Dziennik Ustaw - rok 2000 nr 106 poz. 1118

Uznając, że powinnością Państwa Polskiego jest umożliwienie repatriacji Polakom, którzy pozostali na Wschodzie, a zwłaszcza w azjatyckiej części byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, i na skutek deportacji, zesłań i innych prześladowań narodowościowych lub politycznych nie mogli w Polsce nigdy się osiedlić,

postanawia się, co następuje:

2. Repatriantem jest osoba polskiego pochodzenia, która przybyła do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy repatriacyjnej z zamiarem osiedlenia się na stałe.

1) konsulu – oznacza to konsula w rozumieniu ustawy z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 9, poz. 34, z 1997 r. Nr 114, poz. 739, z 1998 r. Nr 117, poz. 757 oraz z 1999 r. Nr 52, poz. 532),

2) najbliższej rodzinie repatrianta – oznacza to małżonka repatrianta i niepełnoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską co najmniej jednego z małżonków.

2. Do postępowania w sprawach uregulowanych w ustawie, należących do właściwości konsulów, stosuje się przepisy o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej.

1) co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej,

2) wykaże ona swój związek z polskością, w szczególności przez pielęgnowanie polskiej mowy, polskich tradycji i zwyczajów.

2. Za osobę polskiego pochodzenia uznaje się również osobę deklarującą narodowość polską, która posiadała w przeszłości obywatelstwo polskie lub co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków posiadało obywatelstwo polskie oraz spełniającą warunek określony w ust. 1 pkt 2.

3. Warunek określony w ust. 1 pkt 1 uważa się za spełniony, jeżeli co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków wnioskodawcy potwierdziło swoją przynależność do Narodu Polskiego przez, w szczególności, pielęgnowanie polskich tradycji i zwyczajów.

4. Decyzje w sprawach, o których mowa w ust. 1, wydaje konsul.

1) polskie dokumenty tożsamości,

2) akty stanu cywilnego lub ich odpisy albo metryki chrztu poświadczające związek z polskością,

3) dokumenty potwierdzające odbycie służby wojskowej w Wojsku Polskim, zawierające wpis informujący o narodowości polskiej,

4) dokumenty potwierdzające fakt deportacji lub uwięzienia, zawierające wpis informujący o narodowości polskiej,

5) dokumenty tożsamości lub inne dokumenty urzędowe zawierające wpis informujący o narodowości polskiej.

2. Dowodami potwierdzającymi polskie pochodzenie mogą być również inne dokumenty, a w szczególności:

1) rehabilitacji osoby deportowanej, zawierające wpis informujący o jej narodowości polskiej,

2) potwierdzające prześladowanie osoby ze względu na jej polskie pochodzenie.

2. Niepełnoletni pozostający pod opieką nabywa obywatelstwo polskie w drodze repatriacji, jeżeli dokona jej za zgodą opiekuna wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed konsulem.

3. Nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie ust. 1 i 2 przez niepełnoletniego, który ukończył 16 lat, może nastąpić jedynie za jego zgodą.

1) utraciła obywatelstwo polskie nabyte w drodze repatriacji na podstawie niniejszej ustawy lub

2) repatriowała się z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944–1957 przez Rzeczpospolitą Polską albo przez Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Litewską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich do jednego z państw będących stroną tych umów, lub

3) w czasie pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej działała na szkodę podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej, lub

4) uczestniczyła lub uczestniczy w łamaniu praw człowieka.

2. Wiza repatriacyjna może być również wydana dziecku osoby, o której mowa w ust. 1.

2. Decyzję, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw zagranicznych może uchylić w terminie 10 lat od jej wydania, jeżeli:

1) osoba polskiego pochodzenia zostanie w tym okresie skazana w Rzeczypospolitej Polskiej prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne na karę co najmniej roku pozbawienia wolności lub

2) osoba polskiego pochodzenia zostanie w tym okresie skazana poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne, będące zbrodnią w rozumieniu prawa polskiego, na karę co najmniej roku pozbawienia wolności, lub

3) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe, lub

4) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa, lub

5) wyjdą na jaw dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję.

3. Minister właściwy do spraw zagranicznych uchyla decyzję o przyrzeczeniu wydania wizy repatriacyjnej nie później niż w terminie 10 lat od jej wydania, jeżeli ustali istnienie podstaw do stwierdzenia nieważności decyzji, określonych w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego.

