drogowych i mostowych.

3. Zawód technik drogownictwa jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) nawierzchni lotniskowych;

2) autostrad;

3) administracji drogowej;

4) projektowania rozwoju sieci drogowej;

5) projektowania dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

6) utrzymywania dróg i drogowych obiektów inżynierskich w stanach kryzysowych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) wiedza budowlana;

2) drogi i drogowe obiekty inżynierskie;

3) zarządzanie drogami;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: WIEDZA BUDOWLANA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) czytać i wykonywać rysunki techniczne elementów konstrukcji budowlanych, dróg i drogowych obiektów inżynierskich zgodnie z normami stosowanymi w budownictwie;

2) wykonywać rysunki dróg i drogowych obiektów inżynierskich z wykorzystaniem oprogramowania wspomagającego projektowanie;

3) rozpoznawać rodzaje gruntów budowlanych;

4) charakteryzować podłoża pod budowę drogi lub drogowego obiektu inżynierskiego;

5) rozpoznawać, oceniać i właściwie użytkować materiały stosowane do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

6) projektować skład mieszanek mineralno-betonowych i mineralno-bitumicznych;

7) rozróżniać podstawowe narzędzia i sprzęt budowlany oraz opisywać zakres ich stosowania;

8) określać zasady pracy podstawowych elementów konstrukcji budowlanych;

9) obliczać wielkości obciążeń i sił wewnętrznych w podstawowych elementach konstrukcji budowlanych;

10) łączyć elementy konstrukcji budowlanych;

11) wykorzystywać typowe elementy konstrukcji budowlanych stalowych i żelbetowych;

12) wymiarować proste elementy żelbetowe;

13) stosować w pracach projektowych normy i poradniki budowlane;

14) posługiwać się przyrządami i instrumentami geodezyjnymi stosowanymi podczas budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

15) wykonywać podstawowe pomiary sytuacyjne i wysokościowe oraz wyrównywanie pomiarów;

16) projektować i przenosić w teren elementy geometryczne drogi;

17) sporządzać podstawowe dokumentacje geodezyjno-kartograficzne na potrzeby drogownictwa;

18) rozróżniać podstawowe elementy drogi i nawierzchni drogowych oraz technologie ich wykonania;

19) rozpoznawać i charakteryzować typowe elementy konstrukcji budynków i instalacji budowlanych;

20) stosować podstawowe technologie budowlane;

21) ustalać w terenie wymiary podstawy fundamentu i głębokość jego posadowienia;

22) oceniać prawidłowość zabezpieczenia skarp, nasypów i wykopów;

23) stosować przepisy prawa budowlanego i korzystać z norm stosowanych w budownictwie;

24) rozwiązywać proste problemy występujące podczas robót budowlanych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) normalizacja w rysunku technicznym;

2) rysunek techniczny budowlany;

3) podstawy projektowania dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

4) elementy dokumentacji technicznej;

5) działanie sił w gruntach;

6) materiały stosowane do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

7) narzędzia i sprzęt budowlany;

8) podstawy mechaniki budowli – rozkłady sił;

9) konstruowanie i zbrojenie elementów konstrukcji budowlanych;

10) materiały na konstrukcje budowlane;

11) wytrzymałość materiałów budowlanych;

12) mury oporowe, ramy, łuki, sklepienia, kratownice;

13) geodezyjne przyrządy i instrumenty stosowane podczas budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

14) dokumentacje geodezyjno-kartograficzne w drogownictwie;

15) budynki i ich rodzaje;

16) elementy budynków i instalacje budowlane;

17) prace pomiarowe w terenie;

18) bezpieczeństwo i higiena pracy podczas robót budowlanych;

19) ochrona środowiska, w tym ochrona przed rozprzestrzenianiem się hałasu i wibracji.

BLOK: DROGI I DROGOWE OBIEKTY INŻYNIERSKIE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) opracowywać projekty organizacji, użytkowania i likwidowania terenu budowy do robót drogowych i mostowych, zgodnie z wymaganiami technologicznymi;

2) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu transportu kołowego;

3) rozpoznawać rodzaje i typy dróg kołowych oraz charakteryzować ich nawierzchnie;

4) czytać dokumentację techniczną dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

5) określać rodzaje i funkcje elementów sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej i grzewczej zlokalizowanych w pasie drogowym;

6) rozpoznawać i wyjaśniać rolę elementów składowych dróg kołowych;

7) określać przeznaczenie elementów drogi kołowej;

8) projektować elementy układu geometrycznego drogi kołowej;

9) projektować krótkie odcinki dróg kołowych i ich odwodnienie;

10) dobierać i charakteryzować urządzenia odwadniające;

11) projektować drogowe obiekty inżynierskie i obliczać wielkości robót ziemnych;

12) rozróżniać i dobierać materiały stosowane w robotach drogowych i mostowych, określać ich cechy techniczne i przydatność oraz składować je i transportować na wyznaczone miejsce robót;

13) dobierać właściwe elementy nawierzchni do danego typu drogi;

14) określać zasady wykonywania i utrzymywania przejazdów kołowych przez tory kolejowe;

15) oceniać stan nawierzchni drogi;

16) określać zakres i rodzaj robót naprawczych;

17) opracowywać procesy technologiczne robót naprawczych;

18) organizować pracę przy utrzymaniu dróg i drogowych obiektów inżynierskich w okresie zimowym;

19) pielęgnować nawierzchnie w zależności od pory roku;

20) opracowywać procesy technologiczne budowy dróg kołowych i drogowych obiektów inżynierskich;

21) korzystać z norm stosowanych w budownictwie i instrukcji wykonania robót drogowych i mostowych;

22) wykonywać roboty drogowe i mostowe zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisami ochrony przeciwpożarowej, z zachowaniem dbałości o stan środowiska;

23) zamawiać i rozliczać materiały do prowadzenia robót drogowych i mostowych;

24) przygotowywać mieszanki mineralno-betonowe i mineralno-bitumiczne według receptur;

25) transportować, układać i zagęszczać mieszanki mineralno-betonowe i mineralno-bitumiczne;

26) wykonywać przedmiary, pomiary inwentaryzacyjne oraz obmiary robót drogowych i mostowych;

27) wykonywać zabezpieczenia antykorozyjne konstrukcji stalowych;

28) montować i demontować elementy konstrukcji pomocniczych;

29) wykonywać deskowania elementów dróg i mostów;

30) wykonywać montaż elementów stalowych;

31) klasyfikować maszyny i urządzenia stosowane do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

32) interpretować zasady działania maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych oraz posługiwać się instrukcjami ich użytkowania i obsługi;

33) stosować właściwe narzędzia, sprzęt, urządzenia i maszyny do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

34) sprawdzać stan techniczny maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych przed rozpoczęciem pracy;

35) wykorzystywać dokumentację eksploatacyjną maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

36) instalować, przygotowywać do pracy i przeprowadzać rozruch nowych maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

37) przeciwdziałać zużyciu elementów maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

38) rozpoznawać zagrożenia występujące podczas robót drogowych i mostowych, określać ich przyczyny i metody zapobiegania;

39) sporządzać i weryfikować kosztorysy robót drogowych i mostowych;

40) kontrolować jakość wykonywanych robót drogowych i mostowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) drogi i drogowe obiekty inżynierskie;

2) organizacja robót przy budowie, przebudowie i remoncie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

3) teren budowy;

4) podstawowe pojęcia z zakresu transportu drogowego;

5) rodzaje, typy i elementy dróg kołowych;

6) elementy drogi kolejowej;

7) dokumentacje techniczne dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

8) podstawy projektowania elementów dróg kołowych i drogowych obiektów inżynierskich;

9) grunty budowlane i roboty ziemne;

10) utrzymanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

11) ocena stanu nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

12) materiały stosowane do robót drogowych i mostowych;

13) transport i składowanie materiałów i prefabrykatów;

14) sporządzanie mieszanek mineralno-betonowych i mineralno-bitumicznych;

15) układanie nawierzchni betonowych i bitumicznych;

16) przedmiar i obmiar robót drogowych i mostowych;

17) prefabrykowane konstrukcje betonowe i żelbetowe;

18) pomocnicze roboty drogowe i mostowe;

19) konstrukcje budowlane drogowe i mostowe;

20) montaż i demontaż konstrukcji pomocniczych.

BLOK: ZARZĄDZANIE DROGAMI

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) organizować pracę przy utrzymaniu dróg i drogowych obiektów inżynierskich w zależności od pory roku;

2) określać zasady wykonywania i utrzymywania przejazdów kołowych przez tory kolejowe;

3) badać stan techniczny nawierzchni dróg kołowych i drogowych obiektów inżynierskich;

4) określać zakres i rodzaj robót naprawczych;

5) opisywać procesy technologiczne robót naprawczych;

6) określać zakres robót konserwacyjnych;

7) prowadzić ewidencję dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

8) oceniać jakość wykonanych robót drogowych i mostowych;

9) dokonywać odbioru robót drogowych i mostowych;

10) przygotowywać dokumentację dotyczącą wykonania robót drogowych i mostowych;

11) opracowywać plany rozwoju ciągu dróg;

12) opracowywać projekty planów finansowych budowy, utrzymania i ochrony dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

13) koordynować roboty w pasie drogowym;

14) zabezpieczać ruch drogowy w czasie trwania robót;

15) wprowadzać ograniczenia ruchu drogowego oraz zamykać drogi i drogowe obiekty inżynierskie;

16) prowadzić pomiary parametrów charakteryzujących obciążenie ruchem drogowym;

17) stosować przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego;

18) posługiwać się wybranym językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonawstwa robót drogowych i mostowych, w tym przygotowywać dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) przepisy prawa dotyczące dróg publicznych;

2) administrowanie drogami publicznymi;

3) budowa, utrzymanie i ochrona dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

4) badania stanu technicznego nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

5) roboty naprawcze i konserwacyjne prowadzone na drogach i drogowych obiektach inżynierskich;

6) kontrola jakości wykonanych robót drogowych i mostowych;

7) ewidencja dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

8) plany rozwoju ciągu dróg;

9) finansowanie budowy, remontów, przebudowy i utrzymania dróg;

10) przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego;

11) zadania inżynierii ruchu drogowego;

12) utrzymywanie urządzeń zabezpieczających ruch drogowy i infrastruktury oznakowania drogowego;

13) język obcy, z uwzględnieniem terminologii właściwej dla zawodu, w szczególności stosowanej w wykonawstwie, projektowaniu i dokumentacjach technicznych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

8) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

9) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

10) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

11) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

13) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

14) prowadzić negocjacje;

15) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

16) podejmować decyzje;

17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo o swobodzie działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku i kosztorysowania;

2) pracownia budowlana;

3) pracownia miernicza;

4) pracownia drogowo-mostowa;

5) pracownia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych;

6) laboratorium techniki drogowej i mostowej.

