Dziennik Ustaw - rok 2004 nr 38 poz. 341

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 4 kwietnia 2000 r. została sporządzona w Warszawie Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Litewskiej o współpracy i wzajemnej pomocy w przypadku katastrof, klęsk żywiołowych i innych poważnych wypadków, w następującym brzmieniu:

UMOWA

między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Litewskiej o współpracy i wzajemnej pomocy w przypadku katastrof, klęsk żywiołowych i innych poważnych wypadków

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej oraz Rząd Republiki Litewskiej, zwane dalej Umawiającymi się Stronami,

zamierzając przyczynić się do rozwijania wzajemnych stosunków w duchu Traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, sporządzonego w Wilnie dnia 26 kwietnia 1994 r., oraz Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o wspólnej granicy państwowej, stosunkach prawnych na niej obowiązujących oraz o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych, sporządzonej w Wilnie dnia 5 marca 1996 r.,

mając na uwadze dokument końcowy III Stałego Posiedzenia Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy Europejskiej, które odbyło się w Wiedniu dnia 15 stycznia 1989 r., oraz Dokument Helsiński z dnia 10 lipca 1992 r.,

uwzględniając postanowienia Konwencji o trans-granicznych skutkach awarii przemysłowych, przyjętej w Helsinkach dnia 17 marca 1992 r.,

pamiętając o możliwości wystąpienia katastrof, klęsk żywiołowych i innych poważnych wypadków związanych z rozwojem technologii,

rozumiejąc konieczność współpracy obu państw w udzielaniu wzajemnej pomocy podczas katastrof i klęsk żywiołowych lub innych poważnych wypadków oraz w celu zagwarantowania szybkiego wysłania grup ratowniczych z wyposażeniem lub środków pomocy, a także biorąc pod uwagę korzyści, jakie może przynieść Umawiającym się Stronom wymiana informacji naukowych i technicznych w dziedzinie zapobiegania awariom przemysłowym, katastrofom, klęskom żywiołowym lub innym poważnym wypadkom i likwidacji ich skutków,

uzgodniły, co następuje:

Artykuł 1

Definicje

Określenia używane w niniejszej umowie mają następujące znaczenie:

1) „katastrofa, klęska żywiołowa i inny poważny wypadek” – zdarzenie spowodowane przez ludzi, siły przyrody lub inne złożone przyczyny, które powoduje zagrożenie życia i zdrowia ludzi, mienia lub środowiska naturalnego;

2) „Strona zwracająca się o pomoc” – Umawiająca się Strona, której upoważnione organy zwracają się o pomoc do drugiej Umawiającej się Strony;

3) „Strona udzielająca pomocy” – Umawiająca się Strona, której upoważnione organy spełniają prośbę o pomoc drugiej Umawiającej się Strony;

4) „państwo tranzytu” – państwo, przez którego terytorium przemieszczają się grupy ratownicze, wraz z wyposażeniem, i transportuje się środki pomocy w celu dotarcia na terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc lub terytorium państwa trzeciego;

5) „grupa ratownicza” – zespół osób wysłanych przez Stronę udzielającą pomocy w celu udzielenia pomocy Stronie zwracającej się o pomoc na jej terytorium;

6) „ekspert indywidualny” – specjalista w określonej dziedzinie skierowany w celu udzielenia pomocy na terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc;

7) „wyposażenie” – materiały, środki techniczne, środki transportu, własne zaopatrzenie grup ratowniczych, psy ratownicze, ekwipunek osobisty oraz przedmioty osobistego użytku członków grup ratowniczych i ekspertów indywidualnych;

8) „środki pomocy” – dobra materialne przeznaczone do bezpłatnego rozdzielenia wśród ludności poszkodowanej w wyniku katastrofy, klęski żywiołowej lub innego poważnego wypadku.

