Dziennik Ustaw - rok 2001 nr 123 poz. 1351

1) system płatności – podlegające prawu polskiemu prawne powiązania pomiędzy co najmniej trzema instytucjami, w tym co najmniej jedną z instytucji, o których mowa w pkt 5 lit. a)–e) lub lit. h), z wyłączeniem uczestnika pośredniego, w ramach których obowiązują wspólne dla tych uczestników zasady realizacji ich zleceń rozrachunku, o których mowa w pkt 12 lit. a),

2) system rozrachunku papierów wartościowych – podlegające prawu polskiemu prawne powiązania pomiędzy co najmniej trzema instytucjami, w tym co najmniej jedną z instytucji, o których mowa w pkt 5 lit. a)–e) lub lit. h), z wyłączeniem uczestnika pośredniego, w ramach których obowiązują wspólne dla tych uczestników zasady realizacji ich zleceń rozrachunku, o których mowa w pkt 12 lit. b),

3) system – systemy, o których mowa w pkt 1 i 2,

4) inne państwo członkowskie – inne niż Rzeczpospolita Polska państwo, które jest członkiem Unii Europejskiej, oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia,

5) instytucja – każdy z następujących podmiotów, który jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych, odpowiedzialny za wykonanie zobowiązań wynikających z realizacji zleceń rozrachunku w systemie:

a) Narodowy Bank Polski, zwany dalej „NBP”,

b) bank centralny innego państwa,

c) bank krajowy, oddział banku zagranicznego oraz instytucja kredytowa w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939, z 1998 r. Nr 160, poz. 1063 i Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 40, poz. 399, z 2000 r. Nr 93, poz. 1027, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191, Nr 116, poz. 1216, Nr 119, poz. 1252 i Nr 122, poz. 1316 oraz z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 100, poz. 1084 i Nr 111, poz. 1195), spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa,

d) dom maklerski w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754 i Nr 141, poz. 945, z 1998 r. Nr 107, poz. 669 i Nr 113, poz. 715, z 2000 r. Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 702 i 703, Nr 94, poz. 1037, Nr 103, poz. 1099, Nr 114, poz. 1191, Nr 116, poz. 1216 i Nr 122, poz. 1315 oraz z 2001 r. Nr 110, poz. 1189),

e) zagraniczna osoba prawna, o której mowa w art. 52 ustawy wymienionej w lit. d),

f) zagraniczna osoba prawna, prowadząca na terenie Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską na podstawie art. 52a ustawy wymienionej w lit. d),

g) mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i lokujące na własny rachunek środki pieniężne na rynku papierów wartościowych:

– zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,

– fundusz inwestycyjny w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,

– fundusz emerytalny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

h) organ władzy publicznej,

i) podmiot objęty gwarancjami, udzielonymi przez organ władzy publicznej,

j) podmiot, którego siedziba znajduje się poza terytorium innych państw członkowskich, prowadzący działalność analogiczną do działalności instytucji kredytowej, o której mowa w lit. c), lub zagranicznej osoby prawnej, o której mowa w art. 52 i art. 52a ustawy wymienionej w lit. d),

k) inny niż wymieniony w lit. a)–j) uczestnik systemu rozrachunku papierów wartościowych, ponoszący odpowiedzialność za wykonanie zobowiązań wynikających z realizacji zleceń rozrachunku w tym systemie, pod warunkiem że co najmniej trzema uczestnikami tego systemu są podmioty, o których mowa w lit. a)–c),

6) partner centralny – podmiot, który działa w systemie jako wyłączny kontrahent dla instytucji w odniesieniu do ich zleceń rozrachunku,

7) agent rozrachunkowy – podmiot prowadzący w ramach systemu rachunki rozliczeniowe dla instytucji lub partnera centralnego, poprzez które dokonuje rozrachunku i udziela – w zależności od posiadanych uprawnień – kredytu dla celów rozrachunkowych instytucji lub partnerowi centralnemu,

8) izba rozliczeniowa – podmiot, do którego obowiązków należy obliczanie należności lub zobowiązań netto instytucji, partnera centralnego lub agenta rozrachunkowego,

