REKLAMA
Dziennik Ustaw - rok 2008 nr 224 poz. 1484
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU REGIONALNEGO1)
z dnia 17 grudnia 2008 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy publicznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 140, poz. 984 oraz z 2008 r. Nr 216, poz. 1370) zarządza się, co następuje:
1) § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) beneficjencie pomocy – należy przez to rozumieć beneficjenta pomocy w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 oraz z 2008 r. Nr 93, poz. 585);
2) dużym przedsiębiorstwie – należy przez to rozumieć przedsiębiorstwo niebędące mikroprzedsiębiorstwem ani małym lub średnim przedsiębiorstwem;
3) jednostce naukowej – należy przez to rozumieć podmiot, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2008 r. Nr 169, poz. 1049);
4) leasingu – należy przez to rozumieć leasing w rozumieniu przepisów o podatkach dochodowych oraz w rozumieniu Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, o których mowa w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmującym określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 320 z 29.11.2008, str. 1);
5) mikroprzedsiębiorstwie, małym lub średnim przedsiębiorstwie – należy przez to rozumieć odpowiednio mikroprzedsiębiorstwo, małe lub średnie przedsiębiorstwo spełniające warunki określone w załączniku I do rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. UE L 214 z 09.08.2008, str. 3);
6) oddelegowaniu – należy przez to rozumieć oddelegowanie, o którym mowa w art. 30 pkt 6 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych);
7) podmiocie w trudnej sytuacji ekonomicznej – należy przez to rozumieć:
a) mikroprzedsiębiorstwo, małe lub średnie przedsiębiorstwo, które spełnia warunki określone w art. 1 ust. 7 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych), lub
b) duże przedsiębiorstwo, które spełnia kryteria przedsiębiorstwa zagrożonego w rozumieniu pkt 9–11 komunikatu Komisji w sprawie Wytycznych Wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (Dz. Urz. UE C 244 z 01.10.2004, str. 2);
8) pracowniku znajdującym się w bardzo niekorzystnej sytuacji – należy przez to rozumieć osobę, która pozostawała bez zatrudnienia przez okres co najmniej 24 miesięcy poprzedzających zatrudnienie;
9) pracowniku znajdującym się w szczególnie niekorzystnej sytuacji – należy przez to rozumieć osobę, która spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
a) pozostawała bez zatrudnienia przez okres co najmniej 6 miesięcy poprzedzających zatrudnienie,
b) nie posiada wykształcenia ponadgimnazjalnego lub zawodowego, zgodnie z Międzynarodową Standardową Klasyfikacją Edukacji (ISCED), na poziomie ISCED 3,
c) najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień przystąpienia do projektu ukończyła 50. rok życia,
d) jest samotną osobą dorosłą wychowującą co najmniej jedno dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.2)) lub posiadającą na utrzymaniu osobę zależną,
e) pracuje w sektorze lub zawodzie, w których różnica w poziomie zatrudnienia kobiet i mężczyzn jest co najmniej o 25 % wyższa niż przeciętna różnica w poziomie zatrudnienia kobiet i mężczyzn we wszystkich sektorach gospodarki narodowej w Rzeczypospolitej Polskiej, oraz należy do grupy będącej w mniejszości w danej branży lub zawodzie,
f) jest członkiem mniejszości etnicznej w rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. Nr 17, poz. 141 i Nr 62, poz. 550), który w celu zwiększenia szans na uzyskanie dostępu do stałego zatrudnienia musi poprawić znajomość języka, uzupełnić szkolenia zawodowe lub zwiększyć doświadczenie zawodowe;
10) szkoleniu ogólnym – należy przez to rozumieć szkolenie teoretyczne lub praktyczne, prowadzące do zdobycia przez pracownika kwalifikacji, które będzie mógł wykorzystać zarówno na obecnym stanowisku pracy u danego beneficjenta pomocy, jak również na przyszłych stanowiskach pracy, u innych pracodawców lub na innych polach działalności zawodowej;
11) szkoleniu specjalistycznym – należy przez to rozumieć szkolenie teoretyczne lub praktyczne, prowadzące do zdobycia przez pracownika kwalifikacji zasadniczo i bezpośrednio przydatnych na obecnym lub przyszłym stanowisku pracy u danego beneficjenta pomocy oraz bezpośrednio powiązanych ze specyfiką prowadzonej przez niego działalności, których nie będzie mógł wykorzystać lub też będzie mógł wykorzystać w ograniczonym stopniu u innych pracodawców lub na innych polach działalności zawodowej;
12) środkach trwałych – należy przez to rozumieć środki trwałe w rozumieniu przepisów o rachunkowości;
13) wartościach niematerialnych i prawnych – należy przez to rozumieć wartości niematerialne i prawne w rozumieniu przepisów o rachunkowości;
14) wydatkach kwalifikowalnych – należy przez to rozumieć wydatki kwalifikujące się do objęcia pomocą finansową określone w rozporządzeniu, bezpośrednio związane z projektem i niezbędne do jego realizacji, pomniejszone o naliczony podatek od towarów i usług, z wyjątkiem gdy:
a) wydatek jest ponoszony przez beneficjenta pomocy niebędącego jednocześnie beneficjentem w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju lub
b) beneficjentowi pomocy będącemu jednocześnie beneficjentem w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie przysługuje prawo do jego zwrotu lub odliczenia;
15) wysoko wykwalifikowanym personelu – należy przez to rozumieć osoby, o których mowa w art. 30 pkt 5 rozporządzenia Komisji(WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych).”;
2) po rozdziale 1 dodaje się rozdział 1a w brzmieniu:
„Rozdział 1a
Warunki wyłączeń
§ 2a. 1. Pomoc, o której mowa w § 1, nie może być udzielona:
1) na działalność związaną z wywozem, jeżeli pomoc ta jest bezpośrednio związana z ilością wywożonych produktów, tworzeniem i prowadzeniem sieci dystrybucyjnej lub innymi wydatkami bieżącymi związanymi z prowadzeniem działalności wywozowej;
2) jeżeli pomoc ta jest uwarunkowana pierwszeństwem użycia towarów produkcji krajowej w stosunku do towarów sprowadzanych z zagranicy;
3) podmiotom w trudnej sytuacji ekonomicznej;
4) ani wypłacona podmiotom, na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy, wynikający z decyzji Komisji Europejskiej uznającej pomoc za niezgodną z prawem oraz ze wspólnym rynkiem;
5) na projekt, którego realizacja została rozpoczęta przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie projektu.
