Dziennik Ustaw - rok 2009 nr 95 poz. 794

Na podstawie art. 37 ust. 4 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

1) przełożony właściwy w sprawach osobowych – Komendanta Głównego Straży Granicznej, komendanta oddziału Straży Granicznej albo komendanta ośrodka szkolenia Straży Granicznej;

2) pora nocna – czas od godziny 22⁰⁰ do 6⁰⁰;

3) służba w porze nocnej – służba pełniona co najmniej przez 3 godziny w porze nocnej.

1) zmianowy – na stanowiskach służbowych, na których wymaga się pełnienia służby w systemie zmianowym lub w sposób ciągły;

2) załogowy – na stanowiskach służbowych załóg jednostek pływających Straży Granicznej, w okresie wykonywania czynności służbowych w składzie załogi jednostki pływającej Straży Granicznej wyznaczonej do pełnienia służby granicznej lub prowadzenia działań granicznych, w okresie pełnienia tej służby lub prowadzenia tych działań;

3) lotniczy – na stanowiskach służbowych załóg i obsługi naziemnej statków powietrznych Straży Granicznej, w okresie obsługiwania tych statków powietrznych;

4) jednozmianowy – na pozostałych stanowiskach służbowych.

2. Kierownik jednostki organizacyjnej oraz kierownik komórki organizacyjnej Komendy Głównej Straży Granicznej, zwanej dalej „Komendą Główną”, mogą ustalić indywidualny rozkład czasu służby funkcjonariusza:

1) jeżeli jest to podyktowane sposobem pełnienia służby lub inną szczególną potrzebą służby, a zadania lub czynności realizowane przez funkcjonariusza nie mogą być prawidłowo realizowane w ramach rozkładów czasu służby, o których mowa w ust. 1;

2) na pisemny wniosek funkcjonariusza, jeżeli nie koliduje to z wykonywaniem powierzonych mu zadań służbowych.

3. Rozkład czasu służby funkcjonariusza skierowanego na naukę lub przeszkolenie w ośrodkach szkolenia Straży Granicznej jest określony programem nauczania, programem szkolenia, planem zajęć lub regulaminem nauki.

4. W przyjętym okresie rozliczeniowym wymiar czasu służby w zmianowym, załogowym, lotniczym i indywidualnym rozkładzie czasu służby ustala się zgodnie z wymiarem czasu służby obowiązującym w tym samym okresie w jednozmianowym rozkładzie czasu służby.

2. W placówkach Straży Granicznej, obejmujących terytorialnym zasięgiem działania przejścia graniczne położone w miejscowościach innych niż siedziba placówki, czas trwania zmiany funkcjonariusza pełniącego służbę w tych przejściach można przedłużyć do 14 godzin, za zgodą przełożonego właściwego w sprawach osobowych.

3. Po zakończeniu zmiany trwającej od 6 do 12 godzin funkcjonariuszowi udziela się czasu na nieprzerwany wypoczynek, nie krótszego niż 11 godzin. W przypadku zakończenia zmiany trwającej do 14 godzin czas na nieprzerwany wypoczynek przysługujący funkcjonariuszowi po zakończeniu zmiany ulega wydłużeniu o 2 godziny za każdą rozpoczętą godzinę służby powyżej 12. godziny trwania zmiany.

4. Funkcjonariuszowi, który pełni służbę w zmianowym rozkładzie czasu służby, w każdym tygodniu udziela się czasu na nieprzerwany wypoczynek, nie krótszego niż 35 godzin, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego wypoczynku po zakończeniu zmiany. W przypadku wystąpienia okoliczności, o których mowa w § 14 ust. 1, oraz w przypadku wprowadzenia innych godzin rozpoczęcia i zakończenia służby na określonej zmianie, czas udzielony na nieprzerwany wypoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.

5. Funkcjonariuszowi, który pełni służbę w zmianowym rozkładzie czasu służby na zmiany trwające 24 godziny, udziela się 72 godzin na nieprzerwany wypoczynek po zakończeniu służby.

6. Funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 5, w przypadku wystąpienia szczególnych potrzeb służby oraz gdy jego nieobecność spowodowałaby poważne zakłócenie organizacji służby na stanowiskach, na których wymagane jest utrzymanie pełnienia służby w sposób ciągły, czas udzielony na nieprzerwany wypoczynek może okresowo, nie dłużej jednak niż przez miesiąc, obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 48 godzin – przy zachowaniu normy czasu służby, o której mowa w art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, zwanej dalej „ustawą”.

7. Funkcjonariusz, do którego obowiązków należy kierowanie pojazdem samochodowym, może pełnić służbę do 12 godzin na dobę, w tym kierować pojazdem nie dłużej niż 10 godzin. Po 6 godzinach nieprzerwanego prowadzenia pojazdu funkcjonariusz wykorzystuje przerwę trwającą co najmniej 30 minut, która może być zastąpiona przerwami trwającymi co najmniej po 15 minut każda, wykorzystanymi w okresie prowadzenia pojazdu. W okresie 24 godzin od rozpoczęcia służby, w ramach której funkcjonariusz wykonywał obowiązki polegające na kierowaniu pojazdem samochodowym, udziela się mu co najmniej 11 godzin na nieprzerwany wypoczynek.

8. Do czasu służby trwającej:

1) do 8 godzin – wlicza się 20 minut przerwy;

2) powyżej 8 godzin – wlicza się 45 minut przerwy;

3) 24 godziny – wlicza się 60 minut przerwy.

9. Funkcjonariuszowi, który pełni służbę w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, czas przerw można przedłużyć do 45 minut w służbie trwającej do 8 godzin oraz do 60 minut w służbie trwającej powyżej 12 godzin. Czas przerw ustala funkcjonariusz nadzorujący pełnienie służby.

10. W jednym dniu kalendarzowym funkcjonariusz może pełnić służbę tylko na jednej zmianie.

11. Długość poszczególnych zmian, godziny ich rozpoczęcia i zakończenia oraz czas udzielany na nieprzerwany wypoczynek ustala kierownik jednostki organizacyjnej, a w komórce organizacyjnej Komendy Głównej – kierownik tej komórki lub upoważnione przez nich osoby. Jeżeli jest to uzasadnione koniecznością prawidłowego zdania i przejęcia służby, okresy trwania zmian następujących po sobie mogą się w części pokrywać.

2. Służbę w składzie załogi jednostki pływającej Straży Granicznej pełni się w systemie wacht, których skład i liczbę określają przepisy w sprawie sposobu pełnienia służby na jednostkach pływających Straży Granicznej. W przypadku ustalenia dwóch lub większej liczby wacht funkcjonariusz może zostać wyznaczony do pełnienia służby niezależnie od systemu wacht.

3. Funkcjonariuszowi, który pełni służbę w składzie załogi jednostki pływającej Straży Granicznej przez okres 24 godzin lub dłuższy, udziela się co najmniej 8 godzin wypoczynku w ciągu doby służby rozumianej jako 24 godziny, poczynając od godziny, w której funkcjonariusz rozpoczął służbę.

4. Po zakończeniu służby w składzie załogi jednostki pływającej Straży Granicznej funkcjonariuszowi udziela się czasu na wypoczynek w wymiarze nie mniejszym niż czas służby pełnionej w składzie załogi.

2. Czas trwania dyżuru lotniczego można przedłużyć do 13 godzin w przypadku udziału w akcji ratowniczej lub poszukiwawczej, wykonywania rozpoczętych lub niecierpiących zwłoki czynności związanych z pełnieniem służby granicznej lub prowadzeniem działań granicznych albo koniecznością zapewnienia ciągłości pełnienia dyżuru.

3. W lotniczym rozkładzie czasu służby, po zakończeniu dyżuru lotniczego, funkcjonariuszowi udziela się co najmniej 11 godzin na nieprzerwany wypoczynek.

