Dziennik Ustaw - rok 2003 nr 231 poz. 2315

Na podstawie art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. Nr 63, poz. 636, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

1) waga – wagę automatyczną porcjującą, będącą przyrządem pomiarowym rozdzielającym, bez udziału operatora, materiały luzem na porcje o jednakowej, nastawionej masie i automatycznie je odważającym;

2) dozownik objętościowy – przyrząd pomiarowy, będący automatycznym urządzeniem porcjującym, które wyznacza masę porcji materiału przez pomiar objętości, przy założeniu stałej gęstości materiału;

3) porcja – zaprogramowaną ilość materiału, złożoną z jednego lub więcej odważonych ładunków, umieszczoną w opakowaniu;

4) cykl ważenia – zestaw operacji, na który składa się dostarczenie materiału do nośni ładunku, jego ważenie i opróżnienie nośni z ładunku;

5) obciążenie minimalne – najmniejszy ładunek, który może być zważony w sposób automatyczny z błędem nieprzekraczającym błędów granicznych dopuszczalnych;

6) obciążenie maksymalne – największy ładunek, który może być zważony w sposób automatyczny z błędem nieprzekraczającym błędów granicznych dopuszczalnych;

7) nominalna porcja minimalna – wartość masy porcji składającej się z co najmniej dwóch ładunków, poniżej której błąd ważenia może przekroczyć określone błędy graniczne dopuszczalne; dla porcji składającej się z jednego ładunku wartość ta jest równa obciążeniu minimalnemu;

8) wartość działki elementarnej – wyrażoną w jednostkach miary masy wartość różnicy między wartościami:

a) odpowiadającymi dwóm sąsiednim wskazom podziałki, przy wskazaniu analogowym lub

b) dwóch kolejnych wskazań, przy wskazaniu cyfrowym;

9) błędy graniczne dopuszczalne wagi oraz dozowników objętościowych – określone skrajne wartości błędu wagi oraz dozownika objętościowego;

10) klasa dokładności – klasę wag oraz dozowników objętościowych, spełniających określone wymagania metrologiczne, których błędy zawarte są w wyznaczonych granicach.

1) selektywna – z wieloma zespołami wagowymi, która ustala masę porcji przez łączenie selektywnie dobieranych ładunków, odważonych przez te zespoły;

2) sumująca – z jednym zespołem wagowym, która ustala masę porcji przez łączenie ładunków, odważonych w więcej niż jednym cyklu ważenia;

3) odejmująca – która ustala masę porcji przez ważenie materiału pobranego ze zbiornika wagowego.

1) automatyczny podajnik, doprowadzający materiał do zespołu wagowego;

2) zespół wagowy, informujący o wartości masy ważonego ładunku;

3) zespół sterujący pracą wagi, służący w szczególności do uruchamiania i zatrzymywania automatycznego podajnika oraz opróżniania zbiornika wagowego;

4) urządzenie wskazujące;

5) urządzenie odpylające, którego wyłączenie powinno być sygnalizowane, jeżeli zapylenie wagi wywiera znaczący wpływ na wynik porcjowania;

6) urządzenie tarujące, służące do nastawiania wskazania zerowego, gdy nośnia ładunku jest obciążona;

7) urządzenie zerujące, służące do nastawiania wskazania zerowego, gdy nośnia ładunku jest nieobciążona.

1) urządzenie drukujące, przy czym wydruk powinien:

a) być czytelny i trwały,

b) mieć wysokość znaków co najmniej 2 mm,

c) zawierać nazwę lub oznaczenie jednostki miary masy, zamieszczone po prawej stronie wartości liczbowej lub powyżej kolumny wartości liczbowych;

2) wskaźnik poziomu, przy czym powinno być możliwe ustawienie wagi z pochyleniem nie większym niż 1%;

3) urządzenie elektroniczne, realizujące określone funkcje, będące oddzielnymi zespołami wagi zwanej dalej wagą elektroniczną.

1) nieautomatycznie;

2) półautomatycznie;

3) automatycznie.

2. Urządzenie zerujące może być:

1) inicjujące, w którym automatyczne nastawianie wskazania zerowego jest dokonywane przez włączanie wagi przed jej gotowością do pracy;

2) podtrzymujące zero, w którym wskazanie zerowe jest automatycznie utrzymywane w danych granicach.

3. Urządzenie tarujące może być wykonane jako urządzenie zadające tarę, w którym zadana wartość tary odejmowana jest od wartości brutto lub netto i jest wskazywany wynik tego odejmowania, przy działaniu, którego zakres ważenia ładunków netto jest w wadze odpowiednio zmniejszony.

