Dziennik Ustaw - rok 2002 nr 195 poz. 1644

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 25 maja 1999 r. została sporządzona w Pradze Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o współpracy w sprawach granicznych w następującym brzmieniu:

UMOWA

między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o współpracy w sprawach granicznych

Rzeczpospolita Polska i Republika Czeska (zwane dalej „Umawiającymi się Stronami”)

– pragnąc przyczynić się do pogłębienia dobrosąsiedzkich stosunków między obydwoma państwami,

– dążąc do wzajemnego świadczenia sobie pomocy w ochronie granicy państwowej w celu zapobiegania naruszaniu porządku na granicy państwowej,

uzgodniły, co następuje:

Rozdział 1

Postanowienia ogólne

Artykuł 1

Niniejsza umowa reguluje:

1) współpracę Umawiających się Stron w dziedzinie ochrony granicy państwowej, kontroli ruchu granicznego, bezpieczeństwa i porządku na granicy państwowej, jak również udzielania wzajemnej pomocy,

2) zasady użytkowania wód, dróg i mostów granicznych, ochrony środowiska, prowadzenia na terenach przylegających do granicy państwowej gospodarki rolnej, leśnej i wodnej oraz rybołówstwa i łowiectwa, a także przekazywania osób, zwierząt i przedmiotów, przekraczania granicy państwowej w sytuacjach szczególnych i wykonywania prac na granicy państwowej,

3) strukturę, działalność i zadania pełnomocników granicznych Umawiających się Stron.

Artykuł 2

1. Dla celów niniejszej umowy użyte w niej terminy mają następujące znaczenie:

a) „granica państwowa” – płaszczyzna przechodząca pionowo przez linię granicy na powierzchni ziemi, oddzielająca terytorium obu Umawiających się Stron, ich przestrzeń powietrzną oraz wnętrze ziemi,

b) „odcinek granicy” – określony, przylegający do granicy państwowej teren, na którym działa pełnomocnik graniczny,

c) „wody graniczne” – odcinki cieków wodnych, którymi przebiega linia granicy państwowej, wody stojące przecięte tą linią oraz wody powierzchniowe i podziemne spływające z terytorium jednej Umawiającej się Strony na terytorium drugiej Umawiającej się Strony,

d) „droga graniczna” – droga lub odcinek drogi, którym przebiega linia granicy.

e) „most graniczny” – most, przez który przebiega linia granicy,

f) „droga turystyczna” – droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej lub inna droga turystyczna prowadząca w pobliżu granicy państwowej obu Umawiających się Stron i używana do celów turystycznych,

g) „organy graniczne” – organy, które na podstawie przepisów prawa wewnętrznego Umawiających się Stron powołane są do ochrony granicy państwowej,

h) „właściwe organy” – organy, które zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego Umawiających się Stron są uprawnione do wykonywania niniejszej umowy,

i) „kontrola ruchu granicznego” – czynności wykonywane przez organy graniczne podczas przekraczania granicy państwowej,

j) „przejścia graniczne” – miejsca przeznaczone do przekraczania granicy państwowej przez osoby i towary.

2. Za naruszenie porządku na granicy państwowej uważa się działania lub zaniechanie działań na granicy państwowej lub w jej pobliżu, powodujące zagrożenie interesów lub terytorium i środowiska naturalnego drugiej Umawiającej się Strony albo życia, zdrowia lub uzasadnionych interesów osób przebywających na jej terytorium.

Rozdział II

Użytkowanie wód, dróg i mostów granicznych oraz dróg turystycznych

Artykuł 3

1. Umawiające się Strony zapewnią użytkowanie wód granicznych w taki sposób, aby nie były naruszane ich prawa i interesy.

2. Szczegółowe zasady współpracy Umawiających się Stron w sprawach dotyczących gospodarki wodnej na wodach granicznych reguluje odrębna umowa.

Artykuł 4

1. Jednostki pływające organów granicznych, policyjnych, celnych oraz gospodarki wodnej i ochrony środowiska obu Umawiających się Stron mogą pływać na całej szerokości wód granicznych bez ograniczeń w czasie.

2. Pozostałe jednostki pływające Umawiających się Stron mogą pływać na wodach granicznych od wschodu do zachodu słońca.

Artykuł 5

1. Jednostki pływające, o których mowa w artykule 4 ustęp 1, mogą z przyczyn służbowych przybijać do brzegu leżącego na terytorium drugiej Umawiającej się Strony.