Pracownia rysunku i kosztorysowania powinna być wyposażona w:

1) stanowiska do rysunku technicznego z kompletem przyborów rysunkowych (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) modele i plansze figur płaskich i brył;

3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

4) komplety norm dotyczących sporządzania rysunków technicznych budowlanych;

5) Katalogi Nakładów Rzeczowych i Scalonych Nakładów Rzeczowych w zakresie robót drogowych i mostowych (jeden katalog dla jednego ucznia);

6) projekty typowych dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

7) zestawy map w skalach umożliwiających projektowanie dróg;

8) stanowiska komputerowe połączone w sieć z dostępem do Internetu i drukarki (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

9) oprogramowanie wspomagające projektowanie i kosztorysowanie.

Pracownia budowlana powinna być wyposażona w:

1) modele konstrukcji budowlanych i ich elementów;

2) modele rusztowań i deskowań;

3) próbki materiałów budowlanych;

4) modele elementów konstrukcji żelbetowych, słupów, belek, płyt;

5) filmy i plansze przedstawiające konstrukcje budynków i ich elementów, tereny budowy wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy i wykonawstwo podstawowych robót budowlanych;

6) przykładowe dokumentacje budowlane.

Pracownia miernicza powinna być wyposażona w:

1) podstawowe przyrządy pomiarowe i instrumenty geodezyjne w liczbie umożliwiającej prowadzenie ćwiczeń w grupach trzyosobowych;

2) przyrządy do kartowania oraz obliczania powierzchni;

3) mapy warstwicowe, sytuacyjne i schematyczne oraz profile dróg;

4) dzienniki pomiarowe;

5) przykładowe dokumentacje pomiarowe;

6) filmy i plansze przedstawiające budowę przyrządów geodezyjnych, sposoby i metody pomiarów, zasady wytyczania tras komunikacyjnych oraz osi mostów.

Pracownia drogowo-mostowa powinna być wyposażona w:

1) próbki podstawowych materiałów do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

2) modele konstrukcji dróg, chodników, ulic;

3) modele nawierzchni dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

4) modele obiektów mostowych i ich elementów;

5) modele dróg kolejowych;

6) plansze i filmy instruktażowe prezentujące wykonawstwo robót drogowych i mostowych;

7) podstawowy sprzęt ochrony indywidualnej;

8) komplety dokumentacji projektowych i wykonawczych robót oraz świadectw dopuszczenia materiałów do stosowania w budowie dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

9) zbiór norm stosowanych w drogownictwie;

10) oprogramowanie wspomagające zarządzanie utrzymaniem dróg i drogowych obiektów inżynierskich.

Pracownia maszyn i urządzeń do robót ziemnych, budowlanych i drogowych powinna być wyposażona w:

1) modele, plansze, filmy prezentujące rodzaje maszyn ziemnych, budowlanych i drogowych;

2) modele podstawowych części maszyn;

3) filmy instruktażowe prezentujące wykonawstwo robót;

4) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych do robót drogowych i mostowych;

5) przykłady dokumentacji techniczno-ruchowych (DTR) niezbędnych przy eksploatacji maszyn i urządzeń do robót drogowych i mostowych;

6) układy symulacyjne prezentujące zasady pracy, obsługi i eksploatacji maszyn i urządzeń.

Laboratorium techniki drogowej i mostowej powinno być wyposażone w:

1) przyrządy i aparaty do badania gruntów;

2) przyrządy i aparaty do badania materiałów budowlanych, w tym do budowy dróg i drogowych obiektów inżynierskich;

3) przyrządy i aparaty do badania betonów i elementów betonowych;

4) przyrządy i aparaty do badania bitumów i mas mineralno-bitumicznych;

5) przyrządy i aparaty do badania cech eksploatacyjnych nawierzchni drogowych;

6) próbki materiałów do wykonywania ćwiczeń.

Liczba przyrządów i aparatów powinna umożliwiać wykonywanie badań w grupach 3–4-osobowych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk dla uczniów.

Załącznik nr 6

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK EKONOMISTA

SYMBOL CYFROWY 341[02]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii, rachunkowości, prawa, statystyki i sprawozdawczości;

2) stosować podstawowe zasady zarządzania zasobami rzeczowymi, finansowymi i ludzkimi;

3) stosować różne formy marketingu;

4) organizować pracę własną i zespołu;

5) obliczać i interpretować miary statystyczne wykorzystywane w pracach analitycznych i planistycznych;

6) posługiwać się rachunkiem procentowym, odsetkowym i dyskontowym;

7) redagować pisma, sporządzać protokoły, sprawozdania i notatki służbowe;

8) obsługiwać typowe urządzenia biurowe;

9) opracowywać, interpretować i prezentować materiał statystyczny;

10) korzystać z opracowań statystycznych;

11) stosować zasady rachunkowości w sporządzaniu i kontroli dokumentów księgowych;

12) prowadzić ewidencję księgową;

13) interpretować zapisy księgowe;

14) stosować formy i techniki zaopatrzenia i zbytu w różnych typach jednostek organizacyjnych;

15) prowadzić sprawy wynikające ze współpracy przedsiębiorców z instytucjami finansowymi, organami administracji publicznej oraz podmiotami krajowymi i zagranicznymi;

16) prowadzić korespondencję w sprawach osobowych, finansowych i handlowych z kontrahentami, instytucjami finansowymi oraz organami administracji publicznej;

17) sporządzać plany działań małego przedsiębiorcy;

18) obliczać wynagrodzenia, wydajność pracy, amortyzację, ubytki, ceny i marże oraz średnie zapasy;

19) dokonywać analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, obliczać i interpretować podstawowe wskaźniki zadłużenia, płynności finansowej, rotacji, kosztów, rentowności, zużycia materiałów i narzędzi, struktury majątku i kapitału, zatrudnienia oraz zapasów i sprzedaży;

20) posługiwać się klasyfikacją działalności gospodarczej oraz wyrobów i usług;

21) organizować proces spedycji i magazynowania towarów;

22) prowadzić ewidencję zjawisk i procesów gospodarczych stosownie do regulacji prawnych;

23) sporządzać zestawienie obrotów i sald oraz sprawozdanie finansowe;

24) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;

25) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

26) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

27) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

28) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

29) kierować zespołem pracowników;

30) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

31) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

32) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

33) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ekonomista powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie działalności gospodarczej;

2) organizowanie procesów pracy;

3) prowadzenie działań marketingowych;

4) ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych;

5) sporządzanie sprawozdań i analiz;

6) wykonywanie prac biurowych.

3. Zawód technik ekonomista jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) bankowości;

2) ubezpieczeń;

3) obrotu i zarządzania nieruchomościami;

4) podatków;

5) finansów i rachunkowości małego przedsiębiorstwa.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) przedsiębiorstwo;

2) finanse i rachunkowość;

3) informacja w przedsiębiorstwie;

4) ekonomiczno-prawny;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PRZEDSIĘBIORSTWO

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się pojęciami z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstwa;

2) rozróżniać formy prawne jednostek organizacyjnych;

3) określać obszary i zasady funkcjonowania przedsiębiorstw;

4) rozróżniać zadania organów przedsiębiorstwa oraz zadania komórek organizacyjnych;

5) stosować techniki zaopatrzenia i zbytu, krajowego i zagranicznego obrotu towarowego oraz techniki świadczenia usług;

6) organizować i oceniać pracę własną i zespołu;

7) stosować zasady racjonalnej organizacji pracy i zasady zarządzania w typowych sytuacjach;

8) stosować zasady prowadzenia negocjacji biznesowych w typowych sytuacjach;

9) obliczać i szacować wyniki, ze szczególnym uwzględnieniem odsetek i dyskonta;

10) inwentaryzować powierzony majątek;

11) kalkulować ceny na różnych szczeblach obrotu towarowego;

12) obliczać i interpretować wskaźniki zapasów, zatrudnienia, kosztów, majątku i kapitału;

13) stosować kursy walutowe;

14) kształtować właściwy poziom zapasów;

15) organizować działalność produkcyjną, usługową i handlową, opracowywać biznesplan;

16) prowadzić typową dokumentację związaną z produkcją, usługami i obrotem towarowym;

17) stosować zasady gospodarowania majątkiem;

18) rozliczać się z tytułu podatków, opłat i ubezpieczeń społecznych;

19) określać korzyści wynikające ze stosowania postępu technicznego;

20) analizować efekty typowych zdarzeń gospodarczych;

21) stosować zasady analizy ekonomicznej;

22) porównywać korzyści wynikające z różnych form pozyskiwania kapitału;

23) ustalać wysokość wyniku finansowego;

24) określać rodzaje i zakres kontroli przedsiębiorstwa;

25) analizować motywy zachowań konsumentów;

26) dokonywać klasyfikacji wyrobów i usług, zgodnie z obowiązującymi zasadami;

27) określać czynniki wpływające na jakość wyrobów gotowych, usług i towarów;

28) korzystać z informacji o produktach zamieszczonych w prospektach, ulotkach, poradnikach i innych źródłach;

29) udzielać porad dotyczących sprzedawanych produktów;

30) oferować produkty komplementarne i substytucyjne;

31) rozpoznawać podstawowe właściwości wybranych artykułów żywnościowych i nieżywnościowych;

32) rozpoznawać metody konserwacji produktów;

33) przestrzegać warunków racjonalnego przechowywania i transportu towarów;

34) korzystać z klasyfikacji Głównego Urzędu Statystycznego, w szczególności z Systematycznego Wykazu Wyrobów, Klasyfikacji Wyrobów i Usług, Polskiej Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego;

35) prowadzić typowe zapisy w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstw;

2) formy prawne jednostek organizacyjnych;

3) struktura organizacyjna i zadania organów jednostki gospodarczej;

4) ekonomika procesów wytwórczo-usługowych;

5) współpraca przedsiębiorstwa z otoczeniem społeczno-ekonomicznym;

6) zasady zarządzania, racjonalnej organizacji pracy i prowadzenia negocjacji;

7) ekonomika gospodarowania środkami trwałymi;

8) ekonomika majątku obrotowego;

9) ekonomika gospodarowania zasobami ludzkimi;

10) dokumentacja związana z produkcją, usługami i obrotem towarowym;

11) analiza ekonomiczno-finansowa w przedsiębiorstwie;

12) elementy technologii i towaroznawstwa;

13) wybrane zagadnienia z technologii i towaroznawstwa artykułów żywnościowych i nieżywnościowych;

14) Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług.