2. Dowodem potwierdzającym zapewnienie warunków do osiedlenia się jest:

1) uchwała rady gminy, zawierająca zobowiązanie zapewnienia warunków do osiedlenia się przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy,

2) oświadczenie osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, sporządzone w formie aktu notarialnego, zawierające zobowiązanie zapewnienia warunków do osiedlenia się przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 5.

3. Uchwała oraz oświadczenie, o których mowa w ust. 2, powinny zawierać w szczególności wskazanie lokalu mieszkalnego, formę udostępnienia tego lokalu, wskazanie źródeł uzyskiwania lub zapewnienia dochodu.

4. Dowód potwierdzający źródła utrzymania nie jest wymagany od osób, którym przysługują uprawnienia emerytalne lub rentowe w rozumieniu przepisów emerytalnych i rentowych Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Oświadczenie osoby fizycznej, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, zawierające zobowiązanie do zapewnienia warunków do osiedlenia się może dotyczyć wyłącznie wstępnych, zstępnych lub rodzeństwa tej osoby.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien obejmować dane małżonka wnioskodawcy, jeżeli jest osobą polskiego pochodzenia, oraz niepełnoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską wnioskodawcy, jeżeli zamierzają osiedlić się wspólnie z wnioskodawcą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Małżonkowi repatrianta niebędącemu osobą polskiego pochodzenia udziela się zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach, jak dla małżonka obywatela polskiego, określonych w ustawie o cudzoziemcach, z zastrzeżeniem ust. 4.

3. W przypadku braku zgody, o której mowa w art. 7, do niepełnoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską repatrianta lub niepełnoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską małżonka repatrianta stosuje się odpowiednio ust. 1 i 2.

4. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 2, wydaje lub odmawia jego wydania minister właściwy do spraw wewnętrznych.

1) jest polskiego pochodzenia,

2) przed dniem wejścia w życie ustawy zamieszkiwała na stałe na terytorium, o którym mowa w art. 9,

3) nie zachodzą co do niej okoliczności, o których mowa w art. 8,

4) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego w związku z pobieraniem nauki w szkole wyższej jako stypendyście strony polskiej na podstawie przepisów o podejmowaniu i odbywaniu studiów przez osoby niebędące obywatelami polskimi,

5) złoży wniosek do wojewody w terminie 12 miesięcy od ukończenia szkoły wyższej.

2. Organem właściwym do wydania decyzji o uznaniu za repatrianta osoby, o której mowa w ust. 1, jest wojewoda.

3. Osoba, o której mowa w ust. 1, nabywa obywatelstwo polskie z dniem, w którym decyzja o uznaniu za repatrianta stała się ostateczna.

4. Decyzja o uznaniu za repatrianta osoby, o której mowa w ust. 1, powoduje, że przy ustalaniu prawa tej osoby do świadczeń emerytalnych i rentowych oraz ich wysokości w Rzeczypospolitej Polskiej okresy zatrudnienia za granicą uwzględnia się jako okresy składkowe.

5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 oraz w art. 41 ust. 1 i 2, wzór wniosku o uznanie za repatrianta oraz wymagane dokumenty.

1) pokrycie kosztów przejazdu od najbliższej jego miejscu zamieszkania za granicą stacji kolejowej do miejsca osiedlenia się w Rzeczypospolitej Polskiej, w wysokości ceny biletu kolejowego drugiej klasy oraz równowartości ceny jednego biletu kolejowego drugiej klasy na pokrycie kosztów przewozu mienia,

2) zagospodarowanie i bieżące utrzymanie, w wysokości dwukrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, zwanego dalej „przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem”, w kwartale poprzedzającym dzień przyznania pomocy, na każdego członka rodziny,

3) pokrycie kosztów związanych z podjęciem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nauki przez niepełnoletniego, podlegającego obowiązkowi szkolnemu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550 i Nr 104, poz. 1104), w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na każde dziecko.

2. Repatriantowi, który przybył do Rzeczypospolitej Polskiej z terenów azjatyckich byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i poniósł koszty związane z remontem lub adaptacją lokalu mieszkalnego w miejscu osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, udziela się pomocy ze środków budżetu państwa na częściowe pokrycie poniesionych kosztów.

3. Repatriantowi, który przybył do Rzeczypospolitej Polskiej z terenów innych niż określone w ust. 2, może być udzielona pomoc ze środków budżetu państwa na częściowe pokrycie kosztów związanych z remontem lub adaptacją lokalu mieszkalnego w miejscu osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, poniesionych przez repatrianta, jeżeli repatriant znajduje się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej.