9) uczestnik – instytucja, partner centralny, agent rozrachunkowy lub izba rozliczeniowa,

10) uczestnik pośredni – podmiot, o którym mowa w pkt 5 lit. c), związany z instytucją umową umożliwiającą przekazywanie jego zleceń rozrachunku do systemu,

11) papiery wartościowe – papiery wartościowe w rozumieniu art. 3 ustawy, o której mowa w pkt 5 lit. d),

12) zlecenie rozrachunku:

a) zlecenie uczestnika dotyczące przekazania kwoty pieniężnej na rachunek odbiorcy prowadzony przez agenta rozrachunkowego lub inne zlecenie, które powoduje wykonanie lub zwolnienie z zobowiązania pieniężnego, zgodnie z zasadami systemu płatności, lub

b) zlecenie uczestnika dotyczące przeniesienia papierów wartościowych w drodze dokonania odpowiednich zapisów w prowadzonej ewidencji papierów wartościowych lub w inny sposób,

13) zagraniczne postępowanie upadłościowe – prowadzone na podstawie prawa innego państwa członkowskiego postępowanie sądowe lub administracyjne, w tym także postępowanie zabezpieczające, w ramach których mienie uczestnika systemu poddane jest kontroli lub zarządowi sądu lub innego organu w celu reorganizacji lub likwidacji uczestnika, jeżeli skutkiem tego postępowania jest zawieszenie realizacji zleceń rozrachunku lub nałożenie na nie ograniczeń,

14) ogłoszenie upadłości:

a) uczestnika krajowego – zgodne z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 85, poz. 426, z 1996 r. Nr 6, poz. 43, Nr 43, poz. 189, Nr 106, poz. 496 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 54, poz. 349, Nr 117, poz. 751, Nr 121, poz. 770 i Nr 140, poz. 940, z 1998 r. Nr 117, poz. 756, z 2000 r. Nr 26, poz. 306, Nr 84, poz. 948, Nr 94, poz. 1037 i Nr 114, poz. 1193 oraz z 2001 r. Nr 3, poz. 18) wydanie przez sąd właściwy w sprawach upadłości postanowienia o ogłoszeniu upadłości,

b) uczestnika zagranicznego – wydanie przez zagraniczny sąd lub zagraniczny organ orzeczenia, postanowienia lub decyzji, którymi pozbawiono lub ograniczono uczestnika prawa zarządu jego majątkiem lub poddano kontroli celem jego reorganizacji lub likwidacji, w postępowaniu, o którym mowa w pkt 13,

15) właściwe organy – organy sprawujące nadzór nad podmiotami, o których mowa w pkt 5 lit. c)–g) oraz i)–k),

16) kompensowanie – przekształcenie, dla każdego uczestnika, w jedno zobowiązanie netto lub jedną należność netto wzajemnych zobowiązań i należności wynikających z przekazywanych pomiędzy uczestnikami zleceń rozrachunku,

17) rachunek rozliczeniowy – prowadzony przez agenta rozrachunkowego i przeznaczony do dokonywania rozrachunku pomiędzy uczestnikami systemu: rachunek bankowy, rachunek pieniężny, rachunek papierów wartościowych lub konto depozytowe papierów wartościowych,

18) przedmiot zabezpieczenia – zbywalne aktywa:

a) na których został ustanowiony w związku z uczestnictwem w systemie zastaw, kaucja lub inne zabezpieczenie, lub

b) przyjęte przez NBP, bank centralny innego państwa członkowskiego lub Europejski Bank Centralny, w związku z wykonywaniem zadań banku centralnego,

19) podmiot prowadzący system – partner centralny, agent rozrachunkowy, izba rozliczeniowa lub inny podmiot określający wspólne dla uczestników systemu zasady realizacji ich zleceń rozrachunku.

2. Przepisy ustawy dotyczące skutków ogłoszenia upadłości uczestnika zagranicznego stosuje się odpowiednio do orzeczeń, postanowień lub decyzji wydanych wobec tego uczestnika przez zagraniczny sąd lub inny organ w ramach zagranicznych postępowań upadłościowych.