BLOK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu finansów i rachunkowości;

2) rozróżniać pojęcia: gospodarka finansowa, polityka finansowa, system finansowy;

3) rozróżniać i charakteryzować poszczególne elementy majątku przedsiębiorstwa;

4) obliczać opłacalność korzystania z różnych źródeł finansowania;

5) dokonywać klasyfikacji kosztów;

6) wyjaśniać rolę i funkcje budżetu państwa;

7) klasyfikować i rozróżniać dochody budżetowe;

8) klasyfikować wydatki budżetowe;

9) klasyfikować podatki;

10) klasyfikować dochody jednostek samorządu terytorialnego;

11) rozróżniać filary systemu emerytalnego;

12) rozróżniać rodzaje operacji bankowych;

13) rozróżniać instrumenty oddziaływania Narodowego Banku Polskiego na działalność innych banków;

14) klasyfikować i rozróżniać papiery wartościowe;

15) określać funkcje i zasady funkcjonowania Giełdy Papierów Wartościowych;

16) składać zlecenia kupna-sprzedaży papierów wartościowych w biurze maklerskim;

17) charakteryzować zadania instytucji związanych z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie;

18) korzystać z ceduły giełdowej;

19) stosować formy rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych;

20) korzystać z kart płatniczych;

21) sporządzać wnioski kredytowe;

22) korzystać z informacji o produktach bankowych niezbędnych do wyboru najkorzystniejszych usług bankowych;

23) rozróżniać elementy rachunkowości i ich powiązania;

24) korzystać z przepisów ustawy o rachunkowości, przepisów podatkowych, celnych i innych;

25) obliczać i szacować wyniki;

26) projektować zakładowy plan kont;

27) projektować obieg dowodów księgowych;

28) sporządzać, kontrolować i dekretować dowody związane z działalnością przedsiębiorstwa;

29) przechowywać dowody księgowe;

30) ewidencjonować i interpretować operacje gospodarcze dotyczące działalności przedsiębiorstwa, na podstawie dowodów księgowych oraz zakładowego planu kont;

31) prowadzić ewidencję analityczną właściwą dla poszczególnych składników majątku i kapitałów;

32) analizować i interpretować zapisy księgowe;

33) obliczać zużycie składników majątku trwałego;

34) ustalać i rozliczać odchylenia;

35) wyceniać składniki majątku;

36) identyfikować kategorie kosztów oraz kategorie wynikowe;

37) wybierać właściwy wariant budowy rachunku kosztów;

38) rozliczać koszty i przychody w czasie;

39) przeprowadzać kalkulację kosztów;

40) przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację;

41) ustalać wynik finansowy przedsiębiorstwa z zastosowaniem różnych wariantów oraz dokonywać ewidencji jego podziału;

42) sporządzać i analizować sprawozdanie finansowe;

43) oceniać kondycję finansową przedsiębiorstwa, wykorzystywać wyniki oceny w procesach decyzyjnych;

44) stosować komputerowe programy finansowo-księgowe;

45) projektować strukturę organizacyjną komórek rachunkowości, określać zakres czynności na poszczególne stanowiska;

46) posługiwać się podstawowymi narzędziami rachunkowości zarządczej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) istota, funkcje i znaczenie rachunkowości;

2) ogólne zagadnienia dotyczące finansów;

3) finanse przedsiębiorstw;

4) gospodarka budżetowa państwa;

5) system finansowy ubezpieczeń;

6) system pieniężno-kredytowy;

7) bilans, operacje gospodarcze;

8) dokumentacja księgowa;

9) konta bilansowe i wynikowe;

10) kierunki uszczegółowienia ewidencji;

11) techniczne formy księgowości;

12) organizacja rachunkowości w jednostce gospodarczej;

13) środki pieniężne, krótkoterminowe papiery wartościowe;

14) rozrachunki i roszczenia;

15) obrót materiałowy;

16) majątek trwały;

17) inwentaryzacja;

18) ewidencja i rozliczanie kosztów działalności;

19) kalkulacja kosztów działalności;

20) sprzedaż produktów pracy;

21) obrót towarowy;

22) pozostałe przychody i koszty operacyjne;

23) przychody i koszty finansowe;

24) wyniki nadzwyczajne;

25) sprawozdanie finansowe, weryfikacja sprawozdania.

BLOK: INFORMACJA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu informatyki, technik biurowych i statystyki;

2) korzystać z literatury i innych źródeł informacji, w tym informacji statystycznej;

3) wykorzystywać środki techniczne i materiały w pracy biurowej;

4) wykonywać typowe czynności kancelaryjne;

5) redagować treści pism w sprawach osobowych, finansowych i handlowych oraz w sprawach związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa;

6) redagować treści pism w języku obcym;

7) przygotowywać i prowadzić proste badania statystyczne;

8) opracowywać i prezentować zebrany materiał statystyczny;

9) posługiwać się typowymi miarami statystycznymi stosowanymi w analizie ekonomicznej;

10) obliczać i interpretować dominantę, medianę, miary rozproszenia, indeksy agregatowe, współczynniki korelacji;

11) szacować wyniki obliczeń;

12) korzystać z arkusza kalkulacyjnego i bazy danych przy rozwiązywaniu problemów ekonomicznych;

13) wykorzystywać programy kadrowo-płacowe, magazynowo-zaopatrzeniowe, komputerową księgę przychodów i rozchodów;

14) obsługiwać systemy ekonomiczno-finansowe, w tym system finansowo-księgowy;

15) kształtować pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) środki techniczne i materiały pomocnicze;

2) przepływ informacji w przedsiębiorstwie;

3) zasady redagowania treści pism;

4) korespondencja w sprawach osobowych, finansowych i handlowych;

5) badania statystyczne;

6) analiza statystyczna;

7) użytkowe programy komputerowe;

8) rozwiązywanie problemów ekonomicznych z wykorzystaniem komputera;

9) zasady kształtowania stosunków międzyludzkich w pracy.

BLOK: EKONOMICZNO-PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować cele gospodarowania;

2) wyjaśniać znaczenie i określać hierarchię potrzeb człowieka;

3) stosować zasady racjonalnego gospodarowania;

4) posługiwać się podstawowymi kategoriami ekonomicznymi;

5) charakteryzować zasady działania mechanizmu rynkowego;

6) określać podstawy podejmowania decyzji przez konsumentów i producentów;

7) charakteryzować skutki nierównomiernego rozwoju gospodarki;

8) charakteryzować politykę gospodarczą państwa;

9) charakteryzować politykę monetarną banku centralnego;

10) określać wpływ integracji i globalizacji na rozwój polskiej gospodarki;

11) określać istotę i rodzaje wykładni prawa;

12) korzystać z różnych źródeł prawa, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów prawa pracy;

13) stosować zasady zarządzania jakością.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) potrzeby i cele gospodarowania;

2) zasady racjonalnego gospodarowania;

3) mechanizm rynkowy;

4) podstawy podejmowania decyzji ekonomicznych przez konsumentów i producentów;

5) rynek zasobów;

6) rola państwa w gospodarce rynkowej;

7) polityka fiskalna i monetarna;

8) integracja i globalizacja gospodarki;

9) podstawowe pojęcia prawne;

10) istota i rodzaje wykładni prawa;

11) prawo cywilne, handlowe, finansowe, prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, prawo rodzinne i opiekuńcze;

12) zasady zarządzania jakością.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

2) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) przeprowadzać rozmowę kwalifikacyjną z kandydatami do pracy;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

8) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

11) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

12) prowadzić negocjacje;

13) formułować na piśmie i ustnie oraz czytać i słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym związanych z realizacją zadań zawodowych;

14) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

15) podejmować decyzje;

16) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, oprogramowania użytkowego i doradztwa specjalistycznego;

18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) metody poszukiwania pracy;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

9) elementy fizjologii i higieny pracy;

10) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

11) zasady i metody komunikowania się;

12) elementy socjologii i psychologii pracy;

13) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych: czytania, pisania, rozumienia ze słuchu i mówienia;

14) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

15) formy doskonalenia zawodowego;

16) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia techniki biurowej;

3) pracownia rachunkowości;

4) pracownia ekonomiki.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) pakiet programów użytkowych;

4) programy specjalistyczne: finansowo-księgowe, kadrowo-płacowe.

Pracownia techniki biurowej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) pakiet programów biurowych;

3) telefon z automatyczną sekretarką;

4) dwa faksy;

5) dyktafon;

6) kserokopiarkę;

7) materiały pomocnicze: segregatory, skoroszyty, teczki, obwoluty i przybory biurowe;

8) dziennik podawczy;

9) typowe formularze;

10) instrukcje kancelaryjne;

11) wykazy akt i akta spraw.

Pracownia rachunkowości powinna być wyposażona w:

1) podręczniki i słowniki ekonomiczne;

2) przepisy dotyczące rachunkowości i przepisy podatkowe;

3) plan kont;

4) formularze podstawowych urządzeń ewidencyjnych;

5) formularze do przygotowania sprawozdania finansowego;

6) zestaw dowodów księgowych;

7) zestaw rejestrów zakupu i sprzedaży w systemie podatku od towarów i usług;

8) zestaw dokumentów związanych z inwentaryzacją;

9) sprawozdania finansowe.