4. Pomoc, o której mowa w ust. 2 i 3, stanowi zwrot udokumentowanych i uzasadnionych kosztów. Kwota udzielonej pomocy nie może przekroczyć wysokości kwoty stanowiącej równowartość iloczynu 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia oraz liczby członków najbliższej rodziny repatrianta pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym.

5. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przyznaje oraz ustala jej wysokość, w drodze decyzji, minister właściwy do spraw wewnętrznych.

6. Pomoc, o której mowa w ust. 2, przyznaje oraz ustala jej wysokość, w drodze decyzji, starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej.

7. Pomoc, o której mowa w ust. 3, przyznaje oraz ustala jej wysokość albo odmawia jej przyznania, w drodze decyzji, starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej.

8. Wypłaty kwoty stanowiącej równowartość pomocy, o której mowa w ust. 1, 2 i 3, dokonuje starosta.

9. Konsul może przyznać i wypłacić kwotę stanowiącą równowartość pomocy, o której mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli osoba, której wydano wizę repatriacyjną, nie posiada wystarczających środków na pokrycie kosztów podróży do Rzeczypospolitej Polskiej.

10. Organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach, o których mowa w ust. 6 i 7, jest wojewoda.

2. Repatriantowi i przybyłym z nim do Rzeczypospolitej Polskiej członkom najbliższej rodziny repatrianta może być udzielona pomoc przez zapewnienie uczestniczenia w bezpłatnych kursach języka polskiego i adaptacji w społeczeństwie polskim.

3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania oraz minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego organizują lub mogą zlecić organizację kursów, o których mowa w ust. 1 i 2, organizacji społecznej posiadającej znaczący dorobek w zakresie pomocy repatriantom.

4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje kursów języka polskiego i adaptacyjnych oraz sposób ich organizacji, uwzględniając w szczególności stopień znajomości języka polskiego i wiek uczestnika kursu, możliwość zapewnienia bezpłatnego zakwaterowania, wyżywienia i zwrotu kosztów dojazdu uczestnikom kursów, o których mowa w ust. 1 i 2, oraz potrzebę przygotowania dzieci do podjęcia nauki w szkole.

2. Pomoc, o której mowa w art. 17 ust. 2, oraz zwrot kosztów, o którym mowa w art. 22, mogą być udzielone w terminie 24 miesięcy od dnia nabycia przez repatrianta obywatelstwa polskiego.

2. Dotacji udziela się tym gminom, których organy nie określiły imiennie repatriantów, którym zapewniły lokal mieszkalny z zasobów komunalnych i zobowiązały się do zawarcia umowy najmu tego lokalu mieszkalnego na czas nieokreślony.

3. Wniosek o przyznanie dotacji gmina składa do właściwego wojewody.

4. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, powinno określać:

1) szczegółowy opis udzielonej repatriantowi i członkom najbliższej rodziny repatrianta pomocy mieszkaniowej,

2) dotację celową należną gminie zapewniającej lokal mieszkalny i tryb płatności,

3) tryb kontroli podejmowanych przez gminę działań,

4) sposób rozliczenia udzielonej dotacji celowej i zasady zwrotu niewykorzystanej albo wykorzystanej niezgodnie z celem dotacji lub jej części.

1) wynagrodzenia, nagrody i składki na ubezpieczenia społeczne,

2) wyposażenie stanowiska pracy,

3) szkolenie zawodowe repatrianta.

2. Formy aktywizacji zawodowej, o których mowa w ust. 1, są realizowane na podstawie umowy zawartej pomiędzy zarządem gminy a pracodawcą.

3. Formy aktywizacji zawodowej, o których mowa w ust. 1, mogą być realizowane w okresie nie dłuższym niż 5 lat od dnia nabycia przez repatrianta obywatelstwa polskiego, przy czym co najmniej jedna z tych form powinna być realizowana w pierwszym roku od dnia nabycia obywatelstwa polskiego.

2. Pracodawca otrzymuje zwrot kosztów szkolenia, w wysokości do trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, pod warunkiem zatrudnienia przeszkolonego repatrianta przez co najmniej 24 miesiące.

2. Środki, o których mowa w ust. 1, pochodzą z rezerwy celowej budżetu państwa „Pomoc dla repatriantów”.

3. Gminy organizujące aktywizację zawodową repatriantów mogą ubiegać się o środki na ten cel, składając wnioski do właściwego wojewody.

4. Zadania gminy w zakresie aktywizacji zawodowej repatriantów są zadaniami z zakresu administracji rządowej.

5. Organy zatrudnienia udzielają gminom wszechstronnej pomocy w organizacji aktywizacji zawodowej repatriantów.

2. Ewidencja obejmuje dane zawarte w uchwałach i oświadczeniach, o których mowa w art. 12 ust. 2, niewskazujących imiennie osoby mogącej ubiegać się o wydanie wizy repatriacyjnej.

