Dziennik Ustaw - rok 2004 nr 77 poz. 731

Na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636, z późn. zm.³⁾) zarządza się, co następuje:

1) liczniki do cieczy innych niż woda, o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 2 000 dm³/min, zwane dalej „licznikami"

2) przeliczniki do liczników do cieczy innych niż woda, zwane dalej „przelicznikami"

3) urządzenia wtórne liczników do cieczy innych niż woda, zwane dalej „urządzeniami wtórnymi"

4) instalacje pomiarowe:

a) do gazu ciekłego propan-butan, o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 1 000 dm³/min,

b) do cieczy kriogenicznych, o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 600 dm³/min,

c) do pozostałych cieczy innych niż woda, o maksymalnym strumieniu objętości nie większym niż 6 000 dm³/min;

5) odmierzacze paliw ciekłych innych niż gazy ciekłe albo gazu ciekłego propan-butan.

1) liczniki – przyrządy pomiarowe przeznaczone do ciągłego pomiaru, zapamiętywania i przedstawiania objętości lub masy przepływającej cieczy;

2) przeliczniki – przyrządy pomiarowe przeznaczone do automatycznego przeliczania objętości przepływającej cieczy, określonej w warunkach pomiaru, na objętość w warunkach odniesienia lub masę, z uwzględnieniem właściwości fizycznych cieczy, której objętość lub masa jest mierzona;

3) urządzenie wtórne – zespół elektronicznych przyrządów pomiarowych wraz z urządzeniami pomocniczymi, zapewniający przedstawienie, wydrukowanie i zapamiętanie ilości cieczy przeznaczonej do obrotu;

4) instalacje pomiarowe – przyrządy pomiarowe składające się z licznika oraz urządzeń dodatkowych, przeznaczone do pomiarów objętości lub masy przepływających cieczy innych niż woda, w szczególności ropy naftowej, produktów naftowych, cieczy spożywczych, alkoholi, cieczy chemicznych, gazów ciekłych, cieczy używanych do wzorcowania zbiorników;

5) odmierzacze – instalacje pomiarowe przeznaczone do pomiaru wydawanych paliw ciekłych innych niż gazy ciekłe lub gazu ciekłego propan-butan do pojazdów mechanicznych, małych samolotów lub łodzi;

6) współpracujące przyrządy pomiarowe – przyrządy pomiarowe podłączone do liczydła, urządzenia korekcyjnego lub przelicznika, umożliwiające odpowiednie wykorzystanie określonych wielkości charakterystycznych dla danej cieczy;

7) instalacja pomiarowa z pustym wężem – instalacja pomiarowa, w której poziom odniesienia znajduje się przed wężem wydawczym;

8) instalacja pomiarowa z pełnym wężem – instalacja pomiarowa, w której poziom odniesienia jest określony przy pomocy urządzenia zamykającego znajdującego się na końcu przewodu wydawczego;

9) urządzenie pomocnicze – urządzenie przeznaczone do realizacji danych funkcji bezpośrednio związanych z opracowywaniem, przetwarzaniem lub przedstawianiem wyników pomiarów;

10) urządzenie dodatkowe – urządzenie lub jego część, inne niż urządzenie pomocnicze, przeznaczone do zapewnienia poprawnego pomiaru lub ułatwiające ten pomiar;

11) separator gazu – urządzenie eliminujące gaz, służące do odprowadzania w sposób ciągły powietrza lub gazów, występujących w cieczy;

12) ekstraktor gazu – urządzenie eliminujące gaz, służące do odprowadzania powietrza lub gazów, które w formie kieszeni powietrznych lub gazowych w niewielkim stopniu zmieszanych z cieczą gromadzą się w przewodach doprowadzających ciecz do licznika objętości;

13) specjalny ekstraktor gazu – urządzenie eliminujące gaz, spełniające funkcje ekstraktora gazu oraz samoczynnie przerywające przepływ cieczy, jeśli istnieje niebezpieczeństwo przedostania się do licznika kieszeni powietrznych lub gazowych;

14) zbiornik kondensacyjny – zamknięty zbiornik w instalacjach pomiarowych do gazów ciekłych pod ciśnieniem, służący do gromadzenia par mierzonej cieczy oraz do ich skraplania, przed dokonaniem pomiaru;

15) przeziernik – urządzenie służące do wykrywania pęcherzyków powietrza lub gazów zawartych w przepływającej cieczy;

16) wziernik – urządzenie służące do sprawdzenia całkowitego wypełnienia cieczą całej instalacji pomiarowej lub jej części;

17) poziom odniesienia – miejsce w instalacji pomiarowej, w którym rozgraniczana jest ilość cieczy wydawanej lub przyjmowanej, od którego ciecz jest określana jako wydana lub przyjęta;

18) urządzenie przeciwwirowe – urządzenie zapobiegające powstawaniu wirów w komorze zbiornika instalacji pomiarowej podczas wydawania z niej cieczy;

19) urządzenie sprawdzające – urządzenie wchodzące w skład instalacji pomiarowej, służące do wykrywania i rejestrowania usterek;

20) dawka minimalna – najmniejszą objętość lub masę cieczy, która może zostać zmierzona;

21) błąd graniczny dopuszczalny – wartości skrajne błędu wskazań danego przyrządu pomiarowego;

22) odchylenie dawki minimalnej – wartość bezwzględną błędu granicznego dopuszczalnego określoną dla dawki minimalnej instalacji pomiarowej;

23) odchylenie należności minimalnej – należność odpowiadającą wartości odchylenia dawki minimalnej;

24) objętość cykliczna – objętość odpowiadającą całkowitemu przemieszczeniu wewnętrznych ruchomych elementów tego przyrządu, na końcu którego powracają one po raz pierwszy do położenia początkowego, co odpowiada jednemu cyklowi pracy przyrządu pomiarowego.

1) liczydło przeznaczone do przetwarzania otrzymanego sygnału wyjściowego z przetwornika pomiarowego, przedstawienia wyników pomiaru i przechowywania ich w pamięci do momentu wykorzystania;

2) przetwornik pomiarowy służący do przetwarzania strumienia objętości lub masy mierzonej cieczy na sygnały przesyłane do liczydła;

3) urządzenie do adiustacji przeznaczone do równoległego przesunięcia krzywej błędów w zakresie błędów granicznych dopuszczalnych.

2. Licznik może być dodatkowo wyposażony w programator lub drukarkę.

1) urządzenia wskazujące:

a) zmierzoną objętość lub masę,

b) należność,

c) cenę jednostkową i zapewniające możliwość jej zmiany;

2) urządzenia kasujące.

2. Liczydło objętości lub masy może być wykonane jako liczydło sumujące, w którym nie stosuje się urządzeń kasujących.

2. W urządzeniu wskazującym, w skład którego wchodzi kilka elementów wskazujących, jeden z nich, zwany dalej „pierwszym elementem", powinien wskazywać najmniejsze wartości objętości lub masy.