Pracownia ekonomiki powinna być wyposażona w:

1) podręczniki, słowniki i encyklopedie ekonomiczne;

2) przepisy prawne;

3) taryfy celne;

4) tabele stawek podatku dochodowego, akcyzowego, od towarów i usług;

5) tabele kursów walut;

6) regulaminy wewnętrzne przedsiębiorstw.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 7

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK OCHRONY FIZYCZNEJ OSÓB I MIENIA

SYMBOL CYFROWY 515[01]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) stosować wiedzę z zakresu przepisów dotyczących ochrony osób i mienia;

2) organizować i realizować ochronę fizyczną osób i mienia;

3) prowadzić działalność w zakresie zapobiegania, rozpoznawania i wykrywania zagrożeń;

4) analizować stan zagrożeń chronionych obszarów, obiektów i urządzeń;

5) kierować zespołami pracowników ochrony fizycznej i samodzielnie podejmować decyzje;

6) prowadzić dokumentację wewnętrznych służb ochrony, uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych;

7) sporządzać plany ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie;

8) organizować współpracę specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami samorządowymi;

9) przestrzegać przepisów dotyczących wymagań kwalifikacyjnych pracowników ochrony;

10) stosować obowiązujący tryb działania pracowników ochrony wobec osób znajdujących się w granicach chronionych obiektów i obszarów oraz przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia poza granicami chronionych obiektów i obszarów;

11) stosować środki przymusu bezpośredniego oraz techniki samoobrony i interwencji;

12) posługiwać się bronią palną;

13) stosować metody i środki zabezpieczenia technicznego osób i mienia;

14) zabezpieczać miejsca zdarzenia (przestępstwa i wykroczenia);

15) organizować i nadzorować wykonywanie usług w zakresie ochrony osób i mienia;

16) stosować zasady uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji;

17) nadzorować i kontrolować podległych pracowników ochrony;

18) sporządzać harmonogramy prac, szacować ich czasochłonność oraz analizować koszty;

19) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych;

20) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

21) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

24) kierować zespołem pracowników;

25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

26) udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia;

27) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

28) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik ochrony fizycznej osób i mienia powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej ochranianych osób;

2) zapewnienie bezpieczeństwa obszarom, obiektom i urządzeniom podlegającym ochronie;

3) organizowanie i prowadzenie ochrony obszarów, obiektów i urządzeń;

4) analizowanie występujących zagrożeń chronionych osób i mienia;

5) zapobieganie powstaniu szkody wynikającej z popełnianych przestępstw i wykroczeń na terenie chronionym;

6) prowadzenie kontroli przestrzegania przepisów dotyczących ochrony osób i mienia;

7) ujmowanie osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia w celu niezwłocznego przekazania ich jednostce Policji;

8) obsługiwanie urządzeń i systemów sygnalizujących stan zagrożenia chronionych osób i mienia oraz mechanicznych urządzeń zabezpieczających;

9) zabezpieczanie techniczne budynków, pomieszczeń i pojazdów przeznaczonych do przechowywania lub transportu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych;

10) obsługiwanie urządzeń i środków łączności;

11) organizowanie i prowadzenie szkoleń z zakresu ochrony osób i mienia;

12) współpraca z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obroną cywilną i strażami miejskimi.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) ogólnozawodowy;

2) podstawy prawa;

3) ochrona osób i mienia;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: OGÓLNOZAWODOWY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu ochrony osób i mienia;

2) określać sposób prowadzenia ewidencji obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie;

3) sporządzać plan ochrony jednostki organizacyjnej;

4) określać strukturę organizacyjną i zakres działania wewnętrznych służb ochrony oraz ich uzbrojenie, wyposażenie i umundurowanie;

5) organizować i nadzorować wykonywanie usług w zakresie ochrony osób i mienia;

6) prowadzić dokumentację ochronną;

7) zatrudniać i szkolić podległych pracowników ochrony;

8) kontrolować kwalifikacje pracowników ochrony;

9) kontrolować uprawnienia pracowników ochrony do użycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej;

10) stosować przepisy prawa dotyczące odpowiedzialności karnej pracownika ochrony;

11) współpracować z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami samorządowymi;

12) określać rolę procesów poznawczych w rozwoju człowieka;

13) określać składniki osobowości i czynniki kształtujące osobowość;

14) stosować psychologiczne metody obserwacji i nawiązywania kontaktów z ludźmi;

15) rozwiązywać konflikty;

16) analizować procesy społeczne;

17) oceniać rozwój, dynamikę oraz strukturę przestępczości;

18) analizować zjawiska społeczne o charakterze kryminogennym;

19) stosować profilaktykę kryminologiczną i kryminalistyczną;

20) korzystać ze źródeł informacji o działalności przestępczej;

21) stosować metody i środki zabezpieczenia miejsca zdarzenia (przestępstwa i wykroczenia);

22) analizować rolę państwa i samorządu terytorialnego w działaniach na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego;

23) chronić informacje niejawne;

24) określać motywy działań terrorystycznych;

25) szanować godność innych osób.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu ochrony osób i mienia;

2) obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie;

3) zasady sporządzania planu ochrony jednostki organizacyjnej i tryb jego uzgadniania;

4) wewnętrzne służby ochrony – zasady i tryb tworzenia, struktura organizacyjna, zakres działania, uzbrojenie, wyposażenie i umundurowanie;

5) zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia;

6) dokumentacja ochrony;

7) kwalifikacje pracowników ochrony;

8) uprawnienia pracowników ochrony osób i mienia w zakresie użycia środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej;

9) odpowiedzialność karna pracownika ochrony;

10) zakres i tryb sprawowania przez Policję nadzoru nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi;

11) współpraca pracowników ochrony z jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami samorządowymi;

12) wybrane zagadnienia z psychologii i socjologii;

13) wybrane zagadnienia z kryminologii;

14) wybrane zagadnienia z kryminalistyki;

15) organizacja administracji publicznej i jej rola w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego;

16) ochrona informacji niejawnych;

17) pojęcie terroryzmu oraz cele i metody działań terrorystycznych;

18) motywy i formy działań terrorystycznych;

19) etyka.

BLOK: PODSTAWY PRAWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia prawne;

2) charakteryzować system prawny w Rzeczypospolitej Polskiej;

3) określać rodzaje norm prawnych oraz zasady ich obowiązywania;

4) odróżniać podstawowe rodzaje stosunków prawnych;

5) określać rodzaje i istotę wykładni prawa;

6) charakteryzować poszczególne rodzaje aktów normatywnych;

7) zawierać umowy cywilnoprawne, w szczególności umowę o dzieło i umowę-zlecenie;

8) wykazywać się znajomością przepisów prawa karnego;

9) rozpoznawać okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną;

10) odróżniać wykroczenia od przestępstw;

11) rozróżniać źródła prawa administracyjnego;

12) prowadzić rozliczenia finansowe;

13) stosować przepisy prawa dotyczące ochrony wartości pieniężnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu prawa;

2) system prawny w Rzeczypospolitej Polskiej;

3) wybrane zagadnienia z zakresu prawa cywilnego;

4) wybrane zagadnienia z zakresu prawa karnego materialnego, w tym prawa wykroczeń;

5) wybrane zagadnienia z zakresu prawa karnego procesowego;

6) wybrane zagadnienia z zakresu prawa handlowego;

7) wybrane zagadnienia z zakresu prawa administracyjnego;

8) rozliczenia finansowe dotyczące prowadzonej działalności;

9) ochrona wartości pieniężnych.

BLOK: OCHRONA OSÓB I MIENIA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią zawodową;

2) organizować i realizować ochronę fizyczną i zabezpieczenie techniczne osób i mienia;

3) dokonywać analizy zaistniałych i potencjalnych zagrożeń;

4) określać wyposażenie pracowników ochrony w środki przymusu bezpośredniego i uzbrojenie;

5) opracowywać plany ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie;

6) opracowywać założenia taktyczne i techniczne przeciwdziałania atakom;

7) organizować grupy ochronne;

8) zabezpieczać miejsce zdarzenia (przestępstwa i wykroczenia) i podejmować pierwsze czynności po zaistnieniu czynu przestępczego;

9) stosować chwyty w zakresie samoobrony;

10) stosować techniki interwencyjne;

11) organizować nadzór i kontrolę nad wykonywaniem zadań przez pracowników ochrony;

12) organizować i brać udział w konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych;

13) prowadzić dokumentację związaną z konwojem;

14) opracowywać instrukcje kontroli ruchu osobowego oraz materiałowego w chronionym obiekcie lub na chronionym obszarze;

15) dokonywać oceny rodzajów, metod oraz przyczyn dokonywania zagarnięcia mienia;

16) dokonywać oceny zadań pracowników ochrony w zakresie wykrywania zagarnięcia mienia;

17) wykorzystywać techniczne środki zabezpieczania obiektów;

18) określać zasady współpracy z Policją oraz jednostkami ochrony przeciwpożarowej i obrony cywilnej w zakresie ochrony obszarów, obiektów i urządzeń oraz sposoby zapobiegania przestępczości;

19) określać zadania pracowników ochrony w związku z zagrożeniem zamachami przestępczymi i terrorystycznymi;

20) prowadzić szkolenia pracowników ochrony;

21) organizować i realizować szkolenie strzeleckie oraz używać broni palnej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) ogólne zasady przygotowywania i prowadzenia ochrony;

2) podstawowe formy realizowania fizycznej ochrony osób i mienia;

3) warunki niezbędne do wykonywania poszczególnych zadań pracownika ochrony;

4) plany ochrony oraz procedury bezpieczeństwa;

5) samoobrona;

6) techniki interwencyjne;

7) nadzór i kontrola nad wykonywaniem zadań przez podległych pracowników ochrony;

8) zasady organizacji konwoju, planowanie tras konwoju;

9) prowadzenie dokumentacji związanej z konwojem;

10) instrukcje o systemie regulacji i kontroli ruchu osobowego oraz materiałowego w granicach chronionego obiektu i obszaru;

11) rodzaje i metody zagarnięcia mienia występujące w zakładach produkcyjnych;

12) przyczyny dokonywania zagarnięcia mienia;

13) zadania pracowników ochrony w zakresie zapobiegania zagarnięciu mienia i jego wykrywania;

14) techniczne środki zabezpieczania obiektów;

15) współpraca z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi) w zakresie ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie oraz przeciwdziałania przestępczości;

16) zadania pracowników ochrony w związku z zagrożeniem zamachami przestępczymi i terrorystycznymi;

17) zasady, formy i metody szkolenia pracowników ochrony;

18) wyszkolenie strzeleckie: budowa i zasady działania broni, zasady bezpiecznego obchodzenia się z bronią, technika posługiwania się bronią.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia:

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) prowadzić negocjacje;

16) rozwiązywać problemy dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

17) podejmować decyzje;

18) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

19) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

20) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo o swobodzie działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) etyka.

I. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 5 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia ochrony osób i mienia;

2) pracownia technicznych środków zabezpieczenia osób i mienia;

3) pracownia samoobrony i technik interwencyjnych;

4) pracownia wyszkolenia strzeleckiego;

5) pracownia komputerowa.