1) automatycznego podajnika, doprowadzającego materiał do zespołu odmierzającego;

2) zespołu odmierzającego objętość materiału odpowiednią do masy porcji:

a) ślimakowego – przez nastawienie regulowanej liczby obrotów ślimaka pomiarowego,

b) pojemnikowego – przy użyciu teleskopowego pojemnika o regulowanej objętości;

3) zespołu sterującego pracą dozownika, służącego w szczególności do uruchamiania i zatrzymywania automatycznego podajnika oraz zespołu odmierzającego;

4) urządzenia odpylającego, którego wyłączenie powinno być sygnalizowane w sposób akustyczny lub optyczny, jeżeli zapylenie dozownika wpływa w sposób znaczący na wynik porcjowania.

2. Jeżeli podajnik wyposażony jest w regulator wydajności, to powinien być oznaczony kierunek zmian wydajności.

1) urządzenie do nastawiania masy porcji, z podziałką wyrażoną w legalnych jednostkach miary masy albo

2) odważniki lub obciążniki, dostosowane do konstrukcji wagi, służące do równoważenia nominalnej wartości masy porcji.

1) zbiornik wagowy;

2) opakowanie porcji, podłączane do zespołu wagowego w każdym cyklu ważenia.

1) całkowite jego opróżnienie po każdym odważeniu ładunku;

2) łatwe i bezpieczne obciążanie go wzorcami masy lub obciążnikami wzorcowym, aż do obciążenia maksymalnego.

2. Ręczne sterowanie opróżnianiem zbiornika wagowego nie powinno działać podczas automatycznego trybu pracy wagi.

2. Zakres działania urządzenia zerującego inicjującego nie powinien przekraczać 20% obciążenia maksymalnego.

3. Działanie urządzenia zerującego nie powinno powodować zmiany obciążenia maksymalnego.

1) nie powinny działać podczas automatycznej pracy wagi;

2) powinny działać w stabilnym położeniu równowagi zespołu wagowego.

2. Urządzenie zerujące automatyczne powinno:

1) działać po rozpoczęciu ważenia automatycznego:

a) w danym okresie czasu podczas każdego cyklu ważenia, bez możliwości jego wyłączenia lub zmiany ustawienia czasu działania albo

b) w programowanym przedziale czasu, o danej wartości maksymalnej;

2) zapewnić utrzymanie zera w zakresie dwukrotnego błędu, o którym mowa w § 14.

1) wskazanie wagi jest równe zeru lub jest ujemną wartością masy netto, odpowiadającą wskazaniu zero dla masy brutto;

2) zmiana wskazania wagi nie jest większa niż 0,25 wartości maksymalnego dopuszczalnego odchylenia każdej porcji od wartości średniej w użytkowaniu dla masy porcji równej obciążeniu minimalnemu lub nominalnej porcji minimalnej.

2. W przypadku gdy wskazanie zerowe jest wyświetlone po wytarowaniu, urządzenie podtrzymujące zero powinno działać w przedziale nie większym niż 4% obciążenia maksymalnego od rzeczywistej wartości zera.

2. Urządzenie zadające tarę może działać automatycznie tylko wtedy, gdy wartość zadanej tary jest identyfikowana z ważonym ładunkiem, w szczególności przez kod kreskowy.

2. Wyniki ważenia powinny zawierać nazwy lub oznaczenia stosowanych legalnych jednostek miary masy.

1) nie wystąpiły odchylenia większe niż 0,25 wartości maksymalnego dopuszczalnego odchylenia każdej porcji od wartości średniej w użytkowaniu, dla porcji równej obciążeniu minimalnemu lub nominalnej porcji minimalnej, zwane dalej „odchyleniami znaczącymi", albo

2) po wystąpieniu odchyleń znaczących podała sygnał ostrzegawczy optyczny lub akustyczny, trwający do momentu podjęcia przez operatora działań lub zniknięcia odchylenia, albo przestała działać.

2. Waga elektroniczna powinna zapewniać możliwość automatycznej kontroli wyświetlacza przy włączeniu, poprzez wskazanie wszystkich możliwych znaków urządzenia wskazującego w czasie wystarczająco długim do ich obserwacji przez operatora.

3. Podczas nagrzewania waga elektroniczna nie powinna wskazywać i przesyłać wyniku ważenia, a automatyczne działanie wagi powinno być wstrzymane.

4. Waga elektroniczna może być wyposażona w interfejs pozwalający na połączenie wagi z urządzeniem peryferyjnym, którego użycie nie powinno:

1) wpływać na właściwości metrologiczne wagi i na poprawność jej działania;

2) umożliwiać wprowadzania do wagi instrukcji lub danych:

a) które nie są zdefiniowane i mogłyby być mylone z wynikiem ważenia,

b) służących do fałszowania wyświetlanych, przetwarzanych lub zapamiętanych wyników ważenia,

c) w celu dokonania przez osoby nieuprawnione adiustacji wagi.

1) nazwa lub znak producenta;

2) numer i znak fabryczny;

3) nadany znak zatwierdzenia typu;

4) klasa dokładności X (x);

5) klasa odniesienia wagi Ref (x);

6) obciążenie maksymalne wagi, w postaci: „Max ..."