2. Pomocy, o której mowa w § 1, udziela się we wszystkich sektorach gospodarki, z wyjątkiem pomocy dla:
1) przedsiębiorstw zajmujących się przetwarzaniem i wprowadzaniem do obrotu produktów rolnych:
a) gdy wysokość pomocy jest ustalana na podstawie ceny lub ilości takich produktów nabytych od producentów surowców lub
b) gdy przyznanie pomocy jest uzależnione od jej przekazania w części lub w całości producentom surowców;
2) przedsiębiorstw działających w sektorze węglowym, z wyjątkiem pomocy szkoleniowej.”;
3) w § 3:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Pomoc na subsydiowanie zatrudnienia jest pomocą publiczną obejmującą pomoc na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji, pomoc na subsydiowanie zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych oraz pomoc na pokrycie dodatkowych kosztów związanych z zatrudnieniem pracowników niepełnosprawnych i jest udzielana zgodnie z przepisami rozdziału I, sekcji 9 w rozdziale II oraz rozdziału III rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych), zwanego dalej „rozporządzeniem Komisji”.”,
b) uchyla się ust. 2;
4) w § 4:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Pomoc, o której mowa w § 3 ust. 1, może być przeznaczona na pokrycie ponoszonych przez beneficjenta pomocy wydatków związanych z:
1) zatrudnieniem pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji, na które składają się:
a) wynagrodzenie brutto,
b) opłacone od wynagrodzeń obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne;
2) zatrudnieniem pracowników niepełnosprawnych, na które składają się:
a) wynagrodzenie brutto,
b) opłacone od wynagrodzeń obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne;
3) dodatkowymi kosztami zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, na które składają się wydatki ponoszone na pokrycie kosztów:
a) adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb pracowników niepełnosprawnych,
b) adaptacji lub zakupu sprzętu lub zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych, w tym urządzeń technologii wspomagającej lub przystosowanej do ich potrzeb, których beneficjent pomocy nie poniósłby, gdyby zatrudniał pracownika pełnosprawnego,
c) zatrudnienia pracownika za czas poświęcony wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem oraz czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego.”,
b) uchyla się ust. 2 i 3,
c) ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. Wniosek o subsydiowanie zatrudnienia jest składany przed dniem zatrudnienia pracownika znajdującego się w szczególnie niekorzystnej sytuacji lub pracownika niepełnosprawnego lub w przypadku, gdy subsydiowanie zatrudnienia jest związane z realizacją nowej inwestycji – przed rozpoczęciem realizacji tej inwestycji.”;
5) w § 5:
a) ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„1. Wydatkami kwalifikowalnymi w przypadku pomocy na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji są ponoszone przez beneficjenta pomocy w okresie 12 miesięcy koszty płac nowo zatrudnionych pracowników lub w przypadku pomocy na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w bardzo niekorzystnej sytuacji, koszty płac nowo zatrudnionych pracowników ponoszone przez beneficjenta pomocy w okresie 24 miesięcy, na które składają się:
1) wynagrodzenie brutto oraz
2) opłacone od wynagrodzeń obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne.
2. Maksymalna intensywność pomocy liczona jako stosunek ekwiwalentu dotacji brutto do wydatków kwalifikowalnych w przypadku pomocy na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji lub pracowników znajdujących się w bardzo niekorzystnej sytuacji wynosi 50 %.”,
b) uchyla się ust. 3;
6) § 6 i 7 otrzymują brzmienie:
„§ 6. W przypadku pomocy na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji lub pracowników znajdujących się w bardzo niekorzystnej sytuacji, wkład beneficjenta pomocy w kosztach zatrudnienia powinien wynosić co najmniej 50 %. Przez wkład ten należy rozumieć środki, które nie zostały uzyskane przez beneficjenta pomocy w związku z otrzymanymi wcześniej innymi środkami publicznymi, w szczególności w formie kredytów preferencyjnych, dopłat do oprocentowania kredytów, gwarancji lub poręczeń udzielonych na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku.