3. Najmniejsza część podziałki pierwszego elementu jest działką elementarną.

4. Wskazanie urządzenia wskazującego oraz działka elementarna pierwszego elementu powinny być wyrażone jedną z następujących liczb: 1 ∙ 10ⁿ, 2 ∙ 10ⁿ lub 5 ∙ 10ⁿ, gdzie n jest liczbą całkowitą.

2. Podziałka i znak odniesienia urządzenia wskazującego, którego element porusza się ruchem ciągłym, powinny umożliwiać pomiar objętości w każdej pozycji, w której element ten może się zatrzymać.

3. Całkowicie widoczne podziałki elementów urządzenia wskazującego, z wyjątkiem elementu, który odpowiada maksymalnemu wskazaniu, powinny być oznaczone liczbą 10ⁿ, gdzie n jest liczbą całkowitą.

4. W urządzeniu wskazującym składającym się z elementów wskazujących:

1) wykonujących ruch ciągły, umieszczonych w szeregu, jeden obrót ruchomej części elementu, którego podziałka jest całkowicie widoczna, powinien odpowiadać działce elementarnej elementu o rząd większego;

2) wykonujących ruch przerywany, wskazanie elementu innego niż pierwszy element powinno zwiększać się o jedną cyfrę, gdy poprzedni element przemieści się nie więcej niż o jedną dziesiątą swojego obrotu; ruch ten powinien się zakończyć, kiedy poprzedni element wskaże zero.

5. W urządzeniu wskazującym składającym się z kilku elementów, w którym tylko część podziałki drugiego i następnych elementów jest widoczna w okienku, ruch tych elementów powinien być przerywany.

6. Umieszczenie oznakowania jednego lub więcej stałych zer na prawo od pierwszego elementu urządzenia wskazującego jest dopuszczalne, gdy wskazanie to utworzone jest poprzez cyfry umieszczone w jednej linii i gdy ruch pierwszego elementu tego urządzenia jest przerywany.

2. Minimum dwie kreski podziałki, w tym jedna opisana cyfrą, powinny być zawsze widoczne w okienku.

2. Kreski podziałki oznaczone jedną z następujących liczb: 1 ∙ 10ⁿ, 2 ∙ 10ⁿ lub 5 ∙ 10ⁿ, gdzie n jest liczbą całkowitą, powinny różnić się długością.

3. Odległość pomiędzy osiami dwu kolejnych kresek podziałki w urządzeniu wskazującym powinna wynosić co najmniej 2 mm.

4. Wysokość cyfr podziałki w urządzeniu wskazującym powinna wynosić co najmniej 4 mm.

1) wyposażone w kilka podzielni;

2) sprzężone z jednym lub kilkoma urządzeniami wtórnymi.

2. Wskazania na poszczególnych podzielniach urządzenia wskazującego lub urządzeń wskazujących nie powinny różnić się więcej niż o wartość odchylenia dawki minimalnej.

2. Stosowana jednostka pieniężna lub jej oznaczenie powinny być naniesione na podzielni urządzenia wskazującego należność.

2. Po skasowaniu należności w urządzeniu wskazującym o ruchu ciągłym jego wskazanie powinno:

1) być mniejsze niż połowa odchylenia należności minimalnej;

2) nie przekraczać jednej piątej wartości działki elementarnej;

3) być mniejsze niż 1 grosz.

3. Wskazanie urządzenia wskazującego należności o ruchu przerywanym po skasowaniu powinno być równe zero.

4. Urządzenie kasujące powinno umożliwić ręczne lub automatyczne kasowanie wskazania urządzenia wskazującego.

5. Wskazanie nowego wyniku pomiaru nie powinno być możliwe do momentu zakończenia czynności kasowania.

6. Wymagania, o których mowa w ust. 2, nie są obowiązujące dla urządzeń wskazujących:

1) na których podzielni umieszczony jest napis „detaliczny obrót handlowy jest zabroniony"

2) wskazówkowych, zamontowanych w licznikach objętości, których maksymalna wartość strumienia objętości nie przekracza 1 200 l/h, przy czym jeżeli są one stosowane w obrocie handlowym, to nie powinno być możliwości ręcznego zwiększenia wskazanej objętości.

1) jedna piąta wartości działki elementarnej;

2) należność odpowiadająca przedziałowi dwu milimetrów na podziałce pierwszego elementu;

3) 1 grosz.

2. Należność za objętość lub masę odpowiadającą wartości odchylenia dawki minimalnej w przypadku gdy pierwszy element urządzenia wskazującego należność porusza się ruchem przerywanym, powinna być równa należności odpowiadającej co najmniej dwóm działkom elementarnym.

3. Różnica pomiędzy należnością wskazaną przez urządzenie wskazujące należność i należnością obliczoną na podstawie ceny jednostkowej i wskazanej objętości lub masy produktu powinna:

1) nie przekraczać należności odpowiadającej odchyleniu dawki minimalnej;

2) być mniejsza niż 2 grosze.

2. Wartość działki elementarnej pierwszego elementu wskazującego liczydła sumującego powinna być:

1) wyrażona jedną z następujących liczb: 1 ∙ 10ⁿ, 2 ∙ 10ⁿ lub 5 ∙ 10ⁿ, gdzie n jest liczbą całkowitą;

2) równa lub większa od wartości działki elementarnej pierwszego elementu urządzenia wskazującego objętość lub masę.

3. Jeżeli wskazania liczydła sumującego oraz urządzenia wskazującego objętość lub masę mogą być obserwowane jednocześnie, to wysokość cyfr liczydła sumującego nie powinna być większa od połowy wysokości odpowiadających im cyfr urządzenia wskazującego objętość lub masę.

4. Urządzenie wskazujące objętość lub masę wyposażone w urządzenie kasujące może być sprzężone z jednym lub większą liczbą liczydeł sumujących, które wskazują sumę objętości lub masy zarejestrowanych kolejno przez liczydło.

5. Wskazania liczydła sumującego nie mogą być kasowane.

2. Adiustacja licznika nie może być wykonywana przy zastosowaniu przewodów obejściowych licznika.

2. Nieskorygowane wskazania liczydła nie mogą być przedstawiane w czasie normalnej pracy instalacji pomiarowych.

3. Urządzenie korekcyjne nie może być wykorzystywane do ustawiania wartości błędu różnej od zera, nawet jeżeli wartość ta mieści się w zakresie błędów dopuszczalnych.

2. Wartość wybranej w programatorze objętości lub masy powinna być przedstawiana na urządzeniu wskazującym programatora.

3. Wartość działki elementarnej każdego niezależnego elementu wskazującego programatora powinna być równa zakresowi nastawy elementu mniejszej dekady.