Pracownia ochrony osób i mienia powinna być wyposażona w:

1) akty prawne, piśmiennictwo zawodowe, tablice poglądowe i plansze dotyczące zasad ochrony fizycznej osób i mienia, z wykorzystaniem środków przymusu bezpośredniego i użyciem broni palnej;

2) akty prawne, piśmiennictwo zawodowe, tablice poglądowe i plansze dotyczące zasad zapobiegania próbom uprowadzenia osób i innym formom terroryzmu oraz ochrony imprez masowych;

3) dokumentację techniczną urządzeń transportu, obiektów budowlanych oraz inną dokumentację dotyczącą organizacji i realizacji ochrony;

4) wzory dokumentów dotyczących wewnętrznych służb ochrony i innych specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych oraz ich uzbrojenia;

5) wzór wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia;

6) wzór meldunku, ewidencji i notatki po użyciu broni palnej, środków przymusu bezpośredniego i innych działań pracowników ochrony;

7) wzory planów ochrony, licencji, upoważnień do kontroli, przepustek osobowych i materiałowych, umundurowania oraz oznak stanowisk i emblematów pracownika ochrony;

8) tablice poglądowe dotyczące zabezpieczenia miejsca zdarzenia (przestępstwa) i śladów kryminalistycznych;

9) tablice poglądowe dotyczące działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia;

10) środki ochrony indywidualnej: hełm i kamizelki kuloodporne;

11) eksponaty środków łączności zewnętrznej i wewnętrznej lub ich schematy, plansze i przekroje.

Pracownia technicznych środków zabezpieczenia osób i mienia powinna być wyposażona w:

1) schematy, zdjęcia i inne materiały poglądowe dotyczące skarbców i pomieszczeń specjalnych;

2) zabezpieczenia mechaniczne, takie jak: szafy pancerne, szafy stalowe, kasy;

3) zabezpieczenia budowlane:

a) szyby specjalne,

b) stałe kraty, ogrodzenia,

c) makiety środków transportu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych,

d) zamki oraz makiety, przekroje i schematy zamków;

4) urządzenia i systemy do:

a) sygnalizacji włamania i napadu,

b) sygnalizacji pożaru,

c) kontroli dostępu – telewizja użytkowa,

d) sygnalizacji ochrony peryferyjnej,

e) sygnalizacji stanu zdrowia lub zagrożenia osobistego,

f) sygnalizacji zagrożenia środowiska,

g) sygnalizacji przeciwkradzieżowej;

5) zabezpieczenia pojazdów przed włamaniem;

6) czujki, kamery;

7) centralki systemów sygnalizacyjnych;

8) sygnalizatory systemów alarmowych;

9) instrukcje obsługi, schematy, plansze i zdjęcia zabezpieczeń elektronicznych.

W przypadku niedysponowania nowoczesnymi technicznymi środkami zabezpieczenia należy umożliwić uczniom (słuchaczom) zapoznanie się z nimi w wewnętrznych służbach ochrony.

Pracownia samoobrony i technik interwencyjnych powinna być wyposażona w:

1) materace sportowe dla 20 uczniów (słuchaczy) do swobodnego poruszania się podczas szkolenia w zakresie: wyprowadzania i blokowania uderzeń, ćwiczenia padów i przewrotów, rzutów, chwytów transportowych i obchwytów, a także uwalniania się z nich, zakładania kajdanek, przeszukiwania osób i środków transportu, posługiwania się patką obronną wielofunkcyjną, obrony przed atakami nożem i niebezpiecznymi przedmiotami, obrony przed zagrożeniem bronią palną oraz współdziałania w różnych sytuacjach taktycznych;

2) ustawowe środki przymusu bezpośredniego: kajdanki, pałki obronne wielofunkcyjne oraz paralizatory elektryczne.

Sprzęt i materiały, w tym środki przymusu bezpośredniego, niezbędne do prowadzenia zajęć, powinny być zgromadzone i zabezpieczone w wydzielonych pomieszczeniach pracowni oraz wydawane na zaplanowane szkolenia.

Pracownia wyszkolenia strzeleckiego powinna być wyposażona w:

1) instrukcje określające zasady organizacji i warunki bezpieczeństwa strzelania;

2) trenażery komputerowe;

3) przekroje i egzemplarze ćwiczebne rewolwerów i pistoletów bojowych, gazowych, pistoletów maszynowych i strzelb gładkolufowych oraz broni sportowej i myśliwskiej, a także broni samodziałowej i imitacji broni palnej;

4) amunicję szkolną (ćwiczebną) i przybory kontrolne;

5) instrukcje strzelań przygotowawczych, szkolnych, dynamicznych i sytuacyjnych;

6) wzory tarcz i figur strzelniczych;

7) tablice poglądowe dotyczące zasad użycia broni palnej i sposoby postępowania po postrzeleniu osoby.

W pracowni powinno być wydzielone miejsce do treningów bezstrzałowych, zapewniające warunki do wypracowania prawidłowych nawyków związanych z dobywaniem broni i jej użyciem, wyposażone w miniatury tarcz-celów, lustro umożliwiające samokontrolę oraz podstawowy zestaw środków do czyszczenia i konserwacji broni.

Szkoła powinna zapewnić dostęp do strzelnicy w celu realizacji części zajęć z wyszkolenia strzeleckiego, w szczególności strzelania.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki – 2 sztuki.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Załącznik nr 8

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

SYMBOL CYFROWY 311[52]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, technologii mechanicznej, termodynamiki, maszynoznawstwa, elektrotechniki, elektroniki i automatyki, dotyczące pojazdów samochodowych;

2) charakteryzować pojazdy samochodowe oraz maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w technice motoryzacyjnej;

3) identyfikować pojazdy samochodowe;

4) odczytywać rysunki techniczne oraz schematy elektryczne i elektroniczne;

5) sporządzać szkice elementów mechanicznych oraz schematy układów elektrycznych pojazdów samochodowych;

6) charakteryzować materiały stosowane do budowy i eksploatacji pojazdów samochodowych;

7) wyjaśniać procesy zachodzące w maszynach i urządzeniach;

8) wykonywać operacje z zakresu obróbki i łączenia materiałów;

9) mierzyć podstawowe wielkości fizyczne i geometryczne oraz interpretować wyniki pomiarów;

10) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną, technologiczną i eksploatacyjną pojazdów samochodowych;

11) posługiwać się oprogramowaniem komputerowym dotyczącym eksploatacji pojazdów samochodowych;

12) oceniać stan techniczny pojazdów samochodowych z zastosowaniem metod diagnostycznych;

13) wykonywać obsługę techniczną oraz naprawę pojazdów samochodowych;

14) przestrzegać przepisów prawa i zasad dotyczących eksploatacji, obrotu oraz ubezpieczeń pojazdów samochodowych;

15) kierować pojazdami samochodowymi w zakresie umożliwiającym uzyskanie prawa jazdy kategorii B;

16) sporządzać kalkulację kosztów obsługi i naprawy pojazdów samochodowych;

17) sporządzać dokumentację obsługi i naprawy pojazdów samochodowych;

18) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

19) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

20) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

22) kierować zespołem pracowników;

23) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

24) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

25) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

26) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik pojazdów samochodowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie procesów obsługi i naprawy pojazdów samochodowych;

2) dokonywanie oceny stanu technicznego pojazdów samochodowych i ich zespołów;

3) ustalanie przyczyn niesprawności pojazdów samochodowych oraz sposobów ich usuwania;

4) wykonywanie napraw pojazdów samochodowych;

5) weryfikowanie części samochodowych i materiałów eksploatacyjnych;

6) kontrolowanie jakości wykonywanych napraw;

7) wykonywanie operacji związanych z eksploatacją pojazdów samochodowych;

8) prowadzenie dokumentacji związanej z obsługą i naprawą pojazdów samochodowych;

9) sprzedaż pojazdów samochodowych oraz artykułów motoryzacyjnych;

10) prowadzenie postępowania związanego z ubezpieczeniami, ewidencją oraz obrotem pojazdami samochodowymi;

11) prowadzenie usług motoryzacyjnych.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczne podstawy zawodu;

2) konstrukcja pojazdów samochodowych;

3) eksploatacja pojazdów samochodowych;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować podstawowe prawa i zasady mechaniki technicznej, termodynamiki i elektrotechniki;

2) odczytywać oraz sporządzać rysunki techniczne, szkice i schematy;

3) posługiwać się programami komputerowymi typu CAD do wspomagania projektowania;

4) stosować układ tolerancji i pasowań;

5) dokonywać analizy płaskich i przestrzennych układów sił;

6) dokonywać analizy ruchu postępowego, obrotowego i złożonego brył sztywnych;

7) stosować prawa i zasady dynamiki;

8) rozróżniać rodzaje obciążeń oraz wyznaczać wartość naprężenia;

9) klasyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne oraz określać ich właściwości i zastosowanie;

10) dokonywać pomiarów wielkości fizycznych i geometrycznych oraz interpretować wyniki pomiarów;

11) charakteryzować techniki wytwarzania części maszyn;

12) charakteryzować rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

13) klasyfikować części maszyn;

14) wykonywać obróbkę ręczną i maszynową związaną z naprawą części maszyn;

15) wykonywać połączenia materiałów i części maszyn;

16) dokonywać montażu i demontażu mechanizmów;

17) dokonywać oceny jakości wykonanej pracy;

18) określać właściwości gazów i cieczy, charakteryzować przemiany termodynamiczne;

19) charakteryzować proces spalania paliw technicznych;

20) charakteryzować napędy pneumatyczne i hydrauliczne;

21) charakteryzować pompy, wentylatory, dmuchawy, sprężarki, chłodziarki, silniki;

22) określać zasady eksploatacji maszyn i urządzeń;

23) klasyfikować urządzenia transportu wewnętrznego oraz określać ich zastosowanie;

24) określać zastosowanie elementów elektrycznych i elektronicznych;

25) obliczać wielkości charakteryzujące obwody elektryczne i elektroniczne;

26) dokonywać pomiarów wielkości elektrycznych, interpretować wyniki pomiarów;

27) odczytywać schematy elektryczne i elektroniczne;

28) charakteryzować układy regulacji automatycznej.