1) jeżeli zlecenie rozrachunku zostało wprowadzone do systemu przed ogłoszeniem upadłości, skutki prawne wynikające z jego wprowadzenia do systemu oraz wyniki kompensowania są niepodważalne i wiążące dla osób trzecich,

2) jeżeli zlecenie rozrachunku zostało wprowadzone do systemu po ogłoszeniu upadłości i jest wykonane w dniu jej ogłoszenia, skutki prawne wynikające z wprowadzenia tego zlecenia do systemu są niepodważalne i wiążące dla osób trzecich tylko wtedy, gdy po terminie rozrachunku agent rozrachunkowy, partner centralny lub izba rozliczeniowa wykażą, że nie wiedzieli ani nie mogli wiedzieć o ogłoszeniu upadłości.

2. Przepisów umożliwiających zaskarżanie czynności prawnych upadłego uczestnika lub określających bezskuteczność czynności prawnych, dokonanych przez niego w związku z jego uczestnictwem w systemie, przed ogłoszeniem upadłości, nie stosuje się do kompensowania i jego wyników.

1) środków pieniężnych i papierów wartościowych, zgromadzonych i zapisanych na jego rachunku rozliczeniowym, nieobciążonych prawem rzeczowym lub niebędących przedmiotem zabezpieczenia,

2) papierów wartościowych zapisanych na rachunku rozliczeniowym uczestnika jako przedmiotu zabezpieczenia kredytu uzyskanego w ramach systemu w dniu ogłoszenia upadłości, jeżeli kredyt taki może być udostępniony w ramach istniejącej umowy o kredyt,

w celu wykonania zobowiązań uczestnika wynikających ze zleceń rozrachunku wprowadzonych do systemu najpóźniej w dniu ogłoszenia upadłości.

2. W celu wykonania obowiązków określonych w ust. 1 podmiot prowadzący system jest upoważniony do dysponowania tym mieniem.

3. Mienie upadłego uczestnika, o którym mowa w ust. 1, pozostałe po wykonaniu obowiązków wynikających z uczestnictwa w systemie, wchodzi do masy upadłości.

2. Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia ustanowionego na rzecz uczestnika systemu, NBP, banku centralnego innego państwa członkowskiego lub Europejskiego Banku Centralnego są papiery wartościowe, to do określenia praw tych podmiotów, wynikających z tych papierów, stosuje się:

1) przepisy prawa polskiego, o ile te papiery są zapisane w rejestrze lub na rachunku prowadzonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2) przepisy innego państwa członkowskiego, o ile te papiery są zapisane w rejestrze lub na rachunku prowadzonym na terytorium tego państwa.

2. Obowiązek powiadamiania NBP, o którym mowa w ust. 1, dotyczy sądów i właściwych organów w razie wydania orzeczenia, postanowienia albo decyzji o likwidacji, zawieszeniu lub ograniczeniu prowadzenia działalności uczestnika, skutkujących zawieszeniem lub ograniczeniem realizacji zleceń rozrachunku w systemie dotyczącym tego uczestnika.

3. NBP niezwłocznie po uzyskaniu informacji o wydaniu orzeczenia, postanowienia lub decyzji, o których mowa w ust. 1 lub 2, powiadamia o nich:

1) podmiot prowadzący system,

2) Komisję Papierów Wartościowych i Giełd, zwaną dalej „KPWiG”, jeżeli decyzja dotyczy uczestnika systemu rozrachunku papierów wartościowych,

3) właściwe władze innych państw członkowskich, zgłoszone przez te państwa Komisji Europejskiej.

4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do informacji o orzeczeniach, postanowieniach i decyzjach wydanych w zakresie zagranicznego postępowania upadłościowego, otrzymanych przez NBP od właściwych władz innych państw członkowskich.

5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób powiadamiania, o którym mowa w ust. 1, 2 i w ust. 3 pkt 1 i 2 oraz w ust. 4, uwzględniając w szczególności właściwości postępowania, w którym wydano orzeczenie, postanowienie lub decyzję, oraz możliwość wykorzystania technicznych środków łączności.

2. Przepisy art. 4–14 stosuje się także do systemów prowadzonych przez inne podmioty niż NBP i Krajowy Depozyt, wskazanych przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia, wydanego po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP oraz KPWiG.