4. Programator powinien być tak skonstruowany, aby powtórzenie nastawienia wybranej objętości lub masy nie wymagało ponownego nastawiania elementów wskazujących.

5. Wysokość cyfr urządzenia wskazującego programatora objętości lub masy nie powinna być większa niż trzy czwarte wysokości cyfr urządzenia wskazującego licznika, gdy jest możliwe jednoczesne ich obserwowanie.

2. Różnica pomiędzy zaprogramowaną wartością objętości lub masy i wartością objętości lub masy wskazaną po zakończeniu pomiaru wykonanego w warunkach normalnych użytkowania nie powinna przekraczać połowy wartości odchylenia dawki minimalnej.

3. Zaprogramowane wartości objętości lub masy oraz wartości wskazane przez urządzenie wskazujące objętość lub masę powinny być wyrażone w tych samych jednostkach.

2. Wartość działki elementarnej programatora nie powinna być mniejsza niż wartość działki elementarnej na pierwszym elemencie urządzenia wskazującego objętość lub masę.

3. Programator może zawierać urządzenie do szybkiego zatrzymania przepływu cieczy.

4. Urządzenie do zmniejszania strumienia objętości lub masy na końcu pomiaru, współpracujące z programatorem, powinno być zabezpieczone przed zmianą przyjętego ustawienia.

5. Wymagań, o których mowa w ust. 4 i § 12, nie stosuje się, gdy licznik wyposażony jest w drukarkę do wydawania wydruku lub gdy dla zastosowania w obrocie programator jest ukryty.

2. Programator należności powinien zatrzymać przepływ cieczy w momencie, gdy odmierzona objętość lub masa odpowiada zaprogramowanej należności.

3. Do programatora należności stosuje się odpowiednio przepis § 19.

2. Wartość działki elementarnej drukarki powinna być:

1) wyrażona jedną z liczb: 1 ∙ 10ⁿ, 2 ∙ 10ⁿ lub 5 ∙ 10ⁿ, gdzie n jest liczbą całkowitą;

2) nie mniejsza od wartości odchylenia dawki minimalnej oznaczonej na podzielni urządzenia wskazującego liczydła;

3) oznaczona na drukarce.

3. Wartość liczbowa oraz nazwa użytej jednostki miary lub jej oznaczenie powinny być podane na wydruku.

4. Drukarka oprócz wydruku zmierzonej objętości lub masy może drukować należność albo należność i cenę jednostkową; w obrocie handlowym może być wydrukowana tylko należność pod warunkiem, że drukarka jest połączona z urządzeniem wskazującym objętość lub masę i przeliczoną należność.

5. Drukarka, w której wydruk zmierzonej objętości lub masy cieczy jest określany jako różnica pomiędzy dwiema wydrukowanymi wartościami, z których jedna może być zerem, powinna umożliwiać wyjęcie wydruku dopiero po wykonaniu pomiaru.

6. Drukarka powinna być wyposażona w urządzenie kasujące sprzężone z urządzeniami wskazującymi, z wyjątkiem drukarki, o której mowa w ust. 5.

2. Różnica pomiędzy należnością wskazaną przez liczydło z urządzeniem wskazującym należność i wydrukowaną należnością nie powinna przekraczać wartości działki elementarnej drukarki.

3. Wartość działki elementarnej drukowanej należności nie powinna:

1) przekraczać odchylenia dawki minimalnej, które jest oznaczone na podzielni liczydła objętości lub masy;

2) być mniejsza niż 1 grosz.

4. Różnica pomiędzy należnością wydrukowaną i należnością obliczoną na podstawie wskazanej objętości lub masy i ceny jednostkowej przez liczydło, które nie jest wyposażone w urządzenie wskazujące należność, powinna spełniać warunki, o których mowa w § 15 ust. 3.

1) objętość lub masa odpowiadająca przesunięciu o 2 mm pierwszego elementu urządzenia wskazującego oraz jednej piątej wartości działki elementarnej, jeżeli pierwszy element porusza się ruchem ciągłym;

2) objętość lub masa odpowiadająca dwu kolejnym przesunięciom cyfr pierwszego elementu, jeżeli porusza się on ruchem przerywanym;

3) błąd wskazań, który w normalnych warunkach użytkowania jest powodowany przez luz albo poślizg w połączeniu pomiędzy elementami sprzęgającymi przetwornik pomiarowy i pierwszy element urządzenia wskazującego objętość lub masę;

4) podwójna objętość cykliczna w przypadku licznika objętości.

2. Wartość dawki minimalnej powinna być wyrażona jedną z następujących liczb: 1 ∙ 10ⁿ, 2 ∙ 10ⁿ lub 5 ∙ 10ⁿ, gdzie n jest liczbą całkowitą.

1) 5 – dla liczników do gazów ciekłych i cieczy kriogenicznych;

2) 10 – dla pozostałych liczników.

1) znak zatwierdzenia typu, jeżeli został nadany;

2) znak lub nazwa producenta;

3) znak i numer fabryczny;

4) objętość cykliczna dla liczników objętości;

5) maksymalny strumień objętości lub masy i minimalny strumień objętości lub masy;

6) maksymalne ciśnienie robocze;

7) zakres temperatury pracy w przypadku, gdy objętość lub masa cieczy może być mierzona w temperaturze poniżej –10 °C lub powyżej +50 °C;

8) rodzaj cieczy lub ciecze mierzone oraz granice lepkości kinematycznej lub dynamicznej, jeżeli nazwa cieczy nie wystarcza do określenia lepkości;

9) nazwa albo oznaczenie jednostki, w której wyrażona jest mierzona objętość lub masa;

10) wartość dawki minimalnej.

2. Na obudowie licznika powinien być oznaczony kierunek ruchu cieczy.

2. Wskazania wyświetlaczy liczydła elektronicznego powinny być dobrze widoczne z odległości równej lub większej od 5 m w każdych warunkach oświetlenia.

2. Średnica prostego odcinka rury instalacji pomiarowej z elektromagnetycznym licznikiem objętości zamontowanej przed licznikiem objętości powinna być równa średnicy wlotowej licznika objętości; długość tej rury powinna być równa lub większa od wartości dziesięciu tych średnic.

3. Średnica prostego odcinka rury instalacji pomiarowej z elektromagnetycznym licznikiem objętości zamontowanej za licznikiem objętości powinna być równa średnicy króćca wylotowego licznika objętości, natomiast długość tej rury powinna być równa lub większa od wartości pięciu tych średnic.

4. Czas niezbędny do określenia wartości objętości dawki minimalnej elektromagnetycznych liczników objętości przy maksymalnym strumieniu objętości powinien być określony zgodnie z wzorem:

t_d > 20 ∙ t_c

gdzie:

t_d – czas określenia objętości dawki minimalnej w s,

t_c – czas trwania pełnego cyklu dla liczników objętości, w których zastosowano wzbudzanie przez prąd zmienny lub pulsujący prąd stały, w s.