4. Funkcjonariuszowi, który pełni służbę w lotniczym rozkładzie czasu służby, w każdym tygodniu udziela się czasu na nieprzerwany wypoczynek, nie krótszego niż 35 godzin, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego wypoczynku po zakończeniu dyżuru lotniczego. W przypadku wystąpienia okoliczności, o których mowa w § 14 ust. 1, oraz w przypadku udziału w akcji ratowniczej lub poszukiwawczej czas udzielony na nieprzerwany wypoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.

5. W lotniczym rozkładzie czasu służby czas wykonywania czynności lotniczych przez członka załogi statku powietrznego Straży Granicznej nie może przekroczyć 12 godzin w ciągu kolejnych 24 godzin służby, poczynając od godziny, w której funkcjonariusz rozpoczął wykonywanie czynności lotniczych. W ramach wykonywania czynności lotniczych czasy lotów nie mogą przekroczyć:

1) 8 godzin – w ciągu kolejnych 24 godzin;

2) 80 godzin – w miesiącu kalendarzowym;

3) 800 godzin – w roku kalendarzowym.

6. Przekroczenie wymiaru czasu lotów, o których mowa w ust. 5 pkt 1, nie więcej niż o 2 godziny, może nastąpić za zgodą dowódcy statku powietrznego Straży Granicznej w razie udziału w akcji ratowniczej lub poszukiwawczej, wykonywania rozpoczętych lub niecierpiących zwłoki czynności związanych z pełnieniem służby granicznej lub prowadzeniem działań granicznych.

7. W lotniczym rozkładzie czasu służby funkcjonariusz może pełnić dyżury lotnicze w kolejnych dniach kalendarzowych przez okres nie dłuższy niż 7 dni, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – przez okres nie dłuższy niż 10 dni.

8. Przed każdym okresem pełnienia dyżurów lotniczych w kolejnych dniach kalendarzowych, o którym mowa w ust. 7, czas na nieprzerwany wypoczynek udzielony funkcjonariuszowi nie może być krótszy niż 24 godziny.

2. Kierownik jednostki organizacyjnej może wprowadzić w jednozmianowym rozkładzie czasu służby inne niż określone w ust. 1 godziny rozpoczęcia i zakończenia służby:

1) w podległej jednostce organizacyjnej,

2) w niektórych komórkach organizacyjnych,

3) na niektórych stanowiskach służbowych

– jeżeli jest to uzasadnione warunkami lokalnymi lub wymaga tego szczególny charakter wykonywanych zadań.

3. W komórce organizacyjnej jednostki organizacyjnej, w której wykonywane są zadania orkiestry, w ramach jednozmianowego rozkładu czasu służby można okresowo – jeżeli planowany czas wykonywanych zadań o charakterze reprezentacyjnym uniemożliwia ich realizację w czasie ustalonym dla jednozmianowego rozkładu czasu służby – wprowadzić służby pełnione zgodnie z grafikiem służb. Grafik służb może obejmować, w zależności od potrzeb służbowych, wszystkie dni tygodnia, z zachowaniem normy czasu służby, o której mowa w art. 37 ust. 2 ustawy. Grafik służb ustala kierownik danej komórki organizacyjnej.

4. W indywidualnie uzasadnionych przypadkach, w szczególności ze względu na dojazd do miejsca pełnienia służby lub sprawy rodzinne, kierownik jednostki organizacyjnej może, jeżeli nie koliduje to z wykonywaniem przez funkcjonariusza zadań służbowych, ustalić dla niego inne niż określone w ust. 1 godziny rozpoczęcia i zakończenia służby lub liczbę godzin czasu służby, w granicach normy czasu służby, o której mowa w art. 37 ust. 2 ustawy.

5. Do czasu służby wlicza się 20 minut przerwy. Przepis § 5 ust. 9 stosuje się odpowiednio.

6. W jednozmianowym rozkładzie czasu służby funkcjonariuszowi udziela się po zakończeniu służby w danym dniu czasu na nieprzerwany wypoczynek, nie krótszego niż 11 godzin. W każdym tygodniu funkcjonariuszowi udziela się czasu na nieprzerwany wypoczynek, nie krótszego niż 35 godzin, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego wypoczynku po zakończeniu służby. W przypadku wystąpienia okoliczności, o których mowa w § 14 ust. 1, udzielony czas na nieprzerwany wypoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.

