Dziennik Ustaw - rok 2007 nr 106 poz. 727

Na podstawie art. 9a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z późn. zm.³⁾) zarządza się, co następuje:

1) wymagania w zakresie konstrukcji, wykonania, materiałów, charakterystyk metrologicznych oraz miejsc umieszczania cech legalizacji na pojemnikach przeznaczonych do pomiaru i sprawdzania objętości cieczy, zwanych dalej „pojemnikami”;

2) szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej pojemników;

3) sposoby i metody przeprowadzania badań i sprawdzeń, o których mowa w pkt 2.

1) wyprodukowanych lub wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej albo Republice Turcji,

2) wyprodukowanych w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym

– zgodnie z przepisami obowiązującymi w tych państwach, pod warunkiem że przyrządy te spełniają wymagania w stopniu odpowiadającym przepisom rozporządzenia.

1) równa 4/3 górnej średnicy – w pojemnikach o pojemności nominalnej od 0,01 dm³ do 0,20 dm³;

2) dwukrotnie większa niż górna – w pozostałych pojemnikach.

1) 1 mm – w pojemnikach o pojemności nominalnej do 0,375 dm³;

2) 1,5 mm – w pojemnikach o pojemności nominalnej większej niż 0,375 dm³.

2. Górna krawędź pojemników o pojemności nominalnej większej niż 0,25 dm³ powinna mieć co najmniej 2 mm grubości.

2. W pojemnikach o pojemności nominalnej 5 dm³ dno pojemnika powinno być wzmocnione co najmniej jednym żebrem.

2. Uchwyt pojemnika nie powinien wystawać ponad płaszczyznę górnej krawędzi pojemnika.

2. Na pojemniku z obręczą usztywniającą górną krawędź warstwa cyny powinna być nałożona na obręcz i część ścianki.

1) nazwa pojemnika;

2) nazwa materiału, z którego wykonany jest pojemnik;

3) pojemność nominalna wyrażona w dm³;

4) temperatura odniesienia wyrażona w °C;

5) nazwa lub znak producenta;

6) numer fabryczny;

7) rok produkcji;

8) nadany znak zatwierdzenia typu.

1) oględziny zewnętrzne;

2) sprawdzenie wymiarów;

3) sprawdzenie pojemności.

1) wagi nieautomatycznej mechanicznej lub elektronicznej, których błędy graniczne dopuszczalne w użytkowaniu nie powinny przekraczać 1/3 błędów granicznych dopuszczalnych pojemności pojemników, o których mowa w załączniku nr 3 do rozporządzenia, przyjmując, że objętość wody wyrażona w cm³ równa jest liczbowo masie tej wody wyrażonej w g;

2) odważników klasy dokładności M₁;

3) termometru laboratoryjnego z działką elementarną o wartości 0,1 °C;

4) mikrometru zewnętrznego o zakresie pomiarowym od 0 do 25 mm;

5) suwmiarki dwustronnej z głębokościomierzem oraz działką elementarną o wartości 0,1 mm;

6) przymiaru sztywnego lub stalowego zwijanego, o górnej granicy zakresu pomiarowego 1 m;

7) barometru;

8) destylarki;

9) stołu laboratoryjnego;

10) płyt szklanych okrągłych z jedną stroną matową o grubości od 5 do 8 mm, przy czym średnica płyty powinna być większa od 20 do 80 mm od górnej średnicy sprawdzanego pojemnika;

11) pręta z mosiądzu lub ze stali kwasoodpornej o średnicy od 3 do 5 mm i długości około 500 mm.

1) pojemnik jest czysty;

2) powierzchnia pojemnika jest gładka, bez wgnieceń i wypukłości;

3) na górnej krawędzi pojemników nie ma widocznych rys;

4) miejsce na wybicie cech legalizacji jest właściwie przygotowane;

5) na ściance pojemnika umieszczono oznaczenia, o których mowa w § 16.

1) średnic pojemników – suwmiarką;

2) głębokości pojemników – przymiarem lub suwmiarką;

3) grubości ścianek pojemników – mikrometrem.

2. Wymiarów, o których mowa w ust. 1, nie sprawdza się przy legalizacji ponownej pojemników.

2. Sprawdzając pojemność pojemników metodą wagową na wadze nieautomatycznej mechanicznej, należy:

1) osuszyć czysty pojemnik wewnątrz i na zewnątrz lnianą ścierką lub bibułą filtracyjną;

2) nakryć pojemnik szklaną płytą i ustawić na szalce wagi; na tę samą szalkę postawić odważniki, których masa dokładnie odpowiada deklarowanej pojemności pojemnika;

3) doprowadzić wagę do stanu równowagi, nakładając na przeciwległą szalkę materiał tarowniczy;

4) pojemnik ustawić na stole laboratoryjnym i napełnić wodą destylowaną do wysokości około 10 mm poniżej górnej krawędzi;

5) zmierzyć temperaturę powietrza i wody destylowanej, którą napełniony jest pojemnik, oraz ciśnienie atmosferyczne;

6) usunąć za pomocą metalowego pręta pęcherzyki powietrza przylegające do ścianek pojemnika;