Artykuł 2

Przedmiot umowy

1. Niniejsza umowa reguluje podstawowe zasady dobrowolnego udzielania pomocy podczas katastrof, klęsk żywiołowych i innych poważnych wypadków, zagrażających życiu i zdrowiu ludzi, mieniu lub środowisku naturalnemu, które nie mogą być w pełni lub szybko opanowane przez Stronę zwracającą się o pomoc. Pomoc jest udzielana na podstawie wniosku.

2. Umawiające się Strony będą współpracować przy rozwijaniu metod i podejmowaniu działań w celu zwiększenia swoich możliwości w zapobieganiu katastrofom, klęskom żywiołowym i innych poważnym wypadkom oraz w usuwaniu ich następstw.

Artykuł 3

Upoważnione organy

1. Organami upoważnionymi do składania i przyjmowania wniosku o udzielenie pomocy są:

– w Rzeczypospolitej Polskiej:

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji,

– w Republice Litewskiej:

Ministerstwo Obrony Kraju,

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych,

Ministerstwo Spraw Zagranicznych,

przy czym skuteczny jest wniosek o udzielenie pomocy złożony do któregokolwiek z nich lub przez któregokolwiek z nich.

2. Umawiające się Strony będą informować się o innych upoważnionych organach uprawnionych do Zwracania się o pomoc i przyjmowania wniosków o udzielenie pomocy oraz realizacji innych zadań zgodnie z niniejszą umową, a także o zmianach zachodzących we właściwości tych organów.

3. Upoważnione organy składają wniosek o udzielenie pomocy w formie pisemnej ewentualnie ustnej. Wniosek złożony w formie ustnej musi być bez zbędnej zwłoki potwierdzony na piśmie.

4. Wniosek o udzielenie pomocy określa w szczególności rodzaj, formę, zakres i termin udzielenia pomocy, a także wskazuje upoważniony organ Strony zwracającej się o pomoc odpowiedzialny za koordynację i ogólne kierowanie działaniami ratowniczymi.

5. Upoważniony organ Strony udzielającej pomocy w możliwie najkrótszym czasie podejmuje decyzję w sprawie udzielenia pomocy i informuje Stronę zwracającą się o pomoc o możliwościach, warunkach i rozmiarach udzielenia tejże pomocy. Upoważnione organy Umawiających się Stron uzgadniają następnie szczegółowe warunki udzielenia pomocy.

6. W celu realizacji niniejszej umowy organy, o których mowa w ustępach 1 i 2, są upoważnione do utrzymywania bezpośrednich kontaktów.

Artykuł 4

Formy udzielania pomocy

1. Pomoc może być udzielona na terytorium Strony zwracającej się o pomoc przez grupy ratownicze lub ekspertów indywidualnych, posiadających niezbędne wyposażenie, wyspecjalizowanych w szczególności w gaszeniu pożarów, ratownictwie technicznym, w usuwaniu skutków powodzi, zagrożeń radiacyjnych, chemicznych i ekologicznych, w udzielaniu pomocy medycznej oraz innych pracach ratowniczych.

Na życzenie Strony zwracającej się o pomoc może być ona udzielona przez przekazanie środków pomocy lub w każdej innej postaci.

2. Grupy ratownicze, ekspertów indywidualnych oraz wyposażenie i środki pomocy można transportować drogą lądową, powietrzną lub wodną.

Artykuł 5

Przekraczanie granicy państwowej

1. Mając na celu szybką i skuteczną pomoc, Umawiające się Strony zobowiązują się do zastosowania uproszczonego trybu przekraczania granicy państwowej.

2. Członkowie grupy ratowniczej i eksperci indywidualni, w ramach udzielania pomocy, mogą przekraczać granicę państwową i przebywać na terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc na podstawie jakichkolwiek dokumentów poświadczających tożsamość, bez wiz ani zezwoleń na pobyt. Kierownik grupy ratowniczej i ekspert indywidualny, na żądanie odpowiednich służb, okazują zaświadczenie upoważniające do udzielenia pomocy, wydane przez upoważniony organ Strony udzielającej pomocy, i listę osób wchodzących w skład grupy ratowniczej. Wzór zaświadczenia zawiera załącznik do niniejszej umowy. W przypadkach niecierpiących zwłoki, skierowanie grupy ratowniczej lub ekspertów indywidualnych można potwierdzić w inny odpowiedni sposób.