2. Pozostałe jednostki pływające Umawiających się Stron mogą przybijać bez zezwolenia do brzegu leżącego na terytorium drugiej Umawiającej się Strony tylko w razie niebezpieczeństwa. Osoba odpowiedzialna za jednostkę pływającą obowiązana jest ten fakt niezwłocznie zgłosić organom granicznym lub celnym drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł 6

1. Użytkowanie i utrzymanie dróg i mostów granicznych oraz dróg turystycznych regulują odrębne umowy.

2. Drogi graniczne i turystyczne, które w odrębnych umowach zostały uznane za wspólne, mogą być użytkowane na całej szerokości.

3. Właściwe organy Umawiających się Stron mogą stosownie do przepisów prawa wewnętrznego i po uprzednim uzgodnieniu zarządzić na drogach granicznych i drogach turystycznych stosowne ograniczenia ruchu.

Artykuł 7

1. Organy graniczne i organy celne Umawiających się Stron mogą przy wykonywaniu służby na drogach granicznych i drogach turystycznych żądać okazania dowodów tożsamości od wszystkich osób, które z tych dróg korzystają.

2. Jeżeli osoba przebywająca na drodze granicznej lub drodze turystycznej dopuści się czynu zabronionego przez przepisy prawa wewnętrznego jednej z Umawiających się Stron, właściwe organy mogą ją zatrzymać i zabezpieczyć rzeczy, które były przedmiotem czynu zabronionego.

Rozdział III

Ochrona środowiska, gospodarka rolna, leśna, wodna, rybołówstwo i łowiectwo

Artykuł 8

1. Każda Umawiająca się Strona zapewni, aby działalność gospodarcza i budowlana prowadzona na terenach przylegających do granicy państwowej nie powodowała szkód na terytorium i w środowisku naturalnym drugiej Umawiającej się Strony, co między innymi powinno być poprzedzone rozmowami już w okresie przygotowań do podjęcia działalności gospodarczej i budowlanej na granicy państwowej, o ile odrębne umowy nie stanowią inaczej.

2. Właściwe organy Umawiających się Stron stosują środki dla zapobieżenia:

a) niebezpieczeństwu powodzi na wodach granicznych;

b) istotnemu naruszeniu i zagrożeniu środowiska naturalnego, w tym nadzwyczajnemu zanieczyszczeniu wód granicznych;

c) pożarowi lub innemu zagrożeniu, które mogłoby się przenieść poza granicę państwową;

d) masowym zachorowaniom ludzi, zwierząt i roślin lub pojawieniu się innych istotnych zagrożeń dla upraw rolnych lub leśnych.

3. Umawiające się Strony zobowiązują się nie prowadzić wydobycia kopalin w odległości mniejszej niż 50 m od granicy państwowej, o ile odrębne umowy nie stanowią inaczej.

Artykuł 9

Osoby prowadzące gospodarstwa rolne, leśne lub inne w pasie małego ruchu granicznego drugiej Umawiającej się Strony przekraczają granicę państwową stosownie do postanowień odrębnej umowy.

Artykuł 10

Na wodach granicznych dozwolone jest wykonywanie rybołówstwa na zasadach określonych w odrębnej umowie.

Artykuł 11

1. Na terenach przyległych do granicy państwowej możliwe jest organizowanie polowań przy użyciu broni palnej zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego Umawiających się Stron i po uprzednim powiadomieniu właściwych miejscowo organów granicznych.

2. W czasie polowań zabronione jest strzelanie przez linię granicy państwowej oraz poszukiwanie ranionych zwierząt na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, o ile odrębne umowy nie stanową inaczej.

3. Właściwe organy Umawiających się Stron uzgodnią w razie potrzeby sposób rozwiązywania zagadnień dotyczących dzikich zwierząt łownych, a zwłaszcza ich ochrony, oraz powodowanych przez nie szkód.

Rozdział IV

Przekazywanie i przyjmowanie osób, zwierząt domowych i przedmiotów

Artykuł 12

Przekazywanie obywateli drugiej Umawiającej się Strony, przyjmowanie własnych obywateli oraz przekazywanie i przyjmowanie obywateli państw trzecich i osób bez przynależności państwowej reguluje odrębna umowa.

Artykuł 13

1. O przedostaniu się zabłąkanych zwierząt domowych na terytorium drugiej Umawiającej się Strony należy powiadomić jej organy graniczne. Znalezione zwierzęta domowe przekazuje się tej Umawiającej się Stronie, z której terytorium się przedostały – z reguły najbliżej miejsca, w którym je znaleziono.

2. W sprawie przekazania zabłąkanych zwierząt domowych sporządza się protokół, w którym należy podać także koszty związane z ich przechowywaniem i badaniem weterynaryjnym, jak również wysokość ewentualnej szkody.