§ 7. 1. Pomoc na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji może być udzielana łącznie z inną pomocą publiczną lub pomocą de minimis w odniesieniu do tych samych wydatków kwalifikowalnych na subsydiowanie zatrudnienia, jeżeli łączna wielkość pomocy nie przekroczy maksymalnej intensywności pomocy, o której mowa w § 5 ust. 2.
2. Pomoc na subsydiowanie zatrudnienia przyznawana na podstawie rozporządzenia może być udzielana z inną pomocą w odniesieniu do:
1) kosztów inwestycji, z którą jest związane subsydiowane zatrudnienie, jeżeli realizacja tej inwestycji nie została zakończona w momencie rozpoczęcia subsydiowanego zatrudnienia lub subsydiowanie zatrudnienia rozpoczęło się w ciągu 3 lat od zakończenia inwestycji, lub
2) kosztów subsydiowania zatrudnienia związanego z inwestycją, o której mowa w pkt 1.”;
7) w § 8:
a) w ust. 1:
– wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„Pomoc na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji jest udzielana, jeżeli:”,
– pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) utworzone miejsce pracy stanowi wzrost netto liczby pracowników u danego beneficjenta pomocy, w porównaniu ze średnią z ostatnich 12 miesięcy, albo w przypadku gdy utworzone miejsce pracy nie stanowi wzrostu netto liczby pracowników u danego beneficjenta pomocy, stanowisko lub stanowiska, na które jest przeprowadzana rekrutacja, zostały zwolnione w następstwie dobrowolnego odejścia pracownika, przejścia na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, dobrowolnej redukcji czasu pracy lub zgodnego z prawem zwolnienia za naruszenie obowiązków pracowniczych i nie w wyniku redukcji etatów;”,
– uchyla się pkt 2,
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Pracownicy znajdujący się w szczególnie niekorzystnej sytuacji są uprawnieni do nieprzerwanego zatrudnienia przez okres co najmniej 12 miesięcy, a umowa o pracę może zostać rozwiązana tylko w przypadku naruszenia przez pracownika obowiązków pracowniczych. W przypadku gdy okres zatrudnienia jest krótszy niż 12 miesięcy, lub odpowiednio 24 miesiące w przypadku pracowników znajdujących się w bardzo niekorzystnej sytuacji, pomoc przyznana beneficjentowi pomocy jest pomniejszana proporcjonalnie.”;
8) § 9–12 otrzymują brzmienie:
„§ 9. Jeżeli beneficjent pomocy korzysta jednocześnie z pomocy na nowe inwestycje oraz z pomocy na subsydiowanie zatrudnienia związanej z daną inwestycją, maksymalną dopuszczalną wielkość pomocy oblicza się jako iloczyn dopuszczalnej intensywności pomocy, o której mowa w § 5 ust. 2, i wyższej kwoty kosztów nowej inwestycji albo kosztów subsydiowania zatrudnienia nowych pracowników.
§ 10. Jeżeli subsydiowanie zatrudnienia jest związane z realizacją dużego projektu inwestycyjnego, w rozumieniu przepisów w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej, pomoc na subsydiowanie zatrudnienia przewidziana w rozporządzeniu, łącznie z inną pomocą uzyskaną przez beneficjenta pomocy w związku z tym projektem inwestycyjnym, nie może przekroczyć maksymalnej wielkości pomocy ustalonej dla tego projektu.
§ 11. 1. Beneficjentowi pomocy może zostać przyznana pomoc na subsydiowanie zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych.
2. Pomoc, o której mowa w ust. 1, jest udzielana, jeżeli:
1) maksymalna intensywność pomocy liczona jako stosunek ekwiwalentu dotacji brutto do wydatków kwalifikowalnych w przypadku pomocy na subsydiowanie zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych wynosi 75 %;
2) utworzone miejsce pracy stanowi wzrost netto liczby pracowników u danego beneficjenta pomocy, w porównaniu ze średnią z ostatnich 12 miesięcy, albo w przypadku gdy utworzone miejsce pracy nie stanowi wzrostu netto liczby pracowników u danego beneficjenta pomocy, stanowisko lub stanowiska, na które jest przeprowadzana rekrutacja, zostały zwolnione w następstwie dobrowolnego odejścia pracownika, przejścia na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, dobrowolnej redukcji czasu pracy lub zgodnego z prawem zwolnienia za naruszenie obowiązków pracowniczych i nie w wyniku redukcji etatów;
3) pracownicy niepełnosprawni będą uprawnieni do nieprzerwanego zatrudnienia przez okres co najmniej 12 miesięcy lub też przez inny okres wynikający z układów zbiorowych pracy, a umowa o pracę może zostać rozwiązana tylko w przypadku naruszenia przez pracownika niepełnosprawnego obowiązków pracowniczych.