1) zmienny, w którym w przyjętym okresie rozliczeniowym czas służby w poszczególne dni można wyznaczać w różnym wymiarze, nie dłuższym jednak niż 24 godziny, z zachowaniem normy, o której mowa w art. 37 ust. 2 ustawy;

2) przerywany, w którym w przyjętym okresie rozliczeniowym pełni się służby trwające 8 godzin z jedną przerwą trwającą nie dłużej niż 5 godzin, niewliczaną do czasu służby, z zachowaniem normy, o której mowa w art. 37 ust. 2 ustawy.

2. Przerwa pomiędzy kolejnymi okresami pełnienia służby w sposób, o którym mowa w ust. 1, wynosi co najmniej tydzień.

2. O ustaleniu soboty dniem służby należy poinformować funkcjonariuszy co najmniej z 14-dniowym wyprzedzeniem, w sposób przyjęty w danej jednostce organizacyjnej.

1) wykonania rozpoczętych lub niecierpiących zwłoki czynności związanych z pełnieniem służby granicznej lub prowadzeniem działań granicznych albo doprowadzaniem osób zatrzymanych oraz czynności: dochodzeniowo-śledczych, operacyjno-rozpoznawczych, konwojowo-ochronnych albo administracyjno-porządkowych, jeżeli nie mogą zostać przerwane;

2) zapewnienia ciągłości służby na stanowiskach, na których wymagane jest utrzymanie pełnienia służby w sposób ciągły;

3) realizacji innych spraw niecierpiących zwłoki.

2. Przedłużenie czasu służby funkcjonariusza ponad wymiar określony w art. 37 ust. 2 ustawy nie może spowodować przekroczenia przeciętnego 48-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu służby w przyjętym okresie rozliczeniowym.

3. Przedłużenie czasu służby następuje na polecenie kierownika:

1) jednostki organizacyjnej;

2) komórki organizacyjnej Komendy Głównej;

3) komórki wewnętrznej wchodzącej w skład komórki organizacyjnej Komendy Głównej;

4) komórki organizacyjnej w komendzie oddziału Straży Granicznej albo ośrodku szkolenia Straży Granicznej.

1) wynosił nie mniej niż 8 godzin albo

2) obejmował co najmniej 2 godziny w porze nocnej i funkcjonariusz nie korzystał z wagonu z miejscami do leżenia lub spania.

2. Jeżeli w przypadku, o którym mowa w ust. 1, przysługujący funkcjonariuszowi czas na wypoczynek jest dłuższy niż czas pozostający do rozpoczęcia planowanej służby, godzina rozpoczęcia służby ulega przesunięciu do godziny zakończenia przysługującego mu czasu wolnego. Okres pomiędzy planowaną a faktyczną godziną rozpoczęcia wlicza się do czasu służby.

3. Funkcjonariuszowi można, na zasadach określonych w § 14, polecić niezwłoczne stawienie się we wskazanym miejscu po podróży odbytej w warunkach, o których mowa w ust. 1.

2. Każdy wyjazd lub powrót z podróży służbowej w dniu wolnym od służby zmniejsza o jeden dyżur ilość dyżurów domowych, do których można wyznaczyć funkcjonariusza w danym miesiącu.

2. Czas wolny jest udzielany w:

1) godzinach – jeżeli nie przekracza liczby godzin, przez które funkcjonariusz jest obowiązany pełnić służbę w danym dniu, na danej zmianie albo dyżurze lotniczym;

2) dniach – jeżeli obejmuje okres co najmniej dwóch dni służby, pełnienia jednej zmiany albo dyżuru lotniczego oraz przysługującego po ich zakończeniu czasu na wypoczynek, a udzielony czas wolny nie przekracza łącznie czterech dni;

3) tygodniach – jeżeli obejmuje okres co najmniej pięciu kolejnych dni kalendarzowych lub wielokrotności pięciu dni.