3. Nie można żądać odszkodowania za zabłąkane zwierzęta domowe, jeżeli ich poszukiwanie nie zakończyło się powodzeniem.

Artykuł 14

Przedmioty, które na skutek działania sił przyrody zostały przemieszczone z terytorium jednej Umawiającej się Strony na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, podlegają zwrotowi. W sprawie ich przekazania sporządza się protokół, który powinien zawierać również koszty poniesione w związku z przechowywaniem tych przedmiotów.

Rozdział V

Przekraczanie granicy państwowej

Artykuł 15

1. W razie katastrof i klęsk żywiołowych lub innych nadzwyczajnych wydarzeń powstałych w pobliżu granicy państwowej, zagrażających życiu lub zdrowiu, osoby zagrożone mogą przekraczać granicę państwową w każdym miejscu i czasie. W takim przypadku osoby te obowiązane są zgłosić się niezwłocznie do organów granicznych. Pełnomocnicy graniczni przekazują sobie niezwłocznie listy osób, które przekroczyły granicę państwową i organizują ich powrót.

2. Grupy ratownicze mogą przekraczać granicę państwową wraz z wyposażeniem, środkami transportu, sprzętem i materiałami lub środkami pomocy przeznaczonymi do rozdania poszkodowanym, jeżeli zostały uzyskane w celu udzielenia pomocy na życzenie jednej z Umawiających się Stron.

3. Zasady przekraczania granicy państwowej w przypadkach, o których mowa w ustępie 2, regulują odrębne umowy.

Artykuł 16

1. Postanowienia niniejszego artykułu regulują przekraczanie granicy państwowej przez obywateli obu Umawiających się Stron, którzy na podstawie postanowień umów obowiązujących obie Umawiające się Strony wykonują prace lub obowiązki służbowe na granicy państwowej lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie.

2. Osoby wymienione w ustępie 1 mogą przekraczać granicę państwową na podstawie przepustki granicznej. Przepustkę graniczną wystawiają, zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego, właściwe organy Umawiających się Stron na okres niezbędny dla wykonania prac lub zadań służbowych, nie dłuższy jednak niż 5 lat. Przepustka graniczna zawiera zdjęcie, imię, nazwisko, dzień, miesiąc i rok urodzenia oraz inne dane dotyczące posiadacza przepustki granicznej.

3. Właściwe organy Umawiających się Stron przekażą sobie wzajemnie wzory przepustek granicznych.

4. Przepustki graniczne wystawione na podstawie dotychczas obowiązujących umów pozostają ważne w okresie, na który zostały wystawione.

5. W przypadkach uzasadnionych posiadacz przepustki granicznej może przekraczać granicę państwową również poza przejściami granicznymi, o ile o tym sposobie przekraczania granicy państwowej właściwe organy graniczne Umawiających się Stron zostały uprzednio powiadomione.

6. Przebywanie na terytorium drugiej Umawiającej się Strony dozwolone jest od wschodu do zachodu słońca. Jeżeli prace muszą być wykonywane w porze nocnej, należy o tym odpowiednio wcześniej powiadomić organy graniczne. Obowiązek zawiadamiania nie dotyczy osób wykonujących prace lub zadania służbowe przez całą dobę.

7. Postanowienia ustępów 1 do 6 nie odnoszą się do przekraczania granicy państwowej przez członków i ekspertów Stałej Polsko-Czeskiej Komisji Granicznej, utworzonej na mocy Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o wspólnej granicy państwowej.

Rozdział VI

Pełnomocnicy graniczni

Artykuł 17

Umawiające się Strony w celu wykonywania zadań wynikających z niniejszej umowy powołują:

a) głównych pełnomocników granicznych;

b) zastępców głównych pełnomocników granicznych;

c) pełnomocników granicznych;

d) zastępców pełnomocników granicznych,

e) pomocników pełnomocników granicznych.

Artykuł 18

1. Rządy Umawiających się Stron mianują głównych pełnomocników granicznych.

2. Właściwi ministrowie Umawiających się Stron mianują zastępców głównych pełnomocników granicznych, pełnomocników granicznych i ich zastępców.

3. Umawiające się Strony przekażą sobie drogą dyplomatyczną nazwiska głównych pełnomocników granicznych i ich zastępców.

4. Pełnomocnicy graniczni mianują swych pomocników.

5. Pełnomocnicy wymienieni w ustępach 1 i 2 mogą wyznaczać ekspertów w liczbie potrzebnej do wykonania zadań wynikających z niniejszej umowy oraz ustalają ich prawa i obowiązki.