3. Wydatkami kwalifikowalnymi w przypadku pomocy na subsydiowanie zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych są ponoszone przez beneficjenta pomocy w dowolnym okresie, na jaki zostali zatrudnieni pracownicy niepełnosprawni, koszty płac nowo zatrudnionych pracowników, na które składają się:
1) wynagrodzenie brutto oraz
2) opłacone od wynagrodzeń obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne.
§ 12. Pomoc przeznaczona na subsydiowanie zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych podlega sumowaniu z inną pomocą publiczną na subsydiowanie zatrudnienia lub pomocą de minimis, która odnosi się do tych samych wydatków kwalifikowalnych i nie może przekroczyć 100 % kosztów wynagrodzenia i opłaconych od wynagrodzeń obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne w okresie, w którym są zatrudnieni pracownicy niepełnosprawni.”;
9) w § 13 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Beneficjentowi pomocy może zostać przyznana pomoc na pokrycie wydatków związanych z dodatkowymi kosztami zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 3.”;
10) § 14 i 15 otrzymują brzmienie:
„§ 14. 1. Wydatkiem kwalifikowalnym w przypadku pomocy na pokrycie wydatków, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 lit. a, jest zakup wyrobów budowlanych w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881) oraz koszt robót budowlanych w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.3)) dotyczący dostosowania pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb pracowników niepełnosprawnych.
2. Wartość zakupu wyrobów budowlanych oraz koszt robót budowlanych, o których mowa w ust. 1, pomniejsza się o wartość nabycia takich samych wyrobów lub robót budowlanych, które zostałyby zakupione lub wykonane w związku z dostosowywaniem pomieszczeń do potrzeb pracowników pełnosprawnych.
3. Wartość zakupu wyrobów budowlanych oraz koszt robót budowlanych, o których mowa w ust. 1, dokumentuje się fakturą, rachunkiem lub innym równoważnym dokumentem księgowym wraz z dowodem zapłaty.
§ 15. 1. Wydatkiem kwalifikowalnym w przypadku pomocy na pokrycie wydatków, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 lit. b, jest zakup środków trwałych stanowiących wyposażenie związane z przystosowaniem stanowiska pracy, umożliwiających wykonywanie przez pracownika niepełnosprawnego czynności w zakresie porównywalnym z analogicznymi czynnościami wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego, oraz zakup sprzętu lub zakup i autoryzacja oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych, w tym urządzeń technologii wspomagającej lub przystosowanej do potrzeb pracownika niepełnosprawnego.
2. Wartość zakupu środków trwałych oraz oprogramowania, o których mowa w ust. 1, pomniejsza się o wartość takich samych środków trwałych oraz oprogramowania, w przypadku gdy stanowiłyby one wyposażenie stanowiska pracy pracownika pełnosprawnego.
3. Wartość zakupu środków trwałych oraz oprogramowania, o których mowa w ust. 1, dokumentuje się fakturą, rachunkiem lub innym równoważnym dokumentem księgowym wraz z dowodem zapłaty.”;
11) uchyla się § 16;
12) § 17 otrzymuje brzmienie:
„§ 17. Wydatkiem kwalifikowalnym w przypadku pomocy na pokrycie wydatków, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 lit. c, jest wynagrodzenie pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego, za czas poświęcony wyłącznie na świadczenie tej pomocy.”;
13) w § 18 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Pomoc na pokrycie wydatków związanych z dodatkowymi kosztami zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 3, podlega kumulacji z inną pomocą przeznaczoną na pokrycie dodatkowych kosztów zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych lub pomocą de minimis i nie może przekroczyć faktycznie poniesionych, podwyższonych kosztów zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, które są kosztami dodatkowymi względem kosztów, które przedsiębiorca poniósłby, jeżeli zatrudniałby pracowników pełnosprawnych, przez każdy okres, przez który pracownicy niepełnosprawni są w rzeczywistości zatrudniani.”;
14) § 19 i 20 otrzymują brzmienie:
„§ 19. Pomoc, o której mowa w § 3 ust. 1, podlega indywidualnej notyfikacji Komisji Europejskiej, w przypadku gdy pomoc przyznana beneficjentowi pomocy w ramach jednego projektu przekroczy w okresie jednego roku równowartość w złotych kwoty:
1) w przypadku pomocy na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji – 5 000 000 euro,
2) w przypadku pomocy na subsydiowanie zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych – 10 000 000 euro,
3) w przypadku pomocy na pokrycie dodatkowych kosztów zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych – 10 000 000 euro
– obliczanej według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego obowiązującego w dniu udzielenia pomocy.
