Dziennik Ustaw - rok 2004 nr 49 poz. 472

Na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

1) miernik – miernik drgań mechanicznych oddziałujących na człowieka, będący przyrządem pomiarowym przeznaczonym do pomiaru przyspieszenia drgań mechanicznych:

a) o działaniu ogólnym – przenoszonych do ciała jako całości przez części ciała mające kontakt z drgającą powierzchnią,

b) przenoszonych przez kończyny górne – bezpośrednio przyłożone lub przenoszone do układu ręka–ramię, zazwyczaj przez dłoń lub przez palce ręki zaciskane na narzędziu lub obrabianym elemencie,

c) o działaniu ogólnym i przenoszonych przez kończyny górne;

2) przetwornik drgań – przetwornik drgań mechanicznych piezoelektryczny, będący przyrządem pomiarowym przetwarzającym przyspieszenie drgań mechanicznych na wielkość elektryczną (ładunek lub napięcie) z wykorzystaniem efektu piezoelektrycznego;

3) czułość przetwornika drgań – stosunek wartości ładunku lub napięcia wytworzonego po poddaniu przetwornika drgań oddziaływaniu drgań mechanicznych do wartości przyspieszenia tych drgań;

4) czułość odniesienia – czułość przetwornika drgań wyznaczoną w warunkach odniesienia dla sygnału odniesienia i drgań o kierunku zgodnym z kierunkiem nominalnego wektora czułości przetwornika drgań;

5) względna czułość poprzeczna przetwornika drgań – stosunek czułości przetwornika drgań wyznaczonej dla kierunku prostopadłego do kierunku nominalnego wektora czułości przetwornika drgań do czułości odniesienia, wyrażony w procentach;

6) wartość skuteczna przyspieszenia drgań – wielkość wyrażoną wzorem:

gdzie:

7) bieżąca wartość skuteczna przyspieszenia drgań z uśrednianiem liniowym w chwili obserwacji t₀ – wielkość wyrażoną wzorem:

gdzie:

t - czas całkowania w sekundach;

8) bieżąca wartość skuteczna przyspieszenia z uśrednianiem wykładniczym w chwili obserwacji t₀ – wielkość wyrażoną wzorem:

gdzie:

t - stała czasowa uśredniania w sekundach;

9) sygnał odniesienia – sinusoidalny sygnał wejściowy o określonych wartościach częstotliwości i wartości skutecznej przyspieszenia drgań mechanicznych, wykorzystywany do badania miernika i przetwornika;

10) zakres pomiarowy – zbiór wartości przyspieszenia drgań, które mogą być zmierzone za pomocą miernika w granicach błędów dopuszczalnych;

11) zakres wskazań – zakres wartości, które mogą być zmierzone przy danym ustawieniu przełączników miernika;

12) zakres odniesienia –zakres wskazań miernika, dla którego wyznacza się błąd wskazań dla sygnału odniesienia.

1) przetwornik drgań;

2) analogowy, cyfrowy lub analogowo-cyfrowy procesor sygnałowy realizujący funkcje wzmacniania sygnału i kształtowania charakterystyki częstotliwościowej;

3) przetwornik pomiarowy;

4) urządzenie wskazujące;

5) układ sygnalizacji przesterowania;

6) układ zasilania z układem sygnalizacji stanu zasilania.

1) jednoosiowy – umożliwiający pomiar przyspieszenia drgań mechanicznych w jednym kierunku;

2) trójosiowy – umożliwiający pomiar przyspieszenia drgań mechanicznych jednocześnie w trzech wzajemnie prostopadłych kierunkach.

2. Konstrukcja przetwornika drgań zapewnia możliwość:

1) zamocowania go do obiektu mierzonego za pomocą połączenia gwintowego lub z użyciem kleju;

2) połączenia z układem pomiarowym za pomocą kabli sygnałowych.

1) nazwa lub znak producenta;

2) typ i numer fabryczny.