Artykuł 19

1. Główni pełnomocnicy graniczni i ich zastępcy oraz pełnomocnicy graniczni i ich zastępcy wyposażeni są w legitymacje sporządzone w językach polskim i czeskim, wystawione przez organy wymienione w artykule 18 ustępy 1 i 2.

2. Pomocnicy pełnomocników granicznych wyposażeni są w upoważnienia sporządzone w językach polskim i czeskim, wystawione przez pełnomocników granicznych.

3. Główni pełnomocnicy graniczni przekażą sobie wzory legitymacji i upoważnień, o których mowa w ustępach 1 i 2.

Artykuł 20

1. Główni pełnomocnicy graniczni i ich zastępcy mogą w celu wykonywania swoich zadań przekraczać granicę państwową w każdym miejscu na podstawie posiadanych legitymacji. O zamiarze przekroczenia granicy będą się nawzajem informować.

2. Pełnomocnicy graniczni, ich zastępcy i pomocnicy pełnomocników granicznych, w celu wykonywanią zadań na odcinku swojego działania mogą przekraczać granicę państwową w dowolnym miejscu, na podstawie posiadanych legitymacji i upoważnień. O zamiarze przekroczenia granicy będą się nawzajem informować.

3. Osoby wymienione w artykule 17, które wykonują na terytorium drugiej Umawiającej się Strony zadania wynikające z niniejszej umowy, mają zagwarantowaną nietykalność osobistą, środków transportu oraz dokumentów i pieczątek, które mają ze sobą, prawo noszenia służbowego munduru i broni służbowej, z której mogą jednak korzystać tylko w razie koniecznej obrony, oraz prawo używania własnych środków transportowych.

4. Osobom wymienionym w artykule 17 druga Umawiająca się Strona udziela niezbędnej pomocy, zapewniając na ich prośbę zakwaterowanie, środki transportu i łączność z ich organami.

Rozdział VII

Zadania głównych pełnomocników granicznych i pełnomocników granicznych

Artykuł 21

1. Do zadań głównych pełnomocników granicznych należy w szczególności:

a) współpraca w dziedzinie zapewnienia ochrony granicy państwowej, kontroli ruchu granicznego, bezpieczeństwa i porządku na granicy państwowej oraz udzielanie wzajemnej pomocy;

b) kierowanie i koordynowanie działalności pełnomocników granicznych i ich współpracy;

c) nadzór nad działalnością organów granicznych;

d) podejmowanie decyzji w sprawach, w których pełnomocnicy graniczni nie doszli do porozumienia;

e) przekazywanie spraw, których nie mogli rozstrzygnąć, do rozpatrzenia przez właściwe organy Umawiających się Stron.

2. Postanowienie ustępu 1 litera e) nie wyklucza możliwości ponownego przekazywania głównym pełnomocnikom granicznym spraw, które były rozpatrywane przez nich lub przez właściwe organy Umawiających się Stron.

Artykuł 22

1. Główni pełnomocnicy graniczni spotykają się raz w roku, na przemian na terytoriach obu Umawiających się Stron, dla omówienia zagadnień związanych z realizacją zadań wynikających z niniejszej umowy.

2. Na wniosek głównego pełnomocnika granicznego jednej z Umawiających się Stron odbywa się nadzwyczajne spotkanie głównych pełnomocników granicznych.

3. Z każdego spotkania głównych pełnomocników granicznych sporządza się protokół w językach polskim i czeskim.

Artykuł 23

1. Do zadań pełnomocników granicznych na powierzonym im odcinku granicy państwowej należy w szczególności:

a) wspólna ocena stanu ochrony granicy państwowej;

b) ocena kontroli ruchu granicznego i nadzór nad działalnością organów granicznych;

c) zapewnienie bezpieczeństwa i porządku na granicy państwowej;

d) koordynowanie działalności organów granicznych;

e) wyjaśnianie wszystkich nadzwyczajnych wydarzeń i przypadków naruszenia porządku na granicy państwowej.

2. Pełnomocnicy graniczni informują się niezwłocznie o:

a) klęskach żywiołowych i innych nadzwyczajnych wydarzeniach, które mogłyby się rozszerzyć lub spowodować szkody na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, oraz o podjętych działaniach;

b) przygotowywanych lub dokonanych nielegalnych przekroczeniach granicy państwowej lub o osobach, które podczas pościgu przedostały się na terytorium drugiej Umawiającej się Strony;

c) nielegalnym przybyciu do brzegu drugiej Umawiającej się Strony jednostek pływających i przelocie nad granicą państwową obiektów latających lub o ich lądowaniu bez zezwolenia;

d) ograniczeniach użytkowania dróg i mostów granicznych oraz dróg turystycznych;

e) udzieleniu zgody na przekraczanie granicy państwowej poza przejściami granicznymi.