7) pojemnik uzupełnić wodą destylowaną tak, aby po przykryciu szklaną płytą nie wystąpiły pod nią pęcherzyki powietrza, przy czym powierzchnia matowa płyty powinna przylegać do krawędzi pojemnika;

8) pojemnik osuszyć dokładnie z zewnątrz lnianą ścierką lub bibułą filtracyjną;

9) zdjąć z szalki wagi odważniki, postawić na niej pojemnik i doprowadzić wagę do równowagi za pomocą odważników;

10) obliczyć błąd pojemności pojemnika według wzoru:

e₂₀ = M – V_n * (D₁₊D₂)

gdzie:

e₂₀ – błąd pojemności pojemnika wyrażony w gramach, przy czym wartość liczbową błędu w gramach przyjmuje się za równą wartości liczbowej błędu wyrażonego w cm³,

M – masa wzorców wyrażona w gramach potrzebna dla doprowadzenia wagi do stanu równowagi; wartość M ma znak dodatni (+), jeżeli w celu doprowadzenia wagi do stanu równowagi dołożono odważniki na tę samą szalkę wagi, na której stoi pojemnik; jeżeli odważniki dołożono na szalkę, na której znajduje się materiał tarowniczy, to wartość M ma znak ujemny (–),

V_n – wartość liczbowa pojemności nominalnej pojemnika wyrażona w dm³,

D₁, D₂ – poprawki przy obliczaniu błędu pojemności pojemnika wyrażone w g/dm³.

3. Sprawdzając pojemność pojemników metodą wagową na wadze nieautomatycznej elektronicznej, należy:

1) osuszyć czysty pojemnik wewnątrz i na zewnątrz lnianą ścierką lub bibułą filtracyjną;

2) nakryć pojemnik szklaną płytą i ustawić na szalce wagi;

3) doprowadzić wskazanie wagi do wartości „zero” za pomocą urządzenia do tarowania;

4) pojemnik ustawić na stole laboratoryjnym i napełnić wodą destylowaną do wysokości około 10 mm poniżej górnej krawędzi;

5) zmierzyć temperaturę powietrza i wody destylowanej, którą napełniony jest pojemnik, oraz ciśnienie atmosferyczne;

6) usunąć za pomocą metalowego pręta pęcherzyki powietrza przylegające do ścianek pojemnika;

7) pojemnik uzupełnić wodą destylowaną tak, aby po przykryciu szklaną płytą nie wystąpiły pod nią pęcherzyki powietrza, przy czym powierzchnia matowa płyty powinna przylegać do krawędzi pojemnika;

8) pojemnik osuszyć dokładnie z zewnątrz lnianą ścierką lub bibułą filtracyjną;

9) ustawić na szalce wagi napełniony pojemnik nakryty szklaną płytą;

10) obliczyć błąd pojemności pojemnika według wzoru:

e₂₀ = m * V_n*(D₁₊D₂)

gdzie:

e₂₀ – błąd pojemności pojemnika wyrażony w gramach, przy czym wartość liczbową błędu w gramach przyjmuje się za równą wartości liczbowej błędu wyrażonego w cm³,

m – różnica pomiędzy wartością liczbową pojemności nominalnej sprawdzanego pojemnika wyrażoną w cm³ a wartością liczbową odczytanego wskazania wagi wyrażoną w g,

V_n – wartość liczbowa pojemności nominalnej pojemnika wyrażona w dm³,

D_1, D₂ – poprawki przy obliczaniu błędu pojemności pojemnika wyrażone w g/dm³.

4. Wartości poprawek:

1) D₁, w zależności od temperatury wody,

2) D₂ w zależności od temperatury powietrza i ciśnienia atmosferycznego

– określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

5. Podczas sprawdzenia pojemności pojemników temperatura wody nie powinna różnić się więcej niż o ± 2 °C od temperatury powietrza w pomieszczeniu.

Minister Gospodarki: P.G. Woźniak

¹⁾ Minister Gospodarki kieruje działem administracji rządowej – gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki (Dz. U. Nr 131, poz. 909).

²⁾ Niniejsze rozporządzenie zostało notyfikowane Komisji Europejskiej w dniu 27 kwietnia 2006 r. pod numerem 2006/0199/PL, zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), które wdraża dyrektywę 98/34/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającą procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 20, str. 337).

³⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 163, poz. 1362 i Nr 180, poz. 1494 oraz z 2006 r. Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1834.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki
z dnia 1 czerwca 2007 r. (poz. 727)

Załącznik nr 1

KSZTAŁT I ELEMENTY POJEMNIKÓW

Załącznik nr 2

WARTOŚCI GÓRNEJ ŚREDNICY WEWNĘTRZNEJ ORAZ GŁĘBOKOŚCI POJEMNIKÓW W ZALEŻNOŚCI OD POJEMNOŚCI NOMINALNYCH

Załącznik nr 3

BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE POJEMNOŚCI POJEMNIKÓW

Załącznik nr 4

POPRAWKI PRZY OBLICZANIU BŁĘDU POJEMNOŚCI POJEMNIKA

1. Poprawka D₁, pojemności pojemników w zależności od temperatury wody

2. Poprawka D₂ pojemności pojemników w zależności od temperatury powietrza i ciśnienia atmosferycznego