3. Grupy ratownicze i eksperci indywidualni przekraczają granicę państwową w przejściach granicznych, a w przypadkach niecierpiących zwłoki również poza przejściami granicznymi, o czym należy uprzednio poinformować odpowiednie organy ochrony granicy państwowej państw Umawiających się Stron.

4. Postanowienia ustępów 1 i 2 stosuje się odpowiednio również w przypadkach, kiedy jedna z Umawiających się Stron jest państwem tranzytu. Upoważnione organy wzajemnie poinformują się w odpowiednim czasie o tym, że powstała potrzeba tranzytu, i ustalą sposób jego realizacji, a także sposób udzielenią wsparcia grupom ratowniczym i ekspertom indywidualnym.

5. Członkowie grup ratowniczych i eksperci indywidualni mają prawo do noszenia munduru na terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc, jeżeli stanowi on ich przepisowy ubiór.

Artykuł 6

Przewóz wyposażenia i środków pomocy przez granicę państwową

1. Umawiające się Strony zastosują uproszczoną procedurę przywozu i wywozu wyposażenia i środków pomocy. Kierownik grupy ratowniczej i eksperci indywidualni, przy przekraczaniu granicy państwowej, są obowiązani do przedstawienia odpowiedniemu organowi celnemu państwa Strony zwracającej się o pomoc spisu przewożonego wyposażenia i środków pomocy.

2. Jeżeli w przypadkach niecierpiących zwłoki nie można przedstawić spisu przewożonego wyposażenia i środków pomocy, spis ten zostanie przedstawiony odpowiedniemu organowi celnemu najpóźniej w ciągu 30 dni od przekroczenia granicy państwowej. W przypadku przywozu i wywozu środków odurzających i substancji psychotropowych, spis ten powinien być przedstawiony podczas przekraczania granicy państwowej.

3. Grupy ratownicze i eksperci indywidualni nie mogą wwozić ani wywozić żadnych innych przedmiotów oprócz wyposażenia i środków pomocy niezbędnych do udzielenia pomocy. Wyposażenie i środki pomocy są zwolnione z ceł, podatków i innych opłat oraz są wykorzystywane wyłącznie w celu udzielenia pomocy. Formalności celne związane z przywozem i wywozem wyposażenia i środków pomocy są załatwiane poza kolejnością.

4. Wyposażenia i środków pomocy nie dotyczą zakazy i ograniczenia obowiązujące w przypadku przywozu i wywozu towarów. Wyposażenie, które nie zostało zużyte, utracone lub zniszczone, należy wywieźć z powrotem najpóźniej w ciągu 30 dni od ukończenia udzielania pomocy. Jeżeli ze względu na istotne okoliczności wywiezienie z powrotem nie jest możliwe, o rodzaju, ilości i miejscu pozostawienia wyposażenia należy zawiadomić upoważniony organ Strony zwracającej się o pomoc, który informuje o tym odpowiedni organ celny. Odpowiednie organy państwa Strony zwracającej się o pomoc mają prawo kontroli wykorzystania i przechowywania wyposażenia i środków pomocy.

5. Jeżeli wyposażenie pozostanie jako środek pomocy na terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc, wtedy ten fakt należy niezwłocznie zgłosić upoważnionemu organowi Strony zwracającej się o pomoc, który w razie potrzeby powiadomi o tym odpowiedni organ celny. W takim przypadku do pozostawionego wyposażenia nie mają zastosowania cła, podatki, opłaty i wszelkie inne należności ustalane i pobierane zgodnie z przepisami celnymi państw Umawiających się Stron.