§ 20. W przypadku niedotrzymania warunków dotyczących udzielania pomocy na subsydiowanie zatrudnienia beneficjent pomocy zwraca całość uzyskanej pomocy wraz z odsetkami naliczanymi jak dla zaległości podatkowych od dnia udzielenia pomocy.”;
15) w § 21:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Pomoc na pokrycie kosztów uczestnictwa w szkoleniu beneficjentów pomocy lub pracowników beneficjentów pomocy oddelegowanych na szkolenie stanowi pomoc publiczną i jest udzielana zgodnie z przepisami rozdziału I, sekcji 8 w rozdziale II oraz przepisami rozdziału III rozporządzenia Komisji.”,
b) uchyla się ust. 2,
c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Pomoc, o której mowa w ust. 1, jest przeznaczona na dofinansowanie szkoleń ogólnych i szkoleń specjalistycznych:
1) kadr zarządzających i pracowników beneficjentów pomocy;
2) pracowników beneficjentów pomocy, znajdujących się w okresie wypowiedzenia stosunku pracy lub stosunku służbowego.”,
d) uchyla się ust. 4;
16) w § 22:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Wydatkami kwalifikowalnymi w przypadku pomocy na szkolenia są niezbędne do realizacji szkolenia wydatki poniesione na:
1) wynagrodzenia oraz obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących szkolenie lub świadczących usługi doradztwa związanego ze szkoleniem;
2) podróże służbowe oraz zakwaterowanie osób prowadzących szkolenie, beneficjentów pomocy oraz pracowników beneficjentów pomocy oddelegowanych na szkolenie;
3) pokrycie innych kosztów bieżących szkolenia, w tym kosztów materiałów szkoleniowych oraz ich dostawy;
4) najem lub dzierżawę pomieszczeń lub sprzętu związanych bezpośrednio z realizacją szkolenia lub raty spłat wartości początkowej sprzętu, należnej leasingodawcy z tytułu umowy leasingu operacyjnego do wysokości wartości początkowej z dnia zawarcia umowy leasingu, poniesione do dnia zakończenia realizacji projektu szkoleniowego;
5) amortyzację narzędzi i wyposażenia, wyłącznie w zakresie, w jakim są one wykorzystywane do realizacji projektu szkoleniowego;
6) koszty poradnictwa i doradztwa w zakresie, w jakim dotyczą projektu szkoleniowego;
7) koszty ogólne związane z realizacją szkolenia, w tym koszty obsługi administracyjno-księgowej i finansowej projektu, koszty wynajmu, wyłącznie w przypadku gdy projekt jest realizowany przez projektodawcę będącego jednocześnie beneficjentem pomocy albo na potrzeby danego przedsiębiorcy lub przedsiębiorców powiązanych z nim organizacyjnie, kapitałowo lub gospodarczo oraz wynagrodzenia beneficjentów pomocy lub pracowników beneficjentów pomocy oddelegowanych na szkolenie obliczone za czas ich faktycznego uczestnictwa w szkoleniu – do wysokości sumy kwot pozostałych wydatków kwalifikowalnych określonych w pkt 1–6, przy czym wydatki na wynagrodzenie nie mogą przekroczyć wysokości wkładu prywatnego beneficjenta pomocy.”,
b) uchyla się ust. 2;
17) w § 23 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„1. Maksymalna intensywność pomocy liczona jako stosunek ekwiwalentu dotacji brutto do wydatków kwalifikowalnych w przypadku pomocy na szkolenia wynosi:
1) w przypadku szkoleń ogólnych:
a) 80 % kwoty wydatków kwalifikowalnych przypadających na mikroprzedsiębiorstwo lub małe przedsiębiorstwo,
b) 70 % kwoty wydatków kwalifikowalnych przypadających na średnie przedsiębiorstwo,
c) 60 % kwoty wydatków kwalifikowalnych przypadających na duże przedsiębiorstwo;
2) w przypadku szkoleń specjalistycznych:
a) 45 % kwoty wydatków kwalifikowalnych przypadających na mikroprzedsiębiorstwo lub małe przedsiębiorstwo,
b) 35 % kwoty wydatków kwalifikowalnych przypadających na średnie przedsiębiorstwo,
c) 25 % kwoty wydatków kwalifikowalnych przypadających na duże przedsiębiorstwo.