5. Długości przewodów połączeniowych pomiędzy urządzeniami wtórnymi i pierwotnymi elektromagnetycznych liczników objętości nie mogą być większe od wartości mniejszej z dwóch niżej podanych:

1) L₁ = 100 m;

gdzie:

L₁ – określona długość przewodu w m,

L₂ – określona długość przewodu w m,

k = 2 ∙ 10^-5 m,

c – przewodność właściwa cieczy w S/m,

f – częstotliwość pola w czasie cyklu pomiarowego w Hz,

C – pojemność elektryczna przewodu o długości 1 m w F/m.

6. Warunku, o którym mowa w ust. 5, nie stosuje się, jeżeli wpływ długości przewodów na wskazania urządzeń wtórnych i pierwotnych zostanie wyeliminowany przez producenta.

2. Średnica wewnętrzna elementów, o których mowa w ust. 1, powinna być równa średnicy wlotu licznika objętości.

3. Turbinowy licznik objętości powinien mieć zamontowane bezpośrednio za licznikiem objętości proste odcinki rur o długości równej lub większej od pięciu średnic określonych na wylocie licznika objętości.

4. Wymagania, o których mowa w ust. 1, nie muszą być spełnione, jeżeli producent licznika wyeliminuje zmiany wskazań spowodowane zawirowaniami cieczy w inny sposób, niż jest to określone w ust. 1–3.

2. Przeliczniki powinny być wyposażone w urządzenie wskazujące objętość cieczy w warunkach odniesienia, do których przeliczana jest mierzona objętość cieczy, lub wskazujące masę cieczy.

3. Parametry uwzględniane w algorytmie przeliczającym wartości objętości cieczy charakteryzujące właściwości cieczy, której objętość jest mierzona, powinny być mierzone z zastosowaniem współpracujących przyrządów pomiarowych.

2. Przelicznik powinien zapewniać możliwość przedstawienia wartości wielkości mierzonych w warunkach odniesienia i w warunkach pomiarowych – oddzielnie dla każdego pomiaru sprawdzającego.

3. Błąd wskazań współpracujących przyrządów pomiarowych, w szczególności mierników temperatury, gęstościomierzy i manometrów, nie powinien przekraczać błędów granicznych dopuszczalnych, które określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

4. Do przyrządów współpracujących powinny być podłączone urządzenia sprawdzające.

5. Wartości działek elementarnych współpracujących przyrządów pomiarowych powinny być mniejsze lub równe 0,25 wartości błędów granicznych dopuszczalnych współpracujących przyrządów pomiarowych badanych oddzielnie, które określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

1) mieścić się w granicach ± 0,5 działki elementarnej mechanicznego urządzenia wskazującego należność lub objętość albo

2) być równe odpowiadającym im wskazaniom elektronicznego urządzenia wskazującego należność lub objętość.

2. W przypadku gdy dwa lub więcej odmierzacze paliw ciekłych połączone są z jednym urządzeniem wtórnym, przy każdym wskazaniu objętości paliw i należności powinien być przedstawiany numer identyfikujący odmierzacza, z którego dokonano wydania paliwa.

3. Wartości działek elementarnych urządzeń wskazujących odmierzaczy paliw ciekłych oraz drukarek powinny być takie same. Urządzenia do zapamiętywania wskazań objętości wydanego paliwa i należności, wchodzące w skład urządzenia wtórnego, powinny zapamiętywać wszystkie cyfry wskazań.

4. Wartości wskazań odmierzacza paliw ciekłych, obliczane jako różnice pomiędzy dwoma drukowanymi wartościami w urządzeniu wtórnym, nie mogą być drukowane.

2. Urządzenie wtórne, które umożliwia zaprogramowanie kilku rodzajów obsługi lub kilku sposobów zapłaty, powinno przedstawiać stan odmierzacza paliw ciekłych.

3. Wprowadzenie zmiany sposobu zapłaty lub rodzaju obsługi w urządzeniu wtórnym nie powinno być możliwe przed zakończeniem transakcji.

2. Urządzenie wtórne wyposażone w pamięci tymczasowe, przeznaczone do zapisywania danych pochodzących z odmierzacza paliw ciekłych, powinno być tak skonstruowane, aby spełniało następujące warunki:

1) tymczasowy zapis danych dotyczących pomiaru powinien być ograniczony do jednej transakcji dla każdego odmierzacza paliw ciekłych;

2) pierwsze wskazanie odmierzacza paliw ciekłych powinno być wyraźnie oznaczone cyfrą 1 lub literą A.

3. Jeżeli urządzenie wtórne zawiera oddzielne urządzenie widoczne dla odbiorcy i jest ono odłączone lub zostanie stwierdzona jego niewłaściwa praca za pomocą urządzeń sprawdzających, o których mowa w § 51, stosowanie pamięci tymczasowych powinno być niemożliwe.

4. Urządzenie wtórne, w którym istnieje możliwość przyjmowania przedpłaty za wydane paliwo, powinno być wyposażone w drukarkę do drukowania pokwitowania pobranej należności i odpowiadającej jej objętości paliwa.

5. Urządzenie wtórne bez kontroli wydawcy powinno być wyposażone w urządzenie, w którym dane poszczególnych pomiarów są drukowane lub zapamiętywane.

6. W przypadku gdy urządzenie wtórne, o którym mowa w ust. 5, nie jest sprawne lub działa niewłaściwie, odbiorca powinien być o tym zawiadomiony automatycznie przed rozpoczęciem transakcji.

7. Kasowanie wskazań urządzeń wskazujących oraz wskazań urządzenia wtórnego współpracującego z instalacją pomiarową przeznaczoną do napełniania cystern powinno następować tylko po wydrukowaniu pokwitowania lub przesłaniu danych pomiaru do pamięci urządzenia wtórnego.

8. W przypadku braku napięcia zasilającego urządzenie wtórne dane transakcji powinny być zapamiętane zgodnie z wymaganiami, o których mowa w § 54 ust. 1.

9. Wydruk danych przechowywanych w pamięci urządzenia wtórnego powinien zawierać w szczególności: zmierzoną objętość cieczy, cenę, numer odmierzacza, lokalizację odmierzacza, datę, godzinę.

1) urządzenie eliminujące gaz;

2) przeziernik lub wziernik;

3) zawór zwrotny;

4) urządzenie zapewniające poziom odniesienia;

5) filtr;

6) pompa;

7) urządzenie przeciwwirowe;

8) zbiornik kondensacyjny.