7) obciążenie minimalne wagi (minimalny wysyp w przypadku wag odejmujących), w postaci: „Min ..."

8) granica zakresu tarowania dodającego urządzenia tarującego wagi, w postaci: „T=+ ..."

9) granica zakresu tarowania odejmującego urządzenia tarującego wagi, w postaci: „T= - ..."

10) rodzaj materiału ważonego;

11) maksymalna wydajność porcjowania, w postaci: „... porcji na minutę"

12) wartość napięcia zasilającego;

13) wartość częstotliwości napięcia zasilającego.

2. Na wadze oraz na dozowniku objętościowym powinny być umieszczone, jeżeli mają zastosowanie:

1) wartość działki elementarnej wagi, w postaci: „d= ..."

2) specjalny zakres temperatury pracy, w postaci: ” ...⁰ C/...⁰C”;

3) średnia liczba ładunków w porcji;

4) maksymalna masa (objętość) porcji;

5) nominalna porcja minimalna;

6) ciśnienie robocze.

3. Oznaczenia mogą być przedstawione na programowalnym wyświetlaczu danych przy zapewnieniu automatycznej i nieusuwalnej rejestracji każdej zmiany programu oznakowania.

4. W przypadku zastosowania wyświetlacza danych na wadze oraz dozowniku objętościowym powinny być umieszczone w sposób trwały i czytelny co najmniej:

1) typ i przeznaczenie wagi lub dozownika objętościowego;

2) nazwa i znak producenta;

3) nadany znak zatwierdzenia typu;

4) wartość napięcia zasilającego;

5) wartość częstotliwości napięcia zasilającego;

6) ciśnienie robocze.

1) klasa odniesienia Ref (x) – klasa, określona przy zatwierdzeniu typu, w trakcie statycznego sprawdzenia zespołu wagowego podczas badania oddziaływania czynników wpływających na wagę, przy czym wartość współczynnika x powinna być równa 1, 2 albo 1x10^k, 2x10^k, 5x10^k, gdzie k jest liczbą całkowitą ujemną;

2) klasa dokładności X (x) – klasa, określona przy legalizacji pierwotnej, po zainstalowaniu wagi oraz dozownika objętościowego, uwzględniająca w szczególności specyfikę porcjowanych materiałów, sposób instalacji, masę porcji i wydajność porcjowania, przy czym wartość współczynnika x powinna być równa 1, 2 albo 1x10^k, 2x10^k, 5x10^k, gdzie k jest liczbą całkowitą ujemną.

2. Waga oraz dozownik objętościowy mogą mieć określoną więcej niż jedną klasę dokładności X (x).

1) wartości odchyleń, określone w załączniku do rozporządzenia, powinny być zwiększone o 1,5-krotność wartości umownej masy kawałka materiału;

2) wartości maksymalnego dopuszczalnego odchylenia nie powinna przekraczać iloczynu współczynnika (x) i 9% wartości masy porcji.

2. Wymagania, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się przy określeniu maksymalnych dopuszczalnych odchyleń każdej porcji od wartości średniej z tych porcji dla dokładności zerowania, tarowania oraz oddziaływania czynników wpływających na wagę.

1) w zakresie temperatury pracy od -10⁰ C do 40⁰ C;

2) w zakresie temperatury pracy innym niż określony w pkt 1, oznaczonym na wadze, w przedziale nie mniejszym niż 30⁰ C, dla wag o zastosowaniu specjalnym;

3) przy zmianach napięcia zasilania w zakresie od -15% do 10% jego wartości nominalnej, oznaczonej na wadze, dla wag zasilanych napięciem o częstotliwości sieciowej;

4) przy spadku napięcia poniżej jego wartości nominalnej o daną wartość, dla wag zasilanych napięciem stałym;

5) przy wilgotności względnej 85% w temperaturze równej górnej granicy zakresu temperatury pracy wagi, dla wag elektronicznych;

6) przy pochyleniu podstawy wagi równym 5%, dla wag, które nie są przeznaczone do zamocowania w stałej pozycji i które nie są wyposażone we wskaźnik poziomu.

2. Na skutek zmiany temperatury otoczenia o 5⁰ C wskazanie zerowe wagi nie powinno zmienić się więcej niż wartość, o której mowa w ust. 1, dla ładunku równego nominalnej porcji minimalnej.

3. W przypadku wag odważających porcje, które nie są równe jednemu ładunkowi, błędy, o których mowa w ust. 1, oblicza się w zależności od masy porcji i liczby ładunków w porcji.

Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej: w z. J. Banach

¹⁾ Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej – gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5).

²⁾ Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 155, poz. 1286 i Nr 166, poz. 1360 oraz z 2003 r. Nr 170, poz. 1652.

Załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 30 grudnia 2003 r. (poz. 2315)

MAKSYMALNE DOPUSZCZALNE ODCHYLENIE PORCJI DLA WAG KLASY X (1) ORAZ DOZOWNIKÓW OBJĘTOŚCIOWYCH