2. Intensywność pomocy, o której mowa w ust. 1, zwiększa się o 10 punktów procentowych, maksymalnie do 80%, jeżeli w szkoleniu uczestniczą pracownicy znajdujący się w szczególnie niekorzystnej sytuacji lub osoby niepełnosprawne.”;
18) § 25 otrzymuje brzmienie:
„§ 25. Pomoc, o której mowa w § 21 ust. 1, podlega indywidualnej notyfikacji Komisji Europejskiej, w przypadku gdy kwota pomocy brutto na pokrycie wydatków kwalifikowalnych w ramach pomocy na szkolenia udzielona jednemu beneficjentowi pomocy w ramach jednego projektu przekroczy równowartość 2 000 000 euro według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego obowiązującego w dniu udzielenia pomocy.”;
19) w rozdziale 3 po § 25 dodaje się § 25a w brzmieniu:
„§ 25a. W przypadku niedotrzymania warunków dotyczących udzielania pomocy na szkolenia beneficjent pomocy zwraca całość uzyskanej pomocy wraz z odsetkami naliczanymi jak dla zaległości podatkowych od dnia udzielenia pomocy.”;
20) tytuł rozdziału 4 otrzymuje brzmienie:
„Udzielanie pomocy publicznej na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw”;
21) w § 26:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Pomoc na pokrycie kosztów zakupu usług doradczych przez mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa stanowi pomoc publiczną i jest udzielana zgodnie z przepisami rozdziału I, sekcji 5 w rozdziale II oraz przepisami rozdziału III rozporządzenia Komisji.”,
b) uchyla się ust. 2;
22) w § 27 uchyla się ust. 3;
23) § 29 otrzymuje brzmienie:
„§ 29. Pomoc, o której mowa w § 26 ust. 1, podlega indywidualnej notyfikacji Komisji Europejskiej, w przypadku gdy kwota pomocy brutto na pokrycie zakupu usług doradczych udzielona jednemu beneficjentowi pomocy w ramach jednego projektu przekroczy równowartość 2 000 000 euro według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego obowiązującego w dniu udzielenia pomocy.”;
24) w rozdziale 4 po § 29 dodaje się § 29a w brzmieniu:
„§ 29a. W przypadku niedotrzymania warunków dotyczących udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw beneficjent pomocy zwraca całość uzyskanej pomocy wraz z odsetkami naliczanymi jak dla zaległości podatkowych od dnia udzielenia pomocy.”;
25) w § 31:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Pomoc, o której mowa w § 30 ust. 1, może być przeznaczona na pokrycie wydatków kwalifikowalnych bezpośrednio związanych w szczególności z:
1) zakupem pojazdów i mebli lub ratami spłat ich wartości początkowej, należnymi finansującemu z tytułu umowy leasingu finansowego lub zwrotnego do wysokości ich wartości początkowej z dnia zawarcia umowy leasingu, poniesionymi do dnia zakończenia realizacji projektu;
2) zakupem środków trwałych, z wyłączeniem pojazdów i mebli, których wartość początkowa jest wyższa od 10 % kwoty określonej w przepisach podatkowych, uprawniającej do dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego;
3) ratami spłat wartości początkowej środków trwałych, z wyłączeniem pojazdów i mebli, których wartość początkowa jest wyższa od 10 % kwoty określonej w przepisach podatkowych, uprawniającej do dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, należnymi finansującemu z tytułu umowy leasingu finansowego lub zwrotnego do wysokości ich wartości początkowej z dnia zawarcia umowy leasingu, poniesionymi do dnia zakończenia realizacji projektu;
4) adaptacją budynków, pomieszczeń i miejsc pracy, w których odbywa się szkolenie, na potrzeby osób niepełnosprawnych;
5) uruchomieniem działalności gospodarczej, z wyłączeniem podmiotów, które w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień przystąpienia do projektu prowadziły działalność gospodarczą;
6) zakupem usług doradczych i szkoleniowych oraz uzyskaniem finansowego wsparcia pomostowego w postaci bezpośredniej i bezzwrotnej pomocy kapitałowej przez beneficjentów pomocy, w okresie do 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej;
7) tworzeniem lub realizacją programów zwolnień monitorowanych, obejmujących szkolenia lub doradztwo, o ile łącznie są spełnione następujące warunki:
a) pracodawca jest obowiązany, na podstawie odrębnych przepisów, do zapewnienia pracownikom wsparcia w postaci szkoleń,
b) pracownik, po otrzymaniu wsparcia w postaci szkoleń, zostanie ponownie zatrudniony u tego samego pracodawcy;
8) pokryciem innych wydatków kwalifikowalnych ponoszonych w ramach realizowanego projektu, w tym w szczególności wydatków związanych z:
a) doposażeniem i wyposażeniem stanowiska pracy w ramach projektu subsydiowanego zatrudnienia do wysokości nieprzekraczającej 10 % wartości wydatków kwalifikowalnych projektu,
b) kosztami ogólnymi w ramach projektu subsydiowanego zatrudnienia, w tym kosztami obsługi administracyjno-księgowej i finansowej projektu, kosztami wynajmu, wyłącznie w przypadku gdy projekt jest realizowany przez projektodawcę będącego jednocześnie beneficjentem pomocy albo na potrzeby danego przedsiębiorcy lub przedsiębiorców powiązanych z nim organizacyjnie, kapitałowo lub gospodarczo,
c) organizacją staży i szkoleń praktycznych dla pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych oraz pracowników naukowych w przedsiębiorstwach, jeżeli pracownik naukowy skierowany do odbycia stażu wykonuje pracę bezpośrednio związaną z bieżącą działalnością przedsiębiorstwa, do którego został skierowany w celu odbycia stażu lub szkolenia praktycznego, oraz gdy praca ta prowadzi bezpośrednio do przysporzenia korzyści ekonomicznej na rzecz przedsiębiorstwa,
d) zakupem wartości niematerialnych i prawnych, niezbędnych do prowadzenia działalności, o której mowa w § 32a ust. 2 pkt 3,
e) wsparciem niepublicznych placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego i doskonalenia zawodowego w zakresie kształcenia formalnego.”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 1–4, są kwalifikowalne do wysokości 10 % wartości całkowitych wydatków kwalifikowalnych projektu szkoleniowego.”,
c) uchyla się ust. 4;
26) w § 32 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. W przypadku niedotrzymania warunków dotyczących udzielania pomocy de minimis beneficjent pomocy zwraca całość uzyskanej pomocy wraz z odsetkami naliczanymi jak dla zaległości podatkowych od dnia udzielenia pomocy.”;
27) po rozdziale 5 dodaje się rozdział 5a i 5b w brzmieniu:
„Rozdział 5a
Udzielanie pomocy na tymczasowe zatrudnienie wysoko wykwalifikowanego personelu
§ 32a. 1. Pomoc na tymczasowe zatrudnienie wysoko wykwalifikowanego personelu oddelegowanego z jednostki naukowej lub dużego przedsiębiorstwa do małego lub średniego przedsiębiorstwa stanowi pomoc publiczną i jest udzielana zgodnie z przepisami rozdziału I, sekcji 7 w rozdziale II oraz przepisami rozdziału III rozporządzenia Komisji.