6. Środki odurzające i substancje psychotropowe mogą być przywożone tylko w celu udzielenia koniecznej pomocy medycznej, a stosować je może wyłącznie wykwalifikowany personel medyczny, zgodnie z prawem wewnętrznym państwa Strony udzielającej pomocy. Strona zwracająca się o pomoc ma prawo dokonywać kontroli tych środków na terytorium swojego państwa. Postanowienia ustępów 4 i 5 stosuje się również w przypadku przywozu środków odurzających i substancji psychotropowych na terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc i wywozu z powrotem niezużytych środków. W stosunku do niezużytych środków odurzających i substancji psychotropowych, które nie mogą być wywiezione z terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc, mają zastosowanie przepisy prawa państwa tej Strony. Przywozu i wywozu tych środków nie uznaje się za przywóz i wywóz w rozumieniu przepisów odpowiednich umów międzynarodowych dotyczących środków odurzających i substancji psychotropowych.

7. W przypadku użycia pojazdów przy udzielaniu pomocy na podstawie niniejszej umowy, nie wymaga się zezwolenia na międzynarodowy transport drogowy i międzynarodowego ubezpieczenia, a także opłat za użytkowanie autostrad i dróg szybkiego ruchu.

8. Grupy ratownicze, na terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc, mają prawo używania własnego oznakowania i urządzeń ostrzegawczych na swoich pojazdach.

9. Postanowienia ustępów od 1 do 8 mają odpowiednie zastosowanie również w przypadkach, kiedy państwo jednej z Umawiających się Stron jest państwem tranzytu.

Artykuł 7

Użycie statków powietrznych

1. Statki powietrzne mogą być używane do transportu grup ratowniczych, ekspertów indywidualnych, wyposażenia i środków pomocy, jak też bezpośrednio przy udzielaniu pomocy.

2. Każda z Umawiających się Stron, w celu realizacji niniejszej umowy, może udzielić zezwolenia drugiej Umawiającej się Stronie na przelot nad terytorium jej państwa oraz lądowanie i start jej statków powietrznych również poza lotniskami międzynarodowymi. W takim przypadku kontrolę graniczną i celną przeprowadzają właściwe organy Strony udzielającej pomocy, a także zawiadamiają o tym fakcie organy graniczne i celne Strony zwracającej się o pomoc.

3. O zamiarze użycia statków powietrznych należy uprzednio powiadomić upoważniony organ Strony zwracającej się o pomoc lub państwa tranzytu oraz udzielić dokładnych informacji o:

a) rodzaju i typie statku powietrznego,

b) państwie rejestracji i znaku rejestracyjnym statku powietrznego,

c) liczbie członków załogi i pasażerach,

d) wyposażeniu i środkach pomocy znajdujących się na pokładzie,

e) czasie startu, planowanej trasie lotu, miejscu i przewidywanym czasie lądowania.

4. O ile z postanowień ustępów od 1 do 3 nie wynika inaczej, stosuje się przepisy prawa państw Umawiających się Stron, dotyczące krajowego i międzynarodowego ruchu lotniczego.

Artykuł 8

Koordynacja i kierowanie działaniami

1. Koordynacja i ogólne kierowanie działaniami ratowniczymi należą do upoważnionego organu Strony zwracającej się o pomoc.

2. Upoważniony organ Strony zwracającej się o pomoc zapewnia wsparcie i ochronę grupom ratowniczym i ekspertom indywidualnym w czasie wykonywania przez nich zadań związanych z realizacją niniejszej umowy.

3. Dyspozycje dla grup ratowniczych Strony udzielającej pomocy są wydawane wyłącznie ich kierownikom, którzy zlecają poszczególne zadania swym podwładnym.

4. Grupy ratownicze i eksperci indywidualni opuszczają terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc po wykonaniu swoich zadań lub wcześniej, jeżeli zdecyduje tak upoważniony organ jednej z Umawiających się Stron.