3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 2, wskazuje te systemy, w których istnieje ryzyko wystąpienia sytuacji, w której niewywiązanie się z zobowiązań przez uczestnika systemu może spowodować niewywiązanie się z zobowiązań przez innego jego uczestnika lub uczestników (ryzyko systemowe).

2. Prowadzenie systemów rozrachunku papierów wartościowych, z wyjątkiem systemów prowadzonych przez NBP i Krajowy Depozyt, wymaga zgody KPWiG, wydanej po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP.

3. Zgody wymaga również wprowadzenie zmian w zasadach funkcjonowania systemu, na którego prowadzenie wymagana jest zgoda; przepisy art. 17–19 stosuje się odpowiednio.

2. Wniosek składa się do organu wydającego zgodę najpóźniej na 3 miesiące przed planowanym terminem rozpoczęcia funkcjonowania systemu, określając w nim nazwę i zasady funkcjonowania systemu oraz dołączając dokumenty wskazujące:

1) zadania podmiotu, który będzie prowadził system lub prowadzącego system,

2) kryteria uczestnictwa w systemie,

3) moment wprowadzenia zlecenia rozrachunku do systemu oraz moment, od którego zlecenie rozrachunku nie może zostać odwołane przez uczestnika lub osobę trzecią,

4) zasady przekazywania, wprowadzania i wykonywania zleceń rozrachunku w systemie,

5) zakres wzajemnej odpowiedzialności uczestników systemu i podmiotu prowadzącego system,

6) formę prawną podmiotu zamierzającego prowadzić system.

3. Do wniosku dołącza się ponadto listę uczestników i – o ile jest to możliwe – listę uczestników pośrednich systemu, wraz z danymi o ich nazwie (firmie), siedzibie i miejscu prowadzenia działalności przez każdego z nich.

4. Podmioty prowadzące systemy informują organ wydający zgodę o każdej zmianie danych, o których mowa w ust. 3, niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia ich wystąpienia.

1) są niezgodne z przepisami prawa polskiego lub

2) nie zapewniają sprawnego lub bezpiecznego funkcjonowania systemu.

2. Zgoda może być uchylona, jeżeli:

1) działanie systemu narusza przepisy prawa polskiego,

2) działanie systemu w sposób rażący narusza sprawne lub bezpieczne jego funkcjonowanie,

3) w zasadach funkcjonowania systemu zostały wprowadzone zmiany bez uzyskania zgody, o której mowa w art. 16 ust. 3.

3. W przypadku uchylenia zgody podmiot prowadzący system ma obowiązek zamknięcia systemu w oznaczonym terminie.

podlega grzywnie do 5 000 000 zł.

2. Tej samej karze podlega, kto nie dopełnia obowiązku przekazania dokumentów, o którym mowa w art. 27 ust. 2.

3. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 lub 2, działając w imieniu lub na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

podlega grzywnie do 500 000 zł.

2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1, działając w imieniu lub na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

2. Podmioty prowadzące systemy, o których mowa w ust. 1, z wyjątkiem NBP i Krajowego Depozytu, przekażą odpowiednio NBP w odniesieniu do systemów płatności lub KPWiG w odniesieniu do systemów rozrachunku papierów wartościowych, w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, dokumenty wskazane w art. 17 ust. 2.

3. Ocena zasad funkcjonowania systemów, o których mowa w ust. 1, na podstawie dokumentów przekazanych zgodnie z ust. 2, dokonywana jest pod względem:

1) zgodności z przepisami prawa polskiego,

2) zapewnienia sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania systemu.

4. Jeżeli zasady funkcjonowania systemu, o którym mowa w ust. 1, nie spełniają kryteriów wymienionych w ust. 3, Prezes NBP w odniesieniu do systemu płatności lub KPWiG po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP w odniesieniu do systemów rozrachunku papierów wartościowych wydaje w oznaczonym terminie:

1) zalecenie dostosowania systemu, lub

2) decyzję nakazującą zamknięcie systemu.

5. Do decyzji, o których mowa w ust. 4 pkt 2, stosuje się odpowiednio art. 127 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Kwaśniewski