2. Wysoko wykwalifikowany personel musi łącznie spełniać następujące warunki:
1) nie zastępuje już zatrudnionego personelu, lecz jest zatrudniony na nowym stanowisku pracy u beneficjenta pomocy;
2) przed oddelegowaniem jest zatrudniony w jednostce naukowej lub dużym przedsiębiorstwie od co najmniej 2 lat;
3) prowadzi działalność w obszarze badań naukowych, prac rozwojowych i innowacji u beneficjenta pomocy.
3. Wysoko wykwalifikowany personel podejmuje zatrudnienie w małym lub średnim przedsiębiorstwie na podstawie:
1) umowy o pracę na czas określony albo umowy cywilnoprawnej, przy czym uzyskuje urlop bezpłatny u dotychczasowego pracodawcy, albo
2) umowy o pracę na czas określony w niepełnym wymiarze czasu pracy albo umowy cywilnoprawnej, przy czym wykonuje pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy u dotychczasowego pracodawcy.
4. Wydatkami kwalifikowalnymi w przypadku pomocy, o której mowa w ust. 1, są wszystkie poniesione koszty związane z tymczasowym zatrudnieniem wysoko wykwalifikowanego personelu, w tym w szczególności:
1) koszt wynagrodzenia brutto oraz opłaconych od wynagrodzeń obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne;
2) koszty podróży z miejsca zamieszkania do miejsca zatrudnienia i z powrotem;
3) koszty skorzystania z usług agencji pośrednictwa pracy;
4) dodatek z tytułu zmiany miejsca pracy.
5. Do wydatków kwalifikowalnych nie zalicza się kosztów zakupu usług doradczych, o których mowa w przepisach rozdziału 4.
6. Pomoc, o której mowa w ust. 1, może być udzielana przez okres nie dłuższy niż 3 lata.
7. Maksymalna intensywność pomocy, o której mowa w ust. 1, wynosi 50 % wydatków kwalifikowalnych, o których mowa w ust. 4, na osobę poniesionych przez przedsiębiorstwo.
8. W przypadku niedotrzymania warunków dotyczących udzielania pomocy na tymczasowe zatrudnianie wysoko wykwalifikowanego personelu beneficjent pomocy zwraca całość uzyskanej pomocy wraz z odsetkami naliczanymi jak dla zaległości podatkowych od dnia udzielenia pomocy.
Rozdział 5b
Efekt zachęty
§ 32b. 1. Rozporządzenie ma zastosowanie do pomocy, o której mowa w przepisach rozdziałów 2–4 i 5a, wyłącznie w przypadku, gdy pomoc ta wywołuje efekt zachęty.
2. Uznaje się, że pomoc przyznana małym i średnim przedsiębiorstwom wywołuje efekt zachęty, jeśli wniosek o przyznanie pomocy został złożony przez beneficjenta pomocy do właściwej instytucji przed rozpoczęciem realizacji projektu, przy czym w przypadku beneficjentów pomocy niebędących jednocześnie beneficjentami w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju lub w przypadku gdy pomoc publiczna jest przyznawana beneficjentom pomocy niewymienionym we wniosku o dofinansowanie realizacji projektu, przez wniosek o przyznanie pomocy rozumie się umowę o przystąpieniu do projektu szkoleniowego lub umowę o rozpoczęciu korzystania z usług doradczych.
3. Uznaje się, że pomoc przyznana przedsiębiorstwom innym niż małe i średnie przedsiębiorstwa wywołuje efekt zachęty, jeśli wniosek o przyznanie pomocy, o którym mowa w ust. 2, został złożony do właściwej instytucji przed rozpoczęciem realizacji projektu, a z dokumentacji niezbędnej do udzielenia pomocy wynika, że w rezultacie otrzymanej pomocy będzie spełniony co najmniej jeden z następujących warunków:
1) rozmiar działań podejmowanych w ramach projektu zostanie znacząco zwiększony;
2) zasięg projektu zostanie znacząco rozszerzony;
3) całkowita kwota wydana przez przedsiębiorcę na projekt zostanie znacząco zwiększona;
4) nastąpi znaczne przyspieszenie realizacji projektu.