2. Na obudowie miernika powinien być zamieszczony dodatkowo znak zatwierdzenia typu.

2. Dodatkowo miernik może umożliwiać pomiar przyspieszenia drgań o działaniu ogólnym skorygowanego według charakterystyk częstotliwościowych W_c lub W_j oraz przyspieszenia drgań według charakterystyki częstotliwościowej LIN.

3. Rodzaje charakterystyk częstotliwościowych, odpowiadające różnym oddziaływaniom drgań, oraz minimalne zakresy częstotliwości, dla których miernik powinien mierzyć drgania, określa tabela:

4. Przebieg charakterystyk częstotliwościowych opisany przez wartości częstotliwości i odpowiadające im współczynniki korekcji częstotliwościowej określają załączniki nr 1–6 do rozporządzenia.

1) wartość skuteczna przyspieszenia drgań:

a) 1 m/s² dla charakterystyk częstotliwościowych W_k, W_d, WBc, W_c, W_j miernika,

b) 10 m/s² dla charakterystyk częstotliwościowych W_h i LIN miernika i dla przetwornika drgań;

2) częstotliwość:

a) 7,96 Hz dla charakterystyk częstotliwościowych W_k W_d, WBc, W_c, W, miernika,

b) 79,6 Hz dla charakterystyk częstotliwościowych W_h i LIN miernika,

c) 80 Hz dla przetwornika drgań.

2. Błąd względny charakterystyki:

1) amplitudowej przetwornika drgań nie powinien przekraczać ±2 %;

2) częstotliwościowej przetwornika drgań nie powinien przekraczać ±10 %.

3. Maksymalna względna czułość poprzeczna przetwornika drgań nie powinna przekraczać 10 % czułości odniesienia.

1) wartości skuteczne przyspieszenia drgań w czasie nie krótszym niż 60 s;

2) bieżące wartości skuteczne przyspieszenia drgań uśrednione liniowo albo wykładniczo.

2. Dla mierników z uśrednianiem wykładniczym stała czasowa obwodu uśredniania powinna wynosić 1 s, przy czym mogą być dopuszczone dodatkowe stałe czasowe obwodu uśredniania 1/8 s albo 8 s.

3. Czas pomiaru oraz sposób uśredniania powinny być prezentowane na urządzeniu wskazującym miernika lub identyfikowane w inny sposób.

1) ±8 % lub ±0,7 dB dla mierników klasy dokładności 1;

2) +12 % i -11 % lub ±1 dB dla mierników klasy dokładności 2.

1) W_k – załącznik nr 1 do rozporządzenia;

2) W_d – załącznik nr 2 do rozporządzenia;

3) WBc – załącznik nr 3 do rozporządzenia;

4) W_c – załącznik nr 4 do rozporządzenia;

5) W_j – załącznik nr 5 do rozporządzenia;

6) W_h – załącznik nr 6 do rozporządzenia.

2. Charakterystyka częstotliwościowa LIN powinna być płaska w zakresie częstotliwości określonym przez producenta z błędami granicznymi dopuszczalnymi określonymi dla charakterystyki W_h w załączniku nr 6 do rozporządzenia.

1) ±3,5 % lub ±0,3 dB dla mierników klasy dokładności 1;

2) ±6 % lub ±0,5 dB dla mierników klasy dokładności 2.

1) w zakresie pomiarowym:

a) ±8 % lub ±0,7 dB dla mierników klasy dokładności 1,

b) +12 %, -11 % lub ±1 dB dla mierników klasy dokładności 2;

2) w zakresie wskazań:

a) +12 %, -11 % lub ±1 dB dla mierników klasy dokładności 1,

b) +19 %, -16 % lub ±1,5 dB dla mierników klasy dokładności 2.

2. Błędy graniczne dopuszczalne charakterystyki czasowej miernika przy pomiarze wartości skutecznej, w zależności od klasy dokładności, wynoszą:

3. Czas spadku wskazania wartości skutecznej o 10 dB po wyłączeniu sygnału nie powinien być większy niż:

1) 2,3 s dla stałej czasowej obwodu uśredniania równej 1 s;

2) 18,4 s dla stałej czasowej obwodu uśredniania równej 8 s.