3. W przypadku udzielania czasu wolnego w dniach – każdy dzień jest równoważny 8 godzinom służby przekraczającej normę określoną w art. 37 ust. 2 ustawy.

4. W przypadku udzielania czasu wolnego w tygodniach – każdy tydzień jest równoważny 40 godzinom służby przekraczającej normę określoną w art. 37 ust. 2 ustawy.

1) z urzędu, w ustalonych przez siebie terminach, uwzględniając potrzeby służbowe;

2) na pisemny wniosek funkcjonariusza, we wskazanych przez niego terminach, w szczególności w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego ukończeniu, jeżeli nie zakłóca to normalnego toku służby.

2. W uzasadnionych przypadkach czasu wolnego, o którym mowa w ust. 1, może udzielić również przełożony właściwy w sprawach osobowych funkcjonariusza albo kierownik komórki organizacyjnej Komendy Głównej, w której funkcjonariusz pełni służbę.

3. O terminie udzielenia z urzędu czasu wolnego funkcjonariusza informuje się nie później niż:

1) do chwili zakończenia służby poprzedzającej służbę w dniu, w którym wyznaczono funkcjonariuszowi termin udzielenia czasu wolnego w godzinach lub dniach;

2) na tydzień przed udzieleniem funkcjonariuszowi czasu wolnego co najmniej tygodniowego.

4. W czasie mobilizacji lub w czasie wojny do udzielania czasu wolnego stosuje się przepisy ust. 1–3, z tym że Komendant Główny Straży Granicznej może określić wymiar minimalny lub maksymalny, w jakim czas wolny może być udzielany.

2. W zamian za każde 8 godzin służby pełnionej w dniach wolnych od służby funkcjonariusz otrzymuje dzień wolny w innym wskazanym przez siebie dniu tygodnia, jeżeli nie skorzystał z czasu wolnego w sposób określony w ust. 1 i nie zakłóca to normalnego toku służby.

2. Listy obecności prowadzi się odrębnie dla każdego przyjętego okresu rozliczeniowego. W listach obecności odnotowuje się terminy i czas służby pełnionej przez funkcjonariuszy objętych daną listą, w sposób pozwalający na rozliczenie wymiaru czasu służby obowiązującego tych funkcjonariuszy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

3. Roczne karty ewidencji obecności funkcjonariusza w służbie zakłada się i prowadzi odrębnie dla każdego funkcjonariusza. Karty te obejmują informacje o urlopach, zwolnieniach od zajęć służbowych, zwolnieniach lekarskich oraz innych usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych nieobecnościach w służbie oraz informacje o pełnionych dyżurach domowych, służbie pełnionej ponad ustawowy wymiar i otrzymanym z tego tytułu czasie wolnym.

4. Ewidencja czasu służby funkcjonariuszy może być prowadzona w formie elektronicznej. Ewidencja prowadzona w formie elektronicznej powinna zapewniać możliwość kontroli prawa dostępu do danych, a także niezwłocznego ich odczytu i wydruku w całości lub w części.

1) jeżeli podróż odbywała się w dniu, który zgodnie z obowiązującym funkcjonariusza rozkładem czasu służby był dla niego dniem służby, a:

a) czas dojazdu do miejsca wykonywania czynności służbowych, czas wykonywania czynności oraz czas powrotu nie przekraczał obowiązujących w tym dniu liczby godzin służby lub wymiaru czasu służby – jako czas służby ewidencjonowany jest cały czas podróży służbowej,

b) czas dojazdu do miejsca wykonywania czynności służbowych i czas ich wykonywania nie przekraczał obowiązujących w tym dniu liczby godzin służby lub wymiaru czasu służby, a czas powrotu przekraczał w całości albo w części godziny służby lub wymiaru czasu służby – jako czas służby ewidencjonowany jest czas równy różnicy obowiązującego w tym dniu wymiaru czasu służby i czasu służby pełnionej w tym dniu w stałym miejscu pełnienia służby,

c) czas dojazdu do miejsca wykonywania czynności służbowych i czas ich wykonywania przekraczał obowiązujące w tym dniu liczby godzin służby lub wymiaru czasu służby – jako czas służby ewidencjonowany jest czas od chwili wyjazdu w podróż służbową do chwili zakończenia wykonywania zadań służbowych, bez względu na długość czasu powrotu;

2) jeżeli podróż odbywała się w dniu, który zgodnie z obowiązującym funkcjonariusza rozkładem czasu służby był dla niego dniem wolnym od służby – przyjmuje się, że w danym dniu funkcjonariusza obowiązywał 8-godzinny wymiar czasu służby, i jeżeli w tym dniu wykonywał on czynności służbowe, przepisy pkt 1 stosuje się.