4. Podmiot udzielający pomocy sprawdza, przed udzieleniem przedsiębiorstwu pomocy publicznej, spełnienie warunków, o których mowa w ust. 3, na podstawie informacji zawartych we wniosku o przyznanie pomocy, o którym mowa w ust. 2.
5. Uznaje się, że pomoc na subsydiowanie zatrudnienia pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji oraz pracowników niepełnosprawnych wywołuje efekt zachęty, jeżeli udzielona pomoc prowadzi do zwiększenia liczby netto zatrudnionych pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji oraz pracowników niepełnosprawnych.
6. Uznaje się, że pomoc na pokrycie dodatkowych kosztów zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych wywołuje efekt zachęty, jeżeli wydatki kwalifikowalne poniesione przez beneficjenta pomocy przekraczają koszty, jakie musiałby ponieść beneficjent pomocy w przypadku zatrudnienia pracowników pełnosprawnych.”;
28) w § 36:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Właściwa instytucja, o której mowa w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, ogłasza terminy rozpoczęcia i zakończenia składania wniosków o dofinansowanie realizacji projektu.”,
b) uchyla się ust. 2,
c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:
1) nazwę beneficjenta w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju;
2) tytuł i miejsce realizacji projektu;
3) cel realizacji projektu;
4) opis projektu;
5) opis realizacji rezultatów projektu;
6) planowane daty rozpoczęcia i zakończenia realizacji projektu;
7) wartość projektu;
8) wydatki kwalifikowalne;
9) wnioskowaną kwotę dofinansowania.”;
29) w rozdziale 6 po § 36 dodaje się § 36a w brzmieniu:
„§ 36a. Podmiot udzielający pomocy, o której mowa w przepisach rozdziałów 2–4 i 5a, podaje beneficjentowi pomocy numer referencyjny programu pomocowego, na podstawie którego jest udzielana pomoc”.
Minister Rozwoju Regionalnego: E. Bieńkowska
|
1) Minister Rozwoju Regionalnego kieruje działem administracji rządowej – rozwój regionalny, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rozwoju Regionalnego (Dz. U. Nr 216, poz. 1600).
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104, Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1324, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 8, poz. 64, Nr 52, poz. 539, Nr 73, poz. 764, Nr 74, poz. 784, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 968, Nr 102, poz. 1117, Nr 106, poz. 1150, Nr 110, poz. 1190, Nr 125, poz. 1363 i 1370 i Nr 134, poz. 1509, z 2002 r. Nr 19, poz. 199, Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 78, poz. 715, Nr 89, poz. 804, Nr 135, poz. 1146, Nr 141, poz. 1182, Nr 169, poz. 1384, Nr 181, poz. 1515, Nr 200, poz. 1679 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 45, poz. 391, Nr 65, poz. 595, Nr 84, poz. 774, Nr 90, poz. 844, Nr 96, poz. 874, Nr 122, poz. 1143, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr 166, poz. 1608, Nr 202, poz. 1956, Nr 222, poz. 2201, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 54, poz. 535, Nr 93, poz. 894, Nr 99, poz. 1001, Nr 109, poz. 1163, Nr 116, poz. 1203, 1205 i 1207, Nr 120, poz. 1252, Nr 123, poz. 1291, Nr 162, poz. 1691, Nr 210, poz. 2135, Nr 263, poz. 2619 i Nr 281, poz. 2779 i 2781, z 2005 r. Nr 25, poz. 202, Nr 30, poz. 262, Nr 85, poz. 725, Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 102, poz. 852, Nr 143, poz. 1199 i 1202, Nr 155, poz. 1298, Nr 164, poz. 1365 i 1366, Nr 169, poz. 1418 i 1420, Nr 177, poz. 1468, Nr 179, poz. 1484, Nr 180, poz. 1495 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 46, poz. 328, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 107, poz. 723, Nr 136, poz. 970, Nr 157, poz. 1119, Nr 183, poz. 1353 i 1354, Nr 217, poz. 1588, Nr 226, poz. 1657 i Nr 249, poz. 1824, z 2007 r. Nr 35, poz. 219, Nr 99, poz. 658, Nr 115, poz. 791 i 793, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1288, Nr 191, poz. 1361 i 1367, Nr 192, poz. 1378 i Nr 211, poz. 1549 oraz z 2008 r. Nr 97, poz. 623, Nr 141, poz. 888, Nr 143, poz. 894, Nr 209, poz. 1316, Nr 220, poz. 1431 i 1432 i Nr 223, poz. 1459.
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 170, poz. 1217, z 2007 r. Nr 88, poz. 587, Nr 99, poz. 665, Nr 127, poz. 880, Nr 191, poz. 1373 i Nr 247, poz. 1844 oraz z 2008 r. Nr 145, poz. 914, Nr 199, poz. 1227, Nr 206, poz. 1287 i Nr 210, poz. 1321.
- Data ogłoszenia: 2008-12-19
- Data wejścia w życie: 2009-01-01
- Data obowiązywania: 2009-01-01
- Dokument traci ważność: 2010-12-21
REKLAMA
Dziennik Ustaw
REKLAMA
REKLAMA