5. Strona zwracająca się o pomoc odpowiada za dystrybucję środków pomocy.

Artykuł 9

Zwrot kosztów

1. Strona zwracająca się o pomoc nie pokrywa kosztów udzielenia pomocy, wraz z wydatkami, które powstały w związku ze zużyciem, uszkodzeniem, zniszczeniem lub utratą wyposażenia, poniesionych przez Stronę udzielającą pomocy, o ile upoważnione organy Umawiających się Stron nie uzgodniły inaczej.

2. Każda z Umawiających się Stron ma prawo zażądać, aby koszty powstałe w wyniku udziału statków powietrznych zostały pokryte w połowie przez Stronę zwracającą się o pomoc. W tym przypadku wysokość kosztów oblicza się według taryf obowiązujących na terytorium państwa Strony udzielającej pomocy, w czasie jej udzielania.

3. Grupom ratowniczym i ekspertom indywidualnym Strona zwracająca się o pomoc zapewni na własny koszt zakwaterowanie i niezbędną pomoc medyczną, a po wyczerpaniu przez nich własnych zapasów – wyżywienie, zaopatrzenie w materiały eksploatacyjne, w tym materiały pędne, jak również podstawowe artykuły pierwszej potrzeby.

Artykuł 10

Odszkodowania

1. Każda z Umawiających się Stron zrzeka się wszelkich roszczeń odszkodowawczych wobec drugiej Umawiającej się Strony w przypadku szkód powstałych w wyniku uszkodzenia, zniszczenia lub utraty mienia, o ile spowodował je członek grupy ratowniczej lub ekspert indywidualny w związku z realizacją zadań wynikających z postanowień niniejszej umowy.

2. Każda z Umawiających się Stron zrzeka się wszelkich roszczeń odszkodowawczych wobec drugiej Umawiającej się Strony w przypadku uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci członka grupy ratowniczej bądź eksperta indywidualnego, jeżeli szkoda nastąpiła przy wykonywaniu zadań związanych z realizacją niniejszej umowy.

3. Jeżeli członek grupy ratowniczej lub ekspert indywidualny Strony udzielającej pomocy, przy wykonywaniu zadań związanych z realizacją postanowień niniejszej umowy, spowoduje powstanie szkody u osoby trzeciej na terytorium państwa Strony zwracającej się o pomoc, to za tę szkodę odpowiada Strona zwracająca się o pomoc, zgodnie z przepisami prawa, które byłyby zastosowane w przypadku szkody spowodowanej przez członka własnej grupy ratowniczej.

4. Postanowień ustępów 1, 2 i 3 nie stosuje się, jeżeli szkoda została spowodowana z winy umyślnej.

5. Upoważnione organy Umawiających się Stron współpracują ze sobą i wymieniają informacje, aby ułatwić dochodzenie roszczeń odszkodowawczych.

Artykuł 11

Inne formy współpracy

1. Upoważnione organy, o których mowa w artykule 3 ustępach 1 i 2, współpracują ze sobą i mogą zawierać odrębne porozumienia, w szczególności w sprawach dotyczących:

a) wykonania postanowień niniejszej umowy,

b) prognozowania, profilaktyki i zwalczania katastrof, klęsk żywiołowych lub innych poważnych wypadków, wymiany wszelkich doświadczeń praktycznych oraz użytecznych informacji naukowych i technicznych, organizacji konferencji, roboczych wizyt specjalistów, programów badawczych i kursów specjalistycznych, wymiany wykładowców i słuchaczy odpowiednich placówek szkoleniowych oraz prowadzenia wspólnych ćwiczeń, a także doradczego udziału ekspertów-naukowców w sztabach operacyjnych,

c) poszukiwania i identyfikacji osób poszkodowanych oraz mienia na terytorium Umawiających się Stron zgodnie z obowiązującym tam prawem oraz badania przyczyn katastrof lub innych poważnych wypadków zawinionych przez ludzi.

2. Umawiające się Strony będą wymieniać informacje o zagrożeniach mogących rozprzestrzenić się i spowodować szkody na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony, łącznie z przekazywaniem danych pomiarowych i prognoz.