2. W celu rozliczenia obowiązującego funkcjonariusza wymiaru czasu służby w przyjętym okresie rozliczeniowym czas odbytej przez funkcjonariusza podróży służbowej, która trwała dłużej niż dzień, ewidencjonuje się w listach obecności jak służbę pełnioną w wymiarze obowiązującym w jednozmianowym rozkładzie czasu służby.

3. W przypadku gdy cel podróży służbowej obejmował wykonywanie czynności służbowych w czasie trwania dojazdu lub powrotu z miejsca stanowiącego cel podróży służbowej, okres tego dojazdu lub powrotu ewidencjonuje się jako czas służby.

2. W czasie dyżuru domowego funkcjonariusz przebywa w wybranym przez siebie miejscu, umożliwiając kontakt ze sobą przełożonemu, o którym mowa w ust. 1, albo wskazanym przez niego osobom.

3. Funkcjonariusz może pełnić dyżur domowy nie więcej niż 4 razy w miesiącu, w tym najwyżej raz w dzień ustawowo wolny od pracy. Czas trwania jednego dyżuru nie może przekroczyć 13 godzin, a czas trwania wszystkich dyżurów w miesiącu – łącznie 48 godzin.

4. W przypadku gdy funkcjonariusz nie wykonuje w czasie dyżuru domowego poleconych czynności służbowych, czasu dyżuru domowego nie wlicza się do czasu służby.

5. Jeżeli funkcjonariusz wykonywał polecone czynności służbowe w czasie dyżuru domowego pełnionego:

1) po godzinach służby, to za czas ich wykonywania udziela się w tym samym wymiarze czasu wolnego od służby;

2) w dniu wolnym od służby lub w dniu ustawowo wolnym od pracy, stosuje się przepisy § 19.

1) kobiety w ciąży;

2) opiekującego się dzieckiem do 4 lat, bez jego pisemnej zgody – jeżeli z uprawnienia tego nie korzysta drugi rodzic lub opiekun;

3) będącego jedynym opiekunem dziecka do 8 lat lub osoby wymagającej stałej opieki, bez jego pisemnej zgody.

2. Przełożony, w przypadku gdy funkcjonariusz:

1) jest w ciąży,

2) pełni służbę na stanowisku, na którym występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych, określonych w przepisach odrębnych,

3) opiekuje się dzieckiem do 4 lat i nie udzielił pisemnej zgody, a z uprawnienia tego nie korzysta drugi rodzic lub opiekun,

4) jest jedynym opiekunem dziecka do 8 lat lub osoby wymagającej stałej opieki i nie udzielił pisemnej zgody

– ustala czas służby nieprzekraczający 8 godzin na dobę.

2. Po okresie usprawiedliwionej nieobecności w służbie funkcjonariusz podejmuje służbę w pierwszym dniu, który był dla niego planowany jako dzień służby, chyba że właściwy kierownik jednostki organizacyjnej, a w przypadku Komendy Głównej również kierownik komórki organizacyjnej Komendy Głównej, zarządzi inaczej.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji: G. Schetyna

¹⁾ Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji kieruje działem administracji rządowej – sprawy wewnętrzne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. U. Nr 216, poz. 1604).

²⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 170, poz. 1218, z 2007 r. Nr 57, poz. 390 i Nr 82, poz. 558, z 2008 r. Nr 86, poz. 521, Nr 195, poz. 1199, Nr 216, poz. 1367 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 22, poz. 120 i Nr 85, poz. 716.