2. Instalacja pomiarowa niespełniająca wymagania, o którym mowa w ust. 1, powinna być wyposażona w zamontowane przed licznikiem urządzenie eliminujące gaz – separator gazu, ekstraktor gazu lub specjalny ekstraktor gazu – powodujące oddzielenie nierozpuszczonych gazów występujących w cieczy.

3. Urządzenie eliminujące gaz powinno być dostosowane do warunków panujących w instalacji i tak funkcjonować, aby błąd dodatkowy związany z wpływem powietrza lub gazów zawartych w mierzonej cieczy na wynik pomiaru nie przekraczał:

1) 0,5% zmierzonej objętości cieczy – w przypadku cieczy nieprzeznaczonych do celów spożywczych oraz cieczy o lepkości nie większej niż 1 mPa ∙ s,

2) 1% zmierzonej objętości cieczy – w przypadku cieczy przeznaczonych do celów spożywczych oraz cieczy o lepkości większej niż 1 mPa ∙ s,

przy czym może on być równy lub większy 1% dawki minimalnej.

4. Wymagania dotyczące urządzenia eliminującego gaz dla separatora gazu, określone w ust. 3, stosuje się również do ekstraktora gazu.

2. Separator gazu powinien być umieszczany przed licznikiem, w taki sposób aby wartość spadku ciśnienia podczas przepływu cieczy była jak najmniejsza.

3. Graniczne warunki użytkowania separatora gazu są następujące:

1) maksymalny strumień objętości lub maksymalne strumienie objętości charakterystyczne dla określonej cieczy lub grupy cieczy;

2) maksymalne ciśnienie robocze i minimalne ciśnienie robocze, przy którym separator gazu spełnia swoją funkcję.

4. Separator gazu dostosowany do strumienia objętości mniejszego niż 100 m³/h powinien zapewniać oddzielanie powietrza lub gazów zawartych w mierzonej cieczy w granicach błędu dodatkowego określonego w § 39 ust. 3, przy spełnieniu następujących warunków:

1) instalacja pomiarowa pracuje przy maksymalnym strumieniu objętości oraz przy minimalnym ciśnieniu przewidzianym dla danego separatora gazu;

2) stosunek objętości powietrza lub gazu do objętości cieczy określony przy ciśnieniu atmosferycznym:

a) jest dowolny, jeśli separator gazu jest dostosowany do maksymalnego strumienia objętości nie większego niż 20 m³/h,

b) jest ograniczony do 30%, jeśli separator gazu jest dostosowany do maksymalnego strumienia objętości większego niż 20 m³/h;

3) samoczynnie działające urządzenie odprowadzające fazę gazową z separatora gazu powinno poprawnie funkcjonować przy ciśnieniu maksymalnym określonym dla tego separatora gazu.

5. Separator gazu, spełniający wymagania, o których mowa w ust. 4, może być stosowany w instalacji pomiarowej bez przeziernika.

6. Separator gazu zainstalowany w instalacji pomiarowej wyposażonej w przeziernik powinien gwarantować oddzielanie powietrza lub gazów zawartych w mierzonej cieczy zgodnie z wymaganiami, o których mowa w ust. 4 pkt 3 i ust. 5, przy spełnieniu następujących warunków:

1) instalacja pomiarowa pracuje przy maksymalnym strumieniu objętości oraz przy minimalnym ciśnieniu przewidzianym dla tej instalacji pomiarowej;

2) stosunek objętości powietrza lub gazu do objętości cieczy wynosi nie więcej niż:

a) 20% dla cieczy nieprzeznaczonych do celów spożywczych albo dla cieczy o lepkości nie większej niż 1 mPa ∙ s,

b) 10% dla cieczy przeznaczonych do celów spożywczych albo dla cieczy o lepkości większej niż 1 mPa ∙ s.

7. Jeżeli stosunek objętości powietrza lub gazu do objętości cieczy jest większy od wartości procentowych, o których mowa w ust. 6 pkt 2, a separator gazu nie zapewnia spełnienia wymagań dotyczących błędu dodatkowego, ewentualnie występujące pęcherzyki gazu lub powietrza muszą być wyraźnie widoczne w przezierniku.

8. Do określenia granicznych warunków użytkowania ekstraktora gazu lub specjalnego ekstraktora gazu stosuje się przepisy ust. 3.

2. Ekstraktor gazu oraz specjalny ekstraktor gazu powinny:

1) być umieszczone w najwyższym punkcie rurociągu przed licznikiem objętości;

2) mieć zainstalowany zawór zwrotny, jeżeli są umieszczone poniżej licznika objętości.

3. Ekstraktor gazu lub specjalny ekstraktor gazu powinien gwarantować, przy maksymalnym strumieniu objętości instalacji pomiarowej, usunięcie kieszeni gazowych lub powietrznych o objętości, która mierzona przy ciśnieniu atmosferycznym odpowiada przynajmniej dawce minimalnej, nie powodując przy tym błędu dodatkowego większego niż 1% dawki minimalnej.

4. Specjalny ekstraktor gazu powinien dodatkowo umożliwiać nieprzerwane oddzielanie gazu lub powietrza o objętości odpowiadającej 5% objętości cieczy przy maksymalnym strumieniu objętości, bez powodowania przekroczenia granic błędu dodatkowego, o których mowa w § 39 ust. 3.

5. Ekstraktor gazu lub specjalny ekstraktor gazu, dostosowany do strumienia objętości mniejszego niż 100 m³/h, może być stosowany w instalacji pomiarowej bez przeziernika.

1) ciśnienie cieczy w rurociągu przed licznikiem oraz w liczniku jest wyższe od:

a) ciśnienia pary nasyconej,

b) ciśnienia atmosferycznego;

2) instalacja pomiarowa po jej uruchomieniu będzie całkowicie wypełniona.

2. Jeżeli ciśnienie cieczy jest niższe od ciśnienia atmosferycznego, ale wyższe od ciśnienia pary nasyconej cieczy, licznik powinien być wyposażony w urządzenie zabezpieczające przed dostępem powietrza.

3. Instalacja pomiarowa, w której przepływ cieczy jest wymuszony gazem pod ciśnieniem, powinna być wyposażona w urządzenie zabezpieczające przed dostępem gazu do licznika.

4. Ciśnienie między licznikiem i poziomem odniesienia powinno być wyższe od ciśnienia pary nasyconej cieczy.

2. Zawór powinien być zabezpieczony cechami zabezpieczającymi w pozycji otwartej.

2. Jeżeli ciśnienie na wlocie pompy nie jest wyższe od ciśnienia atmosferycznego, instalacja pomiarowa powinna być wyposażona w urządzenie zamykające przepływ cieczy.

3. Warunki, o których mowa w ust. 1 i 2, nie muszą być spełnione, jeśli zostanie zamontowane odpowiednie urządzenie zabezpieczające przed dostępem powietrza do rurociągów ssących.