3. Postanowienia niniejszej umowy stosuje się odpowiednio w przypadku wspólnych ćwiczeń, w których grupy ratownicze jednej Umawiającej się Strony przebywają na terytorium państwa drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł 12

Środki łączności

Upoważnione organy Umawiających się Stron podejmą wspólnie odpowiednie starania, w celu umożliwienia łączności telekomunikacyjnej między organami wymienionymi w artykule 3, między tymi organami a wysłanymi przez nie grupami ratowniczymi, jak i między grupami ratowniczymi, a także między wysłanymi grupami ratowniczymi a właściwym kierownictwem akcji ratowniczej.

Artykuł 13

Wymiana danych osobowych

1. Postanowienia niniejszego artykułu, dotyczące udostępniania danych osobowych, stosuje się z uwzględnieniem przepisów prawa wewnętrznego państw każdej z Umawiających się Stron.

2. Dane osobowe mogą być udostępnione wyłącznie upoważnionym organom. Udostępnienie danych osobowych innym organom jest możliwe tylko po wcześniejszym wyrażeniu zgody przez upoważniony organ przekazujący dane.

3. Odbiorca danych osobowych może je wykorzystać wyłącznie do celów i na warunkach określonych przez udostępniającego i tylko w celu realizacji postanowień niniejszej umowy. Po ustaniu powodu przekazania należy te dane zniszczyć bez zbędnej zwłoki i powiadomić o tym fakcie udostępniającego dane.

4. Udostępniający dane osobowe odpowiada za prawdziwość udostępnianych danych. Jeżeli okaże się, że przekazano dane błędne lub takie, których nie wolno było przekazywać, należy o tym niezwłocznie powiadomić ich odbiorcę, który jest zobowiązany poprawić lub zniszczyć te dane.

5. Udostępniający i odbiorca danych osobowych mają obowiązek skutecznej ochrony udostępnianych danych osobowych przed niepowołanym dostępem do nich, nieuprawnioną zmianą i nieuprawnionym ich ujawnieniem.

Artykuł 14

Rozstrzyganie sporów

Spory dotyczące interpretacji lub stosowania niniejszej umowy upoważnione organy Umawiających się Stron będą rozwiązywać w drodze rokowań, a w przypadku nieosiągnięcia porozumienia, spór będzie rozstrzygany w drodze dyplomatycznej.

Artykuł 15

Stosunek do innych umów międzynarodowych

Niniejsza umowa nie narusza praw i zobowiązań żadnej z Umawiających się Stron wynikających z innych wiążących je umów międzynarodowych.

Artykuł 16

Postanowienia końcowe

1. Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia wymiany dokumentów ratyfikacyjnych. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi w Wilnie.

2. Umowa niniejsza jest zawarta na czas nieokreślony. Może być ona wypowiedziana w formie pisemnej drogą dyplomatyczną przez każdą z Umawiających się Stron. W takim przypadku utraci moc po upływie sześciu miesięcy od dnia otrzymania noty informującej o wypowiedzeniu.

3. Zmiana niniejszej umowy może nastąpić w drodze pisemnego porozumienia Umawiających się Stron, w trybie zawarcia umowy międzynarodowej.

4. Załącznik do niniejszej umowy może być zmieniany w drodze wzajemnych pisemnych uzgodnień upoważnionych organów.

Umowę niniejszą sporządzono w Warszawie dnia 4 kwietnia 2000 r. w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i litewskim, przy czym obydwa teksty mają jednakową moc.

Załącznik do Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Litewskiej
o współpracy i wzajemnej pomocy w przypadku katastrof, klęsk żywiołowych i innych poważnych wypadków

Po zaznajomieniu się z powyższą umową, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

– została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych,

– jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona,

– będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 18 marca 2003 r.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Kwaśniewski

L.S.

Prezes Rady Ministrów: L. Miller