3. Pełnomocnicy graniczni organizują przekazywanie zwierząt domowych, przedmiotów i dokumentów, o których mowa w artykułach 13, 14 i 25.

4. Pełnomocnicy graniczni wspólnie rozpatrują sprawy roszczeniowe o wynagrodzenie szkód powstałych wskutek naruszenia porządku na granicy państwowej, w miarę możliwości w obecności zainteresowanych osób. Sprawy te rozpatrywane są na wniosek poszkodowanych, na podstawie przepisów prawa wewnętrznego tej Umawiającej się Strony, na terytorium której powstała szkoda lub koszty, o których mowa w artykułach 13 i 14. Sprawy nierozstrzygnięte przekazywane są głównym pełnomocnikom granicznym w terminie 14 dni od dnia powzięcia postanowienia o ich przekazaniu. Sprawy niezałatwione przez głównych pełnomocników granicznych zostają przez nich przekazane do rozstrzygnięcia właściwym organom Umawiających się Stron.

5. Postanowienia pełnomocników granicznych powzięte w sprawach, o których mowa w ustępie 4, nie wyłączają możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.

6. Właściwe organy Umawiających się Stron uzgadniają sposób realizacji odszkodowań stosownie do umów obowiązujących obie Umawiające się Strony.

Artykuł 24

1. Spotkania pełnomocników granicznych odbywają się przynajmniej dwa razy w roku, na przemian na terytoriach obu Umawiających się Stron.

2. Spotkania pełnomocników granicznych przeprowadza się także na wniosek pełnomocnika granicznego jednej z Umawiających się Stron w celu wspólnego zbadania – z reguły bezpośrednio na miejscu – przypadków naruszenia porządku na granicy państwowej oraz z innych ważnych powodów. W związku z tym pełnomocnicy graniczni mogą zażądać opinii od osób i ekspertów obu Umawiających się Stron, Wspólne badania nie zastępują działalności właściwych organów Umawiających się Stron.

3. Pełnomocnicy graniczni przekazują sobie wzajemnie informacje potrzebne do rozpatrywania wydarzeń na granicy państwowej.

4. Z każdego spotkania pełnomocników granicznych sporządza się protokół w językach polskim i czeskim.

Artykuł 25

Główni pełnomocnicy graniczni i pełnomocnicy graniczni zapewniają należytą ochronę przekazywanych sobie wzajemnie dokumentów.

Artykuł 26

1. Zastępcy głównych pełnomocników granicznych i zastępcy pełnomocników granicznych mają w zakresie spraw im powierzonych takie same prawa i obowiązki jak pełnomocnicy, których zastępują.

2. Pomocnicy pełnomocników granicznych wykonują zadania powierzone im przez pełnomocników granicznych lub ich zastępców.

Rozdział VIII

Postanowienia końcowe

Artykuł 27

Każda Umawiająca się Strona ponosi koszty własne w związku z wykonywaniem zadań wynikających z niniejszej umowy.

Artykuł 28

Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy w stosunkach między Umawiającymi się Stronami tracą moc:

– rozdziały III do VIII Umowy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o stosunkach prawnych na polsko-czechosłowackiej granicy państwowej oraz o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych, podpisanej w Pradze dnia 2 grudnia 1967 r.,

– Porozumienie między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej w sprawie wykonywania Umowy o stosunkach prawnych na polsko-czechosłowackiej granicy państwowej oraz o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach granicznych, podpisane w Warszawie dnia 17 grudnia 1971 r.

Artykuł 29

Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która nastąpi w Warszawie.

Artykuł 30

Umowa niniejsza zawarta jest na czas nieokreślony. Może być ona wypowiedziana w dowolnym czasie przez każdą z Umawiających się Stron; w takim przypadku utraci moc po upływie sześciu miesięcy od dnia doręczenia noty dyplomatycznej, informującej o jej wypowiedzeniu.

Umowę niniejszą sporządzono w Pradze dnia 25 maja 1999 r. w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i czeskim, przy czym obydwa teksty mają jednakową moc.

Po zapoznaniu się z powyższą umową, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

– została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych,

– jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona,

– będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 5 kwietnia 2002 r.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Kwaśniewski

L.S.

Prezes Rady Ministrów: L. Miller