4. Rurociąg instalacji pomiarowej w przerwach roboczych powinien być wypełniony cieczą do poziomu odniesienia.

2. Instalacja pomiarowa z pustym wężem, służąca do wydawania cieczy, może mieć określony poziom odniesienia w naczyniu przelewowym lub w urządzeniu odcinającym, przy czym w obu przypadkach powinno być stosowane urządzenie opróżniające wąż wydawczy po każdym pomiarze.

3. Instalacja pomiarowa z pełnym wężem, służąca do wydawania cieczy, powinna mieć poziom odniesienia określony przy pomocy urządzenia zamykającego znajdującego się jak najbliżej końca przewodu wydawczego.

4. Instalacja pomiarowa do przyjmowania powinna spełniać wymagania, o których mowa w ust. 1–3, odpowiednio dla przewodów do przyjmowania zamontowanych przed licznikiem.

2. Instalacje pomiarowe inne niż instalacje, o których mowa w ust. 1, mogą być wyposażone w przezierniki.

3. Konstrukcja przeziernika powinna umożliwiać obserwację powietrza lub gazu w cieczy.

4. Przeziernik może być wykonany jako naczynie przelewowe służące do określenia poziomu odniesienia w instalacji pomiarowej z pustym wężem.

5. Przeziernik, który jest zamontowany w najwyższym punkcie rurociągu instalacji pomiarowej, może być wyposażony w urządzenie do jego odpowietrzenia, do którego nie mogą być dołączone żadne przewody.

6. Dopuszczalne jest wmontowanie do przeziernika urządzeń, które umożliwiają obserwację strumienia cieczy, o ile nie zmniejszą one możliwości obserwowania pęcherzyków powietrza lub gazu w cieczy.

2. W instalacjach pomiarowych niespełniających wymagań, o których mowa w ust. 1, w szczególności w instalacji pomiarowej stacjonarnej, powinna istnieć możliwość ręcznego całkowitego napełnienia jej do poziomu odniesienia.

3. W celu całkowitego usunięcia powietrza lub gazu z instalacji pomiarowej powinny być w niej zainstalowane odpowiednie urządzenia, jeśli to możliwe połączone z wziernikami.

4. Zmiana objętości lub masy cieczy zawartej między licznikiem i poziomem odniesienia spowodowana zmianami temperatury nie może powodować dodatkowego błędu pomiaru większego niż 1% dawki minimalnej.

5. Za licznikiem może być umieszczone urządzenie służące do stabilizacji ciśnienia, które w urządzeniach eliminujących gaz oraz w liczniku utrzymuje ciśnienie wyższe od ciśnienia atmosferycznego oraz od ciśnienia pary nasyconej cieczy.

6. Systemy odsysania par zastosowane w instalacjach pomiarowych do cieczy ropopochodnych nie powinny wpływać na wartość błędu instalacji pomiarowej.

2. Urządzenie sprawdzające typu N może sygnalizować błędne działanie elektronicznej instalacji pomiarowej optycznie lub dźwiękowo.

3. Urządzenie sprawdzające typu l lub P może wchodzić w skład elektronicznej instalacji pomiarowej typu nieprzerywalnego, w celu:

1) automatycznej korekcji błędu;

2) zablokowania tylko urządzenia działającego niewłaściwie, gdy pozostała część instalacji pomiarowej pracuje prawidłowo lub

3) uruchomienia sygnału optycznego lub dźwiękowego trwającego do momentu usunięcia błędu.

4. Dane wysyłane z elektronicznej instalacji pomiarowej do urządzeń wtórnych liczników powinny być przesyłane wspólnie z informacją o wystąpieniu błędu; instalacja pomiarowa może być wyposażona w urządzenie, które przeznaczone jest do określenia objętości cieczy, jaka przepłynęła w czasie występowania błędu w instalacji pomiarowej. W ten sposób określona objętość cieczy nie może być uwzględniona do obliczania objętości poprawnej.

5. Urządzenia sprawdzające typu l lub typu P mogą wchodzić w skład elektronicznych instalacji pomiarowych typu przerywalnego, a w szczególności do odmierzaczy paliw ciekłych, w celu:

1) automatycznej korekcji błędu;

2) zablokowania tylko urządzenia działającego niewłaściwie, gdy pozostała część instalacji pomiarowej pracuje zgodnie z wymaganiami przepisów lub

3) zatrzymania przepływu cieczy.

1) odłączenie przetwornika;

2) przerwanie pracy jednego z czujników generatora impulsów lub

3) przerwanie zasilania.

2. Urządzenia sprawdzające poprawność pracy funkcji liczydła powinny być typu P lub typu l.

3. Czas pomiędzy sprawdzeniami dokonanymi za pomocą urządzeń, o których mowa w ust. 2, nie może być dłuższy niż 5 minut, z wyjątkiem odmierzaczy paliw ciekłych, które powinny być sprawdzane w czasie każdego wydawania paliwa.

1) wszystkich wprowadzanych na stałe danych przez:

a) sumowanie kodów danych oraz poleceń i porównanie tych sum z wartościami zatwierdzonymi,

b) bity parzystości (liniowe LRC oraz pionowe VRC, kontrola nadmiarowa),

c) cykliczną kontrolę nadmiarową (CRC 16),

d) podwójne, niezależne przechowywanie danych,

e) przechowywanie danych przez „sumy kontrolne, kontrolę nadmiarową"

2) procedur wewnętrznego przekazywania i przechowywania danych dotyczących wyników pomiarów przez:

a) standardowe zapisywanie i odczyt,

b) konwersję i rekonwersję,

c) zastosowanie systemu „sumy kontrolnej, bitów parzystości",

d) podwójne, niezależne przechowywanie danych.

2. Urządzenia sprawdzające poprawność wykonania działań matematycznych w liczydle objętości powinny być typu P. Sprawdzanie działań matematycznych powinno obejmować dane dotyczące wyników pomiarów bez względu na sposób ich przechowywania – w pamięci wewnętrznej czy też przesyłanych do urządzeń peryferyjnych.

2. Sprawdzenie urządzeń wskazujących następuje przez:

1) pomiar natężenia prądu we włóknach – dla urządzeń wskazujących z żarzącymi się włóknami lub diodami świecącymi;

2) pomiar napięcia siatki – dla urządzeń wskazujących z lampami fluorescencyjnymi;

3) sprawdzenie uderzenia każdej blaszki – dla urządzeń wskazujących z blaszkami elektromagnetycznymi;

4) sprawdzenie zewnętrznego napięcia linii segmentu i elektrod podstawowych – dla urządzeń wskazujących z ciekłymi kryształami.

3. Urządzenia sprawdzające urządzenia wskazujące powinny umożliwić kontrolę ich pracy przez:

1) odłączenie całości lub części urządzenia wskazującego lub

2) symulowanie błędów wyświetlacza przez użycie odpowiedniego przycisku.