2. Treści kształcenia

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje rysunków technicznych;

2) metody odwzorowania obiektów na płaszczyźnie;

3) zasady wymiarowania;

4) rysunek złożeniowy;

5) zastosowanie schematów w mechanice, elektrotechnice, elektronice oraz automatyce;

6) tolerancje i pasowania;

7) statyka układów płaskich i przestrzennych;

8) kinematyka i dynamika mechanizmów;

9) podstawy wytrzymałości materiałów;

10) materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w budowie maszyn;

11) podstawy techniki pomiarowej;

12) metody wytwarzania części maszyn;

13) części maszyn;

14) obróbka ręczna i maszynowa;

15) zasady montażu i demontażu zespołów, podzespołów i części maszyn;

16) zasady działania maszyn cieplnych;

17) napędy pneumatyczne i hydrauliczne;

18) podstawy eksploatacji maszyn;

19) urządzenia transportu wewnętrznego;

20) prąd elektryczny, pole magnetyczne, elektromagnetyzm;

21) obwód elektryczny i elektroniczny, elementy obwodów;

22) elektrochemiczne źródła prądu;

23) maszyny elektryczne;

24) elementy półprzewodnikowe i ich właściwości;

25) podstawy techniki analogowej;

26) podstawy techniki cyfrowej;

27) systemy sterowania i regulacji;

28) elementy układu regulacji automatycznej.

BLOK: KONSTRUKCJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować pojazdy samochodowe według przeznaczenia i rozwiązań konstrukcyjnych;

2) określać dane pojazdu samochodowego na podstawie charakterystyki technicznej;

3) dokonywać analizy sił działających na pojazd samochodowy;

4) interpretować zjawiska występujące podczas ruchu pojazdów samochodowych;

5) określać zasady doboru parametrów silnika i układu napędowego pojazdu samochodowego;

6) określać własności trakcyjne pojazdów samochodowych;

7) rozróżniać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w budowie pojazdów samochodowych;

8) charakteryzować silniki stosowane do napędu pojazdów samochodowych;

9) wyjaśniać procesy zachodzące podczas pracy silnika spalinowego i elektrycznego;

10) określać budowę i zasadę działania układów silnika i części składowych;

11) określać zależności kinematyczne i dynamiczne zachodzące w układach mechanicznych silników;

12) wyjaśniać budowę i zasady działania elektronicznych systemów sterowania w pojazdach samochodowych;

13) rozróżniać obwody oraz układy elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych;

14) odczytywać schematy elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych;

15) wyjaśniać budowę i zasady działania elementów wyposażenia elektrycznego i elektronicznego pojazdów samochodowych;

16) określać parametry techniczne elementów oraz urządzeń elektrycznych i elektronicznych na podstawie oznaczeń i dokumentacji technicznej;

17) wyjaśniać budowę i zasady działania elementów układu napędowego samochodu;

18) wyjaśniać budowę i zasady działania elementów mechanizmów prowadzenia pojazdów samochodowych;

19) wyjaśniać budowę i zasady działania elementów nośnych i jezdnych pojazdów samochodowych;

20) wyjaśniać budowę oraz zasady działania systemów bezpieczeństwa biernego i czynnego pojazdów samochodowych;

21) charakteryzować nadwozia pojazdów samochodowych;

22) określać wpływ pojazdów samochodowych na zanieczyszczanie środowiska.

2. Treści kształcenia

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) opis techniczny pojazdów samochodowych;

2) teoria ruchu samochodu;

3) materiały stosowane w budowie i eksploatacji pojazdów samochodowych;

4) procesy zachodzące w silnikach spalinowych i elektrycznych;

5) mechanika układów silników;

6) budowa silników;

7) napędy alternatywne;

8) elektroniczne systemy sterowania;

9) obwody, układy elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych;

10) elementy wyposażenia elektrycznego pojazdów samochodowych;

11) układy napędowe samochodów;

12) mechanizmy nośne i jezdne samochodów;

13) mechanizmy prowadzenia pojazdów samochodowych;

14) systemy bezpieczeństwa pojazdów samochodowych;

15) nadwozia pojazdów samochodowych;

16) zagadnienia ekologiczne.

BLOK: EKSPLOATACJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) identyfikować pojazdy na podstawie tabliczek znamionowych i VIN;

2) posługiwać się programami komputerowymi dotyczącymi diagnostyki pojazdów samochodowych oraz obsługi klienta;

3) posługiwać się dokumentacją technologiczną i eksploatacyjną w procesie diagnozy, obsługi i naprawy;

4) określać warunki techniczne dopuszczenia pojazdów do ruchu na drogach publicznych;

5) dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia do wykonania określonych zadań;

6) posługiwać się urządzeniami diagnostycznymi do badań elementów silnika;

7) posługiwać się urządzeniami diagnostycznymi do badań elementów podwozia pojazdu samochodowego;

8) posługiwać się urządzeniami diagnostycznymi do badań instalacji elektrycznej i elementów elektronicznych;

9) posługiwać się urządzeniami diagnostycznymi do badań nadwozia pojazdu samochodowego;

10) interpretować wyniki badań diagnostycznych oraz określać stan techniczny pojazdu samochodowego;

11) rozpoznawać uszkodzenia pojazdu na podstawie opisu objawów;

12) oceniać stan techniczny pojazdu samochodowego z zastosowaniem metod diagnostyki technicznej;

13) rozpoznawać usterki i uszkodzenia pojazdów samochodowych;

14) użytkować urządzenia obsługowo-naprawcze;

15) dokonywać obsługi i napraw pojazdów samochodowych;

16) demontować i montować podzespoły i zespoły mechaniczne w pojazdach samochodowych;

17) demontować i montować podzespoły elektryczne i elementy elektroniczne w pojazdach samochodowych;

18) dobierać części zamienne i materiały eksploatacyjne do wykonania określonych zadań;

19) planować przebieg procesów obsługowo-naprawczych;

20) sporządzać kalkulację kosztów obsługi i naprawy pojazdów samochodowych;

21) kierować pojazdem w różnych warunkach drogowych i atmosferycznych;

22) sporządzać dokumentację obsługi i naprawy pojazdu samochodowego;

23) przestrzegać przepisów prawa dotyczących ubezpieczeń i obrotu pojazdami samochodowymi;

24) stosować techniki komunikowania się z klientem.

2. Treści kształcenia

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy eksploatacji pojazdów samochodowych;

2) badania kontrolne, diagnostyka elementów pojazdów samochodowych;

3) obsługa techniczna pojazdów samochodowych;

4) technologia naprawy pojazdów samochodowych i ich zespołów;

5) wyposażenie warsztatów obsługowo-naprawczych pojazdów samochodowych;

6) kontrola i naprawa instalacji, urządzeń elektrycznych i układów elektronicznych;

7) dokumentacja technologiczna, eksploatacyjna i magazynowa;

8) przepisy dotyczące ruchu drogowego;

9) technika kierowania pojazdami;

10) przepisy prawa dotyczące ubezpieczeń i obrotu pojazdami samochodowymi;

11) biuro obsługi klienta i dokumentacja obsługi klienta.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) prowadzić negocjacje;

16) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

17) podejmować decyzje;

18) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

19) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

20) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo o swobodzie działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia komputerowa;

3) pracownia technologii;

4) pracownia budowy i eksploatacji pojazdów samochodowych;

5) pracownia elektrotechniki i elektroniki samochodowej;

6) pracownia maszynoznawstwa;

7) pracownia diagnostyki samochodowej;

8) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno dla jednego ucznia);

2) normy dotyczące rysunku technicznego;

3) katalogi części maszyn, podzespołów i zespołów;

4) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne;

5) eksponaty i modele części maszyn;

6) modele maszyn i urządzeń.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki – 2 sztuki;

3) pakiet programów użytkowych;

4) programy komputerowe typu CAD do wspomagania projektowania;

5) programy specjalistyczne.

Pracownia technologii powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów konstrukcyjnych;

2) eksponaty półwyrobów, jak: odkuwki, odlewy, wypraski;

3) zestaw przyrządów pomiarowych;

4) narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej;

5) przykłady połączeń materiałów;

6) schematy typowych obrabiarek;

7) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne;

8) poradniki.

Pracownia budowy i eksploatacji pojazdów samochodowych powinna być wyposażona w:

1) eksponaty i modele pojazdów;

2) zespoły i części pojazdów;

3) dokumentacje techniczno-obsługowe;

4) materiały eksploatacyjne;

5) modele obrazujące etapy zużycia i regeneracji części;

6) katalogi części zamiennych;

7) zestawy do demonstracji budowy i działania podzespołów mechanicznych;

8) środki dydaktyczne do nauki przepisów ruchu drogowego i techniki kierowania pojazdami.

Pracownia elektrotechniki i elektroniki samochodowej powinna być wyposażona w:

1) podstawowe mierniki wielkości elektrycznych;

2) zestawy elementów i układów elektrycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych;

3) komputerowe zestawy diagnostyczne do sprawdzania urządzeń elektrycznych i elektronicznych w pojazdach samochodowych;

4) programy komputerowe do symulacji pracy urządzeń elektrycznych i elektronicznych;

5) stół probierczy;

6) podstawowe maszyny i urządzenia elektryczne;

7) schematy instalacji elektrycznych;

8) urządzenia elektryczne i elektroniczne wyposażenia pojazdów samochodowych.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) eksponaty elementów maszyn, połączeń i mechanizmów;

2) modele maszyn transportowych: dźwignic, podnośników, wózków;

3) modele i eksponaty maszyn energetycznych: silników cieplnych, pomp, sprężarek, wentylatorów;

4) modele i eksponaty napędów hydraulicznych i pneumatycznych.

Pracownia diagnostyki samochodowej powinna być wyposażona w:

1) linię diagnostyczną;

2) urządzenia diagnostyczne do pomiaru geometrii podwozia;

3) urządzenia diagnostyczne do pomiaru emisji spalin;

4) samochodowy komputer diagnostyczny wraz z oprogramowaniem;

5) stanowisko komputerowe do weryfikacji wyników.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w stanowiska:

1) obróbki ręcznej;

2) obróbki maszynowej;

3) spajania metali;

4) weryfikacji części maszyn;

5) naprawy ogumienia;

6) diagnostyczne pojazdów samochodowych;

7) obsługowo-naprawcze;

8) napraw nadwozia;

9) obsługi klientów;

10) napraw elektrycznych;

11) konserwacji pojazdów samochodowych.

Stanowiska pracy powinny być wyposażone w zestawy narzędzi, przyrządów, środków technicznych i dydaktycznych, dokumentacji, instrukcji stanowiskowych, instrukcji obsługi maszyn i urządzeń, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej oraz zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Wyposażenie warsztatów szkolnych, centrów kształcenia praktycznego i centrów kształcenia ustawicznego powinno odpowiadać aktualnemu poziomowi technicznemu stanowisk pracy w zawodzie.