3. Ewidencję prowadzi minister właściwy do spraw wewnętrznych.

2. Ewidencja zawiera następujące dane osób ubiegających się o wydanie wizy repatriacyjnej i członków ich rodzin objętych wnioskiem o wydanie wizy repatriacyjnej:

1) imię i nazwisko,

2) miejsce zamieszkania za granicą i miejsce zamierzonego osiedlenia się w Rzeczypospolitej Polskiej,

3) narodowość i pochodzenie etniczne,

4) obywatelstwo,

5) zawód, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe,

6) oczekiwania co do zapewnienia warunków na osiedlenie się,

7) prześladowania polityczne i narodowościowe,

8) stan zdrowia.

2. Dane, o których mowa w ust. 1, powinny być udostępniane w pierwszej kolejności osobom deportowanym i prześladowanym z przyczyn narodowościowych lub politycznych, których wiek i zły stan zdrowia uzasadnia szybką repatriację do Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Akceptacja warunków do osiedlenia się przez osobę, której udostępniono z ewidencji dane o tych warunkach, oznacza spełnienie wymogu, o którym mowa w art. 12 ust. 1.

1) o wydanie wizy repatriacyjnej,

2) o wydanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

1) o wydanie wizy repatriacyjnej,

2) o wydanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

3) o udzielenie pomocy repatriantom ze środków budżetu państwa.

1) obywatelstwa,

2) narodowości i pochodzenia etnicznego,

3) zawodu, wykształcenia i kwalifikacji zawodowych,

4) oczekiwań co do zapewnienia warunków na osiedlenie się,

5) prześladowań politycznych i narodowościowych,

6) stanu zdrowia.

1) podziału rezerwy celowej budżetu państwa pozostającej w dyspozycji właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych na budżety wojewodów, uwzględniając liczbę złożonych zapewnień warunków do osiedlenia się repatriantom,

2) udzielania dotacji gminie na realizację aktywizacji zawodowej repatriantów,

3) udzielania dotacji gminie, która zapewniła repatriantom lokal mieszkalny z zasobów komunalnych,

4) przekazywania staroście z budżetu wojewody środków finansowych na pokrycie wydatków związanych z udzieleniem repatriantom pomocy,

5) zwrotu gminie, przez wojewodę, kosztów poniesionych na pokrycie remontów lub adaptacji lokali mieszkalnych,

6) wzory wniosków o udzielenie gminie dotacji określonych w pkt 2 i 3.

„h) był zatrudniony za granicą i przybył do Rzeczypospolitej Polskiej jako repatriant.”

1) w art. 10:

a) w ust. 1 skreśla się wyrazy „narodowości polskiej lub”,

b) w ust. 3 skreśla się wyrazy „ , z wyjątkiem środków niezbędnych do przyjazdu na miejsce osiedlenia się”,

c) skreśla się ust. 4;

2) skreśla się art. 97;

3) w art. 102 skreśla się wyrazy „repatriacji oraz”.

1) złoży w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wniosek o uznanie za repatrianta do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania,

2) była w dniu uzyskania zezwolenia na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich lub jednego z państw powstałych po jego rozpadzie,

3) jest polskiego pochodzenia.

2. Za repatrianta może być również uznana osoba spełniająca łącznie następujące warunki:

1) złoży w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wniosek o uznanie za repatrianta do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania,

2) jest polskiego pochodzenia,

3) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się,

4) do 1991 r. zamieszkiwała na stałe, przez co najmniej 5 lat, na terytorium, o którym mowa w art. 9,

5) nie zachodzą co do niej okoliczności, o których mowa w art. 8 ustawy.

3. Do nabycia obywatelstwa polskiego przez niepełnoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską osoby uznanej za repatrianta na podstawie ust. 2, stosuje się przepisy art. 7.

4. Przepisy art. 16 ust. 2–4 stosuje się odpowiednio.

2. Do Pełnomocnika stosuje się przepisy art. 10 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów (Dz. U. z 1999 r. Nr 82, poz. 929).

3. Pełnomocnik podejmuje działania konieczne dla realizacji przepisów ustawy, ze szczególnym uwzględnieniem repatriacji z azjatyckich terenów byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

2. Dotacji, o której mowa w ust. 1, udziela właściwy wojewoda na wniosek gminy.

2. Postępowania w sprawie udzielania pomocy wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się według przepisów dotychczasowych.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. Kwaśniewski