4. Urządzenia sprawdzające obwody elektroniczne stosowane w urządzeniach wskazujących, z wyjątkiem obwodów sterujących wyświetlaczami, powinny być typu P lub typu l spełniające wymagania, o których mowa w § 51 ust. 3.

5. W urządzeniach wskazujących elektronicznych instalacji pomiarowych powinna być stosowana wizualna kontrola, o której mowa w § 51 ust.1, lub inny sposób automatycznego sprawdzania, który zapewni kontrolę wszystkich pozycji każdego elementu wyświetlacza za pomocą urządzeń typu N.

6. Urządzenia pomocnicze współpracujące z pierwotnymi urządzeniami wskazującymi powinny być wyposażone w urządzenia sprawdzające typu l lub typu P.

1) zgodności wydruków ze wskazaniami liczydła;

2) poprawności zamontowania papieru w drukarce;

3) poprawności działania obwodów elektronicznych (z wyjątkiem elektronicznych obwodów kontrolnych mechanizmu drukującego).

2. Konstrukcja urządzenia sprawdzającego drukarkę powinna umożliwiać sprawdzenie poprawności działania urządzenia sprawdzającego przez symulowanie błędów w pracy drukarki przy użyciu odpowiedniego przycisku.

1) znak zatwierdzenia typu;

2) nazwa lub znak producenta;

3) numer i znak fabryczny oraz rok produkcji;

4) maksymalny strumień objętości lub masy;

5) minimalny strumień objętości lub masy;

6) maksymalne ciśnienie robocze, w razie konieczności;

7) dawka minimalna;

8) ciecz lub ciecze pomiarowe oraz granice lepkości kinetycznej lub dynamicznej, jeśli nazwa cieczy nie wystarcza do określenia lepkości;

9) zakres temperatury, jeśli ciecz może być mierzona w temperaturze poniżej –10° C lub powyżej +50° C.

2. Dla kilku liczników pracujących w jednej instalacji pomiarowej przy wykorzystaniu wspólnych części, oznaczenia wymagane dla wspólnych części instalacji pomiarowej mogą być umieszczone na jednej tabliczce znamionowej.

3. Oznaczenia na liczniku nie mogą być sprzeczne z oznaczeniami na instalacji pomiarowej.

4. Oznaczenia wymagane dla każdej części instalacji pomiarowej, która może być transportowana w stanie nierozłożonym, mogą być umieszczone na wspólnej tabliczce znamionowej instalacji.

2. Stosunek maksymalnego strumienia objętości do minimalnego strumienia objętości w odmierzaczu paliw ciekłych powinien być nie mniejszy niż 10.

3. Odmierzacz paliw ciekłych wyposażony we własną pompę powinien mieć zamontowany separator gazu, o ile jest to możliwe bezpośrednio przed licznikiem objętości.

4. Separator gazu zamontowany w odmierzaczu paliw ciekłych powinien odpowiadać wymaganiom, o których mowa w § 40 ust. 4 i 6.

5. Odmierzacz paliw ciekłych przystosowany do zamontowania w centralnym systemie pompowania powinien mieć zainstalowany ekstraktor gazu lub specjalny ekstraktor gazu, gdy między pompą i licznikiem może wystąpić faza gazowa przy braku przepływu lub jeżeli do rurociągu mogą być wprowadzone kieszenie powietrzne, powodując powstanie błędu większego niż 1% dawki minimalnej.

6. Ekstraktor gazu i specjalny ekstraktor gazu, o których mowa w ust. 5, powinny spełniać wymagania określone w § 41 ust. 2–5.

2. W odmierzaczu paliw ciekłych wyposażonym we własną pompę, po wyłączeniu pompy urządzenie blokujące powinno zapobiegać wydawaniu paliwa, do momentu skasowania wskazań urządzenia wskazującego objętość.

3. Podczas wydawania paliwa nie powinno być możliwe skasowanie wskazań urządzenia wskazującego objętość.

1) powinien być umieszczony pomiędzy separatorem gazu i przetwornikiem pomiarowym;

2) może być umieszczony bezpośrednio za przetwornikiem pomiarowym, gdy separator gazu jest umieszczony powyżej tego przetwornika; w tym przypadku może być elementem urządzenia służącego do stabilizacji ciśnienia.

2. Zawór zwrotny umieszczony między przetwornikiem pomiarowym i separatorem gazu powinien powodować jak najmniejszy spadek ciśnienia.

1) rurociągi powinny być wyposażone w urządzenie zamykające uruchamiane ręcznie lub w automatyczne urządzenie zamykające;

2) zasilanym wyłącznie przy pomocy ręcznej pompy, wymagane jest jedynie urządzenie zamykające.

1) przypadku zaniku napięcia, co najmniej po 12 godzinach od włączenia odmierzaczy, minimalny czas wyświetlania wskazania po zaniku napięcia był nie krótszy niż:

a) 15 minut – w przypadku wyświetlania w sposób nieprzerwany,

b) 5 minut – w jednym lub kilku okresach (na zasadzie sterowania ręcznego) w ciągu 1 godziny po zaniku napięcia;

2) czas pomiędzy określeniem wartości mierzonej i wyświetleniem tej wartości był nie dłuższy niż 500 ms.

2. Jeżeli zmiana ceny w urządzeniu wskazującym cenę jednostkową przeprowadzana jest za pomocą urządzeń peryferyjnych, musi upłynąć minimum 5 sekund pomiędzy zmianą ceny i początkiem następnego pomiaru.

1) wyświetlenie wszystkich elementów albo

2) zasłonięcie wszystkich elementów, albo

3) wyświetlenie zer.

2. Czas wyświetlenia każdej operacji, o których mowa w ust. 1, nie powinien być krótszy od 0,75 sekundy.

3. Kasowanie wskazań urządzenia wskazującego objętość w odmierzaczu paliw ciekłych może być przeprowadzone tylko przez rozpoczęcie kolejnej transakcji.

2. W odmierzaczu paliw ciekłych wąż powinien być zakończony zaworem pistoletowym, wykonanym zgodnie z wymaganiami, o których mowa w § 4 ust. 3–5 załącznika nr 3 do rozporządzenia.

3. Zawór pistoletowy odmierzacza paliw ciekłych powinien być tak skonstruowany, aby objętość cieczy wypływająca z tego zaworu przed rozpoczęciem transakcji nie była większa niż 0,005 wartości dawki minimalnej odmierzacza paliw ciekłych w każdych warunkach pracy odmierzacza.

4. Ponowne wydawanie paliwa za pomocą odmierzacza paliw ciekłych nie powinno być możliwe do momentu odłożenia zaworu pistoletowego lub zaworów pistoletowych i skasowania wskazań urządzeń wskazujących.