2. Błędy graniczne dopuszczalne charakterystyki czasowej miernika przy pomiarze wartości szczytowej, w zależności od klasy dokładności, wynoszą:

gdzie f_u – górna częstotliwość graniczna w kHz.

3. Spadek wskazania wartości szczytowej w ciągu 1 min po wyłączeniu sygnału nie powinien być większy niż 6 % w skali liniowej albo 0,5 dB w skali logarytmicznej.

1) ±8 % lub ±0,7 dB dla mierników klasy dokładności 1;

2) +12 % i -11 % lub ±1 dB dla mierników klasy dokładności 2.

2. Wartość skuteczna napięcia sygnału na wyjściu napięciowym, odpowiadająca wskazaniu równemu górnej granicy zakresu wskazań, dla częstotliwości 79,6 Hz i przy włączonej charakterystyce LIN powinna wynosić nie mniej niż 1 V.

3. Współczynnik zniekształceń nieliniowych, mierzony na wyjściu napięciowym miernika, nie powinien wynosić więcej niż:

1) 2% przy wskazaniu miernika równemu 0,3 górnej granicy zakresu wskazań;

2) 10 % przy wskazaniu miernika równemu górnej granicy zakresu wskazań.

2. Wartość skuteczna przyspieszenia:

1) mierzonego według charakterystyki LIN, wywołanego oddziaływaniem drgań, przy poddaniu miernika drganiom sinusoidalnym o amplitudzie 1,0 mm i częstotliwości z zakresu 5 Hz÷13,4 Hz lub przyspieszeniu 7 m/s² i częstotliwości z zakresu 13,4÷150 Hz, nie powinna wynosić więcej niż wartość określona przez producenta;

2) wywołanego oddziaływaniem pola magnetycznego o częstotliwości 50 Hz i natężeniu 80 A/m, zmierzona dla takiego kierunku oddziaływania pola na miernik, dla jakiego wpływ ten jest największy, nie powinna wynosić więcej niż wartość określona przez producenta.

1) ±3,5 % lub ±0,3 dB dla mierników klasy dokładności 1;

2) ±6 % lub ±0,5 dB dla mierników klasy dokładności 2.

1) temperatura otoczenia 23 °C;

2) wilgotność względna 50 %.

1) temperatura otoczenia (-10 ÷ 50) °C;

2) maksymalna wilgotność względna 90 % w temperaturze otoczenia 30 °C.

Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej: J. Hausner

¹⁾ Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej – gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5).

²⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360, z 2003 r. Nr 170, poz. 1652 oraz z 2004 r. Nr 49, poz. 465.

Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 8 marca 2004 r. (poz. 472)

Załącznik nr 1

PRZEBIEG I BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ W_k MIERNIKA, DLA DRGAŃ OGÓLNYCH PIONOWYCH (oś z)

Załącznik nr 2

PRZEBIEG I BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ W_d MIERNIKA, DLA DRGAŃ OGÓLNYCH POZIOMYCH (osie x lub y)

Załącznik nr 3

PRZEBIEG I BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ WBc MIERNIKA, DLA DRGAŃ OGÓLNYCH WIELOKIERUNKOWYCH

Załącznik nr 4

PRZEBIEG I BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ W_c MIERNIKA, DLA DRGAŃ OGÓLNYCH POZIOMYCH (oś x)

Załącznik nr 5

PRZEBIEG I BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ W_j MIERNIKA, DLA DRGAŃ PIONOWYCH O DZIAŁANIU NA GŁOWĘ (oś x)

Załącznik nr 6

PRZEBIEG I BŁĘDY GRANICZNE DOPUSZCZALNE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ W_h MIERNIKA, DLA DRGAŃ PRZENOSZONYCH PRZEZ KOŃCZYNY GÓRNE