Załącznik nr 9

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK POLIGRAF

SYMBOL CYFROWY 311[28]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

3) organizować i nadzorować przebieg procesu technologicznego;

4) dobierać technologię do wykonania określonego produktu poligraficznego;

5) oceniać przydatność materiałów do produkcji wyrobów poligraficznych;

6) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

7) wykonywać podstawowe operacje technologiczne;

8) użytkować maszyny i urządzenia poligraficzne oraz urządzenia kontrolno-pomiarowe;

9) dokonywać oceny estetyki i jakości półproduktów i wyrobów poligraficznych;

10) przestrzegać norm dotyczących zapewnienia jakości produkcji i wyrobów poligraficznych i wdrażać je;

11) gospodarować racjonalnie materiałami, energią i urządzeniami;

12) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym podczas realizacji zadań zawodowych;

13) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

14) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

15) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

16) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

17) kierować zespołem pracowników;

18) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;

19) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

20) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

21) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik poligraf powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowanie i realizacja poligraficznego procesu technologicznego;

2) dobieranie materiałów do wykonania wyrobów poligraficznych;

3) użytkowanie maszyn i urządzeń poligraficznych;

4) prowadzenie kontroli jakości półproduktów i wyrobów poligraficznych.

3. Zawód technik poligraf jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) procesów przygotowawczych do drukowania;

2) procesów drukowania;

3) procesów introligatorskich.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy poligrafii;

2) technologia poligraficzna;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY POLIGRAFII

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią poligraficzną;

2) czytać rysunki techniczne;

3) charakteryzować wyroby i procesy poligraficzne;

4) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

5) określać właściwości materiałów stosowanych w procesach poligraficznych;

6) określać przydatność materiałów do produkcji poligraficznej;

7) projektować wyroby poligraficzne;

8) charakteryzować techniki drukowania;

9) charakteryzować formy drukowe i metody wykonania form drukowych;

10) określać zastosowanie maszyn i urządzeń poligraficznych;

11) charakteryzować budowę oraz wyjaśniać zasady działania maszyn i urządzeń stosowanych w procesach: przygotowawczych, drukowania i introligatorskich;

12) posługiwać się normami oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

13) oceniać estetykę wyrobów poligraficznych;

14) wykorzystywać informacje multimedialne.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia poligraficzna;

2) zarys historii poligrafii;

3) podstawy rysunku technicznego;

4) procesy poligraficzne;

5) wyroby poligraficzne;

6) dokumentacja techniczna i technologiczna;

7) materiały poligraficzne;

8) podstawy projektowania wyrobów poligraficznych;

9) techniki drukowania;

10) maszyny i urządzenia poligraficzne;

11) estetyka i jakość wyrobów poligraficznych.

BLOK: TECHNOLOGIA POLIGRAFICZNA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) projektować oraz określać przebieg kolejnych etapów procesu produkcyjnego;

2) sporządzać dokumentację technologiczną;

3) ustalać parametry wykonania wyrobów poligraficznych;

4) dobierać materiały do produkcji poligraficznej;

5) organizować stanowisko pracy;

6) dobierać i stosować przyrządy kontrolno-pomiarowe;

7) wykonywać operacje technologiczne;

8) dobierać technikę drukowania do określonego wyrobu;

9) użytkować komputerze specjalistycznym oprogramowaniem, w tym w języku angielskim;

10) wykonywać techniczną i graficzną korektę publikacji;

11) przygotowywać materiały wydawnicze do drukowania;

12) dobierać i przygotowywać podłoża drukowe;

13) dobierać i przygotowywać formy drukowe;

14) określać możliwości techniczne maszyn i urządzeń poligraficznych;

15) dobierać maszyny i urządzenia do określonych operacji technologicznych;

16) dobierać materiały introligatorskie;

17) dobierać metody uszlachetniania druku;

18) dobierać sposoby obróbki końcowej wyrobów poligraficznych;

19) prowadzić kontrolę jakości produkcji poligraficznej;

20) określać koszty wytwarzania wyrobów poligraficznych;

21) stosować racjonalne rozwiązania techniczne i technologiczne;

22) dobierać środki ochrony indywidualnej stosowane podczas prac poligraficznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) projektowanie wyrobów poligraficznych;

2) dokumentacja technologiczna;

3) materiały poligraficzne stosowane w poszczególnych fazach produkcji;

4) materiały wydawnicze;

5) organizacja stanowiska pracy;

6) urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;

7) obróbka tekstu i materiału ilustracyjnego;

8) procesy przygotowawcze do drukowania;

9) specjalistyczne programy komputerowe, w tym w języku angielskim;

10) podłoża drukowe;

11) farby drukowe;

12) formy drukowe i technologie wykonania form drukowych;

13) techniki i technologie drukowania;

14) dobór techniki i technologii drukowania do określonego produktu;

15) eksploatacja maszyn i urządzeń poligraficznych;

16) wady druków;

17) metody uszlachetniania druków;

18) materiały i operacje introligatorskie;

19) koszty wytwarzania wyrobów poligraficznych;

20) kontrola jakości półproduktów i produktów poligraficznych;

21) standardy jakości produkcji poligraficznej.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) prowadzić negocjacje;

16) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

17) podejmować decyzje;

18) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego, w tym w języku angielskim;

19) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

20) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym, w tym w języku angielskim;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia projektowania graficznego;

2) pracownia materiałoznawstwa;

3) pracownia maszynoznawstwa;

4) pracownia technologiczna;

5) pracownia komputerowa;

6) warsztaty szkolne.

Pracownia projektowania graficznego powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) stanowiska przystosowane do wykonywania rysunków, szkiców, projektów (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę (czarną, białą bezpyłową, magnetyczną lub korkową);

5) materiały ilustracyjne dotyczące historii sztuki, grafiki i liternictwa;

6) zestaw materiałów dotyczących: liternictwa, inicjałów, brył, perspektywy;

7) materiały, narzędzia rysunkowe, malarskie i kreślarskie;

8) oryginały i reprodukcje grafiki;

9) przykłady wyrobów poligraficznych;

10) projekty graficzne i typograficzne;

11) tablice: kroje pism, przykłady kompozycji tekstu i grafiki;

12) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową, korkową);

4) zestaw przyrządów i materiałów do pisania, drukowania i oprawiania (papirus, pergamin);

5) stanowisko do czerpania papieru;

6) wzorniki papieru;

7) wzorniki farb drukarskich;

8) zestaw przykładowych form drukowych właściwych dla różnych technik drukowania;

9) wzorniki materiałów introligatorskich;

10) zestaw przykładowych opraw introligatorskich;

11) materiały informacyjne firm produkujących i sprzedających materiały poligraficzne;

12) zestaw materiałów pomocniczych stosowanych w poligrafii;

13) urządzenia pomiarowo-kontrolne;

14) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia maszynoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) multimedialne animacje działania maszyn i zespołów w maszynach;

5) modele części maszyn;

6) schematy lub modele maszyn i urządzeń poligraficznych;

7) katalogi maszyn i części maszyn poligraficznych;

8) instrukcje obsługi maszyn poligraficznych;

9) filmy: budowa, zasady działania, regulacji i konserwacji maszyn poligraficznych;

10) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia technologiczna powinna być wyposażona w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) kserograf;

4) plansze i prezentacje multimedialne ilustrujące technologie procesów przygotowawczych, drukowania, introligatorskich i uszlachetniania (prepress, press, postpress);

5) materiały poligraficzne;

6) zestaw półproduktów i wyrobów poligraficznych;

7) schematy procesów technologicznych;

8) dokumentacje technologiczne;

9) zestaw form drukowych i materiałów poligraficznych;

10) małogabarytowe urządzenia drukujące;

11) katalogi farb drukarskich;

12) katalogi maszyn i urządzeń poligraficznych;

13) materiały dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w poligrafii;

14) densytometr; przyrządy kontrolno-pomiarowe;

15) normy PN-ISO, ISO;

16) komputerowy symulator procesów poligraficznych;

17) czasopisma poligraficzne;

18) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) oprogramowanie graficzne: pakiet do grafiki wektorowej, bitmapowej;

6) program do impozycji poligraficznej;

7) oprogramowanie specjalistyczne przeznaczone do obróbki i przygotowania materiałów do drukowania;

8) drukarki;

9) skanery;

10) zestaw podstawowej literatury tematycznej.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) komputer z dostępem do Internetu;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) tablicę (czarną, białą bezpyłową lub korkową);

4) stanowiska do prac poligraficznych;

5) maszyny i urządzenia poligraficzne;

6) narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;

7) materiały poligraficzne;

8) instrukcje stanowiskowe.

Pracownie szkolne powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Załącznik nr 10

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK TURYSTYKI WIEJSKIEJ

SYMBOL CYFROWY 341[08]

I. OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać znaczenie turystyki dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich;

2) oceniać walory oraz infrastrukturę turystyczną określonych regionów Polski i świata;

3) przygotowywać oferty usług turystycznych;

4) przestrzegać zasad organizacji i ekonomii oraz przepisów prawa dotyczących turystyki wiejskiej;

5) organizować działalność turystyczną i rekreacyjną na wsi;

6) udzielać informacji turystycznej oraz wykorzystywać bazy danych do badań marketingowych;

7) przestrzegać zasad kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej;

8) organizować i prowadzić usługi noclegowe;

9) przygotowywać posiłki zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia;

10) organizować i prowadzić usługi żywieniowe;

11) organizować i obsługiwać imprezy turystyczne;

12) prowadzić biuro obsługi ruchu turystycznego na wsi;

13) nawiązywać kontakty interpersonalne oraz prowadzić negocjacje z klientami i kontrahentami usług turystycznych;

14) określać przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne uwarunkowania produkcji rolniczej;

13) dobierać gatunki i odmiany roślin oraz rasy i typy użytkowe zwierząt do warunków przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego;

14) organizować i wykonywać prace związane z prowadzeniem produkcji roślinnej i zwierzęcej;

15) stosować ekologiczne metody produkcji rolniczej w gospodarstwie rolnym;

16) wytwarzać oraz przechowywać produkty rolnicze zgodnie ze standardami jakości i przepisami bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;

17) stosować zasady rachunku ekonomicznego;

18) stosować zasady i instrumenty marketingu w działalności zawodowej;

19) współpracować z instytucjami i organizacjami turystycznymi;

20) pozyskiwać środki finansowe na prowadzenie działalności turystycznej na wsi;

21) posługiwać się oprogramowaniem użytkowym podczas realizacji zadań zawodowych;

22) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) kierować zespołem pracowników;

27) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

29) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

30) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik turystyki wiejskiej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowanie, organizowanie i prowadzenie działalności turystycznej na wsi;

2) planowanie, organizowanie i wykonywanie prac w gospodarstwie rolnym;

3) sporządzanie dokumentacji związanej z organizacją oraz prowadzeniem turystyki wiejskiej;

4) stosowanie efektywnych strategii marketingowych, związanych z prowadzeniem działalności zawodowej.