2. Odmierzacz paliw ciekłych powinien być tak skonstruowany, aby wydawanie paliwa, przerwane wskutek zaniku napięcia trwającego powyżej 15 sekund, nie mogło być kontynuowane po włączeniu napięcia zasilania.

2. Stosunek maksymalnego strumienia objętości do minimalnego strumienia objętości w odmierzaczu gazu ciekłego propan-butan powinien być nie mniejszy niż 4.

2. Podczas pomiaru za pomocą odmierzacza gazu ciekłego propan-butan nie powinno być możliwe łączenie przestrzeni fazy gazowej zbiornika gazu ciekłego propan-butan samochodu i zbiornika magazynowego.

3. Jeżeli praca odmierzacza gazu ciekłego propan-butan jest zatrzymana przez urządzenia bezpieczeństwa, to pomiar powinien być również zatrzymany, a uruchomienie następnego pomiaru powinno być możliwe po skasowaniu wskazań urządzenia wskazującego.

2. Jeżeli zawory zamontowane w przewodzie powrotnym fazy gazowej w odmierzaczu gazu ciekłego propan-butan nie są zaplombowane w pozycji otwartej, zamknięcie tych zaworów powinno powodować automatyczne przerwanie pracy odmierzacza oraz uniemożliwiać rozpoczęcie następnej transakcji.

3. Końcówka wylotowa zaworu wydawczego odmierzacza gazu ciekłego propan-butan powinna być tak skonstruowana, aby w momencie jej przyłączania lub odłączania od zbiornika samochodu wypływająca objętość gazu ciekłego propan-butan nie była większa niż odchylenie dawki minimalnej.

4. Wartość najmniejszej opisanej działki liczydła sumującego, o którym mowa w § 61 ust. 1, powinna być dziesięciokrotnie większa od wartości działki elementarnej urządzenia wskazującego objętość odmierzacza gazu ciekłego propan-butan.

2. Przepływ gazu ciekłego propan-butan przez odmierzacz gazu ciekłego propan-butan powinien powodować uruchomienie urządzenia wskazującego.

2. Błędy graniczne wskazań liczników i instalacji pomiarowych i odmierzaczy określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. Poziom błędu A stosuje się do instalacji pomiarowych i odmierzaczy w warunkach użytkowania, poziom błędu B stosuje się wyłącznie do licznika w warunkach użytkowania.

3. Instalacja pomiarowa powinna charakteryzować się następującymi parametrami:

1) maksymalny strumień objętości lub masy;

2) minimalny strumień objętości lub masy;

3) maksymalne ciśnienie robocze;

4) minimalne ciśnienie robocze, w razie konieczności;

5) dawka minimalna;

6) ciecz lub ciecze mierzone oraz granice lepkości kinematycznej lub dynamicznej, jeśli nazwa cieczy nie wystarcza do określenia lepkości;

7) zakres temperatury, jeśli ciecz może być mierzona w temperaturze poniżej –10° C lub powyżej +50° C.

2. Wartość błędu granicznego dopuszczalnego dla dawki minimalnej jest dwukrotnie większa od wartości określonych w załączniku nr 5 do rozporządzenia.

3. Dla dowolnej wartości zmierzonej objętości nie mniejszej niż 2 dm³ wartość błędu granicznego dopuszczalnego wskazań nie może być mniejsza niż odchylenie dawki minimalnej.

4. Dla dawki minimalnej wynoszącej co najmniej 2 dm³ wartość odchylenia dawki minimalnej określona jest wzorem:

gdzie:

V_b – wartość odchylenia dawki minimalnej w dm³,

V_min – wartość dawki minimalnej w dm³,

c – klasa instalacji.

1) dla klasy instalacji 0,3 – mniejszy lub równy 0,12%;

2) dla klasy instalacji 0,5 – mniejszy lub równy 0,20%;

3) dla klasy instalacji 1,0 – mniejszy lub równy 0,40%;

4) dla klasy instalacji 1,5 – mniejszy lub równy 0,60%;

5) dla klasy instalacji 2,5 – mniejszy lub równy 1,00%.

2. Wartości błędów granicznych dopuszczalnych wskazań objętości lub masy przelicznika zamontowanego w instalacji pomiarowej powinny być zawarte w granicach dla poziomu A, określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

3. Wartości bezwzględnych błędów granicznych dopuszczalnych przeliczników określonych dla funkcji poszczególnych wielkości obliczanych w przeliczniku są równe 0,4 wartości błędów, o których mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

4. Błąd graniczny dopuszczalny urządzenia wtórnego nie może być większy niż wartość działki elementarnej urządzenia wskazującego wchodzącego w skład urządzenia wtórnego.

5. Wartości błędów wskazań instalacji pomiarowych i odmierzaczy po przeprowadzonej adiustacji powinny być zbliżone do zera.

Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej: w z. J. Piechota

¹⁾ Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej – gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5).

²⁾ Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają postanowienia: dyrektywy Rady 71/319/EWG z dnia 26 lipca 1971 r. w sprawie dostosowania ustawodawstwa państw członkowskich dotyczącego liczników do cieczy innych niż woda, opublikowanej w Dz. Urz. WE L nr 202 z dnia 6 września 1971 r.; dyrektywy Rady 71/348/EWG z dnia 12 października 1971 r. w sprawie dostosowania ustawodawstwa państw członkowskich dotyczącego urządzeń pomocniczych do liczników do cieczy innych niż woda, opublikowanej w Dz. Urz. WE L nr 239 z dnia 25 października 1971 r.; dyrektywy Rady 77/313/EWG z dnia 5 kwietnia 1977 r. w sprawie dostosowania ustawodawstwa państw członkowskich dotyczącego instalacji pomiarowych do cieczy innych niż woda, opublikowanej w Dz. Urz. WE L nr 105 z dnia 28 kwietnia 1977 r. (zmienionej dyrektywą 82/624/EWG).

³⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360, z 2003 r. Nr 170, poz. 1652 oraz z 2004 r. Nr 49, poz. 465.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 2 kwietnia 2004 r. (poz. 731)

Załącznik nr 1

BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE WSKAZAŃ LICZNIKÓW, INSTALACJI POMIAROWYCH l ODMIERZACZY

Załącznik nr 2

BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE WSKAZAŃ PRZYRZĄDÓW POMIAROWYCH WSPÓŁPRACUJĄCYCH Z PRZELICZNIKIEM

Załącznik nr 3

SZCZEGÓŁOWY SPOSÓB WYKONANIA INSTALACJI POMIAROROWYCH

Załącznik nr 4

KLASY DOKŁADNOŚCI INSTALACJI POMIAROWYCH

Załącznik nr 5

BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE WSKAZAŃ LICZNIKÓW DLA OBJĘTOŚCI MNIEJSZYCH LUB RÓWNYCH 2 dm³