3. Zawód technik turystyki wiejskiej jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) agroturystyki;

2) pozyskiwania środków finansowych na rozwój turystyki wiejskiej;

3) animacji turystyki i rekreacji.

II. BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikające z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) organizacja turystyki wiejskiej;

2) obsługa turystów;

3) produkcja rolnicza;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: ORGANIZACJA TURYSTYKI WIEJSKIEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu turystyki, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii zalecanej przez Światową Organizację Turystyki (UNWTO);

2) określać znaczenie turystyki wiejskiej dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich;

3) określać rodzaje i formy turystyki oraz rekreacji;

4) rozróżniać formy organizacyjno-prawne działalności usługowej;

5) oceniać walory turystyczne regionów Polski i świata;

6) charakteryzować walory turystyczne środowiska lokalnego;

7) wymieniać i opisywać elementy zagospodarowania turystycznego kraju;

8) posługiwać się mapami geograficznymi i turystycznymi;

9) analizować rynek usług turystycznych, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki wiejskiej;

10) promować markowe produkty turystyki polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki wiejskiej;

11) pozyskiwać informacje niezbędne do planowania, organizowania i rozwoju turystyki wiejskiej;

12) obliczać koszty i dochody działalności turystycznej na obszarach wiejskich;

13) współpracować z instytucjami i organizacjami turystycznymi;

14) pozyskiwać środki finansowe na rozwój turystyki;

15) stosować specjalistyczne programy komputerowe do obsługi ruchu turystycznego na obszarach wiejskich.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia dotycząca turystyki, w tym turystyki wiejskiej;

2) rodzaje i formy turystyki oraz rekreacji;

3) formy organizacyjno-prawne działalności usługowej;

4) walory turystyczne określonych regionów Polski i świata;

5) infrastruktura turystyczna;

6) rynek usług turystycznych;

7) produkty markowe w turystyce wiejskiej;

8) instytucje i organizacje turystyczne;

9) środki finansowe wspomagające rozwój turystyki, w tym fundusze strukturalne Unii Europejskiej;

10) specjalistyczne programy komputerowe dotyczące usług turystycznych.

BLOK: OBSŁUGA TURYSTÓW

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) planować i organizować bazę turystyczną na wsi;

2) organizować i prowadzić biuro obsługi ruchu turystycznego na wsi;

3) przygotowywać oferty turystyczne;

4) organizować sprzedaż usług turystycznych;

5) udzielać informacji turystycznej;

6) korzystać z różnych rodzajów ubezpieczeń;

7) sporządzać umowy o świadczenie usług turystycznych;

8) stosować różne formy obsługi klientów usług turystycznych;

9) określać rodzaje i kategorie wiejskiej bazy noclegowej;

10) analizować możliwości adaptacji gospodarstwa wiejskiego na potrzeby bazy noclegowej oraz do celów rekreacyjnych;

11) projektować układy funkcjonalne i wyposażenie obiektów bazy dla turystów;

12) wykonywać prace związane z utrzymaniem czystości i porządku w obiektach, w których świadczone są usługi turystyczne;

13) określać źródła i znaczenie składników pokarmowych dla organizmu człowieka;

14) określać rodzaje oraz wartość energetyczną i odżywczą produktów spożywczych;

15) układać jadłospisy dla różnych grup turystów, z uwzględnieniem potraw regionalnych oraz przetworów własnej produkcji;

16) sporządzać potrawy i napoje, z uwzględnieniem zasad racjonalnego żywienia oraz bezpieczeństwa i jakości zdrowotnej żywności;

17) planować zaopatrzenie w produkty żywnościowe, z uwzględnieniem żywności produkowanej we własnym gospodarstwie;

18) planować wyposażenie pomieszczeń do prowadzenia usług żywieniowych;

19) stosować zasady obsługi konsumentów;

20) planować różne formy działalności turystycznej na obszarach wiejskich;

21) organizować i obsługiwać imprezy turystyczne na obszarach wiejskich;

22) prowadzić dokumentację działalności turystycznej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) baza turystyczna na wsi;

2) biuro obsługi ruchu turystycznego na wsi;

3) sprzedaż usług turystycznych;

4) informacja turystyczna;

5) rodzaje i formy ubezpieczeń;

6) umowy o świadczenie usług turystycznych;

7) usługi noclegowe;

8) czystość i porządek w obiektach turystycznych;

9) składniki pokarmowe;

10) produkty spożywcze;

11) normy żywienia;

12) bezpieczeństwo i jakość zdrowotna żywności;

13) sporządzanie potraw;

14) imprezy turystyczne;

15) dokumentacja działalności turystycznej.

BLOK: PRODUKCJA ROLNICZA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia i kategorie ekonomiczno-rolnicze;

2) określać znaczenie rolnictwa dla gospodarki narodowej;

3) określać zasady funkcjonowania polskiego rolnictwa w Unii Europejskiej;

4) charakteryzować założenia polityki Unii Europejskiej wobec wsi i rolnictwa;

5) określać przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne warunki produkcji rolniczej;

6) dobierać gatunki i odmiany roślin uprawnych do warunków przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego;

7) dobierać rasy i typy użytkowe zwierząt gospodarskich do warunków przyrodniczych i ekonomicznych gospodarstwa rolnego;

8) rozpoznawać gatunki i odmiany roślin ogrodniczych;

9) zakładać i pielęgnować ogród warzywny i sad przydomowy;

10) pielęgnować rośliny terenów zieleni;

11) planować wielkość produkcji rolniczej, z uwzględnieniem żywienia turystów;

12) planować, organizować i stosować ekologiczne metody produkcji rolniczej;

13) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane w produkcji rolniczej;

14) wytwarzać i przechowywać produkty rolnicze zgodnie ze standardami jakości oraz przepisami bezpieczeństwa zdrowotnego żywności;

15) obliczać koszty i dochody w gospodarstwie rolnym;

16) analizować możliwości pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodu w gospodarstwie rolnym;

17) pozyskiwać środki finansowe z funduszy Unii Europejskiej;

18) stosować specjalistyczne programy komputerowe do obsługi gospodarstwa rolnego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) terminologia ekonomiczno-rolnicza;

2) Wspólna Polityka Rolna;

3) klasyfikacja gospodarstw rolnych;

4) produkcja roślinna;

5) produkcja zwierzęca;

6) podstawy ogrodnictwa;

7) ekologiczne metody produkcji rolniczej;

8) maszyny i urządzenia stosowane w produkcji rolnej;

9) bezpieczeństwo zdrowotne żywności;

10) koszty i dochody w gospodarstwie rolnym;

11) dodatkowe źródła dochodu w gospodarstwie rolnym;

12) fundusze strukturalne Unii Europejskiej;

13) specjalistyczne programy komputerowe.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

14) prowadzić negocjacje;

15) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

16) podejmować decyzje;

17) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

18) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo o swobodzie działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) zasady i metody komunikowania się;

17) elementy socjologii i psychologii pracy;

18) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

19) formy doskonalenia zawodowego;

20) etyka.

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia turystyki;

2) pracownia hotelarska;

3) pracownia żywienia;

4) pracownia rolnicza;

5) pracownia komputerowa.

Pracownia turystyki powinna być wyposażona w:

1) środki audiowizualne;

2) mapy i atlasy;

3) przewodniki, foldery;

4) katalogi biur podróży;

5) cenniki usług;

6) rozkłady jazdy;

7) czasopisma i literaturę zawodową.

Pracownia hotelarska powinna posiadać część recepcyjno-biurową oraz jednostkę mieszkalną wraz z łazienką.

Część recepcyjno-biurowa powinna być wyposażona w:

1) stanowisko komputerowe;

2) środki audiowizualne;

3) ladę recepcyjną;

4) aparaty telefoniczne;

5) faks;

6) kserokopiarkę;

7) czytnik kart kredytowych;

8) wzory kart i rachunków kredytowych;

9) Kodeks pracy oraz teksty wybranych przepisów prawa;

10) wzory dokumentów;

11) materiały biurowe.

Jednostka mieszkalna (pokój z łazienką) powinna być wyposażona w:

1) zestaw mebli;

2) zestawy pościeli i ręczników;

3) wyposażenie uzupełniające i dekoracyjne;

4) materiały informacyjno-reklamowe;

5) łazienkę z podstawowym zestawem urządzeń i środków higieniczno-sanitarnych;

6) literaturę zawodową.

Pracownia żywienia z salą konsumpcyjną powinna być wyposażona w:

1) urządzenia i sprzęt kuchenny;

2) meble kuchenne;

3) zestawy naczyń kuchennych;

4) surowce i produkty spożywcze;

5) instrukcje obsługi, zbiory przepisów kulinarnych;

6) odzież ochronną;

7) apteczkę;

8) stoły i krzesła;

9) bieliznę i zastawę stołową;

10) elementy dekoracyjne;

11) literaturę zawodową.

Pracownia rolnicza powinna być wyposażona w:

1) środki audiowizualne;

2) okazy naturalne roślin;

3) atlasy: roślin, zwierząt, chorób, chwastów i szkodników;

4) przekroje, modele i atrapy zwierząt gospodarskich;

5) przekroje, modele i atrapy pojazdów, maszyn i narzędzi;

6) instrukcje obsługi pojazdów i maszyn rolniczych;

7) próbki: nasion, pasz, nawozów, środków ochrony roślin;

8) wzory dokumentów;

9) normy, katalogi, przepisy prawa oraz literaturę zawodową.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) oprogramowanie specjalistyczne do obsługi turystyki wiejskiej i organizacji produkcji rolniczej;

6) drukarki;

7) skanery;

8) czasopisma i literaturę specjalistyczną.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.